سقاخانه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]

سقاخانه، جايى است كه در آن براى تشنگان، آب ذخيره مى‌كنند، يا به افراد آب داده مى‌شود. در گذشته، براى سيراب كردن عزاداران، مكان‌هايى اختصاص مى‌يافت كه عزاداران در ايام عاشورا و روزهاى گرم، از آب خنك آن بنوشند. سنگاب‌خانه نيز، محلى بوده كه ظرف‌هاى بزرگ مخصوص نوشيدن آب سرد، در ايام عزادارى در آن قرار می‌گرفت. سقاخانه در بیشتر موارد، سقف و سايه‌بانى داشت و  مردم آن را متبرك و مقدس می‌شمرند و چون كارى نيك و خداپسندانه بود، نزد مردم احترام داشت و براى تأمين آب خنك آن، نذر مى‌كردند. سقاخانه در برخی موارد، محل نذر و نياز و دعا و حاجت خواستن نیز بود. سقاخانه‌ها را [[شیعه|شيعيان]] به ياد شهادت [[امام حسين(ع)]] و براى رسیدن به ثواب بنا مى‌كردند و بیشر، ديوارهاى آن آراسته به كاشى و مزين به تمثالی از حضرت عباس(ع) بود كه بر كاشى‌هاى ديوار سقاخانه نقش مى‌بست. بیشتر، در زير سقاخانه‌ها، آب‌انبارى وجود داشت كه آب سقاخانه را تأمين مى‌كرد.<ref name=":0">حرم در واژه‌ها، ص۲۸.</ref>

{{اصلی|سقاخانه عباس}}در كتاب «مرآة الحرمين» ابراهيم رفعت پاشا آمده است: سقا خانۀ عباس، حجرۀ بزرگى است در سمت شرقىِ كعبه و جنوب زمزم كه اين حجره داراى منافذى در چهار

نخستین سقاخانه [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، توسط احمد شکری یکی از نوادگان محمد نجبیب پاشا عثمانی، در سمت شرقی صحن ساخته شد. وی افزون بر آب آشامیدنی، مقدار زيادى شكر نيز برای مصرف زائران در سقاخانه خود مى‌ريخت. در سال ١٢٨٢ق. مادر سلطان عبد المجيد عثمانى، دستور داد سقاخانه ديگرى در سمت جنوب‌شرقى صحن ساخته شود. حاج حبيب حافظ، جد خاندان آل حافظ، سقاخانه ديگرى روبه‌روی سقاخانه پیش‌گفته ساخت. در سال ١٣٢٢ق. سقاخانه‌اى در ورودی باب القبله ساخته شد. هه این سقاخانه‌ها در سال ١٣۶٣ق. در اثر توسعه و بازسازى حرم، ويران شدند.<ref>راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۲۰۷.</ref>

به باور برخی، درگذشته دو سقاخانه در [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت عباس(ع)]] وجود داشته است. اولى در زاويه شرقى صحن و در مقابل [[مقبره راجه]] قرار داشته و توسط جمعيت «بهره» (فرقه [[اسماعيليه]]) بنا شده بود و كنار آن دو نخل خرما و يك درخت سدر قرار داشت. دومى درگوشه غربى صحن، نزديك باب السوق بنا شده بود و در كنار آن دو نخل خرما قرار داشت. اين سقاخانه‌ها ويران شده و امروزه اثرى از آن‌ها و درختان نخل كنار آن‌ها نیست.<ref>راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۲۳۵.</ref> برخی، از سقاخانه‌ای دیگر در صحن کوچک حرم حضرت عباس(ع) خبر داده‌اند. به گفته آن‌ها،‌ در گذشته، صحن كوچكى به شكل مربع، كنار باب القبله، وجود داشت كه در شرق آن، يك حجره و يك سقاخانه قرار داشت. هنگام ساخت خيابانى كه آستان حضرت عباس(ع) را در برگرفته است، نيمى از اين صحن، خراب شد و باقى‌مانده آن نيز بعدها در گنجينه آستان، ادغام شد. اين محل، زمانى مسجد و رواق بود و بعدها در سال ١٣٨٣ق. (١٩۶٣م)، [[كتابخانه آستان حضرت عباس(ع)]] نام گرفت.<ref>زیارتگاه‌های عراق'''،''' ص۲۲۸.</ref>

در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]] سه سقاخانه به شكل هشت ضلعى در صحن‌هاى انقلاب و قدس و جمهورى قرار دارد. معروف‌ترين و قديمى‌ترين سقاخانه نيز در صحن انقلاب است، كه به سقاخانه «اسماعيل طلايى» مشهور است.<ref name=":0" />

'''زیارتگاه‌های عراق، معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.

{{پایان}}