مسجد جمعه
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد بنی سالم، الوادی، رانونا، عاتکه |
| مکان | شهر مدینه |
| کاربری | مسجد |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | صدر اسلام |
| رویدادها | پیامبر(ص) نخستین نماز جمعه را در این مسجد خواند |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | موجود و فعال |
|
| |
مسجد جمعه یکی از مسجدهای شهر مدینه است که تاریخی کهن دارد. این مسجد در محل نخستین نماز جمعه‌ای که به امامت پیامبر(ص) در مدینه برپا شد ساخته شده است. این مسجد در نزدیکی مسجد قبا و در شمال آن قرار گرفته است.
مکان
مسجد جمعه در حدود هفتصد متری شمال مسجد قبا و سمت راست کسی است که از مسجد قبا به مرکز شهر مدینه می‌رود.[۱]
داستان مسجد
پیامبر اسلام(ص) پس از هجرت به مدینه و توقف چند روزه در قبا در روز جمعه دوازدهم ربیع‌الاول از قبا به سمت مرکز شهر مدینه حرکت کرد.[۲] او هنگام ظهر در محله بنو سالم بن عوف که در بطن وادی (وادی رانونا) قرار داشت نماز جمعه را به جا آورد.[۳] بنابر گزارشی اصحاب پیامبر در هنگام نماز صد تن بودند.[۴]
تاریخ بنا
مطری (م.۷۴۱ق.) در قرن هشتم مسجد را دیده و آن را چهاردیواری بسیار کوچک با دیوارهایی به ارتفاع نصف قامت یک انسان توصیف می‌کند.[۵] در پایان قرن نهم هجری قمری سمهودی طول مسجد را بیست ذراع و عرض را ۱۶ ذراع اندازه گرفته است. به گزارش او سقف مسجد را که خراب بود شمس الدین محمد قاوان (م889ق.) درست کرد.[۶]
عبدالقدوس انصاری در نیمه سده چهاردهم قمری این مسجد را دیده و آن را توصیف کرده است. به گفته او این مسجد که آن را سلطان بایزید عثمانی (حکومت 886-918ق.) بازسازی کرده بود، بنای زیبایی بود اما در آن زمان قدیمی شده و در حال سقوط بود. این مسجد یک گنبد داشت. طول مسجد هشت متر و عرض آن چهار و نیم متر و ارتفاعش پنج و نیم متر بود.[۷]
نام‌های دیگر
این مسجد به نام‌های مسجد بنی سالم،[۸] مسجد الوادی،[۹] مسجد رانوناء،[۱۰] مسجد عاتکه[۱۱] و مسجد الغُبَیب (یا القُبیب)[۱۲] نیز خوانده شده است.
وضعیت امروزین
در سال ۱۴۱۲ قمری پس از تخریب ساختمان قدیم مسجد، آن را به شکل زیبایی بازسازی کردند. مساحت مسجد در حال حاضر ۱۶۳۰ متر مربع است و گنجایش ۶۵۰ نمازگزار را دارد. مسجد یک گنبد اصلی با قطر ۱۲ متر دارد و چهار گنبد فرعی که هر یک پنج متر قطر دارند. [۱۳]
گالری
پانویس
- ↑ المدینه بین الماضی و الحاضر، ص۱۰۰، ۱۰۴
- ↑ العقد الثمین، ج۱، ص۳۸۲
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸؛ وفاء الوفاء، ج۳،ص ۳۲
- ↑ الطبقات الکبری، ج۱، ص ۱۸۲
- ↑ التعریف بما انست الهجرة، ص ۱۳۴
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 169
- ↑ آثار المدینه المنورة، ص88
- ↑ الطبقات الکبری، ج۱، ص ۱۸۲؛ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸
- ↑ اثارة الترغیب، ج۲، ص۳۶۲
- ↑ المدینة بین الماضی و الحاضر، ص ۱۰۴
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸
- ↑ المساجد الاثریه، ص۶۵
- ↑ المساجد الاثریة، ص 68-69
منابع
- اثارة الترغیب
- التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة، جمال الدین محمد المطری، سلیمان الرحیلی، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق.
- العقد الثمین،
- الطبقات الکبری
- المساجد الاثریه فی المدینة النبویة، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، بی‌نا
- المدینه بین الماضی و الحاضر
- وفاء الوفاء