پرش به محتوا

امارت مکه در دولت عثمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱۶: خط ۱۶:
== امیران مکه در دوران سلطه عثمانی ==
== امیران مکه در دوران سلطه عثمانی ==


=== ابو نمی دوم ===
* '''ابو نمی دوم''': نخستین امیر مکه در دوران عثمانی ابونمی دوم بود. وی از سوی دولت عثمانی به سال 974ق. افزون بر امارت مکه، جده، مدینه، ینبع و همه حجاز از [[خیبر]] تا نجد را به قلمرو خود افزود. حکومت وی، خواه شراکتی و خواه مستقل، حدود 73 سال به طول انجامید.<ref>سمط النجوم، ج4، ص374؛ تاریخ امراء مکه، ص702.</ref> از رویدادهای مهم دوران او، حمله پرتغالی‌ها به جده بود. ابونمی با اعلان جهاد، سپاهیانی بسیار فراهم آورد و از ورود پرتغالی‌ها که نزدیک جده جای گرفته بودند، پیشگیری کرد.<ref>امراء البلد الحرام، ص76؛ تاریخ مکه، سباعی، ص347.</ref>
نخستین امیر مکه در دوران عثمانی ابونمی دوم بود. وی از سوی دولت عثمانی به سال 974ق. افزون بر امارت مکه، جده، مدینه، ینبع و همه حجاز از [[خیبر]] تا نجد را به قلمرو خود افزود. حکومت وی، خواه شراکتی و خواه مستقل، حدود 73 سال به طول انجامید.<ref>سمط النجوم، ج4، ص374؛ تاریخ امراء مکه، ص702.</ref> از رویدادهای مهم دوران او، حمله پرتغالی‌ها به جده بود. ابونمی با اعلان جهاد، سپاهیانی بسیار فراهم آورد و از ورود پرتغالی‌ها که نزدیک جده جای گرفته بودند، پیشگیری کرد.<ref>امراء البلد الحرام، ص76؛ تاریخ مکه، سباعی، ص347.</ref>  
* '''شریف حسن''': در پی ابونمی، فرزندش شریف حسن به سال 992ق. امارت را به دست گرفت. از خدمات او بنای ‌دارالسعاده مکه است که آن را جایگاهی برای امارت خویش و جانشینان پس از خود قرار داد.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج1، ص115-116؛ منائح الکرم، ج3، ص432.</ref>
 
* '''ابوطالب''': در پی درگذشت حسن (1010ق.) فرزندش ابوطالب دو سال امیر مکه شد. در دوران امارت وی، مکه صحنه رقابت برادرانش و ستیز میان اشراف و دست به دست شدن امارت میان او و ادریس بن حسن، محسن بن حسین و احمد بن عبدالمطلب بن حسن بود.<ref>نک: اشراف مکه، ص139-150.</ref> در امارت ادریس، برادرانش فُهید و محسن نیز مدتی با او در امارت شریک بودند.<ref>اشراف مکه، ص141.</ref>
=== شریف حسن ===
* '''محسن بن حسین''': اشراف به سال 1034ق. بر امارت محسن توافق کردند و امارت او را سلطان عثمانی نیز تایید کرد. وی تا سال 1037ق. بر مکه حکومت کرد.
در پی ابونمی، فرزندش شریف حسن به سال 992ق. امارت را به دست گرفت. از خدمات او بنای ‌دارالسعاده مکه است که آن را جایگاهی برای امارت خویش و جانشینان پس از خود قرار داد.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج1، ص115-116؛ منائح الکرم، ج3، ص432.</ref>  
* '''احمد بن عبدالمطلب''': با برکناری محسن، احمد بن عبدالمطلب از سوی احمد پاشا، حکمران یمن، به حکومت مکه رسید. او به سال 1039ق. به قتل رسید
 
* '''مسعود بن ادریس''': در 1039 امیر شد. امارت وی یک سال و ‌اندی بیش نپایید.
=== ابوطالب ===
* '''عبدالله بن حسن''': در پی درگذشت او، عبدالله بن حسن به حکومت رسید و نُه ماه بعد به سود فرزندش محمد و نیز زید بن محسن که آن هنگام در یمن بود، کناره‌گیری کرد.
در پی درگذشت حسن (1010ق.) فرزندش ابوطالب دو سال امیر مکه شد. در دوران امارت وی، مکه صحنه رقابت برادرانش و ستیز میان اشراف و دست به دست شدن امارت میان او و ادریس بن حسن، محسن بن حسین و احمد بن عبدالمطلب بن حسن بود.<ref>نک: اشراف مکه، ص139-150.</ref> در امارت ادریس، برادرانش فُهید و محسن نیز مدتی با او در امارت شریک بودند.<ref>اشراف مکه، ص141.</ref>
* محمد و زید بن محسن مدتی کوتاه به صورت مشترک بر مکه حکم راندند<ref>تاریخ امراء البلد الحرام، ص227-233.</ref> ؛ اما اختلاف‌هایی که از سوی خویشاوندان آن دو دامن زده می‌شد، موجب قتل محمد و فرار زید از مکه شد.
 
* سپس '''نامی بن عبدالمطلب''' در 1041ق. به امارت رسید.  
=== محسن بن حسین ===
* '''زید بن محسن''' بار دیگر به سال 1043ق. بر حکومت مکه دست یافت و به مدت 36 سال تا 1077ق. که درگذشت، به حکومت پرداخت.<ref>تاریخ امراء البلد الحرام، ص240.</ref> او توانست عثمانی‌ها را قانع کند تا مالیات واردات جده را که به خزانه عثمانی سرازیر می‌شد، به امارت مکه بازگردانند. از دیگر تلاش‌های او، بازسازی برخی آثار حرم به سال 1073ق. بود.<ref>تاریخ مکه، طبری، ص216؛ الحرم المکی، ص84.</ref> وی در پی حدود 53 سال حکومت درگذشت (1077ق.)
اشراف به سال 1034ق. بر امارت محسن توافق کردند و امارت او را سلطان عثمانی نیز تایید کرد. وی تا سال 1037ق. بر مکه حکومت کرد.  
* در این سال فرزندش '''سعد بن زید''' به امارت رسید که با اختلاف‌ اشراف بر سر حکومت مکه مواجه گشت.
 
* '''برکات بن محمد''': از این هنگام، امارت مکه از [[آل زید]] به برکات بن محمد بن ابراهیم بن ابی نمی‌انتقال یافت  
=== احمد بن عبدالمطلب ===
با برکناری محسن، احمد بن عبدالمطلب از سوی احمد پاشا، حکمران یمن، به حکومت مکه رسید. او به سال 1039ق. به قتل رسید و مسعود بن ادریس امیر شد. امارت وی یک سال و ‌اندی بیش نپایید. در پی درگذشت او، عبدالله بن حسن به حکومت رسید و نُه ماه بعد به سود فرزندش محمد و نیز زید بن محسن که آن هنگام در یمن بود، کناره‌گیری کرد. آن دو مدتی کوتاه به صورت مشترک بر مکه حکم راندند<ref>تاریخ امراء البلد الحرام، ص227-233.</ref> ؛ اما اختلاف‌هایی که از سوی خویشاوندان آن دو دامن زده می‌شد، موجب قتل محمد و فرار زید از مکه شد. سپس نامی بن عبدالمطلب در 1041ق. به امارت رسید.
 
=== زید بن محسن ===
اما زید دیگر بار به سال 1043ق. بر حکومت مکه دست یافت و به مدت 36 سال تا 1077ق. که درگذشت، به حکومت پرداخت.<ref>تاریخ امراء البلد الحرام، ص240.</ref> او توانست عثمانی‌ها را قانع کند تا مالیات واردات جده را که به خزانه عثمانی سرازیر می‌شد، به امارت مکه بازگردانند. از دیگر تلاش‌های او، بازسازی برخی آثار حرم به سال 1073ق. بود.<ref>تاریخ مکه، طبری، ص216؛ الحرم المکی، ص84.</ref> وی در پی حدود 53 سال حکومت درگذشت (1077ق.) و فرزندش سعد به امارت رسید که با اختلاف‌ اشراف بر سر حکومت مکه مواجه گشت. از این هنگام، امارت مکه از [[آل زید]] به برکات بن محمد بن ابراهیم بن ابی نمی‌انتقال یافت  


=== آل برکات ===
=== آل برکات ===