حج در دوره صفویه (کتاب)
حج در دوره صفویه کتابی است در تاریخ حج‌گزاری ایرانیان در طول دوران حکومت صفویه که توسط پژوهشکده حج و زیارت تهیه شده و در سال 1401 به چاپ رسیده است. در این کتاب موانع و مشکلات حج ایرانیان در این دوره تاریخی و نیز سیاست شاهان صفوی در جهت تسهیل یا محدود کردن حج ایرانیان مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین گزارشی از حج‌گزاری علما و صاحب‌منصبان و نیز مجاورت ایرانیان در مکه در دوره‌های مختلف حکومت صفوی آورده شده است.
 | |
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | معصومه کامگار |
| محتوا | |
| موضوع | تاریخ حج‌گزاری ایرانیان در عصر صفوی |
| زبان | فارسی |
| نشر | |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحات | 171 |
| ناشر | پژوهشکده حج و زیارت - مشعر |
| وب‌سایت ناشر | http://hzrc.ac.ir/ |
| رده‌بندی کنگره | DSR1176 |
| رده‌بندی دیویی | 955/071 |
محتوای کتاب
کتاب با گزارشی از تاریخچه حج پیش از استقرار حکومت صفویه آغاز شده است. فصل اول کتاب از موانع برگزاری حج از سوی دولت صفوی و حکومت عثمانی سخن گفته است. موانعی همچون موانع سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی که باعث تعطیلی حج یا دشواری در برگزاری حج ایرانیان می‌شد.
نویسنده تاریخ حج‌گزاری ایرانیان را در عصر صفوی را در سه دوره بررسی کرده است: دوره اولیه، دوره اقتدار و دوره زوال صفویان.
دوره تکویل حکومت صفوی
فصل دوم کتاب به حج‌گزاری ایرانیان در دوره اولیه و مراحل تکویل دولت صفوی اختصاص دارد. ارتباط شاه اسماعیل و شاه طهماسب با حکومت عثمانی و شرفای مکه در این فصل بررسی شده و از برخی مسائل مرتبط به حج در این دوران از جمله نقش سیاسی حج‌گزاری صاحب‌منصبان حکومتی، موقوفات حج و شیوه‌های حمل و نقل حاجیان بحث شده است.
دوران اقتدار
فصل سوم کتاب حج‌گزاری ایرانیان را در دوره اقتدار و استحکام دولت صفوی (996-1038ق)، دوران حکومت شاه عباس، روایت می‌کند. مناسبات شاه عباس با عثمانیان، مجاورت تعدادی از علمای شیعه در در مکه، و پیوند مرحله اقتدار و استحکام حکومت صفوی با مسئله حج و حج‌گزاری ایرانیان از گفتارهای این فصل است.
دوره زوال
فصل چهارم کتاب که حج‌گزاری ایرانیان در دوره ضعف و زوال صفویان (1038- 1138ق) نام دارد، تاریخ حج ایرانیان را در دوره شاه صفی، عباس دوم، سلیمان و سلطان حسین بررسی کرده است. نویسنده در یک گفتار به معرفی 8 تن از علمای ایرانی که در این دوران در مکه مجاور بودند پرداخته است. او همچنین از حج‌گزاری علمای مشهور ایرانی (مانند مجلسی اول و دوم، عبدالحسین خاتون آبادی، حر عاملی، علی عاملی و ملاصدرا) و نیز تعدادی از درباریان و صاحب منصبان صفوی در این دوره سخن گفته است.
اطلاعات نشر
کتاب حج در دوره صفویه نوشته معصومه گلکار، در 171 صفحه توسط پژوهشکده حج و زیارت در تابستان سال 1401 منتشر شده است.