اوس: تفاوت میان نسخه‌ها

اوس (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۴۵

۶٬۳۳۶ بایت حذف‌شده ، ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۳

←‏پیشینه

دیداریویکی‌متن

Kamran

Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران

۱۰٬۲۳۹

ویرایش

@@ خط ۳۷: / خط ۳۷: @@
 ==شاخه‌های اصلی اوس==
 در آستانه ظهور [[اسلام]]، اوس به یک قبیله بزرگ با زیر شاخه‌های گوناگون تبدیل شده بود. نسب‌شناسان برای اوس تنها یک فرزند به نام مالک نام برده‌اند که پنج پسر داشت و طوایف اوسی همگی از آن‌ها ریشه گرفته‌اند. عَوف یکی از آن پسران بود که از نسل او تیره‌های گوناگون از [[بنی‌عمرو بن عوف]]، [[بنی‌ضبیعة بن زید|بنی‌ضُبَیعَة بن زید]]، [[بنی‌امیة بن زید]]، [[بنی‌عبید بن زید|بنی‌عُبَید بن زید]]، [[بنی‌جحجبا بن کلفه|بنی‌جَحجَبا بن کلفه]]، [[بنی‌سمیع]] (بنی لوذان بن عمرو بن عوف) و [[بنی‌معاویه]] پدید آمدند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص470.</ref> جز بنی‌معاویه که به دلیل اختلاف درونی از آن‌ها جدا شدند، دیگر طوایف منشعب از نخستین شاخه اوس یعنی «عَوف» در یثرب بالا ([[عوالی]]) و به صورت مشخص در [[قبا|قُبا]] ساکن بودند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص470.</ref>
-===احیحة بن جلاح===
+مُرّة بن مالک از دیگر فرزندان اوس است که طوایف [[بنی‌وائل بن زید]]، بنی‌امیة بن زید و [[بنی‌عطیة بن زید]] از او پدید آمدند و به [[جعادره]] شهرت یافتند. اینان هم‌چون شاخه عوف در یثرب بالا می‌زیستند.
-از شخصیت‌های شناخته شده عوفی در روزگار جاهلیت می‌توان به [[احیحة بن جلاح|اُحَیحَة بن جُلاح]] از طایفه بنی‌جحجبا اشاره کرد که از معاصران جد دوم پیامبر،‌ [[هاشم]]، شمرده می‌شد.<ref>الطبقات، ج1، ص64؛ السیرة النبویه، ج1، ص137؛ المعارف، ص130.</ref> نفوذ و قدرت سیاسی احیحه در دوران خود بیش از دیگر سران اوس بود. وی در هماوردی با یکی از سران خزرج، خود را والاتر از همه خواند و بر سر همین ادعا با طایفه خزرجی [[بنی‌سالم]] در همسایگی خویش وارد نبرد شد و به پیروزی رسید.<ref>الاغانی، ج3، ص21؛ الکامل، ج1، ص658-659.</ref> با کشته شدن یکی از خزرجیان طائفه [[بنی‌نجار]] به دستور احیحه و خون‌خواهی آنان، بار دیگر نبرد میان دو گروه آغاز گشت. گر چه در این نبرد، احیحه ناکام شد،<ref>الکامل، ج1، ص660-661.</ref> آتش نبرد میان اوس و خزرج هم‌چنان برافروخته ماند.
+جُشَم فرزند دیگر مالک بود که طایفه [[بنی‌خطمه|بنی‌خَطَمَه]] به او می‌رسد.<ref>جمهرة انساب العرب، ص345.</ref> از بنی‌خطمه در روزگار جاهلیت آگاهی‌ چندان در دست نیست، جز آن‌که در نبرد سمیر کنار طایفه اوسی بنی‌عمرو بن عوف و رهبرش احیحة بن جلاح قرار گرفت.<ref>الاغانی، ج3، ص16.</ref>
-===سوید بن صامت===
-[[سوید بن صامت|سُوَید بن صامت]] نیز از شخصیت‌های برجسته این شاخه به شمار می‌رود. وی از‌ اندک اشرافی بود که توانست لقب کامل را به سبب حکمت در شعر و شرافت در میان قومش دریافت کند.<ref>فتوح البلدان، ص455-456؛ الاستیعاب، ج2، ص677.</ref> مادر او لیلی دختر عمرو، خاله [[عبدالمطلب]] جد پیامبر(ص) است و از بستگان مادری پیامبر(ص) به شمار می‌آید.<ref>البدایة و النهایه، ج3، ص147.</ref> وی در سفر حجی که در کهنسالی به [[مکه]] داشت، از سوی پیامبر(ص) به اسلام دعوت شد؛ اما پاسخی مشخص به ایشان نداد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص427؛ الاستیعاب، ج2، ص677؛ تاریخ طبری، ج2، ص352.</ref> در پی بازگشت به یثرب، در موقعیتی غافلگیر شد و به دست برخی خزرجیان به قتل رسید و از آن پس، [[نبرد بعاث|نبرد بُعاث]] آغاز گشت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص238؛ الطبقات، ج3، ص417.</ref> برخی قتل او را در بعاث و در حال مسلمانی دانسته‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص427؛ تاریخ طبری، ج2، ص352؛ الاستیعاب، ج2، ص677.</ref>
-===عبد‌عمرو بن صیفی===
-شخصیت با نفوذ دیگر این شاخه، [[عبد‌عمرو بن صیفی|عبد‌عمرو بن صَیفی]]، پدر [[حنظله غسیل الملائکه]]، نام داشت که به ابوعامر راهب مشهور بود. وی در روزگار جاهلیت [[بت‌پرستی]] را ترک کرد و به آیین [[مسیحیت]] یا [[حنیفیت]] گروید.<ref>الطبقات، ج5، ص48؛ انساب الاشراف، ج1، ص281.</ref> او کنار دو رهبر دیگر اوس که از شاخه‌های دیگر بودند، نبرد بعاث را برنامه‌ریزی کرد.<ref>الاغانی، ج17، ص123-130.</ref> سخن [[مقریزی|مِقریزی]] که وی را «راس الاوس» دانسته،<ref>امتاع الاسماع، ج1، ص132.</ref> بیانگر جایگاه وی نزد اوسیان است.
-===ابوعفک===
-ابوعفک، شاعر اوسی و یهودی طایفه بنی‌عمرو بن عوف که صد و‌ اندی سال زندگی کرد، در دوره اسلامی تاثیر‌گذار بود.<ref>المغازی، ج1، ص174؛ الطبقات، ج2، ص28؛ ج3، ص366.</ref> از دیگر شاعران آنان می‌توان به [[عبید بن ناقد]] از طایفه جَحجَبا که سروده‌هایی در [[نبرد سراره]] میان [[بنی‌حارث]] از خزرج و بنی‌عمرو بن عوف و نیز [[نبرد بقیع]] سرود<ref>تاریخ دمشق، ج59، ص434؛ الکامل، ج1، ص664، 673.</ref> و هم‌چنین [[درهم بن زید]] که سروده‌هایی در [[نبرد سمیر]] سرود، اشاره کرد.<ref>الاغانی، ج3، ص17.</ref> عصماء دختر مروان یهودی نیز از این تیره بود که در پی هجرت، [[پیامبر(ص)]] را هجو و از اسلام بدگویی می‌کرد و به قتل رسید.<ref>المغازی، ج1، ص172؛ انساب الاشراف، ج1، ص373؛ بحار الانوار، ج108، ص277.</ref>
-===مرة بن مالک===
-مُرّة بن مالک از دیگر فرزندان اوس است که طوایف [[بنی‌وائل بن زید]]، بنی‌امیة بن زید و [[بنی‌عطیة بن زید]] از او پدید آمدند و به [[جعادره]] شهرت یافتند. اینان هم‌چون شاخه عوف در یثرب بالا می‌زیستند. [[ابوقیس بن اسلت وائلی|ابوقَیس بن اَسلَت وائلی]] از رهبران و شاعران این شاخه پیش از اسلام بود<ref>طبقات الشعراء، ص119؛ السیرة النبویه، ج1، ص58-59؛ وفاء الوفاء، ج1، ص179.</ref> که به سبب ازدواج با یکی از زنان قریشی، با قریشیان ارتباط داشت.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص283، 437.</ref> وی در نبردهای اوس و خزرج از جمله در‌گیری با بنی‌مازن بن نجار،<ref>الکامل، ج1، ص665.</ref> نبرد بقیع<ref>الکامل، ج1، ص674.</ref> و نخستین [[نبرد فجار]]<ref>الکامل، ج1، ص676.</ref> فرماندهی اوسیان را بر عهده داشت. برخی وی را از [[بنی‌خطمه]]، شاخه دیگر اوس، می‌دانند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص58؛ الطبقات، ج4، ص383.</ref> [[شاس بن قیس]] نیز از اشراف و سران برجسته بنی‌عطیة بن زید بود که برجی در یثرب ساخته بود<ref>جمهرة النسب، ج2، ص405؛ جمهرة انساب العرب، ص346؛ وفاء الوفاء، ج1، ص156.</ref> که به نام خودش شناخته می‌شد.
-===جشم بن مالک===
-جُشَم فرزند دیگر مالک بود که طایفه [[بنی‌خطمه|بنی‌خَطَمَه]] به او می‌رسد.<ref>جمهرة انساب العرب، ص345.</ref> از بنی‌خطمه در روزگار جاهلیت آگاهی‌ چندان در دست نیست، جز آن‌که در نبرد سمیر کنار طایفه اوسی بنی‌عمرو بن عوف و رهبرش احیحة بن جلاح قرار گرفت.<ref>الاغانی، ج3، ص16.</ref>
-===امرؤالقیس بن مالک===
 از [[امرؤالقیس بن مالک]]، فرزند دیگر اوس، دو طایفه بنی‌واقف و بنی‌سلم منشعب شد. سکونتگاه این دو شاخه نیز کنار [[مسجد فضیخ]] قرار داشت.<ref>جمهرة انساب العرب، ص344؛ وفاء الوفاء، ج1، ص156.</ref> در پی در‌گیری این دو طایفه با یکدیگر، بنی‌سلم به قُبا مهاجرت کرد و به شاخه اوسی عوف پیوست.<ref>جمهرة النسب، ج2، ص403-404؛ جمهرة انساب العرب، ص345؛ وفاء الوفاء، ج1، ص156.</ref> درباره این دو طایفه آگاهی‌های دیگر در دست نیست.
-===عمرو بن مالک===
 عمرو معروف به نبیت فرزند دیگر مالک است که طوایف سه‌گانه [[بنی‌عبدالاشهل|بنی‌عبدالاشهَل]]، [[بنی‌ظفر]] و [[بنی‌حارثه]] به آن می‌رسند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص471؛ وفاء الوفاء، ج1، ص153-154.</ref> اینان در یثربِ پایین زندگی می‌کردند. به دلیل اختلاف‌های درون شاخه‌ای، بنی‌حارثه زیر فشار بنی‌عبدالاشهل ناچار به ترک منطقه شد و به [[خیبر]] رفت؛ اما با وساطت‌های پسین بازگشت و در مناطق شمالی‌تر اقامت کرد.<ref>نک: وفاء الوفاء، ج1، ص153.</ref> بنی‌ظفر در روزگار جاهلیت به دلیل ستیزهای خونین با طایفه خزرجی بنی‌مالک بن نجار، وارد نبرد شده بود.<ref>الکامل، ج1، ص666.</ref>