پرش به محتوا

پرده کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۴۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''پرده کعبه''' پوششی سیاه رنگ، که دیوارهای کعبه را با آن می‌پوشانند. پرده پوشاندن به کعبه نشانه احترام بدان تلقی شده است. رویدادهای مرتبط به تهیه و نصب پرده کعبه در منابع تاریخی ثبت شده است. همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته است. بنابر برخی روایت‌ها، کعبه را نخستین بار حضرت آدم(ع) با پرده پوشاند و بر اساس گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن نخستین بار این کار را کرد.  
'''پرده کعبه''' پوششی سیاه رنگ، که دیوارهای کعبه را با آن می‌پوشانند. پرده پوشاندن به کعبه نشانه احترام بدان تلقی شده است. رویدادهای مرتبط به تهیه و نصب پرده کعبه در منابع تاریخی ثبت شده است. همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته است. بنابر برخی روایت‌ها، کعبه را نخستین بار حضرت آدم(ع) با پرده پوشاند و بر اساس گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن نخستین بار این کار را کرد.  


==اهمیت پرده کعبه==
== واژه‌ و مفهوم شناسی ==
 
ترکیب عربی «کِسوَة الکعبه» در فارسی پرده کعبه یا پیراهن کعبه و یا جامه کعبه نامیده می‌شود.<ref>لغت‌نامه، ج5، ص7642، «حجاب البیت». </ref><ref>ج12، ص18341، «کسوة». </ref><ref>کعبه و جامه آن، ص91؛ حج از میقات تا میعاد، ص127.</ref>این پوشش سیاه رنگ، ساختمان [[کعبه]] را جز بخش [[حجرالاسود]] می‌پوشاند.<ref>نک: معجم مقاییس اللغه، ج3، ص132، «ستر». </ref><ref>شفاء الغرام، ج1، ص122.</ref>پرده کعبه، نشانه احترام<ref>تحفة الکرام، ص159-160.</ref>و ارزش و اعتبار خانه خدا است و تاریخچه آن بخشی از تاریخ کعبه به‌شمار می‌آید.<ref>نک: کشف النور، ص14؛ التوحید و الشرک، ص210.</ref>نیز شغلی خاص برای تولیت امور پرده از گذشته تاکنون وجود داشته که به [[حجابت]] یا پرده‌داری شهرت دارد.
ترکیب عربی «کِسوَة الکعبه» در فارسی پرده کعبه یا پیراهن کعبه و یا جامه کعبه نامیده می‌شود.<ref>لغت‌نامه، ج5، ص7642، «حجاب البیت». </ref><ref>ج12، ص18341، «کسوة». </ref><ref>کعبه و جامه آن، ص91؛ حج از میقات تا میعاد، ص127.</ref>این پوشش سیاه رنگ، ساختمان [[کعبه]] را جز بخش [[حجرالاسود]] می‌پوشاند.<ref>نک: معجم مقاییس اللغه، ج3، ص132، «ستر». </ref><ref>شفاء الغرام، ج1، ص122.</ref>پرده کعبه، نشانه احترام<ref>تحفة الکرام، ص159-160.</ref>و ارزش و اعتبار خانه خدا است و تاریخچه آن بخشی از تاریخ کعبه به‌شمار می‌آید.<ref>نک: کشف النور، ص14؛ التوحید و الشرک، ص210.</ref>نیز شغلی خاص برای تولیت امور پرده از گذشته تاکنون وجود داشته که به [[حجابت]] یا پرده‌داری شهرت دارد.


خط ۱۰: خط ۹:
==پیشینه پوشش کعبه==
==پیشینه پوشش کعبه==
{{اصلی|تاریخ پرده کعبه}}
{{اصلی|تاریخ پرده کعبه}}
درباره این‌که چه کسی نخستین بار کعبه را پوشانیده است، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی روایت‌ها این کار را به حضرت آدم نسبت داده اند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص235؛ وسائل الشیعه، ج13، ص208.</ref> و برخی گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن را نخستین کسی دانسته‌اند که کعبه را در سال 190 یا 220 قبل از بعثت پرده پوشانید.<ref>فتح الباری، ج3، ص365-366؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص280؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص291؛ اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص230-231.</ref> بافت پرده‌های تازه برای کعبه در توسط قریش و پس از اسلام توسط پیامبر و خلفای او ادامه یافت. این کار در دوره‌هایی از عصر عباسی رونق زیادی داشت و گاهی جامه کعبه سه بار در سال تعویض می‌شد.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص281؛ فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص211؛ کشف الارتیاب، ص360.</ref> پادشاهان سایر سرزمین‌های اسلامی<ref>البدایة و النهایه، ج13، ص200.</ref> و برخی از ثروتمندان نیز گاهی پرده کعبه را تهیه و به مکه ارسال می‌کردند.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص513؛ الکامل، ج11، ص65؛ نهایة الارب، ج23، ص284.</ref> پس از انقراض عباسیان (659ق.) فراهم کردن پوشش کعبه از سال661ق. به انحصار حاکمان مصر درآمد.<ref>کشف الارتیاب، ص360.</ref> در عصر حکومت عثمانی هم بافت پرده در مصر انجام می‌شد.<ref>الضوء اللامع، ج4، ص26؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص320.</ref>با استقرار دولت آل سعود پرده در کارگاهی که برای این منظور در مکه ساخته شد تهیه شد.<ref>الکعبة و الکسوه، ص172؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص347.</ref> این کار تا سال 1358 ادامه داشت. تا این‌که دولت مصر از عبدالعزیز خواست اجازه دهد که پوشش دیگر بار از مصر حمل شود. عبدالعزیز این درخواست را پذیرفت و آن کارگاه تعطیل شد و پرده بار دیگر از مصر آمد. این کار تا سال 1382 که بار دیگر ارسال کعبه از مصر به دلیل اختلاف این کشور با عربستان متوقف شد و از آن پس بافت پرده کعبه در مکه ادامه یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص331-332؛ الکعبة و الکسوه، ص175-178.</ref>[[کارگاه پرده‌بافی]] در مدخل مکه در زمینی به مساحت 150 هزار متر مربع قرار دارد و دارای ابزارهای نساجی و بافندگی دستی و نیز دستگاه‌های جدید است.<ref>نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص359-360؛ الکعبة و الکسوه، ص172؛ آثار اسلامی، ص86.</ref>
درباره این‌که چه کسی نخستین بار کعبه را پوشانیده است، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی روایت‌ها این کار را به حضرت آدم نسبت داده اند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص235؛ وسائل الشیعه، ج13، ص208.</ref> و برخی گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن را نخستین کسی دانسته‌اند که کعبه را در سال 190 یا 220 قبل از بعثت پرده پوشانید.<ref>فتح الباری، ج3، ص365-366؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص280؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص291؛ اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص230-231.</ref> بافت پرده‌های نو برای کعبه توسط قریش و پس از اسلام توسط پیامبر و خلفای او ادامه یافت. این کار در دوره‌هایی از عصر عباسی رونق زیادی داشت و گاهی جامه کعبه سه بار در سال تعویض می‌شد.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص281؛ فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص211؛ کشف الارتیاب، ص360.</ref> پادشاهان سایر سرزمین‌های اسلامی<ref>البدایة و النهایه، ج13، ص200.</ref> و برخی از ثروتمندان نیز گاهی پرده کعبه را تهیه و به مکه ارسال می‌کردند.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص513؛ الکامل، ج11، ص65؛ نهایة الارب، ج23، ص284.</ref>  
 
=== بافت پرده کعبه در مصر ===
پس از انقراض عباسیان (659ق.) فراهم کردن پوشش کعبه از سال661ق. به انحصار حاکمان مصر درآمد.<ref>کشف الارتیاب، ص360.</ref> در عصر حکومت عثمانی نیز بافت پرده در مصر انجام می‌شد.<ref>الضوء اللامع، ج4، ص26؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص320.</ref>در مصر از زمان ممالیک موقوفاتی برای تهیه مخارج بافت پارچه اختصاص داده شده بود.<ref>التحفة اللطیفه، ج2، ص107؛ شفاء الغرام، ج1، ص123؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص317.</ref> گزارش‌هایی از مکان کارگاه بافت پرده کعبه در مصر از عصر ممالیک در دست است.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص216؛ موسوعة المفاهیم، ج1، ص553، «باب الکعبه».</ref>
 
=== کارگاه پرده‌بافی در مکه ===
با استقرار دولت آل سعود پرده در کارگاهی که برای این منظور در مکه ساخته شد تهیه شد.<ref>الکعبة و الکسوه، ص172؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص347.</ref> این کار تا سال 1358 ادامه داشت. تا این‌که دولت مصر از عبدالعزیز خواست اجازه دهد که پوشش دیگر بار از مصر حمل شود. عبدالعزیز این درخواست را پذیرفت و آن کارگاه تعطیل شد و پرده بار دیگر از مصر آمد. این کار تا سال 1382 که بار دیگر ارسال کعبه از مصر به دلیل اختلاف این کشور با عربستان متوقف شد و از آن پس بافت پرده کعبه در مکه ادامه یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص331-332؛ الکعبة و الکسوه، ص175-178.</ref>[[کارگاه پرده‌بافی]] در مدخل مکه در زمینی به مساحت 150 هزار متر مربع قرار دارد و دارای ابزارهای نساجی و بافندگی دستی و نیز دستگاه‌های جدید است.<ref>نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص359-360؛ الکعبة و الکسوه، ص172؛ آثار اسلامی، ص86.</ref>


==شکل و نوشته‌های پرده کعبه==
==شکل و نوشته‌های پرده کعبه==