التاریخ الشامل للمدینة المنوره (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در این شهر، وارد دانشکده تربیت معلم و به سال 1383ق. مشغول تدریس شد و هم زمان تحصیلات خود را در دانشگاه دمشق ادامه داد. او برای ادامه تحصیل بارها سفر کرد و از جمله به [[مصر]] و کشورهای اروپایی رفت. بدر در سال 1393ق. به درجه فوق لیسانس در رشته ادبیات عرب و به سال 1398ق. به درجه دکتری از دانشگاه قاهره نایل گشت. سپس به [[مدینه]] رفت و در دانشگاه علوم اسلامی این شهر تدریس کرد و تا امروز بدین‌کار اشتغال دارد. او ریاست اداره فرهنگستان علوم مدینه را نیز بر عهده دارد. از میان آثار وی تنها کتاب التاریخ الشامل للمدینة المنوره مربوط به [[حرمین شریفین]] است.<ref>اسناد موجود در دانشنامه.</ref>

بدر پس از گزارش چگونگی ورود دو [[قبیله اوس]] و [[خزرج]] به [[یثرب]]، جنگ‌ها و درگیری‌های این دو قبیله را به تفصیل بیان کرده و به ریشه‌یابی ستیز‌های طولانی میان دو قبیله پرداخته است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج1، ص61-74.</ref> او یهودیان را عامل اصلی درگیری‌ها معرفی کرده و انگیزه آن‌ها را ایجاد اختلاف میان دو قبیله بزرگ یثرب برای دستیابی به ریاست بر آن سرزمین دانسته است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج1، ص70.</ref>

ولایت عهدی [[امام رضا(ع)]] در دوران حکومت [[مامون عباسی]] از رخدادهای مورد بحث کتاب است. بدر به گزارش از تاریخ‌نگاران، علت انتخاب امام را برتری او در دانش و تقوا نوشته است؛ اما خود بر این باور است که مامون عباسی اغراض سیاسی داشته و برای آرام نگاه داشتن [[علویان]] دست به این انتخاب زده است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج2، ص95-96.</ref>

بدر معتقد است که قوانین انسانی اسلام باعث سامان یافتن تجارت در مدینه شده است <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج1، ص237-238.</ref> و غنیمت‌های جنگی به دست آمده از غزوه‌ها و بهره‌گیری از تجربه‌های برخی مهاجران که از تاجران مهم [[مکه]] بودند، تاثیری چشمگیر در این زمینه داشته است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج1، ص227.</ref> در این میان، برخی عملکردها و تدابیر پیامبر(ص) را نیز نباید نادیده گرفت، مانند راه‌اندازی بازار برای مردم مدینه که باعث شکست انحصار یهودیان در تجارت این شهر شد و رونق اقتصادی را در پی آورد. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج1، ص235-237.</ref>

وی از کشف یک آبراه زیرزمینی که قدمت آن به پیش از اسلام می‌رسد، در یکی از بستان‌های مدینه گزارش داده و آورده است که با تغییر مسیر سیل به این آبراه، مسجدالنبی از خطر ویرانی نجات یافت. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج2، ص62-63.</ref> قحطی دوران [[فاطمیان]] (297-567ق.) نیز از رخدادهایی بوده که مردم مدینه را به سختی دچار ساخته و آثاری بر مکان‌های مقدس نهاده است. در باور نویسنده، حمایت نکردن دولت فاطمیان از مدینه و طولانی شدن دوران قحطی باعث شد تا امیر مدینه دستور دهد تزئینات مسجدالنبی همچون چراغ‌های طلا و هدایای پادشاهان را بفروشند و برای برآوردن نیازهای نخستین مردم هزینه کنند. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج2، ص161-162.</ref>

از دیگر رخدادهایی که نویسنده به آن‌ها اشاره می‌کند، قدرت یافتن آل سعود در [[حجاز]] و درگیری‌های آن‌ها با حکومت شرفا است. وی در بیان رویدادهای این دوره، از محاصره مدینه به دست آل سعود سخن گفته و نوشته که مردم مدینه به ناچار شهر را به آل سعود تسلیم کردند و به سال 1220ق. سعودی‌ها با ورود به مدینه، قبور بقیع و مقبره‌های بسیاری را در این شهر برای مبارزه با شرک و بدعت ویران کردند. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج2، ص431-434.</ref> بدر از تاسیس هیئت امر به معروف و نهی از منکر در آغاز سلطه سعودی‌ها در مدینه سخن گفته و عملکرد آن را وصف و نقد کرده است.

وی تندروی‌های این هیئت را نکوهش نموده و آن را نتیجه فهم نادرست از [[شریعت]] دانسته است. به گفته وی، امیر سعودی سرانجام آیین نامه‌هایی برای این هیئت تنظیم کرد که از جمله آن‌ها، منع ضرب و شتم و وضع جریمه مالی به جای شلاق برای برخی جرایم بوده است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج3، ص167-168.</ref>

تحولات جامعه شناختی و فرهنگی مدینه از مباحث اجتماعی کتاب است. بدر سلطه عثمانی‌ها بر حجاز را مایه تحولاتی فراوان مانند هجرت بسیاری از مردم آسیای میانه به مدینه دانسته است. پیدایش مناصب گوناگون برای اداره شهر و ایجاد گروه‌های نظامی و انتظامی برای حفظ امنیت، از جمله تحولات دوران عثمانی است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج2، ص343.</ref> در این دوران، 18 مدرسه در مدینه تاسیس گشت که تاثیری چشمگیر در زندگانی علمی مدینه داشت. بدر از این مدارس نام برده و از اندکی گزارش‌های تاریخی درباره مدارس گلایه کرده و گفته است که به سختی توانسته به گزارش‌هایی در این زمینه دست یابد. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج3، ص90-104.</ref>

بدر باور دارد که در اواخر دوران سلطه عثمانی، 88 کتابخانه در مدینه وجود داشته و از مشهورترین موارد آن‌ها نام برده است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج3، ص105-112.</ref>

برخی از تحلیل‌ها و داوری‌های بدر، بدون دلیل و مبنای علمی و تامل برانگیز است. او گاه با مسائل تاریخی، به گونه کلامی و عقیدتی برخورد کرده و صحت و سقم گزارش‌های تاریخی را با محک باورهای مذهبی و سیاسی خویش سنجیده است. او [[یزید بن معاویه]] را از فسق و فجوری که در تاریخ به او نسبت داده‌اند، پیراسته شمرده و این گزارش‌های تاریخی را شایعه دانسته است. قیام [[امام حسین(ع)]]، قیام مردم مدینه و نیز [[عبدالله بن زبیر]] را با این باور که خروج بر ولی امر بوده و باعث حلیت دماء است، نامشروع دانسته و رفتار یزید را در برخورد با آن‌ها لازم و شرعی شمرده است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج1، ص355-358.</ref>

بدر برگزاری مراسم و جشن‌های [[عید غدیرخم]]، میلاد پیامبر(ص) و برپایی عزای [[روز عاشورا]] را در همین سمت و سو ارزیابی کرده است. <ref>التاریخ الشامل، عبدالباسط بدر، ج2، ص143-144.</ref>