نهر علقمه: تفاوت میان نسخه‌ها
←رویدادهای تاریخی
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
ضعف دولت عباسی، یورش بیگاناگان و قرمطیان<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۴.</ref> و مصادره زمین‌های اطراف نهر علقمه توسط رجال دولتی،<ref>الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۷۵.</ref> باعث شد مناطق اطراف این نهر خالی از سکنه شده و در پی آن نهر علقمه دچار خطری زیست‌محیطی شود.<ref>نهرهای کربلا در منابع تاریخی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۸، ص۸۲؛ رک: الحوادث الجامعة، ص۴۰۱.</ref> | ضعف دولت عباسی، یورش بیگاناگان و قرمطیان<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۴.</ref> و مصادره زمین‌های اطراف نهر علقمه توسط رجال دولتی،<ref>الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۷۵.</ref> باعث شد مناطق اطراف این نهر خالی از سکنه شده و در پی آن نهر علقمه دچار خطری زیست‌محیطی شود.<ref>نهرهای کربلا در منابع تاریخی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۸، ص۸۲؛ رک: الحوادث الجامعة، ص۴۰۱.</ref> | ||
تنوخی (۳۲۷- ۳۸۴ق)، در کتاب الفرج بعد الشدة، از نهر علقمه نام برده و به روستایی به نام «کی آوی» اشاره کرده که در نزدیکی این نهر قرار داشته است.<ref>الفرج بعد الشدة، ج۲، ص۹۲.</ref> | |||
[[آل بویه]]، در سده چهارم قمری، به سبب توجهی که به حرم [[امامان(ع)]] داشتند، به نهر علقمی نیز رسیدگی کردند. این اقدام را، تنها سبب زنده ماندن نهر علقمه، تا نیمه سده پنجم دانسته‌اند.<ref name=":1">بعیة النبلاء فی تاریخ الکربلاء، ص۱۰۵.</ref> | [[آل بویه]]، در سده چهارم قمری، به سبب توجهی که به حرم [[امامان(ع)]] داشتند، به نهر علقمی نیز رسیدگی کردند. این اقدام را، تنها سبب زنده ماندن نهر علقمه، تا نیمه سده پنجم دانسته‌اند.<ref name=":1">بعیة النبلاء فی تاریخ الکربلاء، ص۱۰۵.</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۳: | ||
بر پایه گزارشی در سال ۴۷۹ق. نهر علقمه خراب شده بود و عمادالدوله سرهنگ ساوتکین آن را حفر کرد.<ref>تاریخ آل سلجوقی، ص۷۲.</ref><br />این نهر تا پایان سده هفتم قمری باقی بوده و پس از آن اثری از آن نمانده است.<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۶.</ref> | بر پایه گزارشی در سال ۴۷۹ق. نهر علقمه خراب شده بود و عمادالدوله سرهنگ ساوتکین آن را حفر کرد.<ref>تاریخ آل سلجوقی، ص۷۲.</ref><br />این نهر تا پایان سده هفتم قمری باقی بوده و پس از آن اثری از آن نمانده است.<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۶.</ref> | ||
بر پایه گزارشی، اندکی پیش از آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴م، در ناحیه‌ای نزدیک شمال شرقی کربلا، نرسیده به منطقه ضیعة الوند،{{یادداشت|این منطقه، منتسب به بنی اسد است و در آن زمان ویرانه‌هایی از آن باقی بوده است.}} آثاری از نهر خشکیده‌ای یافت شده که گمان رفته نهر علقمه یا یکی از شاخه‌های آن بوده باشد.<ref name=":3" /> | |||
==علت نامگذاری== | ==علت نامگذاری== | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۳: | ||
گفته شده، نهر علقمه در سال‌هاي دور، به بيابان‌هاي [[بصره]] متصل بوده و مانند سدي در برابر حمله‌ها از آن استفاده شده است. پادشاهان [[ساسانیان|ساساني]] افزون بر عمران و آبادانی آن، به سبب موقعیت دفاعی و تاکتیکی آن، به این نهر توجه داشته‌اند. | گفته شده، نهر علقمه در سال‌هاي دور، به بيابان‌هاي [[بصره]] متصل بوده و مانند سدي در برابر حمله‌ها از آن استفاده شده است. پادشاهان [[ساسانیان|ساساني]] افزون بر عمران و آبادانی آن، به سبب موقعیت دفاعی و تاکتیکی آن، به این نهر توجه داشته‌اند. | ||
ابوالسرایا (م.۱۹۹ق)، در منطقه رحبه، از هرثمه سردار خلافت [[بنی‌عباس|عباسی]]، شکست خورده و به منطقه جازیه حرکت کرد. هرثمه او را دنبال کرده و تصمیم گرفت آب فرات را بر او بسته و آنها را از آب منع کند. او را به سوی شرق کوفه فرستاده و آب فرات را بر آنها بست.<ref>مقاتل الطالبین، ص۵۴۲.</ref> برخی این توضیح را افزوده‌اند که آب شرق کوفه از علقمه تغذیه می‌شود.<ref>نهرهای کربلا در منابع تاریخی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۷، ص۸۳.</ref> | ابوالسرایا (م.۱۹۹ق)، در منطقه رحبه، از هرثمه سردار خلافت [[بنی‌عباس|عباسی]]، شکست خورده و به منطقه جازیه حرکت کرد. هرثمه او را دنبال کرده و تصمیم گرفت آب فرات را بر او بسته و آنها را از آب منع کند. او را به سوی شرق کوفه فرستاده و آب فرات را بر آنها بست.<ref>مقاتل الطالبین، ص۵۴۲.</ref> برخی این توضیح را افزوده‌اند که آب شرق کوفه از علقمه تغذیه می‌شود.<ref name=":3">نهرهای کربلا در منابع تاریخی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۷، ص۸۳.</ref> | ||
در دوره ضعف [[بنی‌عباس|دولت عباسی]]، وقتی قرمطی‌ها از سمت [[استان انبار|انبار]]، [[بغداد]] را تهدید کرده بودند، نهر علقمه مانع پشیروی آنها شده و اینگونه، علقمه، پایتخت حکومت عباسی را از ویرانی و سقوط نجات داد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۳۷۶.</ref | در دوره ضعف [[بنی‌عباس|دولت عباسی]]، وقتی قرمطی‌ها از سمت [[استان انبار|انبار]]، [[بغداد]] را تهدید کرده بودند، نهر علقمه مانع پشیروی آنها شده و اینگونه، علقمه، پایتخت حکومت عباسی را از ویرانی و سقوط نجات داد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۳۷۶.</ref> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۸: | ||
'''الفخری فی آداب السلطانیة و الدول الإسلامیة'''، محمد بن علی بن طقطقی، تحقیق عبد القادر محمد مایو، دار القلم العربی، حلب، ۱۴۱۸ق. | '''الفخری فی آداب السلطانیة و الدول الإسلامیة'''، محمد بن علی بن طقطقی، تحقیق عبد القادر محمد مایو، دار القلم العربی، حلب، ۱۴۱۸ق. | ||
1 .ابن اثير، عزالدين ابوالحسن علي بن محمد )1410ق(، الکامل في التاريخ، دارالکتب العلمية، بيروت. 2 .ابن جوزي عبدالرحمن بن علي )1400ق(، المنتظم في تاريخ الملوک و االمم، دارالکتب العلمية، بيروت. 3 .ابن خرداد بن ابوالقاسم عبيداهلل بن عبداهلل )1410ق(، المالک والممالک، دارصادر، بيروت. 4 .ابن شهرآشوب ابو جعفر محمد بن علي )1400ق(، مناقب آل ابيطالب، داراالضواء. 5 .ابن صيرفي )1924م(، االشارة الي من نال الوزارة، نشر مخلص، قاهره. 6 .ابن کثير اسماعيل بن عمر )1404ق(، البداية و النهاية، نشر داراالرقام. 7 .ابن مسکويه احمد بن محمد )1424ق(، تجارب االمم و تعاقب الهمم، دارالکتب االسالميه. 8 .اصفهان، ابوطالب )1352ش(، مسير طالبي )سفرنامه ميرزا ابوطالبخان(، شرکت سهامي. 9 .اصفهاني، ابوالفرج )1410ق(، مقاتل الطالبيين، منشورات شريف رضي. 10 .اصفهاني، عمادالدين )1371ش(، تاريخ دولت سلجوقيان، انتشارات بيتا، تهران. 11 .بجلي )1415ق(، الحوادث الجامعة، دارالکتب العلمية، بيروت. 12 . ّ تنوخي ابوعلي المحسن بن علي )1384ش(، ّ الفرج بعدالشدة، انتشارات پيکان. 13 .دکتر احمد )1430ق(، وادي فرات، انتشارات داراالضواء، بيروت. 14 .سيوطي، عبدالرحمن )1382ش(، تاريخ الخلفا، انتشارات حوراء، تهران. 15 .شهرستاني، محمد بن عبدالکريم )1415ق(، الملل و النحل، دارالمعرفه، بيروت. 16 .شوشتري، ميرعبداللطيفخان شوشتري )1363ش(، تحفة العالم، انتشارات بيتا، تهران. 17 .شيخ مفيد )1413ق(، االرشاد في معرفه حجج اهلل علي العباد، چاپ کنگره شيخ مفيد، قم. 18 .طبري، ابوجعفر محمد بن جرير )1415ق(، تاريخ االمم و الملوک، بيروت، دارالتراث. 19 .طوسي، ابوجعفر )1408ق(، تهذيب االحکام في شرح المقنعة، دارالکتب االسالمية. 20 .طوقي، محمدجالل )1412ق(، آداب سلطاني، انتشارات بيتا، تهران. 21 .کاش��ف الغطاء، محمدحس��ين )1418ق(، العقبات العنبرية في الطبقات الجعفريه، انتش��ارات جودي، بيروت. شماره28 ،پاييز 1395 93 22 .کريمان، حسين )1372ش(، سيره و قيام زيد بن علي، شرکت انتشارات بيتا، تهران. 23 .کليددار، سيدمحمدحسين )1425ق(، مدينة الحسين7 ،داراالضواء، بيروت. 24 .محبوبي، جعفر باقر آل محبوبه )1986م(، ماضي النجف و حاضرها، داراالضواء، بيروت. 25 .مسعودي، علي بن حسين )14200ق(، التنبيه و االشراف، دارالصاوي، قاهره. 26 .نظميزاده، مرتضي )1971م(، گلشن خلفا، مطبعة االدب، نجف اشرف. 27 .نوي��ري، احمد بن عبدالوه��اب )1415ق(، نهاية االرب في فن��ون االدب، دارالکتب و الوثائق القومية. 28 .يعقوبي، احمد بن يعقوب )1422ق(، البلدان، دارالکتب العلمية، بيروت. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||