مسجد بنی غفار
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نامهای دیگر | کهف بنیحرام کبیر - |
| مکان | عربستان، مدینه، در شرق کوه سلع |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | موجود |
مسجد بنی غَفار از مساجد تاریخی در مدینه است که در شرق کوه سلع و شمال غربی مسجدالنبی واقع شده. این مسجد که امروزه بهنام غار بنیحرام کبیر نیز شناخته میشود، در سالهای نخستین هجرت وجود داشته و خفاف بن ایماء از صحابه، امامت آن را برعهده داشتهاست. ساختمان مسجد دارای دو قبه و ترکیبی از معماری عثمانی و عناصر پیشین است که امروزه نیاز به مرمت و بازسازی دارد.
نام و مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد بنی غفار در جهت شرقی کوه سلع[۱] و 700 متری شمال غربی مسجدالنبی واقع شده است.[۲] منابع قدیمی تعبیرهای مختلفی درمورد مکان این مسجد دارند اما پژوهشگران معاصر بین تمام نقلها اتحادی ایجاد کرده و مکان مسجد را با آنچه امروزه کهف بنی حرام کبیر نام دارد، مطابق میدانند.[۳] مسجد بنی غفار امروزه به «غار بنیحرامکبیر» یا «دکة الشیخ جلال» نیز شهرت دارد.[۴]
تاریخ مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در منابع، خِفاف بن اِیماء ـ از صحابیان پیامبر(ص) ـ بهعنوان خطیب و امام جماعت مسجد بنی غفار معرفی شده است. او پیش از سال ۲۳ قمری درگذشته است.[۵] همچنین برخی گزارشها[یادداشت ۱] نشان میدهد که مسجد بنی غفار از سالهای نخست هجرت در مدینه وجود داشته است.[۶]
پیامبر و مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مطابق نقل منابع قدیمی، پیامبر(ص) در محدوده خانههای بنی غفار نماز خوانده است.[۷]
بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
گفته شده که مسجد بنی غفار دارای دو قبه کوچک است[۱] در ساختمان مسجد شباهتهایی با آثار معماری دوره عثمانی وجود دارد هرچند نشانههایی از معماری پیش از این دوره نیز دیده میشود. در دیوارهای داخلی مسجد آثار گچ کاری دیده شده و نیاز به بازسازی دارد.[۸]
تصاویر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج1، ص316.
- ↑ معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج2، ص108.
- ↑ معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج2، ص103و104.
- ↑ معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج1، ص317.
- ↑ الاستيعاب، ج2، ص35.
- ↑ السنن الكبرى، ج2، ص133.
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص218.
- ↑ معالم المدينة المنورة بين العمارة والتاريخ، ج2، ص111.
- ↑ به نقل از حارث بن نوفل: مردی از اهل مدینه به من گفت: من در مسجد بنی غفار نماز خواندم و طرز نشستن خود را ذکر کرد. او گفت: «دست چپم را روی ران چپم و دست راستم را روی ران راستم گذاشتم و انگشت اشارهام را بالا بردم.» او گفت: «خفاف بن اماء بن راهده غفاری که از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، مرا در حال انجام این کار دید. وقتی نمازم تمام شد، به من گفت: «چرا انگشتت را اینگونه بالا بردی؟» به او گفتم: «مردم را دیدم که این کار را میکردند.» گفت: «راست میگویی. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگام نماز این کار را میکرد و مشرکان میگفتند که محمد این کار را فقط برای جادو کردن با انگشتش انجام میدهد (2). آنها دروغ میگفتند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) این کار را فقط برای اثبات یگانگی پروردگارش، تبارک و تعالی، انجام میداد.»السنن الكبرى، ج2، ص133.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، بيروت، دار و مكتبه الهلال، 1419ق.
- الاستيعاب، ابن عبد البر، بیروت، دارالجیل، 1412ق.
- السنن الكبرى، أحمد بن الحسين البيهقي، بیروت، دارالفکر، بیتا.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، لندن، موسسه الفرقان، 2001م.