تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع) (کتاب)
پدید آورندگان | |
---|---|
نویسنده | سید عبدالجواد الکلیدار |
برگرداننده | محمد صدرهاشمی، مسلم صاحبی |
تاریخ نگارش | ۱۳۷۴ق. (۱۳۳۳-۱۳۳۴ش) |
محتوا | |
موضوع | کربلا (عراق)، تاریخ، زیارت، آرامگاه، امام حسین(ع) |
زبان | عربی |
نشر | |
تعداد جلد | ۱ |
قطع | وزیری |
ناشر | المعارف، المطبعة الحیدریة، مکتبة الحیدریة |
محل نشر | بغداد، نجف، قم |
ترجمه به | فارسی |
ردهبندی دیویی | ت ۶۶۴ ک ۷ / ۹۵۶ |
سایر مشخصات | مصور |
نسخه الکترونیکی | تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع) |
تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)،کتابی است به زبان عربی، نوشته سید عبدالجواد کلیدار، که به بررسی واژگانی و تاریخی حائر و تاریخچه ساخت حرم امام حسین(ع) از آغاز تا زمان تألیف (۱۳۶۸ق/۱۳۲۷-۱۳۲۸ش) پرداخته است. این کتاب بار نخست در بغداد، در سال ۱۳۶۸ق. (۱۳۲۶ش) چاپ شده و دو بار به زبان فارسی برگردانده شده است.
نویسنده[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سید عبدالجواد کلیدار آل طعمة(م.۱۳۷۹ق)، فرزند علی، متولد کربلا، از دانشگاه سوربن فرانسه دکترای علوم سیاسی[۱] و از دانشگاه بروکسل دکترای حقوق گرفته،[۲] در سال ۱۹۳۲م. به عراق بازگشت و نشریه الاحرار را راهاندازی کرد.[۱] او چندین سال تولیت آستان امام حسین(ع) را برعهده داشت.[۳] برخی از آثار او معالم انساب الطالبین[۴] و مدینة الحسین أو مختصر تاریخ کربلا است.[۵]
ساختار و محتوا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نام کامل این کتاب، «تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع): و هو بحث واسع عن الحائر و تاریخه فی اللغه و التاریخ و الفقه و الحدیث و عمارته و هدمه من الصدر الاول الی العصر الحاضر» است.[۶]
کتاب تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، به موقعیت سرزمین کربلا پیش از شهادت امام حسین(ع)، نخستین ساخت وساز بر قبر وی، نام «حائر» و «حیر»، تغییر و تحولات منطقه و فراز و نشیبهای آن از آغاز تا زمان تألیف کتاب (1368ق) پرداخته است. این کتاب، دارای ۶ باب و هر باب شامل چند فصل است.[۷] ۶ باب این کتاب عبارتند از:
- باب اول: حائر امام حسین(ع) و کربلا
- باب دوم: حائر و حیر و تحقیق تاریخی پیرامون آنها
- باب سوم : حائر و اوضاع و احوال عمومی آن
- باب چهارم: دورههای تاریخی حائر و ساخت و ساز آن
- باب پنجم: حائر و دوران تخریب و ویرانی و غارت
- باب ششم: حائر و اصلاحات بعدی
فهرست[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برگردان فارسی فهرست کتاب:
- دیباچه
- تقریظ کریمانه امام عالی مقام، شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء دامت برکاته
- تقریظ علامه بزرگوار شیخ عبدالحسین امینی، صاحب کتاب (الغدیر)
- تعیین تاریخ و تقریظ جعفر نقدی، عضو دادگاه تجدید نظر شیعه
- تقریظ استاد بزرگوار سید محمد رشید مرتضی
- تقریظ علامه بزرگوار و نویسنده سرشناس، سید محمدمهدی اصفهانی کاظمی (دام فضله)
- محمدمهدی موسوی اصفهانی کاظمی
- معرفی کتاب و نویسنده آن
- اهدای کتاب
- پیشگفتار
- بخش اول: حائر امام حسین(ع) و کربلا
- فصل اول: حائر و حرمت و قداست آن در دین مبین اسلام
- فصل دوم: حائر در لغت و تاریخ
- فصل سوم: کربلا و محلهای دیگری که حائر نامیده شده است
- فصل چهارم: حائر، حیر و حیره
- فصل پنجم: حائر در فقه و حدیث
- ١. حدود و مساحت حائر
- حائر از نظر دلالت عرفی در تاریخ قدیم
- ٢. حرم و حائر
- ٣. حرم، حدود و اندازه ان
- ۴. اختلاف نظر متاخرین در اندازه حائر
- ١. حدود و مساحت حائر
- فصل ششم: منطقههای حرم و حائر و ترتیب قاعده فضیلت و شرف میان آن دو
- بخش دوم: حائر و حیر و تحقیق تاریخی پیرامون انها
- فصل اول: تحقیق در مورد نام حائر و حیر به لحاظ تاریخی
- فصل دوم: حائر و علت پیدایش این نام
- فصل سوم: حائر و علت نامگذاری ان
- فصل چهارم: حائر و حیر و کنکاش تاریخی در نام حیر
- بخش سوم : حائر و اوضاع و احوال عمومی ان
- فصل اول: حائر و ویژگیهای آن در دوران نخست
- فصل دوم: حائر و جایگاه والای آن در دین مبین اسلام
- فصل سوم: حائر مقدس و نقش آن در دنیای اسلام
- فصل چهارم: حائر و اوضاع و احوال عمومی آن در دوران نخست
- فصل پنجم: حائر، زمین مبارک و تربت مقدس ان
- فضیلت کربلا و قداست تربت آن در دین مبین اسلام
- ١. بررسی قداست تربت در دین مبین اسلام از جهت تاریخی
- الف) قداست تربت در اغاز ظهور اسلام
- ب) تحول و دگرگونی این روش در دورههای میانی
- ٢. بررسی قداست تربت در دین مبین اسلام از جهت دینی
- ١. بررسی قداست تربت در دین مبین اسلام از جهت تاریخی
- فضیلت کربلا و قداست تربت آن در دین مبین اسلام
- فصل ششم: حائر، مراسم تشرف و آداب زیارت آن
- فصل هفتم: حائر و اوقات زیارتی آن
- ١. زیارت عاشورا
- ٢. زیارت اربعین
- ٣. زیارت اول ماه رجب
- ۴. زیارت نیمه ماه رجب
- ۵. زیارت نیمه ماه شعبان
- ۶. زیارت امام حسین(ع) در شبهای قدر
- ٧. زیارت امام حسین(ع) در عید سعید فطر
- ٨. زیارت امام حسین(ع) در روز عرفه و عید قربان
- فصل هشتم: حائر و نخستین سادات علوی ساکن در آن
- بخش چهارم: دورههای تاریخی حائر و ساخت و ساز آن
- فصل اول: حائر و ساختمان استوار آن در این روزگار
- فصل دوم: حائر و نخستین ساخت و ساز آن، بعد از واقعه عاشورا در قرن اول هجری
- فصل سوم: حائر و نخستین تجدید بنای آن، بعد از سال ١٩٣ هجری (خلافت امین و مامون عباسی)
- فصل چهارم: حائر و دومین تجدید بنای آن در ماههای پایانی سال ٢۴٧ هجری(روزگار زمامداری المنتصر بالله)
- فصل پنجم: حائر و سومین تجدید بنای آن در سال ٢٨٣ هجری به دست داعی صغیر (حکمران مازندران)
- فصل ششم: حائر و چهارمین تجدید بنای آن در سال ٣۶٩ هجری به دست سلطان عضد الدوله بویهای و قبر پادشاهان آل بویه در حائر مقدس
- گورستان سلاطین ال بویه در حائر مقدس
- فصل هفتم: حائر و پنجمین تجدید بنای آن به دست ابن سهلان رامهرمزی
- فصل هشتم: حائر و ششمین تجدید بنای آن در سال ۶٢٠ هجری به دست احمدالناصر لدین الله عباسی
- فصل نهم: حائر و هفتمین تجدید بنای آن در سال ٧۶٧ هجری به دست سلطان اویس جلایری
- بخش پنجم: حائر و دوران تخریب و ویرانی و چپاول و غارت
- فصل اول: حائر و دوران تیره و تاریکی که بر آن گذشته است
- ویرانی حائر، نخستین بار در آغاز خلافت منصور دوانیقی
- فصل دوم: حائر و ویرانی آن در سال ١٩٣ هجری و روزگار هارون الرشید
- فصل سوم: حائر و ویرانی آن به دست متوکل عباسی
- ١. تخریب قبر امام حسین(ع) در شعبان٢٣٣ق
- ٢. تخریب قبر مطهر امام حسین(ع) در سال ٢٣۶ق
- ٣. تخریب قبر امام حسین(ع) در سال٢٣٧ق
- ۴. تخریب قبر مطهر امام حسین(ص) در نیمه شعبان ٢۴٧ق
- مجریان و عاملان تخریب قبر مطهر
- فصل چهارم: حائر و فرو ر یختن سقف آن در دوران الموفق
- فصل پنجم: حائر و غارت آن به دست ضبه بن محمد اسدی
- فصل ششم: حائر و ویرانی آن از طریق آتشافروزی، در دوران القادربالله
- فصل هفتم: حائر و غارت اموال و خزانه آن به دست المسترشد بالله عباسی
- فصل هشتم: حائر و غارت آن به دست مشعشعیین
- علی بن محمد بن فلاح و ویرانی حائر مقدس به دست او
- تحلیل حوادث و رویدادهای یاد شده و دستاوردهای بزرگ آنها
- فصل نهم: حائر و ویرانی، آتشسوزی، غارت و کشتار به دست وهابیها
- سال ١٢١۶ه یاداور تمام مصایب کربلا
- فصل دهم: حائر و مناره مشهور به (مناره عبد)، تاریخ تأسیس آن و ویرانیاش در سال ١٣۵۴ هجری
- ١. منارههای سهگانه صحن و حرم امام حسین(ع)
- ٢. تاریخ و علت ساخت مناره و سازنده و موقوفات آن
- ٣. تعمیر و مرمت مناره عبد در سال ٩٨٢ق به دست شاه طهماسب صفوی
- ۴. ویرانی اثر تاریخی مناره عبد در سال ١٣۵۴ق و علت آن
- ۵. اندیشه گسترش صحن امام حسین(ع) از سمت مشرق
- ۶. شکل هندسی بارگاه امام حسین(ع) ضریح مطهر و صحن شریف
- ٧. مرثیه مناره عبد در شعر شاعران و گفتههای مردم
- ٨. سرانجام مناره عبد پس از ویرانی در سال ١٣۵۴ هجری
- فصل اول: حائر و دوران تیره و تاریکی که بر آن گذشته است
- بخش ششم: حائر و اصلاحات بعدی
- فصل اول: حائر و اصلاحات شاه اسماعیل صفوی در سال ٩١۴ هجری
- فصل دوم: حائر و اصلاحات سلطان سلیمان قانونی در سال ٩۴١ هجری
- فصل سوم: حائر و اصلاحات آن در دولت صفویه به دست شاه طهماسب، شاه عباس کبیر و سپس نادرشاه افشار
- فصل چهارم: حائر و اصلاحات مهم آن در دوران قاجار به دست سلطان اقا محمدخان، فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه
- فصل پنجم: حائر و آخرین اصلاحات آن، به دست سیدطاهر سیف الدین
- فصل ششم: حائر و متعلقات آن
- شکواییه علمای کربلا
- فصل هفتم: حائر و حرم ابوالفضل العباس(ع)
- شعری درباره حائر فرخنده و مبارک
- ادای وظیفه شکرگزاری[۸]
در نگاه دیگران[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محمدحسین کاشف الغطاء، این کتاب را اثری ماندگار و خدمتی نه تنها به شیعه، بلکه به تمام بشریت دانسته است.[۹] عبدالحسین امینی، صاحب کتاب الغدیر این اثر را آرزوی دیندار و آرمان همه جوامع بشری خوانده[۱۰] و سید محمدمهدی اصفهانی این کتاب را مصدری برای تاریخ و مرجعی برای نویسندگان معرفی کرده است.[۱۱]
ترجمه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محمد صدرهاشمی، این کتاب را به زبان فارسی برگردانده و در ۲۰۷ صفحه، توسط کتابفروشی ثقفی، در اصفهان، در سال ۱۳۳۷ به چاپ رسانده است.[۱۲] پس از آن، به قلم مسلم صاحبی، به زبان فارسی ترجمه شده و با عنوان «ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)»، در ۳۷۵ صفحه، توسط نشر مشعر، در تهران، در سال ۱۳۸۹ش. چاپ شده است.[۱۳]
چاپ[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این اثر، برای بار نخست، توسط المعارف، در بغداد، در سال ۱۳۶۸ق. (۱۹۴۹م/۱۳۲۶ش) به چاپ رسید.[۱۴] پس از آن توسط المطبعة الحیدریة، در نجف، در سال ۱۹۶۷م. (۱۳۴۵-۱۳۴۶ش)[۱۵] و توسط المکتبة الحیدریة، در قم، در سال ۱۴۱۸ق. (۱۳۷۶ش) چاپ شده است.[۱۶]
پیوند به بیرون[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مشاهیر المدفونین فی کربلاء، ص۱۰۲ و ۱۰۳.
- ↑ معجم الادباء، ج۳، ص۳۲۷.
- ↑ مقاله تاریخ کربلا و حائر حسین(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، ص۳۵۳.
- ↑ کتابشناسی معالم انساب الطالبین، worldcat
- ↑ کتابشناسی مدینة الحسین او مختصر تاریخ کربلا، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران؛ کتابشناسی تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، پایگاه اطلاعرسانی کتابخانههای ایران.
- ↑ تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، صفحه عنوان کتاب.
- ↑ تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، تمام کتاب.
- ↑ ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، فهرست.
- ↑ تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، ص۵.
- ↑ کتاب تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، ص ۷.
- ↑ کتاب تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، ص۱۰.
- ↑ کتابشناسی تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، پایگاه اطلاعرسانی کتابخانههای ایران.
- ↑ کتابشناسی ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
- ↑ کتابشناسی تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)َ، دار الکتب و الوثائق العراقیة؛ کتابشناسی تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
- ↑ Tārīh̲ Karbalāʼ waḥāʼir al-Ḥusayn, worldcat
- ↑ کتابشناسی تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، پایگاه اطلاعرسانی کتابخانههای ایران.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- پایگاه اطلاعرسانی کتابخانههای ایران.
- تاریخ کربلاء و حائر الحسین(ع)، عبدالجواد کلیدار، المکتبة الحیدریة، قم، ۱۴۱۸ق. (۱۳۷۶ش).
- ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران، ١٣٨٩ش.
- دار الکتب و الوثائق العراقیة ببغداد.
- سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
- مشاهیر المدفونین فی کربلاء، محمد هادی آل طعمة، دار الصفوة، بیروت، ۱۴۳۰ق.
- معجم الادباء، عبد الفتاح صعيدي، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۴ق.
- https://www.worldcat.org