اخبار مکه (فاکهی): تفاوت میان نسخهها
جز
←مقایسه با اخبار مکه ازرقی
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
===مقایسه با اخبار مکه ازرقی=== | ===مقایسه با اخبار مکه ازرقی=== | ||
کتاب فاکهی در مقایسه با کتاب ازرقی که همروزگار او بوده است، مباحث و موضوعات و جزئیات دقیق بیشتری دارد؛<ref>نک: العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۱؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۵۱.</ref> محمد بن احمد فأسی و برخی دیگر این کتاب را بسیار مفید و برتر از اخبار مکه ازرقی و کفایتبخش از آن خوانده و به درستی بر این باورند که در این اثر مطالب بسیار هست که در کتاب ازرقی نیست.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۱؛ مجلة العرب، ج۲۴، ص۲۹۷، «تاریخ جزیرة العرب».</ref> کتاب فاکهی به لحاظ فقهی نیز غنای بیشتری دارد و به گونهای گستردهتر به فقه حج پرداخته است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۴۷-۴۸.</ref> روایتهای کتاب فاکهی نیز همانند کتاب ازرقی با سلسله سند همراه است. البته اسناد فاکهی تنوع و فراوانی بیشتر دارد؛ زیرا بسیاری از اسناد کتاب ازرقی به جدش میرسد و تنها از یک طریق است، اما طرق و مشایخ روایتهای فاکهی پرشمارند. به نظر میرسد فاکهی ظرافتهای دانش حدیث را بیشتر مراعات کرده است. او چگونگی دریافت حدیث را نیز به دقت برشمرده است. برای مثال اگر حدیث را از جایی شنیده یا برگرفته و به شیخ حدیث عرضه کرده، خواننده را از آن آگاه نموده<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۶۰.</ref> و اگر خود، حدیث را شنیده، به آن تصریح کرده است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۲۲۲.</ref> گاه جای شنیدن حدیث را معرفی کرده<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۳۴-۱۳۵.</ref> و گاه تصحیفی را که به سند یا متن حدیث راه یافته، بازشناخته و به خواننده یادآور گشته است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۳۴؛ ج۴، ص۳۰.</ref> او روایتها را به ترتیب میزان اعتبار صاحبان آنها چیده و معمولا حدیث پیامبر(ص) را پیش از دیگر روایتها جای داده است. | کتاب فاکهی در مقایسه با کتاب ازرقی که همروزگار او بوده است، مباحث و موضوعات و جزئیات دقیق بیشتری دارد؛<ref>نک: العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۱؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۵۱.</ref> محمد بن احمد فأسی و برخی دیگر این کتاب را بسیار مفید و برتر از اخبار مکه ازرقی و کفایتبخش از آن خوانده و به درستی بر این باورند که در این اثر مطالب بسیار هست که در کتاب ازرقی نیست.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۱؛ مجلة العرب، ج۲۴، ص۲۹۷، «تاریخ جزیرة العرب».</ref> کتاب فاکهی به لحاظ [[فقه|فقهی]] نیز غنای بیشتری دارد و به گونهای گستردهتر به فقه [[حج]] پرداخته است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۴۷-۴۸.</ref> [[روایت|روایتهای]] کتاب فاکهی نیز همانند کتاب ازرقی با سلسله سند همراه است. البته اسناد فاکهی تنوع و فراوانی بیشتر دارد؛ زیرا بسیاری از اسناد کتاب ازرقی به جدش میرسد و تنها از یک طریق است، اما طرق و مشایخ روایتهای فاکهی پرشمارند. به نظر میرسد فاکهی ظرافتهای دانش حدیث را بیشتر مراعات کرده است. او چگونگی دریافت حدیث را نیز به دقت برشمرده است. برای مثال اگر حدیث را از جایی شنیده یا برگرفته و به شیخ حدیث عرضه کرده، خواننده را از آن آگاه نموده<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۶۰.</ref> و اگر خود، حدیث را شنیده، به آن تصریح کرده است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۲۲۲.</ref> گاه جای شنیدن حدیث را معرفی کرده<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۳۴-۱۳۵.</ref> و گاه [[تصحیف|تصحیفی]] را که به سند یا متن حدیث راه یافته، بازشناخته و به خواننده یادآور گشته است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۳۴؛ ج۴، ص۳۰.</ref> او روایتها را به ترتیب میزان اعتبار صاحبان آنها چیده و معمولا حدیث [[پیامبر(ص)]] را پیش از دیگر روایتها جای داده است. | ||
محتوا و ترتیب مباحث در کتاب فاکهی بسیار همانند اخبار مکه ازرقی است. با وجود این، فاکهی از آن کتاب یاد نکرده است. وی سالها پس از ازرقی زنده بوده و کتاب ازرقی در آن روزگار در مکه شهرت داشته است. بدین روی، نمیتوان اقتباس فاکهی از کتاب ازرقی را نادیده انگاشت.<ref>مجلة العرب، ج۲۴، ص۲۹۷، «تاریخ جزیرة العرب».</ref> البته او از جدّ [[ابوالولید ازرقی]]، [[احمد بن محمد ازرقی]]<ref>نک: الاکمال، ج۱، ص۱۵۲؛ التاریخ الصغیر، ج۲، ص۲۹۷.</ref> (<small>م. حدود۲۱۷/۲۲۲ق.</small>)<ref>نک: العقد الثمین، ج۳، ص۱۷۷.</ref> که بر پایه یک دیدگاه، صاحب اصلی کتاب اخبار مکه ازرقی است<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ص۱۶؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۵۲.</ref>، با واسطه کسانی جز نوادهاش روایت کرده است. (<small>نک: ج۱، ص۳۵۹؛ ج۳، ص۲۷۷؛ ج۴، ص۱۲۷</small>) مصحّح اخبار مکه فاکهی با ادلهای احتمال میدهد فاکهی و ابوالولید ازرقی، هر دو، از منبع یا منابعی مشترک بهره و الگو گرفتهاند. همچنین وی بر این باور است که فاکهی از آن رو که کتاب ازرقی را ناقص میدانسته، به تألیف کتاب خود دست زده است. (<small>ج۱، ص۵۱ـ۵۴</small>) [[وستنفلد]]، نخستین مصحّح کتاب، بر آن است که فاکهی از کتاب ازرقی بسیار گزارش نموده، گر چه از او یاد نکرده است.<ref>Die chonien der stadt Mekka, vol 2, p ⅺ.</ref> | |||
===گزارش محتوا=== | ===گزارش محتوا=== |