نهر علقمه: تفاوت میان نسخهها
←علت نامگذاری
(←پانوشت) |
|||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
بر پایه گزارشی از ابن جوزی، در بخش رویدادهای سال ۴۵۱ق. ارسلان مظفر بساسیری، به قصد زیارت [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرده تا به واسط رسید. وی به سبب نذری که کرده بود، گروه زیادی از کارگران را با خود همراه کرده بود تا نهر علقمه را حفر کرده و تا شهر [[کربلا]] بکشند.<ref>المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج8 ،ص202.</ref> برخی، این گزارش را دلیلی بر بقای حیات این نهر، تا نیمه سده پنجم قمری دانستهاند.<ref name=":1" /> | بر پایه گزارشی از ابن جوزی، در بخش رویدادهای سال ۴۵۱ق. ارسلان مظفر بساسیری، به قصد زیارت [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] به سوی [[کوفه]] حرکت کرده تا به واسط رسید. وی به سبب نذری که کرده بود، گروه زیادی از کارگران را با خود همراه کرده بود تا نهر علقمه را حفر کرده و تا شهر [[کربلا]] بکشند.<ref>المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ج8 ،ص202.</ref> برخی، این گزارش را دلیلی بر بقای حیات این نهر، تا نیمه سده پنجم قمری دانستهاند.<ref name=":1" /> | ||
بر پایه گزارشی در سال ۴۷۹ق. نهر علقمه خراب شده بود و عمادالدوله سرهنگ ساوتکین آن را حفر کرد.<ref>تاریخ آل سلجوقی، ص۷۲.</ref><br /> | بر پایه گزارشی در سال ۴۷۹ق. نهر علقمه خراب شده بود و عمادالدوله سرهنگ ساوتکین آن را حفر کرد.<ref>تاریخ آل سلجوقی، ص۷۲.</ref><br />این نهر تا پایان سده هفتم قمری باقی بوده و پس از آن اثری از آن نمانده است.<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۶.</ref> | ||
==علت نامگذاری== | ==علت نامگذاری== | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
گفته شده، این نهر را مردی از قبیله بنی علقمه حفر کرده؛ از این رو به علقمه خوانده شده است.{{یادداشت|علقمیون، طایفهای از تمیم و دارم بوده و جد آنها علقمة بن زرارة بن عدس است.}}<ref name=":2">العباس، ص۲۷۴.</ref><ref>تاج العروس، ج۱۵، ص۵۰۳.</ref> عبدالرزاق مقرّم، این مطلب را غیر قابل اعتماد دانسته، زیرا شاهد آشکاری ندارد.<ref name=":2" /> | گفته شده، این نهر را مردی از قبیله بنی علقمه حفر کرده؛ از این رو به علقمه خوانده شده است.{{یادداشت|علقمیون، طایفهای از تمیم و دارم بوده و جد آنها علقمة بن زرارة بن عدس است.}}<ref name=":2">العباس، ص۲۷۴.</ref><ref>تاج العروس، ج۱۵، ص۵۰۳.</ref> عبدالرزاق مقرّم، این مطلب را غیر قابل اعتماد دانسته، زیرا شاهد آشکاری ندارد.<ref name=":2" /> | ||
==رویدادهای تاریخی== | ==رویدادهای تاریخی== | ||
گفته شده، نهر علقمه در سالهاي دور، به بيابانهاي [[بصره]] متصل بوده و مانند سدي در برابر حملهها از آن استفاده شده است. پادشاهان [[ساسانیان|ساساني]] افزون بر عمران و آبادانی آن، به سبب موقعیت دفاعی و تاکتیکی آن، به این نهر توجه داشتهاند. | گفته شده، نهر علقمه در سالهاي دور، به بيابانهاي [[بصره]] متصل بوده و مانند سدي در برابر حملهها از آن استفاده شده است. پادشاهان [[ساسانیان|ساساني]] افزون بر عمران و آبادانی آن، به سبب موقعیت دفاعی و تاکتیکی آن، به این نهر توجه داشتهاند. | ||
در دوره ضعف [[بنیعباس|دولت عباسی]]، وقتی قرمطیها از سمت [[استان انبار|انبار]]، [[بغداد]] را تهدید کرده بودند، نهر علقمه مانع پشیروی آنها شده و اینگونه، علقمه، پایتخت حکومت عباسی را از ویرانی و سقوط نجات داد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۳۷۶.</ref><br /> | ابوالسرایا (م.۱۹۹ق)، در منطقه رحبه، از هرثمه سردار خلافت [[بنیعباس|عباسی]]، شکست خورده و به منطقه جازیه حرکت کرد. هرثمه او را دنبال کرده و تصمیم گرفت آب فرات را بر او بسته و آنها را از آب منع کند. او را به سوی شرق کوفه فرستاده و آب فرات را بر آنها بست.<ref>مقاتل الطالبین، ص۵۴۲.</ref> برخی این توضیح را افزودهاند که آب شرق کوفه از علقمه تغذیه میشود.<ref>نهرهای کربلا در منابع تاریخی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۷، ص۸۳.</ref> | ||
در دوره ضعف [[بنیعباس|دولت عباسی]]، وقتی قرمطیها از سمت [[استان انبار|انبار]]، [[بغداد]] را تهدید کرده بودند، نهر علقمه مانع پشیروی آنها شده و اینگونه، علقمه، پایتخت حکومت عباسی را از ویرانی و سقوط نجات داد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۳۷۶.</ref> <br /> | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== |