اهل‌بیت: تفاوت میان نسخه‌ها

اهل‌بیت (ویرایش)

نسخهٔ ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۴۲

۷٬۸۳۳ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Kamran

Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران

۹٬۸۶۶

ویرایش

@@ خط ۱۰۶: / خط ۱۰۶: @@
 ماجرای بازماندن [[هشام بن عبدالملک]] از [[استلام حجرالاسود]] به سبب ازدحام جمعیت و احترام مردم به امام سجاد(ع) و کنار رفتنشان برای حرکت امام که به شگفتی هشام و سرودن قصیده معروف [[فرزدق]] انجامید<ref>الارشاد، ج2، ص150-152؛ امالی، ج1، ص48-49؛ وفیات الاعیان، ج6، ص93-94.</ref> و نیز برخی ‌گزارش‌ها درباره بیرون نرفتن قاریان مدینه از شهر به سوی [[مکه]] پیش از بیرون آمدن امام سجاد(ع)<ref>رجال کشی، ج1، ص333.</ref> نشانه‌هایی دیگر از ارجمندی ایشان نزد عموم مردم و دانشوران است.
-برخی ‌گزارش‌ها گویای آن است که امامان شیعه دست‌کم تا هنگام امام صادق(ع)<ref>تاریخ طبری، ج6، ص196-197؛ العقد الفرید، ج5، ص340-341.</ref>و [[امام کاظم(ع)]]<ref>فرق الشیعه، ص97؛ المقالات و الفرق، ص94.</ref> از سوی برخی سنیان خلیفه قانونی و مشروع حکومت اسلامی شناخته می‌شدند و حاکمان نیز به جایگاه معنوی و پیشوایی آنان باور داشتند.<ref>الصواعق المحرقه، ص122-123؛ ینابیع الموده، ج3، ص120.</ref> امامان پسین نیز محبوب توده مردم و دارای پایگاه اجتماعی نزد آنان بودند. نمونه‌ای از محبوبیت یاد شده را می‌توان از ‌گزارش [[یحیی بن هرثمه]]، مامور [[متوکل]]، برای انتقال [[امام‌ هادی(ع)]] از [[مدینه]] به [[سامرا]] دریافت. وی برآشفتن و‌ اندوه مردم در پی آگاهی از قصد متوکل برای تبعید امام به سامرا را بی‌سابقه دانسته است.<ref>مروج الذهب، ج4، ص84؛ تذکرة الخواص، ص322؛ الانوار البهیه، ص288.</ref> این جایگاه مردمی سبب می‌شد تا حاکمان دست‌کم در ظاهر به امامان احترام ‌گذارند.<ref>الکافی، ج1، ص501؛ الارشاد، ج2، ص309-310؛ قس: عیون المعجزات، ص119-120.</ref> در نمونه‌ای، متوکل امام جمعه مدینه را که به امام‌ هادی(ع) بی‌احترامی کرده بود، برکنار کرد.<ref>الارشاد، ج2، ص309-310؛ کشف‌الغمه، ج3، ص175-176.</ref> با این همه، سیاست [[خلفای اموی]] و عباسی در برابر اهل بیت همواره بر پایه احترام و مدارا نبود و گاه با لعن،<ref>نک: الرسائل السیاسیه، ص434-435؛ العقد الفرید، ج4، ص113-114؛ شرح الاخبار، ج1، ص171.</ref> سختگیری،<ref>مقاتل الطالبیین، ص396؛ رجال کشی، ج2، ص566؛ کشف الغمه، ج3، ص178.</ref> تبعید و زندانی<ref>نک: الارشاد، ج2، ص239؛ المنتظم، ج8، ص90، 257.</ref> همراه بوده است که همگی را می‌توان در مسیر تاثیر‌گذاری فراوان اهل بیت در مدینه و تلاش مخالفان در دور ساختن شیعیان از ایشان دانست.<ref>نک: اعیان الشیعه، ج1، ص101؛ التاریخ الامین، ص295-297.</ref>
+برخی ‌گزارش‌ها گویای آن است که امامان شیعه دست‌کم تا هنگام امام صادق(ع)<ref>تاریخ طبری، ج6، ص196-197؛ العقد الفرید، ج5، ص340-341.</ref>و [[امام کاظم(ع)]]<ref>فرق الشیعه، ص97؛ المقالات و الفرق، ص94.</ref> از سوی برخی سنیان خلیفه قانونی و مشروع حکومت اسلامی شناخته می‌شدند و حاکمان نیز به جایگاه معنوی و پیشوایی آنان باور داشتند.<ref>الصواعق المحرقه، ص122-123؛ ینابیع الموده، ج3، ص120.</ref> امامان پسین نیز محبوب توده مردم و دارای پایگاه اجتماعی نزد آنان بودند. این جایگاه مردمی سبب می‌شد تا حاکمان دست‌کم در ظاهر به امامان احترام ‌گذارند.<ref>الکافی، ج1، ص501؛ الارشاد، ج2، ص309-310؛ قس: عیون المعجزات، ص119-120.</ref> در نمونه‌ای، متوکل امام جمعه مدینه را که به امام‌ هادی(ع) بی‌احترامی کرده بود، برکنار کرد.<ref>الارشاد، ج2، ص309-310؛ کشف‌الغمه، ج3، ص175-176.</ref> با این همه، سیاست [[خلفای اموی]] و عباسی در برابر اهل بیت همواره بر پایه احترام و مدارا نبود و گاه با لعن،<ref>نک: الرسائل السیاسیه، ص434-435؛ العقد الفرید، ج4، ص113-114؛ شرح الاخبار، ج1، ص171.</ref> سختگیری،<ref>مقاتل الطالبیین، ص396؛ رجال کشی، ج2، ص566؛ کشف الغمه، ج3، ص178.</ref> تبعید و زندانی<ref>نک: الارشاد، ج2، ص239؛ المنتظم، ج8، ص90، 257.</ref> همراه بوده است که همگی را می‌توان در مسیر تاثیر‌گذاری فراوان اهل بیت در مدینه و تلاش مخالفان در دور ساختن شیعیان از ایشان دانست.<ref>نک: اعیان الشیعه، ج1، ص101؛ التاریخ الامین، ص295-297.</ref>
 ==جایگاه و نقش علمی ـ‌ فرهنگی==
@@ خط ۱۹۶: / خط ۱۹۶: @@
 در پیرامون دیوارهای صحن نبوی، اسامی [[چهارده معصوم]]، [[صحابه]] و شماری دیگر از بزرگان [[اسلام]] نوشته شده است.<ref>پنجاه سفرنامه، ج3، ص202، 208، 512، 737، 824؛ ج4، ص150-151.</ref>
 برخی به پشتوانه روایت‌های شفاهی از [[علویان ترکیه]]، نوشتن نام چهارده معصوم بر دیوارهای یاد شده و نیز سروده‌هایی در مدح اهل بیت به ویژه امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) گرداگرد حجره پیامبر و خانه فاطمه(س) و [[صفه|صُفّه]] را به مهندسی عثمانی از علویان ترکیه نسبت داده‌اند که به دوره بازسازی حرم نبوی در آستانه سده 14ق. بازمی‌گردد. بعدها آثار یاد شده جز اسامی معصومان تا حد فراوان محو شدند.<ref>میقات حج، ش20، ص104، «بازسازی مسجدالحرام.</ref> <ref>نک: با کاروان صفا در سال 82، ص251-252.</ref>
+*
-==حج و حرمین در روایت‌های اهل بیت==
-دیدگاه اهل بیت درباره موضوعات گوناگون مرتبط با حج و حرمین در منابع روایی شیعه به ویژه کتاب‌های چهارگانه بازتاب یافته است.
-بسیاری از روایت‌های اهل بیت به موضوعاتی مانند پیشینه [[کعبه]]،<ref>الکافی، ج4، ص195-197، 204-207؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص230-235، 241-248.</ref> حرمت و امنیت [[حرم]]،<ref>الکافی، ج4، ص226-228؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص253-265.</ref> حج‌گزاری پیامبران پیشین،<ref>الکافی، ج4، ص190-214؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص230-235.</ref> پاره‌ای رخدادهای تاریخی مکه مانند ذبح [[اسماعیل]] و [[اصحاب فیل]]،<ref>الکافی، ج4، ص209-218.</ref> جنبه معنوی حج<ref>مصباح الشریعه، ص47-50؛ بحار الانوار، ج24، ص124؛ مستدرک الوسائل، ج1، ص157.</ref> و آثار آن،<ref>عیون اخبار الرضا، ج1، ص97.</ref> علت وجوب حج،<ref>الکافی، ج4، ص184؛ عیون اخبار الرضا، ج1، ص97.</ref> انواع آن ([[تمتع]]، [[قران|قِران]] و [[افراد|اِفراد]]) و شرایط و چگونگی هر یک،<ref>الکافی، ج4، ص291؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص312-317؛ التهذیب، ج5، ص24-46.</ref> جزئیات<ref>نک: الکافی، ج4؛ نک: من لا یحضره الفقیه، ج2؛ نک: التهذیب، ج5.</ref> و حکمت برخی مناسک آن،<ref>الکافی، ج4، ص188، 197-198؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص191-201؛ التهذیب، ج5، ص448-449.</ref> فضیلت برخی کارها مانند ختم قرآن، نماز، دعا، مجاورت مکه،<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص226-227.</ref> نگریستن به کعبه،<ref>الکافی، ج4، ص239-241؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص207؛ الوافی، ج12، ص38.</ref> تبرک جستن به پرده آن،<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص252-253.</ref> فضیلت شریک ساختن دیگران در ثواب [[حج]]،<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص223.</ref> ب ه جا آوردن حج به نیابت از دیگران<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص222؛ نک: ج2، ص426-427.</ref> به ویژه اهل بیت،<ref>الکافی، ج4، ص314؛ التهذیب، ج5، ص451.</ref> فضیلت و مناسک و آداب منبر و روضه و مقام پیامبر(ص) و مسجد ایشان،<ref>الکافی، ج4، ص553-555.</ref> تعیین [[حدود حرم]] مدینه<ref>الکافی، ج4، ص563-564.</ref> و بسیاری از احکام مربوط به حج و [[حرمین]] پرداخته‌اند. بخشی از روایت‌های اهل بیت گویای اختلاف‌نظر ایشان با دیدگاه فقهی دیگر مذاهب اسلامی است.<ref>نک: الکافی، ج4، ص294؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص418-419.</ref> برای نمونه، بر خلاف نظر ابوحنیفه<ref>نک: الفتاوی‌الهندیه، ج1، ص221؛ المغنی، ج3، ص220-222.</ref> و شافعی،<ref>نک: الام، ج2، ص152؛ المجموع، ج7، ص200.</ref> [[احرام]] پیش از میقات را جایز نمی‌دانند و معتقدند بدین سان، جز در هنگام ضرورت، احرام منعقد نمی‌شود.<ref>الکافی، ج4، ص319؛ الخلاف، ج2، ص286.</ref> نیز شیعیان بر خلاف دیگر مذاهب فقهی<ref>نک: الخلاف، ج2، ص348، 363.</ref> بر پایه روایتی از اهل بیت:<ref>الکافی، ج4، ص191.</ref> [[طواف نساء]] را برای بیرون آمدن از احرام شرط می‌دانند.<ref>المبسوط، ج1، ص310؛ النهایه، طوسی، ص206-207؛ المهذب، ج1، ص232.</ref> بر پایه برخی روایت‌های اهل بیت، وقوف در [[مزدلفه]] از [[ارکان حج]] شمرده می‌شود و ترک آن سبب بطلان حج می‌گردد.<ref>الاستبصار، ج2، ص305؛ التهذیب، ج5، ص292؛ قس: المغنی، ج3، ص441.</ref>
-==بخشی دیگر از روایت‌های اهل بیت==
-بیانگر تفسیر ایشان از آیات مرتبط با حج است که افزون بر کتاب‌های چهارگانه،<ref>نک: الکافی، ج4، ص84-85، 289، 337؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص484-485؛ الاستبصار، ج2، ص150، 160.</ref> در تفاسیر روایی شیعه ذیل آیات مربوط به حج آورده شده است. روایاتی نیز برخی آیات مربوط به حج را به مقام معنوی اهل بیت تاویل کرده‌اند.<ref>نک: من لا یحضره الفقیه، ج2، ص484-485.</ref>
-افزون بر ‌گزارش‌های فراوان از اهتمام گسترده ایشان به انجام حج در روایاتی نیز ایشان بر وظیفه حاکمان برای واداشتن مردم به حج و زیارت پیامبر(ص) اشاره و تاکید کرده‌اند که لازم است در صورت فقدانِ توان مالی، هزینه سفر مردم از بیت المال پرداخت شود.<ref>الکافی، ج4، ص272؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص420-422.</ref> آنان همچنین به پیروانشان دستور می‌دادند در پی مراسم حج، برای زیارت مرقد [[پیامبر(ص)]] به [[مدینه]] بروند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص565.</ref> و هواداری خویش از اهل بیت را اعلان کنند.<ref>الکافی، ج4، ص549؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص558.</ref> افزون بر این، روایت‌های شیعه زیارتِ هر یک از امامان در دوره زندگانی یا پس از وفات را مستحب و به منزله زیارت پیامبر(ص) دانسته و به برخی آثار دنیوی و اخروی آن اشاره کرده‌اند.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص577-578؛ المزار، ص183-189؛ مصباح المتهجد، ص713-714.</ref> روایاتی نیز گویای استحباب نماز در برخی مکان‌های منسوب به اهل بیت مانند [[مسجد غدیر خم]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص559.</ref> و [[خانه فاطمه]] هستند.<ref>الکافی، ج4، ص556</ref>
-==پیوند به بیرون==
-*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/108583/اهل-بیت-پیامبر-علیهم-السلام-در-قرآن-و-سنت حسن قلی پور، اهل بیت پیامبر علیهم السلام در قرآن و سنت، مجله معرفت، آذر 1385 - شماره 108 ISC (11 صفحه - از 23 تا 33)]
-*[http://lib.eshia.ir/23022/10/4148/اهل_بیت اهل بیت، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج10، ص4148.]
 ==پانویس==