پرش به محتوا

آداب الحرمین: تفاوت میان نسخه‌ها

آداب الحرمین (ویرایش)

نسخهٔ ‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۴:۲۳

۳٬۰۱۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref> ')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
آداب الحرمین به مجموعه‌ای از کارها و پرهیزهای ناواجب گفته می‌شود که زائر برای پاسداشت حرمت این دو مکان به جا می‌آورد<ref>نک: الموسوعة الفقهیة المیسره، ج۱، ص۸۵.</ref> و در منابع روایی و فقهی از آن‌ها به مستحبات تعبیر شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۰۱؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۱۴-۳۳۲؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۲.</ref> هر یک از [[اعمال حج]]، خود، آدابی دارد که به تفصیل در مدخل مرتبط خواهد آمد؛ اما این‌جا به همه آداب حج و حرمین نگرشی جامع داریم. این آداب به دو دسته مشترک و اختصاصی تقسیم می‌شوند.
آداب الحرمین به مجموعه‌ای از کارها و پرهیزهای ناواجب گفته می‌شود که زائر برای پاسداشت حرمت این دو مکان به جا می‌آورد<ref>نک: الموسوعة الفقهیة المیسره، ج۱، ص۸۵.</ref> و در منابع روایی و فقهی از آن‌ها به مستحبات تعبیر شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۰۱؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۱۴-۳۳۲؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۲.</ref> هر یک از [[اعمال حج]]، خود، آدابی دارد که به تفصیل در مدخل مرتبط خواهد آمد؛ اما این‌جا به همه آداب حج و حرمین نگرشی جامع داریم. این آداب به دو دسته مشترک و اختصاصی تقسیم می‌شوند.


== آداب مشترک ==
==آداب مشترک==
این دسته از آداب در هر دو حرم [[مکه|مکی]] و [[مدینه|مدنی]] شده و گاه حتی در دیگر مکان‌های مقدس شایسته مراعات‌اند.
این دسته از آداب در هر دو حرم [[مکه|مکی]] و [[مدینه|مدنی]] شده و گاه حتی در دیگر مکان‌های مقدس شایسته مراعات‌اند.
# '''احترام، فروتنی و وقار''': این خصوصیت زائر [[مسجدالحرام]] با تأکید بر پیراستگی از [[تکبر]] و خودخواهی به هنگام ورود، در چندین [[روایات]] بیان و پاداش آن، آمرزش گناهان شمرده شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۰۱؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۱.</ref> این ادب را در [[مسجدالنبی|حرم پیامبر(ص)]] نیز سفارش کرده‌اند.<ref>اتحاف الزائر، ص۱۰۹.</ref> پرهیز از حمل سلاح و آشکار‌کردن آن در مکه و مدینه<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۲؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۵۸-۳۵۹.</ref> یکی از مظاهر همین ادب و احترام است. خوابیدن در مسجدالحرام و مسجدالنبی نیز مصداقی از بی‌احترامی و مکروه شمرده شده است.<ref>غنائم الایام، ج۲، ص۲۴۲؛ تاریخ المدینه، ج۱، ص۳۷.</ref>
# '''طهارت''': آراستگی به هر دوگونه [[طهارت]] ظاهری و باطنی در حرم مکی و مدنی مطلوب است. [[خداوند]] به [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و [[حضرت اسماعیل|اسماعیل(ع)]] فرمود: فرود آیید و پیش از درآمدن به حرم [[غسل]] کنید. آن دو نیز چنین کردند.<ref>الکافی، ج۴، ص۲۰۲.</ref> درباره حرم پیامبر نیز بر این توصیه تأکید<ref>اتحاف الزائر، ص۴۱.</ref> و چند غسل مستحب برای هر دو مکان ذکر شده است؛ از جمله: غسل زیارت [[کعبه|خانه خدا]] و نیز ورود به شهر مکه، حرم مکی، خانه کعبه، شهر مدینه، حرم مدنی، و مسجدالنبی، و نیز غسل از منزل یا [[بئر میمون]] در [[محله ابطح]] پیش از ورود به مسجدالحرام.<ref>الرسائل العشر، ص۱۶۸؛ المجموع، ج۸، ص۲۷۳؛ نزهة الناظر، ص۱۶.</ref>
# '''بیرون نیامدن در اوقات خاص''': بیرون نیامدن از مکه و مدینه در روز [[جمعه]] پیش از گزاردن [[نماز جمعه]]<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۴۲۶؛ بحار الانوار، ج۹۷، ص۱۳۲.</ref> و نیز بعدازظهر هر روز پیش از خواندن نماز [[نماز ظهر|ظهر]] و [[نماز عصر|عصر]]، از آداب حرمین است.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۴۳؛ النهایه، ص۲۸۶؛ الوسیله، ص۱۹۱.</ref>
# '''گزاردن نمازهای واجب در حرمین''': گزاردن نمازهای واجب در مسجدالحرام و مسجدالنبی از آداب هر دو حرم است<ref>اتحاف الزائر، ص۳۰-۴۱؛ بحارالانوار، ج۹۶، ص۳۸۱؛ جامع عباسی، ص۳۵.</ref> . همچنین تخییر میان قصر و اتمام، از فضایل ویژه این دو مکان و حائر حسینی و مسجد کوفه به شمار می‌آید.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۴۲؛ مصباح المتهجد، ص۷۰۸؛ وسائل الشیعه، ج۵، ص۵۴۹.</ref>


== آداب اختصاصی مکه ==
#'''احترام، فروتنی و وقار''': این خصوصیت زائر [[مسجدالحرام]] با تأکید بر پیراستگی از [[تکبر]] و خودخواهی به هنگام ورود، در چندین [[روایات]] بیان و پاداش آن، آمرزش گناهان شمرده شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۰۱؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۱.</ref> این ادب را در [[مسجدالنبی|حرم پیامبر(ص)]] نیز سفارش کرده‌اند.<ref>اتحاف الزائر، ص۱۰۹.</ref> پرهیز از حمل سلاح و آشکار‌کردن آن در مکه و مدینه<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۲؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۵۸-۳۵۹.</ref> یکی از مظاهر همین ادب و احترام است. خوابیدن در مسجدالحرام و مسجدالنبی نیز مصداقی از بی‌احترامی و مکروه شمرده شده است.<ref>غنائم الایام، ج۲، ص۲۴۲؛ تاریخ المدینه، ج۱، ص۳۷.</ref>
آداب اختصاصی را در سه بخش [[مکه]]، [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]] یاد می‌کنیم.
#'''طهارت''': آراستگی به هر دوگونه [[طهارت]] ظاهری و باطنی در حرم مکی و مدنی مطلوب است. [[خداوند]] به [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و [[حضرت اسماعیل|اسماعیل(ع)]] فرمود: فرود آیید و پیش از درآمدن به حرم [[غسل]] کنید. آن دو نیز چنین کردند.<ref>الکافی، ج۴، ص۲۰۲.</ref> درباره حرم پیامبر نیز بر این توصیه تأکید<ref>اتحاف الزائر، ص۴۱.</ref> و چند غسل مستحب برای هر دو مکان ذکر شده است؛ از جمله: غسل زیارت [[کعبه|خانه خدا]] و نیز ورود به شهر مکه، حرم مکی، خانه کعبه، شهر مدینه، حرم مدنی، و مسجدالنبی، و نیز غسل از منزل یا [[بئر میمون]] در [[محله ابطح]] پیش از ورود به مسجدالحرام.<ref>الرسائل العشر، ص۱۶۸؛ المجموع، ج۸، ص۲۷۳؛ نزهة الناظر، ص۱۶.</ref>
#'''بیرون نیامدن در اوقات خاص''': بیرون نیامدن از مکه و مدینه در روز [[جمعه]] پیش از گزاردن [[نماز جمعه]]<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۴۲۶؛ بحار الانوار، ج۹۷، ص۱۳۲.</ref> و نیز بعدازظهر هر روز پیش از خواندن نماز [[نماز ظهر|ظهر]] و [[نماز عصر|عصر]]، از آداب حرمین است.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۴۳؛ النهایه، ص۲۸۶؛ الوسیله، ص۱۹۱.</ref>
#'''گزاردن نمازهای واجب در حرمین''': گزاردن نمازهای واجب در مسجدالحرام و مسجدالنبی از آداب هر دو حرم است<ref>اتحاف الزائر، ص۳۰-۴۱؛ بحارالانوار، ج۹۶، ص۳۸۱؛ جامع عباسی، ص۳۵.</ref> . همچنین تخییر میان قصر و اتمام، از فضایل ویژه این دو مکان و حائر حسینی و مسجد کوفه به شمار می‌آید.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۴۲؛ مصباح المتهجد، ص۷۰۸؛ وسائل الشیعه، ج۵، ص۵۴۹.</ref>


=== مکه ===
==آداب اختصاصی مکه==
سرزمین مقدس [[مکه]]، حرم امن الهی بزرگ‌ترین مکان، شکوهمندترین اجتماع مؤمنان و موحدان، جایگاه نزول رحمت و برکت و آیات الهی است و [[کعبه|بیت‌الله الحرام]]، نخستین خانه توحیدی، در آن قرار دارد. بزرگداشت و حفظ حرمت حرم از دیرباز مورد توجه ساکنان و زائران بوده است<ref>الاحتجاج، ج۲، ص۴۳-۴۴؛ الخرائج، ج۱، ص۲۴؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۱-۳۲۲، ۳۴۴-۳۴۹.</ref> . از این‌ رو احکام و آداب [[واجب]] و خواه [[مستحب]] ویژه برای زیارت آن تعیین شده است.<ref>نک: سوره بقره، آیات ۱۲۵، ۱۲۷، ۱۵۸؛ سوره آل عمران، آیات ۹۶-۹۷؛ سوره مائده، آیه ۹۷؛ سوره حجّ، آیه ۲۶؛ نک: وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۳۴-۳۳۶.</ref> نیز هر کار که موجب هتک حرمت حرم به‌ویژه بیت‌الله شود، جرم و [[حرام]]<ref>تفسیر سمرقندی، ج۱، ص۳۲۴؛ المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۰۵؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۳۴۵.</ref> و مصداق آیه {وَمَن یرِد فِیهِ بِإِلحَادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذَابٍ أَلِیمٍ}<ref>سوره حجّ، آیه ۲۵</ref> شمرده شده است.<ref>الکشاف، ج۳، ص۱۶۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۱.</ref>  
بزرگداشت و حفظ حرمت حرم از دیرباز مورد توجه ساکنان و زائران بوده است<ref>الاحتجاج، ج۲، ص۴۳-۴۴؛ الخرائج، ج۱، ص۲۴؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۱-۳۲۲، ۳۴۴-۳۴۹.</ref> . از این‌ رو احکام و آداب [[واجب]] و خواه [[مستحب]] ویژه برای زیارت آن تعیین شده است.<ref>نک: سوره بقره، آیات ۱۲۵، ۱۲۷، ۱۵۸؛ سوره آل عمران، آیات ۹۶-۹۷؛ سوره مائده، آیه ۹۷؛ سوره حجّ، آیه ۲۶؛ نک: وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۳۴-۳۳۶.</ref> نیز هر کار که موجب هتک حرمت حرم به‌ویژه بیت‌الله شود، جرم و [[حرام]]<ref>تفسیر سمرقندی، ج۱، ص۳۲۴؛ المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۰۵؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۳۴۵.</ref> و مصداق آیه {وَمَن یرِد فِیهِ بِإِلحَادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذَابٍ أَلِیمٍ}<ref>سوره حجّ، آیه ۲۵</ref> شمرده شده است.<ref>الکشاف، ج۳، ص۱۶۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۱.</ref>  


آداب مکه عبارت‌اند از:
آداب مکه عبارت‌اند از:
# '''ورود و خروج''': شایسته است زائر با آرامش و وقار از شمال [[مکه]] و در صورت امکان از [[عقبه مدنیین]] وارد شود و از [[عقبه ذی‌طوی|عقبه ذی‌طُوی]] در جنوب مکه، بیرون رود<ref>جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۳۵۵، ۳۵۹.</ref> . نیز برای رعایت فروتنی، پیاده شدن از وسیله نقلیه از دروازه مکه تا [[مسجدالحرام]] سفارش شده است<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۵۵؛ المعتمد، ج۵، ص۴۷۹، «کتاب الحج».</ref> . همچنین برای یکسانی و پرهیز از تبعیض، پوشیدن [[لباس احرام]] از نقطه ورود به حرم برای همگان حتی غیر [[حاجیان]] دارای فضیلت است.<ref>جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۵۷-۴۵۸.</ref>
# '''مجاورت بیت‌الله الحرام''': اقامت در مکه برای مدتی کمتر از یک سال نیکوست؛ خورنده در آن مانند [[روزه|روزه‌دار]] و رونده در آن به‌سان [[عبادت|عبادت‌کننده]] است. البته ماندن دراز مدت در آن‌جا [[مکروه]] شمرده شده؛ زیرا مایه قساوت قلب است و موجب می‌شود این مکان مقدس در نگاه شخص مجاور همانند دیگر مکان‌ها جلوه کند و جایگاه ویژه خود را از دست بدهد. نیز دفن اموات در حرم مستحب است، هر چند بیرون از آن وفات یافته باشند.<ref>الدروس، ج۱، ص۴۷۱؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۰-۳۴۳.</ref> همچنین ارتکاب هرگونه گناه در آن‌جا، مایه نکوهش دوچندان و عذاب الهی است.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۱؛ الحدائق، ج۱۷، ص۳۴۶.</ref>
# '''پرهیز از ساخت بنا بلندتر از کعبه''': بر پایه روایتی، برای هیچ‌کس شایسته نیست که بنایی بلندتر از [[کعبه]] بسازد.<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۵۴-۵۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۳.</ref> از همین ‌روی، ساختن خانه‌ای که کعبه را از دیدگان بپوشاند، مکروه است.<ref>صهبای حج، ص۲۶۰.</ref>
# '''پرهیز از اجاره دادن منازل''': سفارش شده که مکیان خانه‌های خود را اجاره ندهند.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۶۷.</ref>
# حراست از اموال زائران: نگاهداری از اموال زائران خدا فضیلت ویژه دارد.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۴۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۹۹-۴۰۰؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۳۲۰.</ref>
# '''طهارت بدن و لباس''': رعایت پاکی و پاکیزگی لباس و بدن در همه جای شهر مکه توصیه شده است.<ref>بحار الانوار، ج۹۶، ص۱۹۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۱۴، ۳۱۸؛ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>
# نگاه به [[کعبه]]: فراوان نگریستن به کعبه از هر نقطه شهر مکه، مطلوب و ارزشمند است.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۰۵؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۹۷.</ref>
# '''تکرار زیاد ذکر خدا و قرائت قرآن''': بنا به برخی روایات، ختم [[قرآن]] و تکرار ذکر در شهر مکه، فضیلت دوچندان و پاداش فراوان دارد.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۸۲-۳۸۳، ۴۶۴-۴۶۵.</ref> نیز پرهیز از عوامل غفلت از یاد خدا مانند خواندن اشعار[ی که مایه دوری از یاد خدا گردد]<ref>الکافی، ج۴، ص۳۶۷؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۱۸۰.</ref> ، تکدی در حرم الهی، محروم ساختن گدایان<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۱، ص۴۹۵.</ref> و درخواست بازپس دادن طلب<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۱، ص۴۹۵.</ref> توصیه شده است.
# '''نوشیدن آب زمزم و خوردن گیاه اذخر''': نوشیدن آب [[زمزم]] مستحب و از آداب زائر مکه شمرده شده است.<ref>الاقتصاد، ص۳۰۳؛ تحریر الاحکام، ج۲، ص۱۱۶.</ref> نیز جویدن «[[اذخر]]» (گیاه معروف مکه) مستحب است.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۵۵.</ref>
# '''تیمار بیماران''': هنگام اقامت در مکه، پرستاری از بیماران فضیلت دوچندان دارد.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۴۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۹۹.</ref>
# '''نیت تکرار حج''': تصمیم برای آمدن مجدد به [[حج]]، از آداب و سبب طول عمر شمرده شده است. نیز تصمیم برای بازنیامدن به حج، مایه کوتاهی عمر است.<ref>وسائل الشیعه، ج۸، ص۱۰۷؛ مستدرک الوسائل، ج۸، ص۵۳.</ref>
# '''فروافکندن چشم و رعایت حیا و عفت''': حیاورزی در حرم بیش از مکان‌های دیگر سفارش شده است. نیز زنان باید از زینت‌نمایی پرهیز کرده، لباس حیا پوشند و در جای‌هایی گام ننهند که با مردان درآمیخته شوند.<ref>نک: الثمر الدانی، ص۶۶؛ مناسک الحج، ص۱۱۴.</ref>
# '''پیاده شدن از وسیله نقلیه''': شایسته است هر که به مکه درون می‌شود، از سر تواضع و فروتنی در برابر [[خدا|خدای]] متعالی، در ورودگاه مکه از مرکب فرود آید و پیاده رود.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۹۸-۴۰۰؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۱۴-۳۱۵.</ref>
# '''خواندن دعاهای مأثور ویژه حرم مکی''': این [[دعا|دعاها]] در منابع حدیث و دعا، به تفصیل آمده‌اند.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۱.</ref>


افزون بر خانه خدا، مکان‌های متبرک دیگر نیز در مکه جای دارند که باریافتن به آن‌ها از آداب زیارت مکه است: محل زاده شدن [[پیامبر(ص)]] همراه نماز و دعا در آن ؛ [[قبرستان ابوطالب]] که به آن حجون و جنة المعلی گفته می‌شود و [[عبدمناف]] جد اعلای پیامبر(ص)، [[عبدالمطلب]] جد پیامبر، [[ابوطالب]] عموی پیامبر و بسیاری از بزرگان و بنا بر قولی [[آمنه بنت وهب]] مادر پیامبر در آن‌جا مدفون‌اند<ref>الدروس، ج۱، ص۴۶۸؛ مناسک الحج، ص۱۶۸-۱۷۱.</ref> (← قبرستان ابوطالب)؛ خانه [[خدیجه]]، خانه [[ارقم بن ابی‌ارقم]] (محل تجمع پیامبر و مسلمانان در ۴ سال دعوت پنهان) همراه نماز در آن ؛ [[غار حرا]] در [[جبل النور]] (محل عبادت پیامبر قبل از نبوت و جایگاه نزول وحی)؛ [[غار ثور]] در [[کوه ثور]] که پیامبر در آغاز هجرت در آن‌جا پنهان شد.<ref>الدروس، ج۱، ص۴۶۸؛ اعمال الحرمین، ص۱۴۳-۱۴۶.</ref>  
#'''ورود و خروج''': شایسته است زائر با آرامش و وقار از شمال [[مکه]] و در صورت امکان از [[عقبه مدنیین]] وارد شود و از [[عقبه ذی‌طوی|عقبه ذی‌طُوی]] در جنوب مکه، بیرون رود<ref>جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۳۵۵، ۳۵۹.</ref> . نیز برای رعایت فروتنی، پیاده شدن از وسیله نقلیه از دروازه مکه تا [[مسجدالحرام]] سفارش شده است<ref>نک: المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۵۵؛ المعتمد، ج۵، ص۴۷۹، «کتاب الحج».</ref> . همچنین برای یکسانی و پرهیز از تبعیض، پوشیدن [[لباس احرام]] از نقطه ورود به حرم برای همگان حتی غیر [[حاجیان]] دارای فضیلت است.<ref>جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۵۷-۴۵۸.</ref>
#'''مجاورت بیت‌الله الحرام''': اقامت در مکه برای مدتی کمتر از یک سال نیکوست؛ خورنده در آن مانند [[روزه|روزه‌دار]] و رونده در آن به‌سان [[عبادت|عبادت‌کننده]] است. البته ماندن دراز مدت در آن‌جا [[مکروه]] شمرده شده؛ زیرا مایه قساوت قلب است و موجب می‌شود این مکان مقدس در نگاه شخص مجاور همانند دیگر مکان‌ها جلوه کند و جایگاه ویژه خود را از دست بدهد. نیز دفن اموات در حرم مستحب است، هر چند بیرون از آن وفات یافته باشند.<ref>الدروس، ج۱، ص۴۷۱؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۰-۳۴۳.</ref> همچنین ارتکاب هرگونه گناه در آن‌جا، مایه نکوهش دوچندان و عذاب الهی است.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۱؛ الحدائق، ج۱۷، ص۳۴۶.</ref>
#'''پرهیز از ساخت بنا بلندتر از کعبه''': بر پایه روایتی، برای هیچ‌کس شایسته نیست که بنایی بلندتر از [[کعبه]] بسازد.<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۵۴-۵۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۴۳.</ref> از همین ‌روی، ساختن خانه‌ای که کعبه را از دیدگان بپوشاند، مکروه است.<ref>صهبای حج، ص۲۶۰.</ref>
#'''پرهیز از اجاره دادن منازل'''.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۶۷.</ref>
#'''حراست از اموال زائران'''.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۴۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۹۹-۴۰۰؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۳۲۰.</ref>
#'''طهارت بدن و لباس'''.<ref>بحار الانوار، ج۹۶، ص۱۹۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۱۴، ۳۱۸؛ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>
#'''نگاه کردن به [[کعبه]]'''.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۰۵؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۹۷.</ref>
#'''تکرار زیاد ذکر خدا و قرائت قرآن''': بنا به برخی روایات، ختم [[قرآن]] و تکرار ذکر در شهر مکه، فضیلت دوچندان و پاداش فراوان دارد.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۸۲-۳۸۳، ۴۶۴-۴۶۵.</ref>
#'''نوشیدن آب زمزم و خوردن گیاه اذخر''': نوشیدن آب [[زمزم]] مستحب و از آداب زائر مکه شمرده شده است.<ref>الاقتصاد، ص۳۰۳؛ تحریر الاحکام، ج۲، ص۱۱۶.</ref> نیز جویدن «[[اذخر]]» (گیاه معروف مکه) مستحب است.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۵۵.</ref>
#'''تیمار بیماران'''.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۴۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۹۹.</ref>
#'''نیت تکرار حج''': تصمیم برای آمدن مجدد به [[حج]]، از آداب و سبب طول عمر شمرده شده است.<ref>وسائل الشیعه، ج۸، ص۱۰۷؛ مستدرک الوسائل، ج۸، ص۵۳.</ref>
#'''فروافکندن چشم و رعایت حیا و عفت'''.<ref>نک: الثمر الدانی، ص۶۶؛ مناسک الحج، ص۱۱۴.</ref>
#'''پیاده شدن از وسیله نقلیه در هنگام ورود به مکه'''.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۹۸-۴۰۰؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۱۴-۳۱۵.</ref>
#'''خواندن دعاهای مأثور ویژه حرم مکی.'''<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۱.</ref>


=== مسجدالحرام ===
افزون بر خانه خدا، مکان‌های متبرک دیگر نیز در مکه جای دارند که باریافتن به آن‌ها از آداب زیارت مکه است: محل زاده شدن [[پیامبر(ص)]]؛ [[قبرستان ابوطالب]] <ref>الدروس، ج۱، ص۴۶۸؛ مناسک الحج، ص۱۶۸-۱۷۱.</ref> ؛ خانه [[خدیجه]]، خانه [[ارقم بن ابی‌ارقم]]؛ [[غار حرا]] در [[جبل النور]]؛ [[غار ثور]] در [[کوه ثور]] .<ref>الدروس، ج۱، ص۴۶۸؛ اعمال الحرمین، ص۱۴۳-۱۴۶.</ref>  
پاره‌ای دیگر از آداب به [[مسجدالحرام]] اختصاص دارند:
# '''ورود از باب بنی‌شیبه''': ورود از [[باب بنی‌شیبه|این در]] را نماد زیرپا نهادن مظاهر طاغوت شمرده‌اند؛ زیرا گفته‌اند که بت هبل در این‌جا مدفون است.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۳۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۴۲۲؛ احیاء علوم الدین، ج۳، ص۶۶.</ref>  
# '''خواندن اذن دخول و دعاهای مأثور''': شایسته است زائر هنگام ورود به مسجد، پای را برهنه کند و با متانت و وقار بر آستانه باب بنی‌شیبه در داخل مسجد ایستاده، دعای ورود به مسجد را بخواند.<ref>جامع احادیث الشیعه، ج۱۱، ص۲۷۲، ۲۷۴.</ref> بعد از ورود به مسجد نیز خواندن دعاهایی سفارش شده است.<ref>جامع احادیث الشیعه، ج۱۱، ص۲۷۴، ۲۷۶.</ref>
# '''حفظ حرمت مسجدالحرام''': انجام هر کار با شائبه توهین به [[خانه خدا]] و مسجدالحرام نهی شده است. برخی [[حاجی|حج‌گزاران]] هنگام حضور در حرم به شیوه‌ای خاص موسوم به «[[احتباء]]» در برابر کعبه می‌نشستند که با حرمت حرم مغایرت داشت و [[امام صادق(ع)]] آنان را از این کار بازداشت.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۶۶؛ الجامع للشرایع، ص۲۳۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۱۷۳.</ref>
# '''خواندن نماز عید''': گزاردن [[نماز عید|این نماز]] در مسجدالحرام بیش از دیگر مکان‌ها فضیلت دارد و مستحب شمرده شده است.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۱۶۹.</ref>  


=== کعبه معظمه ===
===مسجدالحرام===
پاره‌ای از آداب به [[مسجدالحرام]] اختصاص دارند:
 
#'''ورود از باب بنی‌شیبه''': ورود از [[باب بنی‌شیبه|این در]] را نماد زیرپا نهادن مظاهر طاغوت شمرده‌اند؛ زیرا گفته‌اند که بت هبل در این‌جا مدفون است.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۳۸؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۴۲۲؛ احیاء علوم الدین، ج۳، ص۶۶.</ref>
#'''خواندن اذن دخول و دعاهای مأثور''': شایسته است زائر هنگام ورود به مسجد، پای را برهنه کند و با متانت و وقار بر آستانه باب بنی‌شیبه در داخل مسجد ایستاده، دعای ورود به مسجد را بخواند.<ref>جامع احادیث الشیعه، ج۱۱، ص۲۷۲، ۲۷۴.</ref> بعد از ورود به مسجد نیز خواندن دعاهایی سفارش شده است.<ref>جامع احادیث الشیعه، ج۱۱، ص۲۷۴، ۲۷۶.</ref>
#'''حفظ حرمت مسجدالحرام''': انجام هر کار با شائبه توهین به [[خانه خدا]] و مسجدالحرام نهی شده است. برخی [[حاجی|حج‌گزاران]] هنگام حضور در حرم به شیوه‌ای خاص موسوم به «[[احتباء]]» در برابر کعبه می‌نشستند که با حرمت حرم مغایرت داشت و [[امام صادق(ع)]] آنان را از این کار بازداشت.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۶۶؛ الجامع للشرایع، ص۲۳۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۱۷۳.</ref>
#'''خواندن نماز عید''': گزاردن [[نماز عید|این نماز]] در مسجدالحرام بیش از دیگر مکان‌ها فضیلت دارد و مستحب شمرده شده است.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۱۶۹.</ref>
 
===کعبه معظمه===
پس از ورود به مسجد، مراعات برخی آداب برای پاسداشت حرمت [[کعبه]] روا است:
پس از ورود به مسجد، مراعات برخی آداب برای پاسداشت حرمت [[کعبه]] روا است:
# '''خواندن دعاهایی خطاب به کعبه''': مخاطب ساختن کعبه و گفتن «الحمدلله الذی عظمکِ و شرّفکِ و کرّمکِ و جعلکِ مثابةً للناس و أمناً و مبارکاً و هدی للعالمین»<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۳۰-۵۳۱؛ بحار الانوار، ج۹۶، ص۱۹۰.</ref> و نیز نگاه به حجرالاسود و گفتن «الحمدلله الذی هدانا لهذا و ماکنا لنهتدی لولا أن هدانا الله...» [[مستحب]] دانسته شده است.
# '''استلام حجرالاسود''': مستحب است زائر هنگام نزدیک شدن به [[حجرالاسود]] دست‌ها را فراز آورده، حمد و ثنای خدا را بگزارد و بر محمد و خاندان او درود فرستد و قبولی اعمال را درخواست کند و در صورت امکان با دست‌ها و اندام‌هایش حجرالاسود را [[استلام|مسح]] کند و ببوسد؛ و اگر ممکن نباشد، به حجرالاسود اشاره کرده، دعای مخصوص آن را بخواند.<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۶۷؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۳۵۹، ۴۵۵؛ ج۱۱، ص۲۷۷.</ref> اما اگر در پیرامون حجرالاسود ازدحام بیند، سزا است از دور سلام دهد و از نزدیک شدن به آن بپرهیزد.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۱۲.</ref>
# '''لمس و چسبیدن به کعبه''': نیز شایسته است زائر پس از [[طواف]]، خود را به بیت چسباند و [[پرده کعبه]] را بگیرد و‌ گونه راست را بر آن گذارده، بگوید''': یا رب البیت العتیق....<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۶۹.</ref>
# '''[[طواف نیابتی]]''': پس از طواف حج، گزاردن طواف و نماز به نیابت از یکایک والدین، همسر، خویشاوندان و همشهریان یا اکتفا به یک طواف و نماز برای همه، کاری است سزاوار که سفارش شده است. مستحب دیگر انجام دادن ۳۶۰ طواف هنگام حضور در مکه است.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۲۱-۴۲۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۹۷، ص۴۶۰-۴۶۲.</ref> (← طواف)
# '''ورود به داخل کعبه''': ورود به کعبه [[مستحب]]<ref>المقنع، ص۲۲۶؛ المجموع، ج۸، ص۲۶۸؛ نیل الاوطار، ج۵، ص۱۶۶.</ref> و بنا به روایاتی سبب شمول رحمت الهی است. آن‌گاه درآمدن از کعبه به مثابه بیرون آمدن از گناهان است.<ref>المقنعه، ص۴۴۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۷۰.</ref> برای این کار آدابی مانند [[غسل]] ورود به کعبه، ورود با پای برهنه، و خواندن برخی دعاها و نماز درون کعبه سفارش شده است.<ref>الهدایه، ص۲۵۲؛ المهذب، ج۱، ص۲۶۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۷۲.</ref> نیز شایسته است زائر پیش از ورود، مقداری آب [[زمزم]] بر خود ریزد و هنگام ورود کنار در خانه ایستاده، حلقه را بگیرد و دعای مخصوص را بخواند.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۲۷-۵۳۰؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۷۰-۳۷۸.</ref> همچنین چسبیدن به پرده کعبه و خواندن دعا<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۶۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۷۴.</ref> و پوشش قرار دادن برای کعبه از اعمال مستحب آن است.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۳-۳۲۴؛ بحار الانوار، ج۱۵، ص۱۳۴.</ref> اما اگر کسی نتواند به کعبه وارد شود، ورود به [[حجر اسماعیل|حِجْر اسماعیل]] فضیلت دارد که جزئی از کعبه به شمار می‌رود و خواندن نماز در آن مستحب است.<ref>فقه السنه، ج۱، ص۷۰۹.</ref>
# '''وداع با کعبه''': هنگام وداع با خانه خدا، برخی آداب مستحب است؛ از جمله [[طواف وداع]] و استلام [[رکن حجر]] و [[رکن یمانی]] در هر دور، خواندن دعا و حمد و ثنای بسیار و فرستادن درود بر پیامبر و خاندانش، رفتن کنار [[چاه زمزم]] و نوشیدن آب آن، خواندن دو رکعت نماز پشت [[مقام ابراهیم]]، مسح [[حجرالاسود]] و کشیدن دست به صورت، مسحِ درِ خانه کعبه، سجده طولانی برابر در مسجدالحرام، و بیرون آمدن از [[باب حناطین]] مقابل [[رکن شامی]]<ref>الوسیله، ص۱۹۱؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳؛ مستدرک الوسائل، ج۱۰، ص۱۶۳.</ref> و چشم دوختن به کعبه تا جایی که از دیدگان پنهان شود.<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۸۱.</ref>


== آداب اختصاصی مدینه و زیارت پیامبر(ص) ==
#'''خواندن دعاهایی خطاب به کعبه''': مخاطب ساختن کعبه و گفتن «الحمدلله الذی عظمکِ و شرّفکِ و کرّمکِ و جعلکِ مثابةً للناس و أمناً و مبارکاً و هدی للعالمین»<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۳۰-۵۳۱؛ بحار الانوار، ج۹۶، ص۱۹۰.</ref> و نیز نگاه به حجرالاسود و گفتن «الحمدلله الذی هدانا لهذا و ماکنا لنهتدی لولا أن هدانا الله...» [[مستحب]] دانسته شده است.
#'''استلام حجرالاسود''': مستحب است زائر هنگام نزدیک شدن به [[حجرالاسود]] دست‌ها را فراز آورده، حمد و ثنای خدا را بگزارد و بر محمد و خاندان او درود فرستد و قبولی اعمال را درخواست کند و در صورت امکان با دست‌ها و اندام‌هایش حجرالاسود را [[استلام|مسح]] کند و ببوسد؛ و اگر ممکن نباشد، به حجرالاسود اشاره کرده، دعای مخصوص آن را بخواند.<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۶۷؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۳۵۹، ۴۵۵؛ ج۱۱، ص۲۷۷.</ref> اما اگر در پیرامون حجرالاسود ازدحام بیند، سزا است از دور سلام دهد و از نزدیک شدن به آن بپرهیزد.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۱۲.</ref>
#'''لمس و چسبیدن به کعبه''': نیز شایسته است زائر پس از [[طواف]]، خود را به بیت چسباند و [[پرده کعبه]] را بگیرد و‌ گونه راست را بر آن گذارده، بگوید''': یا رب البیت العتیق....<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۶۹.</ref> '''
#'''[[طواف نیابتی]]''': پس از طواف حج، گزاردن طواف و نماز به نیابت از یکایک والدین، همسر، خویشاوندان و همشهریان یا اکتفا به یک طواف و نماز برای همه، کاری است سزاوار که سفارش شده است. مستحب دیگر انجام دادن ۳۶۰ طواف هنگام حضور در مکه است.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۲۱-۴۲۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۹۷، ص۴۶۰-۴۶۲.</ref> (← طواف)
#'''ورود به داخل کعبه''': ورود به کعبه [[مستحب]]<ref>المقنع، ص۲۲۶؛ المجموع، ج۸، ص۲۶۸؛ نیل الاوطار، ج۵، ص۱۶۶.</ref> و بنا به روایاتی سبب شمول رحمت الهی است. آن‌گاه درآمدن از کعبه به مثابه بیرون آمدن از گناهان است.<ref>المقنعه، ص۴۴۵؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۷۰.</ref> برای این کار آدابی مانند [[غسل]] ورود به کعبه، ورود با پای برهنه، و خواندن برخی دعاها و نماز درون کعبه سفارش شده است.<ref>الهدایه، ص۲۵۲؛ المهذب، ج۱، ص۲۶۳؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۷۲.</ref> نیز شایسته است زائر پیش از ورود، مقداری آب [[زمزم]] بر خود ریزد و هنگام ورود کنار در خانه ایستاده، حلقه را بگیرد و دعای مخصوص را بخواند.<ref>الکافی، ج۴، ص۵۲۷-۵۳۰؛ وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۷۰-۳۷۸.</ref> همچنین چسبیدن به پرده کعبه و خواندن دعا<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۶۰؛ جامع احادیث الشیعه، ج۱۰، ص۷۴.</ref> و پوشش قرار دادن برای کعبه از اعمال مستحب آن است.<ref>وسائل الشیعه، ج۹، ص۳۲۳-۳۲۴؛ بحار الانوار، ج۱۵، ص۱۳۴.</ref> اما اگر کسی نتواند به کعبه وارد شود، ورود به [[حجر اسماعیل|حِجْر اسماعیل]] فضیلت دارد که جزئی از کعبه به شمار می‌رود و خواندن نماز در آن مستحب است.<ref>فقه السنه، ج۱، ص۷۰۹.</ref>
#'''وداع با کعبه''': هنگام وداع با خانه خدا، برخی آداب مستحب است؛ از جمله [[طواف وداع]] و استلام [[رکن حجر]] و [[رکن یمانی]] در هر دور، خواندن دعا و حمد و ثنای بسیار و فرستادن درود بر پیامبر و خاندانش، رفتن کنار [[چاه زمزم]] و نوشیدن آب آن، خواندن دو رکعت نماز پشت [[مقام ابراهیم]]، مسح [[حجرالاسود]] و کشیدن دست به صورت، مسحِ درِ خانه کعبه، سجده طولانی برابر در مسجدالحرام، و بیرون آمدن از [[باب حناطین]] مقابل [[رکن شامی]]<ref>الوسیله، ص۱۹۱؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳؛ مستدرک الوسائل، ج۱۰، ص۱۶۳.</ref> و چشم دوختن به کعبه تا جایی که از دیدگان پنهان شود.<ref>احیاء علوم الدین، ج۳، ص۸۱.</ref>
 
==آداب اختصاصی مدینه و زیارت پیامبر(ص)==
از آداب زیارت این شهر آن است که زائر در یک فرسخی آن کنار [[مسجد شجره]] در [[معرس النبی|معرس‌النبی]] فرود آمده، دو رکعت نماز بگزارد و با آب [[چاه حره]] غسل کند و بهترین و پاکیزه‌ترین لباس‌هایش را بپوشد و خود را خوشبو کند و با زمزمه دعای: «بسم الله ماشاءالله لا قوه إلّا بالله...» وارد شهر شود و در مسیر بر پیامبر خدا(ص) درود فرستد<ref>الکافی، ج۴، ص۵۶۵-۵۶۶؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۹۱.</ref> و در همه لحظات و حالات، خضوع و خشوع کامل داشته، با طمأنینه و وقار تمام گام بردارد.<ref>المقنعه، ص۴۹۴.</ref>  
از آداب زیارت این شهر آن است که زائر در یک فرسخی آن کنار [[مسجد شجره]] در [[معرس النبی|معرس‌النبی]] فرود آمده، دو رکعت نماز بگزارد و با آب [[چاه حره]] غسل کند و بهترین و پاکیزه‌ترین لباس‌هایش را بپوشد و خود را خوشبو کند و با زمزمه دعای: «بسم الله ماشاءالله لا قوه إلّا بالله...» وارد شهر شود و در مسیر بر پیامبر خدا(ص) درود فرستد<ref>الکافی، ج۴، ص۵۶۵-۵۶۶؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۹۱.</ref> و در همه لحظات و حالات، خضوع و خشوع کامل داشته، با طمأنینه و وقار تمام گام بردارد.<ref>المقنعه، ص۴۹۴.</ref>  


خط ۶۶: خط ۶۷:
بیشتر [[فقیهان|فقها]] و دانشمندان مذاهب اسلامی [[زیارت]] قبر [[پیامبر(ص)|پیامبر اکرم(ص)]] را مستحب و از بهترین اعمال و عبادات شمرده و برخی نیز بر استحباب آن ادعای [[اجماع]] کرده‌اند.<ref>الحدائق، ج۱، ص۴۰۳.</ref> حتی شماری از فقیهان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] با استناد به روایاتی، [[زیارت]] قبر رسول خدا(ص) را به ویژه پس از [[حج]] واجب شمرده‌اند.<ref>الحدائق، ج۱، ص۴۰۱.</ref> درباره آداب زیارت پیامبر(ص) کتاب‌های فراوان نگاشته شده که از اهتمام مسلمانان و دانشمندان اسلامی به این موضوع نشان دارد.
بیشتر [[فقیهان|فقها]] و دانشمندان مذاهب اسلامی [[زیارت]] قبر [[پیامبر(ص)|پیامبر اکرم(ص)]] را مستحب و از بهترین اعمال و عبادات شمرده و برخی نیز بر استحباب آن ادعای [[اجماع]] کرده‌اند.<ref>الحدائق، ج۱، ص۴۰۳.</ref> حتی شماری از فقیهان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] با استناد به روایاتی، [[زیارت]] قبر رسول خدا(ص) را به ویژه پس از [[حج]] واجب شمرده‌اند.<ref>الحدائق، ج۱، ص۴۰۱.</ref> درباره آداب زیارت پیامبر(ص) کتاب‌های فراوان نگاشته شده که از اهتمام مسلمانان و دانشمندان اسلامی به این موضوع نشان دارد.


=== آداب مسجد النبی ===
===آداب مسجد النبی===
{{اصلی|مسجد النبی}}
{{اصلی|مسجد النبی}}
برخی از آداب به [[زیارت]] مسجدالنبی اختصاص دارد. شایسته است زائر پیش از ورود، لباس‌های پاکیزه و سفید رنگ پوشیده، خود را خوشبو کند و در حالی که سر به زیر انداخته، بدون توجه به اطراف با آرامش و وقار و گام‌های کوتاه به مسجد رود<ref>مصباح المتهجد، ص۷۰۹-۷۱۰؛ اتحاف الزائر، ص۴۶.</ref> و کنار دَرِ مسجد با خضوع و خشوع اذن دخول بخواند و هنگام درون شدن و بیرون آمدن بسیار [[صلوات]] فرستد.<ref>کامل الزیارات، ص۵۰-۵۱؛ اتحاف الزائر، ص۵۷.</ref> نیز ورود از [[باب جبرئیل]] بر دیگر ورودی‌های حرم ترجیح دارد.<ref>المزار، ص۵۴.</ref> خواندن نماز تحیت مسجد و گزاردن نماز فراوان در روضه مبارک و نماز نهادن نزد [[ستون ابولبابه]] (ستون توبه)<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۸۶؛ الوسیله، ص۱۹۷؛ الدروس، ج۲، ص۲۰؛ المجموع، ج۸،ص۲۷۳.</ref> و خواندن [[نماز واجب|نمازهای واجب]] و [[شب زنده‌داری]] در مسجد سفارش شده است.<ref>اتحاف الزائر، ص۸۴.</ref>  
برخی از آداب به [[زیارت]] مسجدالنبی اختصاص دارد. شایسته است زائر پیش از ورود، لباس‌های پاکیزه و سفید رنگ پوشیده، خود را خوشبو کند و در حالی که سر به زیر انداخته، بدون توجه به اطراف با آرامش و وقار و گام‌های کوتاه به مسجد رود<ref>مصباح المتهجد، ص۷۰۹-۷۱۰؛ اتحاف الزائر، ص۴۶.</ref> و کنار دَرِ مسجد با خضوع و خشوع اذن دخول بخواند و هنگام درون شدن و بیرون آمدن بسیار [[صلوات]] فرستد.<ref>کامل الزیارات، ص۵۰-۵۱؛ اتحاف الزائر، ص۵۷.</ref> نیز ورود از [[باب جبرئیل]] بر دیگر ورودی‌های حرم ترجیح دارد.<ref>المزار، ص۵۴.</ref> خواندن نماز تحیت مسجد و گزاردن نماز فراوان در روضه مبارک و نماز نهادن نزد [[ستون ابولبابه]] (ستون توبه)<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۸۶؛ الوسیله، ص۱۹۷؛ الدروس، ج۲، ص۲۰؛ المجموع، ج۸،ص۲۷۳.</ref> و خواندن [[نماز واجب|نمازهای واجب]] و [[شب زنده‌داری]] در مسجد سفارش شده است.<ref>اتحاف الزائر، ص۸۴.</ref>  
خط ۷۴: خط ۷۵:
همچنین پرهیز از بلند‌کردن صدا هنگام خواندن [[زیارت]] و نیز دوری از سخن بیهوده و گفت‌وگوهای دنیایی سفارش شده است.<ref>اتحاف الزائر، ص۴۶.</ref> توصیه به آهسته سخن گفتن، از مظاهر آرامش و وقار در مسجد نبوی است که به آیه ۲ [[سوره حجرات]] مستند است: {یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَرفَعُوا أَصوَاتَکم فَوقَ صَوتِ النَّبِی وَلا تَجهَرُوا لَهُ بِالقَوْلِ کجَهرِ بَعضِکم لِبَعضٍ أَن تَحبَطَ أَعمَالُکم وَأَنتُم لا تَشعُرُونَ}.<ref>اتحاف الزائر، ص۱۰۹.</ref> آهسته سخن گفتن چنان‌که در زمان زندگی ایشان برای حفظ حرمت توصیه شده، در حرم ایشان نیز مطلوب است.<ref>اتحاف الزائر، ص۱۱۵-۱۱۶؛ بحار الانوار، ج۳۱، ص۸۸.</ref>  
همچنین پرهیز از بلند‌کردن صدا هنگام خواندن [[زیارت]] و نیز دوری از سخن بیهوده و گفت‌وگوهای دنیایی سفارش شده است.<ref>اتحاف الزائر، ص۴۶.</ref> توصیه به آهسته سخن گفتن، از مظاهر آرامش و وقار در مسجد نبوی است که به آیه ۲ [[سوره حجرات]] مستند است: {یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَرفَعُوا أَصوَاتَکم فَوقَ صَوتِ النَّبِی وَلا تَجهَرُوا لَهُ بِالقَوْلِ کجَهرِ بَعضِکم لِبَعضٍ أَن تَحبَطَ أَعمَالُکم وَأَنتُم لا تَشعُرُونَ}.<ref>اتحاف الزائر، ص۱۰۹.</ref> آهسته سخن گفتن چنان‌که در زمان زندگی ایشان برای حفظ حرمت توصیه شده، در حرم ایشان نیز مطلوب است.<ref>اتحاف الزائر، ص۱۱۵-۱۱۶؛ بحار الانوار، ج۳۱، ص۸۸.</ref>  


=== زیارت دیگر مکان‌های مقدس مدینه ===
===زیارت دیگر مکان‌های مقدس مدینه===
افزون بر مسجد پیامبر، [[زیارت]] دیگر مکان‌های مقدس مدینه نیز از آداب این شهر است؛ مانند زیارت [[امامان شیعه|امامان]] مدفون در [[بقیع]]: [[امام حسن مجتبی(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[امام محمد باقر(ع)]] و [[امام جعفر صادق(ع)]]<ref>احیاء علوم‌الدین، ج۳، ص۸۴؛ المجموع، ج۸، ص۲۷۵؛ اتحاف الزائر، ص۹۰.</ref> با همان آدابی که برای زیارت مزار [[چهارده معصوم|معصومان]] در منابع [[روایت]] و [[دعا]] آمده است؛ از جمله [[غسل]] و [[طهارت]]، پوشیدن جامه‌های پاک و پاکیزه، خوشبو شدن، خواندن اذن دخول<ref>النهایه، ص۲۸۷؛ مصباح المتهجد، ص۷۰۹-۷۱۲.</ref> ؛ نیز زیارت [[فاطمه بنت اسد]] مادر [[امام علی(ع)|امیرمؤمنان(ع)]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[عقیل]]، [[عبدالله بن جعفر]]، [[همسران پیامبر]]، [[دختران پیامبر]]، [[ابراهیم پسر پیامبر|ابراهیم فرزند پیامبر]](ص)، [[اسماعیل پسر امام صادق|اسماعیل فرزند امام صادق]](ع)، عمه‌های پیامبر، [[حلیمه سعدیه|حلیمة سعدیه]]، [[ام‌البنین]] در [[بقیع]] و زیارت شهدای [[غزوه احد|احد]] و [[حمزه پسر عبدالمطلب|حمزه]] در [[احد|اُحُد]].<ref>المجموع، ج۸، ص۲۷۵-۲۷۶؛ اتحاف الزائر، ص۸۴-۹۲؛ الدروس، ج۲، ص۲۰-۲۱.</ref>  
افزون بر مسجد پیامبر، [[زیارت]] دیگر مکان‌های مقدس مدینه نیز از آداب این شهر است؛ مانند زیارت [[امامان شیعه|امامان]] مدفون در [[بقیع]]: [[امام حسن مجتبی(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[امام محمد باقر(ع)]] و [[امام جعفر صادق(ع)]]<ref>احیاء علوم‌الدین، ج۳، ص۸۴؛ المجموع، ج۸، ص۲۷۵؛ اتحاف الزائر، ص۹۰.</ref> با همان آدابی که برای زیارت مزار [[چهارده معصوم|معصومان]] در منابع [[روایت]] و [[دعا]] آمده است؛ از جمله [[غسل]] و [[طهارت]]، پوشیدن جامه‌های پاک و پاکیزه، خوشبو شدن، خواندن اذن دخول<ref>النهایه، ص۲۸۷؛ مصباح المتهجد، ص۷۰۹-۷۱۲.</ref> ؛ نیز زیارت [[فاطمه بنت اسد]] مادر [[امام علی(ع)|امیرمؤمنان(ع)]]، [[عباس بن عبدالمطلب]]، [[عقیل]]، [[عبدالله بن جعفر]]، [[همسران پیامبر]]، [[دختران پیامبر]]، [[ابراهیم پسر پیامبر|ابراهیم فرزند پیامبر]](ص)، [[اسماعیل پسر امام صادق|اسماعیل فرزند امام صادق]](ع)، عمه‌های پیامبر، [[حلیمه سعدیه|حلیمة سعدیه]]، [[ام‌البنین]] در [[بقیع]] و زیارت شهدای [[غزوه احد|احد]] و [[حمزه پسر عبدالمطلب|حمزه]] در [[احد|اُحُد]].<ref>المجموع، ج۸، ص۲۷۵-۲۷۶؛ اتحاف الزائر، ص۸۴-۹۲؛ الدروس، ج۲، ص۲۰-۲۱.</ref>  


برگرفته از «https://wikihaj.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/29339»