برونئی
برونئی کشوری مسلمان در جنوب شرق آسیا می‌باشد. نام محلی آن برونئی دارالسلام است. زبان رسمی این کشور مالایو است و دین رسمی آن اسلام است. بیشتر مردم سنی شافعی هستند. بودائیان و مسیحیان ادیان دیگر این کشور بعد از اسلام می‌باشند. نظام حکومتی این کشور پادشاهی مشرطه می‌باشد و به جهت جمعیت کم و شرایط جغرافیایی مناسب درآمد بالای دارد و از کشورهای ثروتمند جهان محسوب می‌شود.
 | ||||||
| ||||||
| اطلاعات عمومی | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| دین رسمی | اسلام | |||||
| جمعیت کل | افزون بر 414000 | |||||
| مساحت | حدود 5765 کیلومتر مربع | |||||
| حکومت | پادشاهی مشرطه | |||||
| واحد پول | دلار برونئي | |||||
| پایتخت | سری بگاوان | |||||
| شهرهای مهم | بندر موارا، سریا و کولابلیات | |||||
| ادیان(درصد) | مسلمان (66%)، بوداییان (14%)، مسیحیان (10%) و پیروان ادیان دیگر (10%) | |||||
| زبان رسمی | مالایو | |||||
| اسلام | ||||||
| پیشینه اسلام | در سده نهم م. یا احتمالاً از سده هشتم | |||||
| تاریخ تشیع | ||||||
| حکومت‌ها | امپراتور سریویجایا در سوماترا، ماجاپاهیت، سلطان محمد 808ق./1405م، شریف علی (1408م.)، | |||||
| آمار حج‌گزاران | سال 1404ق. 1859 تن | |||||
| متولی حج | وزارت امور دینی، دفتر امور دینی | |||||
حاجیان این کشور و چند کشور دیگر مثل اندونزی و تایلند و ... در نزد مردم عربستان جاوی معروف بودند که برای انجام مراسم حج با کشتی خود را به عربستان می‌رساندند و بعد از چند روز قرنطینه وارد حرمین شریفین می‌شدند.
پادشاهان برونئی نقش مهمی در امور حج مردم ایفا می‌کردند حتی از اموال شخصی خود برای کمک به حاجیان نیز خرج می‌کردند و انجام مراسم حج را به‌صورت رسمی همگانی درآوردند.
دفتر امور دینی بعد از انگلیش مسئول رسیدگی به امور حج بود که کم‌کم تبدیل به وزارت امور دینی شد و وظیفه برنامه ریزی، ثبت نام، برگزاری کلاس‌های آموزشی و اجرا و نظارت بر خدمت‌رسانی و ... در مراسم حج را عهده‌دار است.
نام محلی
نام محلی این کشور، نگارا برونئی دارالسلام بود[۱] که اکنون به برونئی دارالسلام تغییر یافته است.
معرفی جغرافیایی
برونئی با مساحتی حدود 5765 کیلومتر مربع در ساحل شمال غربی جزیره بورنئو و بر کرانه دریای جنوبی چین، کنار اندونزی، مالزی و تایلند در خط استوا قرار گرفته و آب و هوایی بارانی و بسیار مرطوب دارد. این کشور از دو بخش خشکی جداگانه تشکیل شده که در بخش غربی و بزرگ‌تر، سه ایالت (موارا، توتانگ، بلیات) و در بخش شرقی، ایالت تمبورانگ را در بر دارد. پایتخت این کشور، شهر بندری سری بگاوان است.[۲]
بندر موارا، همراه دو منطقه نفت‌خیز سریا و کولابلیات، از شهرهای بزرگ این کشور است. اقتصاد برونئی به نفت و گاز وابسته است و این کشور با توجه به وضعیت جغرافیایی و طبیعی و کم بودن جمعیت، از کشورهای ثروتمند دنیا با بالاترین درآمد سرانه به‌شمار می‌آید.[۳]
جامعه شناسی
بر پایه آمار سال 2010م. جمعیت برونئی افزون بر 414000 تن است[۴] که 75 درصد آنان در شهرها زندگی می‌کنند. بومیان برونئی که 66. 1 % جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، از نژاد مالایو هستند. زبان رسمی این کشور نیز مالایو است. دین رسمی این کشور، اسلام است و ساکنانش بیشتر شافعی مذهب هستند که کنار بیشینه مسلمان (66%)، بوداییان (14%)، مسیحیان (10%) و پیروان ادیان دیگر (10%) زندگی می‌کنند. نظام حکومتی این کشور پادشاهی مشروطه است.[۵]
پیشینه تاریخی
برونئی از سرزمین‌های پادشاهی کهن در مالایو است. تاریخ جدید آن به حاکمیت تجارت در ورودی رودخانه برونئی در سده هفتم یا هشتم م. برمی‌گردد که در سده نهم م. تحت حاکمیت امپراتور سریویجایا در سوماترا و سپس زیر سلطه پادشاهی ماجاپاهیت درآمد.[۶] مالایایی‌های برونئی در سده نهم م. یا احتمالاً از سده هشتم ق. به اسلام گرویدند.[۷] با فروپاشی ماجاپاهیت در جاوه در سده پانزدهم م. برونئی مستقل شکل گرفت.
ورود اسلام
حضور اسلام در برونئی که دین هندو- بودا بر آن حاکم بود و تبدیل شدن آن به مرکز داد و ستد مهم منطقه و حضور بازرگانان مسلمان در این سرزمین نیز به این سده برمی‌گردد. بنیان‌گذار کشور سلطان‌نشین کنونی برونئی، حاکمی غیرمسلمان به نام آوانگ آلک بِتار بود که به اسلام گروید و خود را محمد نامید.[۸]
حاکمان
بر پایه گزارشی رسمی، فرمانروایی سلطان محمد از سال 808ق./1405م. آغاز شد.[۹] در دوران پادشاهی شریف علی (1408م.)، سومین سلطان برونئی که بر پایه کتیبه باتو ترسله سده هجدهم م.[۱۰] (لوح سنگی نسب نامه حکمرانان برونئی)، به امام حسن مجتبی(ع) نسب می‌برد، [۱۱] اسلام در این سرزمین گسترش یافت. به سال 1511م. با سرنگونی پادشاهی مالاکا در شمال سوماترا به دست پرتغال، پادشاهی برونئی پرچم‌داری اسلام را از مالاکا تحویل گرفت و تا سده هفدهم م. قدرت بی‌رقیب در جزیره بارنئا بود.
جنگ داخلی و بحران قدرت
پیدایش نبرد داخلی و بحران قدرت میان وارثان پادشاهی و نیز حضور قدرت خارجی-اروپایی در منطقه، اقتدار سیاسی و اقتصادی برونئی را به افول کشید. انگلیس با استفاده از این وضعیت، به سال 1306ق./1888م. برونئی را رسماً تحت الحمایه خویش کرد.[۱۲]
در این مدت، امور داخلی برونئی را نماینده سیاسی دولت انگلیس اداره می‌کرد و سلطان تنها مسؤولیت امور شرعی را برعهده داشت. به سال 1338ق./1959م. پس از جنگ جهانی دوم، انگلیسی‌ها قانون اساسی بروئنی را پذیرفتند و اختیار امور داخلی را به سلطان دادند.[۱۳]
این وضع تا سال 1984م. و اعلان استقلال سیاسی ادامه داشت. در این سال، برونئی به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان ملل متحد درآمد.[۱۴] در تاریخ جدید برونئی، همه پادشاهان این کشور مسلمان بوده و مردم این کشور آداب و رسم‌های سنتی و دینی خود را حفظ کرده‌اند.
پیشینه حج
پیشینه حج برونئی با دیگر کشورهای مالایی همچون مالزی و اندونزی گره خورده است. در زبان و فرهنگ مردم عربستان، حاجیان و مردم این کشورها از تایلند تا مالاکا و گینه نو، به اهل جاوه یا جاوی معروف بوده‌اند. حاجیان مجمع الجزایر مالایی، نخست با کشتی‌های عربی و سپس با کشتی‌های بخار انگلیسی و هلندی به عربستان انتقال می‌یافتند. این حاجیان پیش از ورود به مکه مدتی در جزایر قرنطینه به‌سر می‌بردند.[۱۵]
نقش پادشاهان در امور حج و عمره
نقش پادشاهی برونئی در امور حج و عمره بسیار چشمگیر بوده؛ تا آن‌جا که در برهه‌ای از ثروت شخصی خود برای تامین رفاه بیشتر حاجیان این کشور استفاده کرد. به سال 1807م. به دستور سلطان محمد تاج‌الدین، ساختمانی در مکه برای رفاه حاجیان برونئی بنا شد.[۱۶]
درآمد صادرات نفت که در دهه 1310 ش./1930م. آغاز شد، چنان رو به افزایش نهاد که سلطان سِر عمرعلی سیف‌الدین توانست با گسترش رفاه اجتماعی و اعتلای اسلام، به نارضایتی مردم پاسخ دهد. وی یکی از بزرگ‌ترین مساجد آسیا را بنا نهاد.
دایره امور دینی را که به سال 1333ق. تاسیس شده بود، گسترش داد و با هزینه کردن ثروت خویش، انجام مراسم حج را به‌صورت رسمی همگانی درآورد.[۱۷] حج‌گزاری حکمرانان برونئی از دیگر گزارش‌های موجود در این زمینه است. از جمله سلطان حسن البلقیه به سال 1987م. حج گزارد.[۱۸]
مسئول امور مربوط به حج
همه امور مربوط به حج برونئی تا پیش از سال 1954م. بر عهده دفتر حکومت انگلستان بود. در این سال، با تاسیس دفتر دولتی آداب و رسوم دینی و نیکوکاری، امر حج به آن واگذار شد. سپس به سال 1960م. امور حج را دفتر امور دینی اداره کرد. با ارتقای دفتر امور دینی به وزارت، به سال 1986م. امور حج به دفتری مستقل در این وزارتخانه واگذار شد.[۱۹]
دفتر امور حج از چهار بخش مدیریت و امور مالی، روابط بین الملل، پذیرش و انتشارات تشکیل شده است.
برنامه‌ریزی و ثبت نام داوطلبان حج، برگزاری کلاس‌های فشرده حج برای داوطلبان، بررسی احکام شرعی و مناسک حج به صورت مستمر، امور بهداشتی و معاینه پزشکی حجاج، اجرا و نظارت بر خدمت‌رسانی در مراسم حج و عمره، اعطای مجوز تصدی امور حاجیان به شرکت خصوصی و نظارت بر آن‌ها و مدیریت پروازهای حج از وظایف دفتر حج است.[۲۰]
شمار حاجیان
به سال 1404ق. شمار حاجیان برونئی 1859 تن گزارش شده است.[۲۱] در سال‌های اخیر، دفتر حج برونئی شمار سهمیه زائران را از 3000 تن به 1000 تن کاهش داده است.[۲۲]
هزینه سفر حج
همه امور سفر، اقامت و پذیرایی حاجیان این کشور برعهده کاروان و شرکت‌های توریستی است.[۲۳] هزینه سفر حج در این کشور به سال 1428 ق. حدود 7000 دلار گزارش شده است.[۲۴]
آموزش حج
آموزش حج در این کشور با ارائه جزوات و کتاب‌های آموزشی صورت می‌گیرد. برای حاجیانی که بار اول به حج تمتع مشرف می‌شوند، کلاس‌های عملی نیز از سوی دفتر حج برگزار می‌گردد. این دفتر موظف است گزارش سالانه حج را تنظیم و ارائه نماید.[۲۵]
پانویس
- ↑ Encyclopedia of World Geography، Vol؛ 1،، P2913.
- ↑ جغرافیای جهان اسلام، ص267؛ جهان اسلام، ج1، ص404-405؛ Encyclopedia of World Geography، Vol 1، P2913.
- ↑ جغرافیای جهان اسلام، ص267؛ جهان اسلام، ج1، ص403-409.
- ↑ Brunei Statistical Yearbook. P12.
- ↑ Encyclopedia of World Geography، Vo 1، P2913.
- ↑ جهان اسلام، ج1، ص409-413.
- ↑ دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج1، ص682.
- ↑ Islam in Southeast Asia، P41.
- ↑ Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania، P124.
- ↑ http://kerajaannusantara.com/en/brunei-darussalam/makam-sultan-sharif-ali
- ↑ Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook،P23.
- ↑ Borneo، p219، World and Its Peoples Vol 9 – P 1194، Religions of the World، P414.
- ↑ دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج1، ص682؛ نک: جهان اسلام، ج1، ص415.
- ↑ رشد آموزش جغرافیا، سال10، ش37، ص51، «برونئی؛جهان اسلام، ج1، ص409-420.
- ↑ صفحات من تاریخ مکة المکرمه، ج2، ص364، 368.
- ↑ Islam in the Era of Globalization: Muslim Attitudes towards – P79.
- ↑ ضیافة الرحمن، ص102؛ دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج1، ص683.
- ↑ Government and politics in Southeast Asia، P15.
- ↑ http://www.religious-affairs.gov.bn/index.php?ch=bm_about_div&pg=bm_div_haji&ac=879 http://urusan-haji.gov.bn/index.htm
- ↑ http://www.religious-affairs.gov.bn/index.php?ch=bm_about_div&pg=bm_div_haji&ac=879
- ↑ مکتب اسلام، س24، ش8، ص25، «آمار حجاج بیت الله الحرام در سال 1404ق.» .
- ↑ Guests of God، P315.
- ↑ حج29، ص524.
- ↑ حج28، ص304.
- ↑ http://www.religious-affairs.gov.bn/index.php?ch=bm_about_div&pg=bm_div_haji&ac=879
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل برونئی.
- جغرافیای جهان اسلام: غلامرضا گلی زواره، مؤسسه امام خمینی، 1389ش.
- جهان اسلام: مرتضی اسعدی، مرکز نشر دانشگاهی، 1366ش.
- دائرة المعارف جهان نوین اسلام: جان ال اسپوزیتو، ترجمه و تحقیق: طارمی و دیگران، تهران، نشر کتاب، مرجع، 1388ش.
- صفحات من تاریخ مکة المکرمة فی نهایة القرن الثالث عشر الهجری: سنوک هروخرونیه، ترجمه: سریانی و معراج بن نواب، مطبوعات نادی مکة الثقافی الادبی، 1411ق.
- ضیافة الرحمن الحج و السیاسة فی العالم الاسلامی: روبرت بیانکی، ترجمه: سعید محمد الاسعد، الریاض، مکتبة العبیکان، 1427ق.
- مکتب اسلام (ماهنامه): قم، مؤسسه مکتب اسلام.
- حج28: رضا بابایی و علی اکبر جوانفکر، تهران، مشعر، 1386ش.
- حج29: حجت‌الله بیات و سید حسین اسحاقی، تهران، مشعر، 1387ش.
- Brunei Statistical Yearbook -DEPARTMENT OF STATISTICS - DEPARTMENT OF ECONOMIC PLANNING AND DEVELOPMENT (JPKE) PRIME MINISTER’S OFFICE BRUNEI DARUSSALAM-2010.
- Encyclopedia of World Geography 2001، Haggett، Peter (Ed)، Volume 1، Marshall Cavendish.
- Government and politics in Southeast Asia - N. John Funston – 2001.
- Guests of God: Pilgrimage and Politics in the Islamic World - Robert Bianchi – 2004.
- Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania - Barbara A. West – 2010.
- Brunei Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'Izzaddin Waddaulah Handbook - Ibp USA، USA International Business Publications – 2007.
- A history of Brunei - Graham E Saunders – 2002.
- Islam in the Era of Globalization: Muslim Attitudes Towards-Johan H. Meuleman – 2002.