عقد نکاح

این مقاله، راهنمای عملی احکام فقهی نیست. برای اطلاع از حکم و وظیفه شرعی به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنید. از جمله نگاه کنید به: عقد ازدواج (فتاوای مراجع).

عقد ازدواج

دسته	محرمات احرام
مربوط به آیین	احرام در عمره و حج
مکان	حرم مکی
زمان	هنگام احرام
حکم	حرام است
کفاره	ندارد
پیامد فقهی	عقل در حال احرام باطل است
مفاهیم فقهی وابسته	محرمات احرام
صفحه فتواهای مراجع	عقد ازدواج (فتاوای مراجع)

احکام احرام

واجبات

شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه

محرمات احرام

مشترک بین زن و مرد

شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح

ویژه مردان

پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال

ویژه زنان

پوشاندن صورت • پوشاندن دست

دیگر احکام

مستحبات احرام

مکروهات احرام

عقد نکاح (ازدواج) یکی از محرمات احرام است و عقدی که در حال احرام بسته شود نیز باطل است؛ چه عقدِ فرد مُحرم برای خود باشد و چه برای دیگری، و چه عقدی که برای مُحرم بسته می‌شود توسط خود او باشد و چه توسط وکیل او.

همچنین فرد مُحرمی با علم به حرمت در حال احرام برای خود عقد کند و یا هر چند علم به حرمت ندارد، اما پس از عقد، دخول هم صورت دهد، این زن و مرد بر هم حرام ابدی می‌شوند.

مفهوم‌شناسی

عقد نکاح، ایجاب و قبول با الفاظ خاصی است که برای به ازدواج هم درآوردن مرد و زن انجام می‌گیرد و شرایط، احکام و آثاری بر آن مترتب است. به نظر شیعه فرقی بین عقد موقت و دائم نیست.

حرمت عقد ازدواج در حال احرام

عقد نکاحی(ازدواج) که در حال احرام انجام گیرد، به اجماع شیعه حرام بوده و آن عقد نیز باطل است؛ چه عقدِ فرد مُحرم برای خود باشد و چه برای دیگری، همچنین چه عقدی که برای مُحرم بسته می‌شود توسط خود او باشد و چه توسط وکیل او.

به اجماع فقهای شیعه اگر فرد مُحرمی با علم به حرمت در حال احرام برای خود عقد کند و یا هر چند علم به حرمت ندارد، اما پس از عقد، دخول هم صورت دهد، به پشتوانه روایات اهل بیت(ع) این زن و مرد بر هم حرام ابدی می‌شوند. بنابر نظر مشهور فقهای امامیه، حضور در مجلس عقد، در حال احرام، برای شاهد عقد بودن نیز حرام است.

منابع

• التهذیب، محمد بن حسن شیخ طوسی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش.
• الخلاف، محمد بن حسن شیخ طوسی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، 1407ق.
• المبسوط فی فقه الإمامیة، محمد بن حسن شیخ طوسی، به تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، 1387ق.
• المعتمد فی شرح المناسک، سید ابوالقاسم خوئی، به تحقیق سید رضا خلخالی، نجف، مدرسة دار العلم، مؤسسه الخوئی الإسلامیة، چاپ اول، 1409ق.
• جواهر الکلام، محمدحسن نجفی، با تحقیق عباس قوچانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
• کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، فاضل هندی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، بی‌تا.
• مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، احمد بن محمد مقدس اردبیلی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، مؤسسه النشر اسلامی، ۱۴۰۳ق.
• مستند الشّیعة، احمد بن محمد مهدی النراقی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.
• مناسك الحج، سید ابوالقاسم خوئی، به تحقیق سید رضا خلخالی، نجف، مؤسسه الخوئی الإسلامیة، بی‌تا.
• مناسک حج، سید روح‌الله خمینی، تهران، مشعر، ۱۳۹۷ش.