دانشنامه امام حسین(ع) (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
←جلد اول
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}} | {{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}} | ||
'''دانشنامه امام حسین (ع)'''، | '''دانشنامه امام حسین(ع)'''، | ||
== مؤلف == | ==مؤلف== | ||
گردآورنده این مجموعه، محمد محمدی ری‌شهری با همکاری سید محمود طباطبایی‌نژاد، سید روح‌الله طباطبایی است و جمعی از نویسندگان و پژوهشگران | گردآورنده این مجموعه، محمد محمدی ری‌شهری با همکاری سید محمود طباطبایی‌نژاد، سید روح‌الله طباطبایی است و جمعی از نویسندگان و پژوهشگران | ||
دانشنامه امام حسین (ع)، با نام کامل «دانشنامه امام حسین (ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ» | دانشنامه امام حسین(ع)، با نام کامل «دانشنامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ» | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
در ۱۴ جلد | در ۱۴ جلد | ||
از ۱۵ بخش و ۱۳۸ فصل تشکیل شده‌است. | از ۱۵ بخش و ۱۳۸ فصل تشکیل شده‌است. | ||
هر کدام از این | هر کدام از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد. | ||
جلد | جلد نخست این دانشنامه در ۴۹۴ صفحه، بخش نخست و دوم. | ||
== محتوا == | ==محتوا== | ||
مطالب این مجموعه به ترتیب جلدها و فهرست به این شرح است: | مطالب این مجموعه به ترتیب جلدها و فهرست به این شرح است: | ||
=== جلد | ===جلد نخست=== | ||
این جلد، دارای پیشگفتار و دو بخش «زندگی خانوادگی امام حسین (ع)» و «فضیلتها و ویژگیهای امام حسین (ع)» است. در پیشگفتار، به ضرورت جامع‌نگری در زندگی پشوایان دین پرداخته و این جامع‌نگری را نیازمند به پژوهش‌های علمی و پژوهشگران متخصص دانسته‌است. در بخش | این جلد، دارای پیشگفتار و دو بخش «زندگی خانوادگی امام حسین(ع)» و «فضیلتها و ویژگیهای امام حسین(ع)» است. در پیشگفتار، به ضرورت جامع‌نگری در زندگی پشوایان دین پرداخته و این جامع‌نگری را نیازمند به پژوهش‌های علمی و پژوهشگران متخصص دانسته‌است. در بخش نخست، زندگی امام حسین(ع) را به پنج دوره تقسیم کرده‌است: | ||
*دوره نخست، مقارن با حیات پیامبر (ص) (۴–۱۱ق) | |||
*دوره دوم، از رحلت پیامبر۹ تا پایان خالفت عثمان (۱۱–۳۵ق) | |||
*دوره سوم، مقارن با خلافت امام علی (ع) (۳۵–۴۰ق) | |||
*دوره چهارم، از شهادت امام علی (ع) تا مرگ معاویه و به قدرت رسیدن یزید (۴۰–۶۰ق) | |||
*دوره پنجم، دوران قیام بر ضد حکومت یزید (۶۰ –۶۱ ق) | |||
در محور | سپس پیش از پرداختن به نتیجه این پژوهش، مباحثی را به عنوان درآمد و چشم‌انداز مطرح نموده و در چهار محور بیان می‌کند: | ||
# دانشنامه امام حسین(ع) در یک نگاه؛ | |||
# ویژگیهای دانشنامه؛ | |||
# کتابشناسی تاریخ عاشورا و عزاداری؛ | |||
# مراحل تحقیق و تدوین دانشنامه. | |||
در محور نخست گفته شده که این دانشنامه از ۱۵ بخش و ۱۳۸ فصل تشکیل شده‌است. | |||
پیش از آنکه به بخشها، فصلها و فرازهایی از این محور که در جلدهای گوناگون آمده | |||
بپردازیم، به دیگر محورها اشاره می‌کنیم: | بپردازیم، به دیگر محورها اشاره می‌کنیم: | ||
در محور دوم برخی از ویژگیهای این دانشنامه را چنین آورده‌است: | در محور دوم برخی از ویژگیهای این دانشنامه را چنین آورده‌است: | ||
# بازنگری تاریخ زندگی امام حسین(ع). | |||
# استناد به منابع کهن و قابل استناد. | # استناد به منابع کهن و قابل استناد. | ||
# | # بهرهگیری از منابع شیعه و اهل سنت. | ||
# جامعیت همراه با گزیده نگاری. | # جامعیت همراه با گزیده نگاری. | ||
# نقد مطالب نادرست منابع معتبر. | # نقد مطالب نادرست منابع معتبر. | ||
در محور سوم نسبت به کتابشناسی تاریخ عاشورا و عزاداری امام حسین | |||
در محور سوم نسبت به کتابشناسی تاریخ عاشورا و عزاداری امام حسین(ع) از چند | |||
موضوع بحث کرده‌است: | موضوع بحث کرده‌است: | ||
الف. منابع قابل استناد؛ مانند: کتاب الطبقات الکبیر، الامامة و | الف. منابع قابل استناد؛ مانند: کتاب الطبقات الکبیر، الامامة و السیاسة، انساب الاشراف، | ||
تاریخ الیعقوبی، آمالی الصدوق و الارشاد که جمعاً ۳۳ کتاب را نام برده‌است. | تاریخ الیعقوبی، آمالی الصدوق و الارشاد که جمعاً ۳۳ کتاب را نام برده‌است. | ||
ب. منابع غیرقابل استناد؛ مانند: مقتل الحسین | ب. منابع غیرقابل استناد؛ مانند: مقتل الحسین(ع) المنسوب إلی أبی مخنف، نورالعین فی مشهد | ||
الحسین | الحسین(ع)، روضة الشهداء و ناسخ التواریخ که جمعاً ۱۰ کتاب را نام برده‌است. | ||
ج. منابع معاصر پس از قرن نهم و دهم که فراوانند و نمی‌توان به همه آنها پرداخت؛ اما در | ج. منابع معاصر پس از قرن نهم و دهم که فراوانند و نمی‌توان به همه آنها پرداخت؛ اما در | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۷: | ||
کوتاه سخن باید گفت: اعتبار تمام آنها یا عدم اعتبار آنها، یا تفصیل نسبت به مطالب و | کوتاه سخن باید گفت: اعتبار تمام آنها یا عدم اعتبار آنها، یا تفصیل نسبت به مطالب و | ||
موضوعات آنها بستگی به منابع و مصادری دارد که | موضوعات آنها بستگی به منابع و مصادری دارد که کهنتر و معتبرتر باشند یا نباشند و | ||
اینکه در نقل مطالب نیز تا چه حد امانتداری و دقت بیشتری رعایت شده باشد. از این | اینکه در نقل مطالب نیز تا چه حد امانتداری و دقت بیشتری رعایت شده باشد. از این | ||
رو، کتاب بحارالانوار و نفس المهموم از اعتبار بیشتری برخوردار است؛ زیرا بسیاری از | |||
گزارشهای آنها قابل قبول و مستند به کتب کهن و معتبرند. | گزارشهای آنها قابل قبول و مستند به کتب کهن و معتبرند. | ||
د. منابع مفقود. فهرست نگاران و رجالیان، مؤلفان بسیاری را نام | د. منابع مفقود. فهرست نگاران و رجالیان، مؤلفان بسیاری را نام بردهاند که دست کم یک | ||
کتاب دربارهٔ امام حسین | کتاب دربارهٔ امام حسین(ع) و شهادت ایشان نگاشتهاند؛ هرچند شمار اندکی از این کتابها | ||
به دست ما رسیده‌است. بیشتر این مؤلفان در پنج قرن نخست | به دست ما رسیده‌است. بیشتر این مؤلفان در پنج قرن نخست میزیستهاند و دسترسی ما | ||
به آنها از طریق منابع معاصر یا نزدیک به آنهاست. | به آنها از طریق منابع معاصر یا نزدیک به آنهاست. | ||
آنگاه به ترتیب قرن، | آنگاه به ترتیب قرن، نگارشها را نام برده‌است. برای نمونه: مقتل الحسین(ع) جابر بن یزید | ||
جعفی، و مقتل الحسین(ع) ابومخنف لوط بن یحیی غامدی است. | |||
در محور چهارم پیرامون مراحل تحقیق و تدوین این دانشنامه، مانند: جمعآوری ابتدایی، | |||
تنظیم، نقد، مصدریابی و… مطالبی آمده‌است که علاقه‌مندان می‌توانند در تدوین موسوعه‌ها | |||
از آن بهرهمند شوند. | |||
<br /> | |||
=== جلد نخست === | |||
این جلد، به دو بخش از ۱۵ بخش این مجموعه پرداخته‌است. | |||
بخش | '''بخش نخست''' با نام «زندگی خانوادگی امام حسین(ع)» در ۶ فصل به ترتیب ذیل تنظیم شده‌است: | ||
تولد؛ نامگذاری؛ شمایل؛ پرورش؛ همسران؛ فرزندان | تولد؛ نامگذاری؛ شمایل؛ پرورش؛ همسران؛ فرزندان | ||
هر کدام از این | هر کدام از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد. برای نمونه، در فصل نخست، رؤیای ام | ||
ایمن، پیش از ولادت امام حسین | ایمن، پیش از ولادت امام حسین(ع) را چنین آورده‌است: | ||
صدوق به نقل از عبدالله بن سنان از امام صادق ۷ گوید: همسایگان ام ایمن نزد | صدوق به نقل از عبدالله بن سنان از امام صادق ۷ گوید: همسایگان ام ایمن نزد | ||
پیامبر | پیامبر(ص) آمدند و گفتند: ای پیامبر خدا! ام ایمن دیشب از گریه نخوابید و تا صبح | ||
پیوسته می‌گریست. پیامبر خدا ۹ به دنبال ام ایمن فرستاد و او آمد. به او فرمود: ای | پیوسته می‌گریست. پیامبر خدا ۹ به دنبال ام ایمن فرستاد و او آمد. به او فرمود: ای | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۲۰: | ||
گریستم. پیامبر به او فرمود: آن را برای فرستاده خدا حکایت کن، که خدا و فرستادهاش | گریستم. پیامبر به او فرمود: آن را برای فرستاده خدا حکایت کن، که خدا و فرستادهاش | ||
داناترند. ام ایمن عرض: بر من گران می‌آید که از آن، سخن بگویم. پیامبر | داناترند. ام ایمن عرض: بر من گران می‌آید که از آن، سخن بگویم. پیامبر(ص) فرمود: | ||
رؤیا]همیشه[ آنگونه که دیده م یشود نیست. آن را برای فرستاده خدا بازگو کن. ام | رؤیا]همیشه[ آنگونه که دیده م یشود نیست. آن را برای فرستاده خدا بازگو کن. ام | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۲: | ||
تو قرار می‌گیرد. | تو قرار می‌گیرد. | ||
بخش | '''بخش دوم'''، با نام «فضیلتها و ویژگیهای امام حسین و اهل بیت: » نیز در ۶ فصل تدوین | ||
شده‌است: | شده‌است: | ||
فصل | فصل نخست، فضیلتهای مشترک میان امام حسین اهل بیت:؛ فصل دوم، فضیلتهای | ||
مشترک با برادر؛ فصل سوم، فضیلتهای ویژه امام حسین | مشترک با برادر؛ فصل سوم، فضیلتهای ویژه امام حسین(ع)؛ فصل چهارم، شایستگیهای | ||
اخ اقی امام حسین | اخ اقی امام حسین(ع)؛ فصل پنجم، ویژگیهای عبادی امام حسین(ع)؛ فصل ششم، برخی ل | ||
کرامتهای امام حسین | کرامتهای امام حسین(ع). هریک از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد که دو فصل از | ||
آنها در این جلد و بقیه در جلد بعدی آمده‌است. | آنها در این جلد و بقیه در جلد بعدی آمده‌است. | ||
جلد دوم | === جلد دوم === | ||
این جلد، در ۴۶۹ صفحه تنظیم شده که در ادامه جلد پیش، سه بخش دیگر از کتاب | |||
را دربردارد: | را دربردارد: | ||
'''بخش سوم'''، با نام «دلایل امامت امام حسین(ع) و فرزندانش » دارای چهار فصل است: | |||
فصل سوم، | * فصل نخست، احادیث قدسی درباره امامت آن حضرت و فرزندانش؛ | ||
* فصل دوم، تصریح پیامبر(ص) به امامت آن حضرت و فرزندانش؛ | |||
* فصل سوم، تصریح امامان: به امامت امام حسین(ع)؛ | |||
* فصل چهارم، وصیتهای امام(ع) | |||
هریک از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد. | |||
'''بخش چهارم''' با نام «امام(ع) پس از پیامبر(ص) تا شهادت پدر» نیز در چهار فصل آمده‌است: | |||
* فصل نخست، امام(ع) در روزگار ابوبکر؛ | |||
* فصل دوم، امام(ع) در روزگار عمر بن خطاب؛ | |||
* فصل سوم، امام(ع) در روزگار عثمان؛ | |||
* فصل چهارم، امام(ع) در روزگار خ افت پدر. | |||
این | هریک از این فصلها نیز زیرمجموعه‌هایی دارد. | ||
'''بخش پنجم''' با نام «امام حسین(ع) پس از شهات پدر تا قیام عاشورا» سه فصل دارد: | |||
* فصل نخست، امام حسین(ع) در روزگار امامت برادر؛ | |||
* فصل دوم، موضع امام(ع) در رویارویی با معاویه؛ | |||
* فصل سوم، جانشین کردن یزید. | |||
این فصلها نیز زیر مجموعه‌هایی دارد. برای نمونه در فصل نخست این بخش، از این موضوعات بحث شده‌است: | |||
# احترام به امام زمان خویش؛ | |||
# تأیید صلح برادرش امام حسن(ع)؛ | |||
# بیعت امام حسین(ع) با معاویه. | |||
فصل | === جلد سوم === | ||
این جلد، در ۴۵۶ صفحه تنظیم شده و در آغاز، فصل دوم و سوم از بخش پنجم را که ادامه جلد پیش است، آورده و سپس بخش ششم و هفتم را بدین ترتیب آورده‌است: | |||
فصل | '''بخش ششم''' با عنوان «پیشگویی شهادت امام حسین(ع)» دارای چهار فصل است: | ||
فصل سوم، | * فصل نخست، خبر دادن خدای سبحان از شهادت امام حسین(ع)؛ | ||
* فصل دوم، پیشگویی پیامبر(ص) از شهادت امام(ع)؛ | |||
* فصل سوم، پیشگویی امیرمؤمنان درباره شهادت امام(ع)؛ | |||
* فصل چهارم، پیشگوییهای دیگر درباره شهادت امام حسین(ع). | |||
فصل | این فصلها، زیرمجموعه‌ها و عنوانهای گوناگونی دارد. برای نمونه، در یکی از عنوانهای فصل نخست، روایتی را نقل نموده که در ضمن آن خداوند، امام حسین(ع) را سرور شهیدان از آغاز تاریخ تا پایان آن و سرور جوانان بهشت از میان همه مردم معرفی کرده است. | ||
فصل | '''بخش هفتم''' با عنوان «خروج امام حسین(ع) از مدینه تا ورود به کربلا» هفت فصل را دربر دارد: | ||
فصل ششم، مخالفان رفتن امام | * فصل نخست، خودداری امام حسین(ع) از بیعت با یزید؛ | ||
* فصل دوم، از مدینه تا مکه؛ | |||
* فصل سوم، فعالیتهای امام حسین(ع) در مکه؛ | |||
* فصل چهارم، بیرون آمدن نماینده امام(ع) از مکه تا شهادتش در کوفه؛ | |||
* فصل پنجم، شهادت گروهی از یاران امام(ع) در کوفه و زندانی شدن گروهی دیگر؛ | |||
* فصل ششم، مخالفان رفتن امام(ع) به سمت عراق؛ | |||
* فصل هفتم، از مکه تا کربلا | |||
فصل | از این فصلها، دو فصل در این جلد و دیگر فصلها در جلد بعد آمده‌است. | ||
از | === جلد چهارم === | ||
این جلد، در ۴۵۴ صفحه نظم یافته که شامل ادامه بخش هفتم، از فصل سوم تا فصل ششم است. عنوان فصلها، در معرفی جلد سوم گذشت. یکی از نکته‌های فصل چهارم که پیرامون حضور مسلم بن عقیل در کوفه بحث کرده، مشاوره یزید با سرجون، غلام معاویه درباره اوضاع کوفه است.{{یادداشت|در این قسمت به این مطلب اشاره می‌کند که چون نامه‌های بسیاری در فاصله دور روز به دست یزید رسید، وی «سِرجون » غلام معاویه را خواست و از او پرسید: به درستی که حسین، قصد کربلا کرده و مسلم بن عقیل در کوفه برایش بیعت می‌گیرد. از ناتوانی نعمان و سخنان ناروای او نیز گزارشهایی به من رسیده‌است. رأی تو چیست؟ چه کسی را به کوفه بگمارم؟ البته یزید، همیشه عبیدالله بن زیاد را سرزنش می‌کرد. سِرجون گفت: اگر معاویه اینک زنده شود، آیا به نظر او تن می‌دهی؟ یزید گفت: آری. سِرجون نامه معاویه درباره حکومت عبیدالله بر کوفه را بیرون آورد و گفت: این نظر معاویه است. یزید آن رأی را پذیرفت و بصره و کوفه را به عبیدالله واگذار کرد و حکم زمامداری کوفه را برایش فرستاد.}} | |||
در فصل ششم مخالفان رفتن امام حسین(ع) به سمت عراق را برمی‌شمرد؛ از جمله از ام سلمه نام می‌برد و می‌گوید: چون حسین(ع) آهنگ عراق کرد، ام سلمه به امام عرض کرد: به عراق نرو که از پیامبر(ص) شنیدم که فرمود: فرزندم حسین(ع) در سرزمین عراق کشته خواهد شد. در نزد من، خاکی است که پیامبر(ص) آن را در تنگی شیشهای به من داد. حسین(ع) فرمود: البته به خدا سوگند که من کشته می‌شوم! اگر به سوی عراق هم نروم، باز هم مرا می‌کشند. | |||
جلد | === جلد پنجم === | ||
این جلد، در ۴۵۲ صفحه تنظیم شده که شامل فصل هفتم از بخش هفتم است. | |||
سپس '''بخش هشتم''' را با نام «از ورود امام حسین(ع) به کربلا تا شهادت» آورده که دارای نه فصل به قرار زیر است: | |||
در | * فصل نخست، امام(ع) در محاصره دشمن؛ | ||
* فصل دوم، نگاهی به میدان نبرد؛ | |||
* فصل سوم، شهادت یاران امام حسین(ع)؛ | |||
* فصل چهارم، شهادت فرزندان امام حسین(ع)؛ | |||
* فصل پنجم، شهادت فرزندان امیرمؤمنان(ع)؛ | |||
* فصل ششم، شهادت فرزندان امام حسن(ع)؛ | |||
* فصل هفتم، شهادت فرزندان عبدالله بن جعفر؛ | |||
* فصل هشتم، شهادت فرزندان عقیل؛ | |||
* فصل نهم، شهادت سید الشهداء(ع). | |||
از این فصلها، یک فصل در این جلد و فصلهای دیگر در جلد ششم آمده‌است. | |||
یکی از مطالبی که در این جلد مورد بحث قرار گرفته، موضوع ارزیابی سفر امام(ع) به عراق و نهضت کوفه است. نخستین بحث در این موضوع، دلایل انتخاب کوفه به عنوان پایگاه قیام از جانب او است و هفت دلیل برای آن آورده که فهرست آنها به قرار زیر است: | |||
# موقعیت سیاسی نظامی؛ | |||
# موقعیت جغرافیایی؛ | |||
# موقعیت فرهنگی؛ | |||
# کانون مبارزه با حکومت شام؛ | |||
# حضور هواداران اهل بیت(ع)؛ | |||
# دعوت کوفیان از امام(ع)؛ | |||
# جلوگیری حکومت اموی از رفتن امام(ع) به کوفه. | |||
=== جلد ششم === | |||
دانشنامه در ۴۴۴ صفحه نظم یافته که شامل ادامه فصل نخست از بخش هشتم و نیز | |||
فصل دوم و سوم آن است و مباحث گوناگونی را دربردارد؛ مانند: ویژگیهای عمومی | |||
یاران امام(ع)، ویژگیهای شخصی کسانی مانند «بُریر بن خضیر » که قرآنشناس، دارای | |||
بصیرت کامل، پارسا، سخنور و خوشخلقب بود؛ به گونهای که حتی در صبح روز عاشورا | بصیرت کامل، پارسا، سخنور و خوشخلقب بود؛ به گونهای که حتی در صبح روز عاشورا | ||
| خط ۳۲۲: | خط ۲۵۰: | ||
۳۶۹ | ۳۶۹ | ||
جلد هفتم از دانشنامه در ۴۴۵ صفحه تنظیم گشته که شامل فصل چهارم تا نهم از بخش | جلد هفتم از دانشنامه در ۴۴۵ صفحه تنظیم گشته که شامل فصل چهارم تا نهم از بخش | ||
| خط ۳۲۸: | خط ۲۵۵: | ||
گذشته‌است و بخش نهم را با نام «پس از شهادت » در ضمن هشت فصل بیان کرده‌است: | گذشته‌است و بخش نهم را با نام «پس از شهادت » در ضمن هشت فصل بیان کرده‌است: | ||
فصل | فصل نخست، نهایت سنگدلی؛ | ||
فصل دوم، نشانه‌های آشکار شده؛ | فصل دوم، نشانه‌های آشکار شده؛ | ||
| خط ۳۳۸: | خط ۲۶۵: | ||
فصل پنجم، کرامتهای دیده شده از سر سید الشهدا ۷؛ | فصل پنجم، کرامتهای دیده شده از سر سید الشهدا ۷؛ | ||
فصل ششم، از | فصل ششم، از کربلا تا کوفه؛ ل | ||
فصل هفتم، از کوفه تا شام؛ | فصل هفتم، از کوفه تا شام؛ | ||
| خط ۳۴۴: | خط ۲۷۱: | ||
فصل هشتم، از شام تا مدینه. | فصل هشتم، از شام تا مدینه. | ||
پیرامون بخش هشتم، در میان شهیدان، دو فرزند از امام حسین | پیرامون بخش هشتم، در میان شهیدان، دو فرزند از امام حسین(ع)، ش ش فرزند از | ||
امیرمؤمنان | امیرمؤمنان(ع) سه فرزند از امام حسن(ع)، دو فرزند از عبدالله بن جعفر، و هشت فرزند از | ||
عقیل را نام برده‌است. | عقیل را نام برده‌است. | ||
| خط ۳۵۸: | خط ۲۸۵: | ||
جلد هشتم از دانشنامه در ۴۳۶ صفحه نظم یافته که ادامه بخش نهم، از فصل چهارم تا فصل | جلد هشتم از دانشنامه در ۴۳۶ صفحه نظم یافته که ادامه بخش نهم، از فصل چهارم تا فصل | ||
هشتم است. به تناسب | هشتم است. به تناسب فصلها مطالبی را یادآوری و تحلیل کرده‌است. یکی از فرازهای | ||
فصل هشتم بحث از بازگشت اهل بیت امام | فصل هشتم بحث از بازگشت اهل بیت امام(ع) به کربلا و م اقات آنها با جابر در روز اربعین ل ل | ||
است. در این زمینه سخن استاد شهید مرتضی مطهری را در کتاب «حماسه حسینی » و نظر | است. در این زمینه سخن استاد شهید مرتضی مطهری را در کتاب «حماسه حسینی » و نظر | ||
| خط ۳۶۶: | خط ۲۹۳: | ||
مرحوم محدث نوری در کتاب «لؤلؤ و مرجان » و نظر مرحوم محدث قمی را در «منتهی | مرحوم محدث نوری در کتاب «لؤلؤ و مرجان » و نظر مرحوم محدث قمی را در «منتهی | ||
الآمال » پیرامون افکار و بعید شمردن حضور و آمدن اهل بیت از شام به | الآمال » پیرامون افکار و بعید شمردن حضور و آمدن اهل بیت از شام به کربلا مطرح نموده ل | ||
و در ادامه، احتمال بازگشت اهل بیت به | و در ادامه، احتمال بازگشت اهل بیت به کربلا در غیر اربعین یا اربعین سال بعد را یادآوری ل | ||
نموده و در پایان با اشاره به احتمال م اقات اهل بیت امام | نموده و در پایان با اشاره به احتمال م اقات اهل بیت امام(ع) با جابر در کربلا آمده‌است: ل ل | ||
تنها سؤالی که در اینباره بیپاسخ می‌ماند، این است که اگر چنین امری وقوع | تنها سؤالی که در اینباره بیپاسخ می‌ماند، این است که اگر چنین امری وقوع | ||
| خط ۳۸۰: | خط ۳۰۷: | ||
۳۷۰ | ۳۷۰ | ||
مطالب فراوانی در اینباره آمده که قابل استناد نیستند. به هر حال بعید شمردن | مطالب فراوانی در اینباره آمده که قابل استناد نیستند. به هر حال بعید شمردن | ||
یا انکار بازگشت اهل بیت سیدالشهداء به | یا انکار بازگشت اهل بیت سیدالشهداء به کربلا، به گونهای که محدث نوری، ل | ||
شیخ عباس قمی و استاد مطهری گفتهاند، صحیح به نظر نمی‌رسد. | شیخ عباس قمی و استاد مطهری گفتهاند، صحیح به نظر نمی‌رسد. | ||
| خط ۳۹۲: | خط ۳۱۸: | ||
قرار زیر است: | قرار زیر است: | ||
بخش دهم بازتاب شهادت امام حسین | بخش دهم بازتاب شهادت امام حسین(ع) و فرجام کسانی که در کشتن امام(ع) و یارانش | ||
نقش داشتند را شرح می‌دهد. این بخش دارای شش فصل است: | نقش داشتند را شرح می‌دهد. این بخش دارای شش فصل است: | ||
فصل | فصل نخست، بازتاب شهادت امام(ع) در سخنان برخی شخصیتهای نامدار؛ | ||
فصل دوم، بازتاب شهادت امام حسین | فصل دوم، بازتاب شهادت امام حسین(ع) در میان قات انش؛ ل | ||
فصل سوم؛ بازتاب شهادت امام حسین | فصل سوم؛ بازتاب شهادت امام حسین(ع) در میان خانواده قات انش؛ ل | ||
فصل چهارم، بازتاب حادثه | فصل چهارم، بازتاب حادثه کربلا در عراق و حجاز؛ ل | ||
فصل پنجم، بازتاب حادثه | فصل پنجم، بازتاب حادثه کربلا در میان غیرمسلمانان؛ ل | ||
فصل ششم، سرانجام کسانی که در کشتن امام حسین | فصل ششم، سرانجام کسانی که در کشتن امام حسین(ع) و یارانش نقش داشتند. | ||
بخش یازدهم، درباره عزاداری و گریه برای امام حسین | بخش یازدهم، درباره عزاداری و گریه برای امام حسین(ع) که این بخش چهار فصل دارد: | ||
فصل | فصل نخست، سوگواری؛ | ||
فصل دوم، مصیب ت خوانی برای امام حسین | فصل دوم، مصیب ت خوانی برای امام حسین(ع)؛ | ||
فصل سوم، اهمیت و آداب روز عاشورا؛ | فصل سوم، اهمیت و آداب روز عاشورا؛ | ||
فصل چهارم، گریستن و گریاندن بر سیدالشهداء | فصل چهارم، گریستن و گریاندن بر سیدالشهداء(ع) و یارانش. | ||
دو فصل | دو فصل نخست، در این جلد و دو فصل دیگر در جلد دهم آمده‌است. | ||
در آغاز این مجلد، از تأثیر حادثه عاشورا بر چهار جنب ش یاد کرده که به | در آغاز این مجلد، از تأثیر حادثه عاشورا بر چهار جنب ش یاد کرده که به | ||
| خط ۴۳۰: | خط ۳۵۶: | ||
جلد دهم از دانشنامه در ۵۱۴ صفحه، شامل فصل سوم و چهارم از بخش یازدهم است. | جلد دهم از دانشنامه در ۵۱۴ صفحه، شامل فصل سوم و چهارم از بخش یازدهم است. | ||
سپس به بخش دوازدهم و فصل | سپس به بخش دوازدهم و فصل نخست و دوم از بخش سیزدهم با نامهای زیر پرداخته‌است: | ||
بخش دوازدهم: نمونه مرثیه‌هایی که در سوگ امام حسین | بخش دوازدهم: نمونه مرثیه‌هایی که در سوگ امام حسین(ع) و یارانش سروده شدهاند. این | ||
بخش هفت فصل دارد: | بخش هفت فصل دارد: | ||
| خط ۴۳۸: | خط ۳۶۴: | ||
۳۷۱ | ۳۷۱ | ||
فصل | فصل نخست، نمونه مرثیه‌هایی که در قرن نخست سروده شدهاند؛ | ||
فصل دوم، نمونه مرثیه‌های قرن دوم؛ | فصل دوم، نمونه مرثیه‌های قرن دوم؛ | ||
| خط ۴۵۴: | خط ۳۷۹: | ||
فصل هفتم، نمونه مرثیه‌هایی که در دوران معاصر سروده شدهاند. | فصل هفتم، نمونه مرثیه‌هایی که در دوران معاصر سروده شدهاند. | ||
آنگاه به بخش سیزدهم با نام «زیارت امام حسین | آنگاه به بخش سیزدهم با نام «زیارت امام حسین(ع)» که شامل شانزده فصل است پرداخته | ||
که دو فصل آن از این قرار است: | که دو فصل آن از این قرار است: | ||
فصل | فصل نخست، فضیلت زیارت امام حسین(ع) و زائرش؛ | ||
فصل دوم، تأکید فراوان بر زیارت امام حسین | فصل دوم، تأکید فراوان بر زیارت امام حسین(ع) و هشدار شدید درباره ترک آن. | ||
در این جلد، با ذکر تحلیلی درباره سیر تاریخی عزاداری امام حسین | در این جلد، با ذکر تحلیلی درباره سیر تاریخی عزاداری امام حسین(ع)، مراحل تاریخی | ||
عزاداری برای آن حضرت را بازگو می‌کند. نخست با بیان اینکه ماجرای قیام خونین | عزاداری برای آن حضرت را بازگو می‌کند. نخست با بیان اینکه ماجرای قیام خونین | ||
اباعبدالله الحسین | اباعبدالله الحسین(ع) یک حادثه تکان دهنده، حیرتزا و اندوهآفرین برای جامعه اس امی آن ل | ||
روز بود، به این نکته اشاره می‌کند: | روز بود، به این نکته اشاره می‌کند: | ||
| خط ۴۸۴: | خط ۴۰۹: | ||
گسترش دادند. | گسترش دادند. | ||
جلد یازدهم دانشنامه در ۴۸۲ صفحه، شامل فصل سوم تا نهم از بخش سیزدهم | جلد یازدهم دانشنامه در ۴۸۲ صفحه، شامل فصل سوم تا نهم از بخش سیزدهم است. | ||
عناوین این | عناوین این فصلها به قرار زیر است: | ||
فصل سوم، برکات زیارت امام حسین | فصل سوم، برکات زیارت امام حسین(ع)؛ | ||
فصل چهارم، روایاتی درباره برابر بودن زیارت امام حسین | فصل چهارم، روایاتی درباره برابر بودن زیارت امام حسین(ع) با حج و عمره؛ | ||
فصل پنجم، فرشتگانی که او را زیارت می‌کنند؛ | فصل پنجم، فرشتگانی که او را زیارت می‌کنند؛ | ||
| خط ۴۹۶: | خط ۴۲۱: | ||
۳۷۲ | ۳۷۲ | ||
فصل ششم، پیامبران و صدیقانی که او را زیارت می‌کنند؛ | فصل ششم، پیامبران و صدیقانی که او را زیارت می‌کنند؛ | ||
فصل هفتم، آداب زیارت امام حسین | فصل هفتم، آداب زیارت امام حسین(ع)؛ | ||
فصل هشتم، زیارتهای جامع؛ | فصل هشتم، زیارتهای جامع؛ | ||
| خط ۵۰۶: | خط ۴۳۰: | ||
فصل نهم، زیارتهای مطلق. | فصل نهم، زیارتهای مطلق. | ||
در این جلد روایات گوناگونی مطرح شده که پیرامون ارزش زیارت امام حسین | در این جلد روایات گوناگونی مطرح شده که پیرامون ارزش زیارت امام حسین(ع) و | ||
برتری آن بر حج و عمره وارد شده‌است. برخی از این روایات، زیارت حضرت را برابر یک | برتری آن بر حج و عمره وارد شده‌است. برخی از این روایات، زیارت حضرت را برابر یک | ||
عمره دانسته و برخی دیگر برابر هفتاد حج از حجهای پیامبر | عمره دانسته و برخی دیگر برابر هفتاد حج از حجهای پیامبر(ص) و برخی هم برابر با ی ک هزار | ||
حج و ی ک هزار عمره که همراه پیامبر یا وصیّ او انجام شود. سپس پژوهشی درباره ارزش | حج و ی ک هزار عمره که همراه پیامبر یا وصیّ او انجام شود. سپس پژوهشی درباره ارزش | ||
زیارت امام | زیارت امام(ع) آورده و دو پرسش را پاسخ داده‌است: | ||
م اک این همه تفاوت در ارزیابی زیارت امام حسین | م اک این همه تفاوت در ارزیابی زیارت امام حسین(ع) و حج و عمره چیست؟ ل | ||
چگونه می‌توان پذیرفت که فضیلت زیارت سیدالشهداء | چگونه می‌توان پذیرفت که فضیلت زیارت سیدالشهداء(ع) بیش از زیارت خانه | ||
خداست؟ | خداست؟ | ||
| خط ۵۳۲: | خط ۴۵۶: | ||
۲. مقصود از عددهای وارد شده در روایات، رساندن مفهوم کثرت است، | ۲. مقصود از عددهای وارد شده در روایات، رساندن مفهوم کثرت است، | ||
نه همان عددی که آمده‌است. بنابراین، فضیلت زیارت امام حسین | نه همان عددی که آمده‌است. بنابراین، فضیلت زیارت امام حسین(ع)، بسی | ||
بیشتر از فضیلت حج و عمره است که توضیح آن در پاسخ سؤال دوم روشن | بیشتر از فضیلت حج و عمره است که توضیح آن در پاسخ سؤال دوم روشن | ||
| خط ۵۴۰: | خط ۴۶۴: | ||
و در پاسخ به سؤال دوم می‌گوید: | و در پاسخ به سؤال دوم می‌گوید: | ||
پی ش از توضیح این روایات، توجه به چند نکته لازم است: نکته | پی ش از توضیح این روایات، توجه به چند نکته لازم است: نکته نخست، اینکه | ||
اینگونه ارزشگذاری در روایات اهل بیت: اختصاص به زیارت امام | اینگونه ارزشگذاری در روایات اهل بیت: اختصاص به زیارت امام | ||
حسین | حسین(ع) ندارد؛ بلکه در موارد بسیاری، عملی یکهزار برابر حج بلکه بیشتر | ||
از آن ارزیابی شده‌است؛ مانند: برآوردن حاجت مؤمن که برتر از ی ک هزار | از آن ارزیابی شده‌است؛ مانند: برآوردن حاجت مؤمن که برتر از ی ک هزار | ||
| خط ۵۵۴: | خط ۴۷۸: | ||
۳۷۳ | ۳۷۳ | ||
آنگاه به تفصیل مطالبی را مطرح کرده و شرایط سیاسی و اجتماعی را در مضاعف بودن | آنگاه به تفصیل مطالبی را مطرح کرده و شرایط سیاسی و اجتماعی را در مضاعف بودن | ||
| خط ۵۶۲: | خط ۴۸۵: | ||
جلد دوازدهم دانشنامه در ۴۶۷ صفحه و شامل فصل دهم تا فصل شانزدهم، در ادامه بخش | جلد دوازدهم دانشنامه در ۴۶۷ صفحه و شامل فصل دهم تا فصل شانزدهم، در ادامه بخش | ||
سیزدهم است. سپس بخش چهاردهم و | سیزدهم است. سپس بخش چهاردهم و فصلها آن را آورده که عناوین آنها از این قرار است: | ||
فصل دهم، تسبیح و نماز نزد قبر امام حسین | فصل دهم، تسبیح و نماز نزد قبر امام حسین(ع)؛ | ||
فصل یازدهم، آداب وداع با شهیدان؛ | فصل یازدهم، آداب وداع با شهیدان؛ | ||
| خط ۵۷۲: | خط ۴۹۵: | ||
فصل سیزدهم، دو زیارت منسوب به ناحیه مقدسه؛ | فصل سیزدهم، دو زیارت منسوب به ناحیه مقدسه؛ | ||
فصل چهاردهم، زیارتی که سید مرتضی با آن امام | فصل چهاردهم، زیارتی که سید مرتضی با آن امام(ع) را زیارت کرد؛ | ||
فصل پانزدهم، زیارت امام حسین | فصل پانزدهم، زیارت امام حسین(ع) از راه دور؛ | ||
فصل شانزدهم، نایب گرفتن برای زیارت امام حسین | فصل شانزدهم، نایب گرفتن برای زیارت امام حسین(ع). | ||
بخش چهاردهم، با نام «مزار امام حسین | بخش چهاردهم، با نام «مزار امام حسین(ع)» شامل سه فصل است: | ||
فصل | فصل نخست، ارزش بارگاه امام حسین(ع)؛ | ||
فصل دوم، شفاخواهی با تربت مزار امام حسین | فصل دوم، شفاخواهی با تربت مزار امام حسین(ع)؛ | ||
فصل سوم، دیگر برکات تربت امام حسین | فصل سوم، دیگر برکات تربت امام حسین(ع). | ||
در این جلد پژوهشی پیرامون سند «زیارت عاشورا » آمده‌است که نتیجه آن، صحیح بودن | در این جلد پژوهشی پیرامون سند «زیارت عاشورا » آمده‌است که نتیجه آن، صحیح بودن | ||
| خط ۶۰۰: | خط ۵۲۳: | ||
این جلد آمده که به قرار ذیل است: | این جلد آمده که به قرار ذیل است: | ||
باب | باب نخست: حکمتهای عقلی و علمی، در سه فصل: عقل؛ علم و حکمت؛ یقین. | ||
باب دوم: حکمتهای اعتقادی در پنج فصل: شناخت خدا؛ ایمان و اس ام؛ قضا و قدر؛ ل | باب دوم: حکمتهای اعتقادی در پنج فصل: شناخت خدا؛ ایمان و اس ام؛ قضا و قدر؛ ل | ||
| خط ۶۰۸: | خط ۵۳۱: | ||
باب سوم: حکمتهای عقیدتی و سیاسی، که شامل پانزده فصل است: امامت؛ امت؛ اهل | باب سوم: حکمتهای عقیدتی و سیاسی، که شامل پانزده فصل است: امامت؛ امت؛ اهل | ||
بیت:؛ ... تا فصل پانزدهم که با نام «کرامتهای امام | بیت:؛ ... تا فصل پانزدهم که با نام «کرامتهای امام(ع) و اجابت دعاها » آمده‌است. | ||
۳۷۴ | ۳۷۴ | ||
باب چهارم: حکمتهای عبادی در چهاره فصل: عبادت؛ اذان؛ وضو و نماز؛ روزه ... تا | باب چهارم: حکمتهای عبادی در چهاره فصل: عبادت؛ اذان؛ وضو و نماز؛ روزه ... تا | ||
| خط ۶۲۲: | خط ۵۴۴: | ||
عن الامام الحسین « :۷ اذا وردت علی العاقل لَمَّة قَمَعَ الحُزن بالخوم، و قَرَع | عن الامام الحسین « :۷ اذا وردت علی العاقل لَمَّة قَمَعَ الحُزن بالخوم، و قَرَع | ||
العقل للحتیاج »؛ امام حسین | العقل للحتیاج »؛ امام حسین(ع) فرمود: چون پیشامد سختی بر عاقل در رسد، غم | ||
را با دوراندیشی می‌راند و درگاه عقل را برای چارهجویی می‌کوبد. | را با دوراندیشی می‌راند و درگاه عقل را برای چارهجویی می‌کوبد. | ||
این جلد با توجه به بابها و | این جلد با توجه به بابها و فصلهای مرتبط به آن، سخنان حکمتآمیز گوناگونی را از | ||
آن حضرت نقل کرده که در جای خود قابل بهر هبرداری است. | آن حضرت نقل کرده که در جای خود قابل بهر هبرداری است. | ||
| خط ۶۳۲: | خط ۵۵۴: | ||
جلد چهاردهم دانشنامه که آخرین جلد آن است در ۵۲۳ صفحه، شامل ۶ باب از بخش | جلد چهاردهم دانشنامه که آخرین جلد آن است در ۵۲۳ صفحه، شامل ۶ باب از بخش | ||
پانزدهم، همراه با | پانزدهم، همراه با فصلها مربوط به آنهاست. عناوین آن بابها از این قرار است: | ||
باب پنجم: حکمتهای اخ اقی و عملی که در ده فصل با عناوین گوناگون و زی ر مجموعه‌های ل | باب پنجم: حکمتهای اخ اقی و عملی که در ده فصل با عناوین گوناگون و زی ر مجموعه‌های ل | ||
| خط ۶۴۴: | خط ۵۶۶: | ||
باب هشتم: حکمتهای منظوم؛ | باب هشتم: حکمتهای منظوم؛ | ||
باب نهم: تمثل جستن امام | باب نهم: تمثل جستن امام(ع) به اشعار شاعران؛ | ||
باب دهم: دیوان منسوب به امام حسین | باب دهم: دیوان منسوب به امام حسین(ع). | ||
در این جلد به مناسبت باب هفتم که «حکمتهای گوناگون » نام دارد، روایات بسیاری | در این جلد به مناسبت باب هفتم که «حکمتهای گوناگون » نام دارد، روایات بسیاری | ||
| خط ۶۵۴: | خط ۵۷۶: | ||
الذنب » یا چارة گناه آمده و با ذکر آن، این مقاله را به پایان می‌بریم. | الذنب » یا چارة گناه آمده و با ذکر آن، این مقاله را به پایان می‌بریم. | ||
روایت شده‌است که مردی نزد امام حسین | روایت شده‌است که مردی نزد امام حسین(ع) آمد و عرض کرد: من مردی | ||
گنهکارم و در برابر گناه، شکیبایی ندارم. مرا اندرزی ده! امام | گنهکارم و در برابر گناه، شکیبایی ندارم. مرا اندرزی ده! امام(ع) فرمود: پنج | ||
کار را انجام بده و سپس هر گناهی که خواستی بکن. نخست آن که روزی خدا | کار را انجام بده و سپس هر گناهی که خواستی بکن. نخست آن که روزی خدا | ||
| خط ۶۷۲: | خط ۵۹۴: | ||
۳۷۵ | ۳۷۵ | ||
== ویژگی‌ها == | |||
*بازنگری تاریخ زندگی امام حسین(ع). | |||
* استناد به منابع کهن و قابل استناد. | |||
* بهرهگیری از منابع شیعه و اهل سنت. | |||
* جامعیت همراه با گزیده نگاری. | |||
* نقد مطالب نادرست منابع معتبر. | |||
== ترجمه == | ==ترجمه== | ||
دو زبان فارسی و عربی تألیف شده و مترجم آن، آقای عبدالهادی مسعودی است. | دو زبان فارسی و عربی تألیف شده و مترجم آن، آقای عبدالهادی مسعودی است. | ||
== چاپ == | ==چاپ== | ||
در چاپخانه دارالحدیث در سال ۱۳۸۸ شمسی به چاپ دوم رسیده‌است | در چاپخانه دارالحدیث در سال ۱۳۸۸ شمسی به چاپ دوم رسیده‌است | ||
کتاب شهادت‌نامه امام حسین بخش‌های ششم تا یازدهم دانشنامه امام حسین (ع) را به صورت خلاصه و تک‌جلدی عرضه کرده‌است که بیشتر درباره واقعه کربلا است. | کتاب شهادت‌نامه امام حسین بخش‌های ششم تا یازدهم دانشنامه امام حسین(ع) را به صورت خلاصه و تک‌جلدی عرضه کرده‌است که بیشتر درباره واقعه کربلا است. | ||
== پانوشت == | ==پانوشت== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||