مزار قاسم بن موسی الکاظم(ع) (حله)
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
مدفون
برخی از نويسندگان تاريخ درگذشت او را ۲۲ جمادى الاولى و برخی دیگر، ۱ ذى‌الحجه دانستهاند، ولى تاريخ دقيق و قابل اعتمادى به دست نيامده است.[۱]
مکان
مزار قاسم بن موسی الکاظم(ع)، در عراق، استان بابل، ۳۵ کیلومتری[۲] جنوب شهر حله،[۳] در شهری که به «شهر قاسم» شهرت یافته، قرار دارد. شهر قاسم، میان شهرهای حله و دیوانیه قرار گرفته و تا دیوانیه ۴۵ کلیومتر فاصله داشته و در مسیر شهرهای نجف و کربلا قرار دارد.
شهر قاسم، در زمان قاسم بن موسی(ع) روستایی به نام سورا، دارای کشاورزی و باغ‌های بسیار بود؛ ولی به سبب تغییر مسیر اصلی آب فرات نزدیک به خشک و بایر شدن بود. با دفن شدن قاسم در این مکان و روی آوردن مردم از شهرهای عراق به این منطقه برای همجواری و زیارت مرقد او، دوباره رو به آبادی گذاشت. امروزه مرقد وی، در وسط شهر قاسم قرار گرفته است.[۴]
بنا
این مزار، اکنون دارای گنبد بزرگ و طلایی، صحن[۲] و مسجدی بزرگ است.[۱]
خادمان مزار وی، از اجدادشان نقل کرده‌اند که نخستین بنا در دوره صفوی ساخته شده است، این بنا دارای گنبد بوده و صندوقی چوبی روی قبر قرار داشته است. مزار در باغی دارای درختان بسیار قرار داشته است. به باور برخی، نخستین بنایی که روی قبر قاسم گزارش شده، مربوط به سده‌های ششم و هفتم قمری است.[۵] در سال ۱۲۸۸ق. با هزینه سید آقا علی شاه حسینی بنای دیگری بر آن ساخته شد. در اواخر سده سیزدهم قمری، گنبدی سفید و رواقی برای زائران وجود داشت. در سال ۱۳۲۵ق. سید محمد فرزند سید مهدی قزوینی (م.۱۳۰۰ق)، به بازسازی حرم پرداخته و ضریحی نو، پوشانده با نقره، با هزینه شیخ خزعلی کعبی روی قبر قرار داده و کاروانسرایی در نزدیک مزار برای زائران قاسم بن موسی(ع) ساخت. در سال ۱۳۶۹ق. با تلاش قاسم آل محی‌الدین النجفی، گنبد آن با کاشی آبی پوشانده شد.[۵] در سال ۱۳۴۱ق. پیرامون این مزار، صحن گسترده‌ای ساخته شد که در آن اتاق‌هایی قرار داشت و جلوی اتاق‌ها ایوان ساخته شده بود و برای اسکان زائران استفاده می‌شد. سید محسن حکیم در سال ۱۳۸۰ق. دستور ساخت کتابخانه‌ای در گوشه شرقی صحن داده و [۶] در سال ۱۳۸۵ق. دستور داد ضریح نوی برای این مزار و حرم حضرت عباس(ع)، مزار مسلم بن عقیل و مقام امام علی(ع) که در مسجد کوفه قرار دارد، ساخته و نصب شود.[۷]
اعتبار
یاقوت حموی (م.۶۲۶ق) جغرافی‌دان، به انتساب این مرقد به قاسم بن موسی الکاظم(ع) تصریح کرده است.[۸] علی بن ابى‌بكر هروى (م.۶۱۱ق) نيز، از اين زيارتگاه، با عنوان ابوالقاسم بن موسى بن جعفر(ع) ياد كرده است.[۹] ولی ابن عنبه (م.۸۲۹ق) و ابن ططقی (م.۷۰۹ق)، دو تاریخ‌نگار شیعه، مدفون در حله را عباس بن قاسم بن موسی(ع) دانستهاند.[۱۰] برخی منشأ تفاوت ظاهری این دو نظر را اشتباه بین دو روستای شوشه و سورا دانستهاند. این دو روستا هر دو در نزدیکی حله قرار دارد. حموی، قبر قاسم بن موسی الکاظم(ع) را در شوشه معرفی کرده، با این که وی در سورا که اکنون به «شهر قاسم» معروف شده، دفن است. از طرفی ابن عنبه، مزاری که در شوشه قرار دارد را منتسب به قاسم بن عباس بن موسی(ع) دانسته، نه مزاری که در سورا قرار دارد. انتساب او درست بوده و اکنون نیز مزار واقع در شوشه، منتسب به عباس بن قاسم است.[۱۱] برخی به یقین مدفون در این مزار در «شهر قاسم» را قاسم بن موسی الکاظم(ع) دانستهاند.[۱۲] محمدباقر مجلسی، شیخ عباس قمی[۱۳] و بسیاری از متاخران نیز این مزار را منتسب به قاسم بن موسی الکاظم(ع) دانستهاند.[۱۴]
در نگاه عالمان
سيد بن طاووس، زیارت قاسم بن موسى را در رديف زیارت حضرت عباس(ع) و على اكبر(ع) قرار داده و زیارت‌نامه‌ای را ذکر کرده است.[یادداشت ۱][۱۵] شیخ عباس قمی، مزار قاسم بن موسی(ع) را زیارتگاه همه مردم دانسته و از زیارت عالمان و نیکان از این مزار خبر داده است.[۱۶] سيد حسن صدر كاظمى، سفر از نجف و کربلا برای زیارت این مزار را سیره عالمان بزرگ دانسته است. بر پایه گزارشی،[یادداشت ۲] سید روح‌الله خمینی به زیارت این مرقد می‌رفته است.[۱۷]
مزارهای همانند
مزارهای دیگری در ایران به قاسم بن موسی الکاظم(ع) نسبت داده شده است؛ مانند مزاری در روستای پیلر، در استان آذربایجان شرقی، در ۵۰ کیلومتری شهرستان کلیبر، مزاری در کاشان و مزاری در مهدی‌شهرِ سمنان. سند معتبری برای این انتساب‌ها یافت نشده است. این گمان هست که این مزارها برای دیگر نوادگان امام کاظم(ع) باشند.[۱]
پیوند به بیرون
پانوشت
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ زندگی و مزار حضرت قاسم(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۴۶.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ زندگی و مزار حضرت قاسم(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۴۵.
- ↑ راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۳۲۷.
- ↑ مراقد المعارف، ج۲، ص۱۸۱؛ زندگی و مزار حضرت قاسم(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۴۵.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ مراقد المعارف، ص۱۸۳-۱۸۵.
- ↑ مراقد المعارف، ص۱۸۳-۱۸۸.
- ↑ راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق، ص۱۳۰.
- ↑ معجم البلدان، ج٣، ص٣٧٢.
- ↑ الاشارات الى معرفة الزيارات، ص٧۶.
- ↑ عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب، ص 260؛ الاصيلى فى انساب الطالبيّين، ص 180.
- ↑ مراقد المعارف، ج 2، ص 190 و 194.
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۴۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ١٠٢، ص ٢٧۶؛ منتهى الامال، ج ٢، ص ٢٣١.
- ↑ سفينة البحار، ج٢، ص٢٢٠؛ مراقد المعارف، ج٢، ص١٨١؛ تحفة الاحباب، ص٣٩٣؛ تنقيح المقال، ج٢، ص٢۴؛ منتهى الآمال، ج٢، ص٣۵۵؛ بحار الانوار، ج۴٨، ص٢١٣؛ تحفة العالم، ج٢، ص٣٣؛ بدر فروزان، ج١، ص٣۴.
- ↑ مصباح الزائر، ص۵٠٣.
- ↑ منتهى الامال، ج 2، ص 231.
- ↑ زندگی و مزار قاسم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۴۹.
- ↑ ابن طاووس می‌گوید: «هرگاه خواستى يكى از فرزندان ائمه(عليهم السلام)، مانند قاسم، فرزند امام كاظم(ع) و عباس، فرزند اميرمؤمنان(ع) يا على بن الحسين(ع)، شهيد كربلا يا كسانى را كه در اين رديف‌اند، زيارت كنى، برابر قبرشان كه صلوات خدا بر ايشان باد، مى‌ايستى و مى‌گويى:...».
- ↑ به نقل از شيخ عبدالعلى فرهى، از ياران نزديك امام خمينى.
منابع
- راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، احسان مقدس، مشعر، تهران، ۱۳۸۸ش.
- الاشارات الى معرفة الزيارات، عيسى بن ابى‌بكر هروى،
- بحار الانوار، محمدباقر مجلسی،
- منتهى الامال، عباس قمى،
- معجم البلدان، ياقوت بن عبدالله الحموى، دار صادر، بيروت، 1397ق.
- مصباح الزائر، سيد بن طاووس،
- مراقد المعارف، محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، سعيد بن جبير، قم، 2007 م.
- عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب، جمالالدين احمد بن على الحسينى (ابن عنبة)، لجنة احياء تراث، بيروت، منشورات دارالكتب الحياة، بىتا.
- الاصيلى فى انساب الطالبيّين، صفىالدين محمد بن تاجالدين على (ابن طقطقى)، مكتبة آيتالله العظمى المرعشى النجفى الكبرى، قم، 1418ق.
- مراقد المعارف، محمد حرزالدین، تحقیق محمدحسین حرزالدین، سعید بن جبیر، قم، ۲۰۰۷م.