مسجد شجره (مدینه)
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | مسجد، میقات |
| مکان | عربستان - مدینه |
| نام‌های دیگر | ذوالحلیفه، مسجد میقات |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
مسجد شجره از میقات پنج‌گانه که مردم مدینه و کسانی است که از مدینه به سمت مکه می‌روند، در آنجا احرام می‌بندند. مسجد شجره از مساجد معروف، بزرگ و زیبای شهر مدینه دانسته شده است.
در این مکان درختی وجود داشته که پیامبر اسلام زیر سایه آن درخت، نماز می‌خواند و احرام می‌بست و به‌جهت همین درخت، آن را مسجد شجره نامیدند. همچنین به جهت اینکه این مکان، یکی از میقات‌ها بوده، به مسجد میقات نیز شهرت یافت.
«أبیار علی» یا «آبارعلی» نام دیگر این مکان است که برخی در علت این نامگذاری، آن‌را به امام علی(ع) برگشت دادند.
معرفی
مسجد شجره، از مساجد بزرگ،[۱] معروف و زیبای شهر مدینه است.[۲]
پیامبر اسلام برای حج و عمره از این مکان احرام می‌بست.[۱] امام علی(ع) در این مکان آیات برائت را از ابوبکر گرفت و در مکه بر مشرکان ابلاغ کرد.[۳]
این مسجد بازسازی‌های مختلفی داشته که آخرین بازسازی آن توسط ملک فهد پادشاه عربستان سعودی صورت گرفت. در این بازسازی، منطقه بسیار وسیعی حدود نود هزار متر مربع به مسجد و امکانات جانبی مانند پارکینگ اختصاص یافت و مساحت خود مسجد حدود بیست و شش هزار متر مربع گردید. این مسجد را یکی از زیباترین معماری‌ها در میان مساجد بازسازی شده مدینه منوره دانسته‌اند.[۴]
امروزه این مسجد به فاصله حدود سه کیلومتری شهر مدینه در مجاورت بزرگراه مدینه به مکه واقع شده است.[۵]
نام‌ها
منابع نام‌های مختلفی برای این مکان ذکر کرده‌اند:
- مسجد شجره: در این مکان درختی وجود داشته که پیامبر زیر سایه آن درخت استراحت کرده، نماز می‌خواند و احرام می‌بست. پس از آنکه در این مکان مسجدی بنا شد.[۶] نام آن‌را به جهت این درخت مسجد شجره (درخت) نامیدند.[۷]
- ذو الحلیفة: «حلیفه» نام آبی بوده که در آنجا قرار داشته است.[۸]
- مسجد میقات: این مکان، یکی از میقات‌ها بود که حاجیان در آنجا احرام می‌بستند و به همین جهت به مسجد میقات شهرت یافت.[۸]
- «أبیار علی» یا «آبارعلی»: گفتارهای مختلفی در علت این نامگذاری نقل شده که برخی آن‌را به امام علی(ع) برگشت داده و برخی به افراد دیگری با این نام برگشت داده‌اند[۹]
میقات حج
مسجد شجره، میقات عمره تمتّع و عمره مفرده برای مردم مدینه و کسانی است که از مدینه به مکه می‌روند.[۱۰] روایات بر این نکته دلالت دارند که باید در خود میقات، احرام بست و مسجد شجره از این میقات‌ها است.[۱۱] پیامبر اسلام نیز وقتی برای اقامه حج عازم مکه بود، از این مکان، احرام بسته و عازم حج می‌شد.[۶]
فقیهان شیعه، اتفاق نظر دارند که احرام در مسجد شجره کفایت می‌کند.[۱۲] البته اختلاف‌هایی در اینکه در خارج از این مسجد نیز می توان احرام بست، وجود دارد.[۱۳]
نگارخانه
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۲۰۰۴م، ج۴، ص۸۱۱.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۱۸.
- ↑ جمعی از محققین، دانشنامه کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۷۷.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۷۷.
- ↑ علیپور، «مسجد شجره در آستانه مناسک حج» خبرگزاری فارس
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.
- ↑ ابن‌الضيا، تاریخ مکه المشرفه والمسجد الحرام والمدینه الشریفه والقبر الشریف، ۲۰۰۸م، ج۱، ص۳۱۱.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه،۱۳۸۱ش، ص۴۰۹.
- ↑ «قصة المیقات ومحطة انطلاق المعتمرین»، سایت عکاظ.
- ↑ مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۷۱۲.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۳۱۹.
- ↑ فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الحج، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۰۴.
- ↑ مکارم شیرازی، «میقات ذو الحلیفة و مسجد شجرة»
منابع
- ابن‌الضيا، تاريخ مكه المشرفه والمسجد الحرام والمدينه الشريفه والقبر الشريف، بی‌نا، ۲۰۰۸م.
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش.
- جمعی از محققین، دانشنامه کلام اسلامی، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، زیر نظر آیت‌الله جعفر سبحانی، ۱۳۸۸ش.
- صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ترجمه: ماجده معروف، حسین مجیب المصری، عبدالغزیز عوض، قاهره، دارالآفاق العربیة، ٢٠٠٤م.
- علیپور، بهزاد، «مسجد شجره در آستانه مناسک حج» خبرگزاری فارس، تاریخ بازدید: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الحج، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۱۸ق.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، الهادی، ۱۳۸۱ش.
- «قصة المیقات ومحطة انطلاق المعتمرین»، سایت عکاظ، تاریخ بازدید: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، «میقات ذو الحلیفة و مسجد شجرة»، سایت مدرسه فقاهت، تاریخ بازدید: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، زیر نظر محمود هاشمی شاهرودی. قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش