|
|
| خط ۱۱۲: |
خط ۱۱۲: |
|
| |
|
| امام درباره اهمیت و لزوم فراگیری احکام و مناسک حج، که قبولی آن در انجام درست اعمال است، به زراره (از اصحاب امام) -که گفته بود حدود چهل سال است که از شما درباره حج می‌پرسم و شما فتوا می‌دهید- یادآور شد: «خانه‌ای که بیش از دو هزار سال پیش از پیدایش آدم حج گزارده می‌شد، در ۴۰ سال مسائل آن پایان نمی‌پذیرد».<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص519</ref> | | امام درباره اهمیت و لزوم فراگیری احکام و مناسک حج، که قبولی آن در انجام درست اعمال است، به زراره (از اصحاب امام) -که گفته بود حدود چهل سال است که از شما درباره حج می‌پرسم و شما فتوا می‌دهید- یادآور شد: «خانه‌ای که بیش از دو هزار سال پیش از پیدایش آدم حج گزارده می‌شد، در ۴۰ سال مسائل آن پایان نمی‌پذیرد».<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص519</ref> |
|
| |
| ===اهمیت حج===
| |
| از آن حضرت در باب اهمیت حج روایاتی نقل شده که در آن‌ها حج برترین راه از راه‌های خدا و همرتبه جهاد دانسته شده است.<ref>دعائم الاسلام، ج1، ص 293؛ الکافی، ج4، ص253.</ref> آن حضرت حج را آزمایشی از سوی خدا، برای سنجش طاعت بندگان، عنوان کرده و پابرجایی دین را به برپایی [[کعبه]] منوط کرده است.<ref>علل الشرائع، ج2، ص89؛ مسند الامام الصادق، ج13، ص416</ref>
| |
|
| |
| از آثار و برکات حج در سخنان امام صادق می‌توان به پاک شدن از گناه،<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص109.</ref> نورانیت،<ref>الکافی، ج4، ص255.</ref> همنشینی با پیامبران و صالحان ،<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص235</ref> در امان بودن از عذاب،<ref>الامالی، طوسی، ص668</ref> نوشته شدن حسنه از ابتدای حرکت، نجات از آتش، حفظ خانواده و اموال،<ref>الکافی، ج4، ص253</ref> افزایش مال و روزی،<ref>الکافی، ج4، ص252</ref> استجابت دعا،<ref>الکافی، ج2، ص509</ref>است.
| |
|
| |
| ===آداب سفر حج در سخنان امام===
| |
| در مجموعه‌ای از سخنانی که از امام صادق(ع) درباب حج نقل شده، برخی آداب و توصیه‌ها برای سفر حج وجود دارد که بخشی از آن به شرح زیر است:
| |
|
| |
| *[[توبه]] و استغفار هنگام اراده حج<ref>مصباح الشریعه، ص142</ref>
| |
| *انجام حج با مال پاک<ref>وسائل الشیعه، ج12، ص60</ref>
| |
| *استطاعت مالی به اندازه‌ای که فرد بتواند با بخشی مالش حج انجام داده و بخشی را نیز برای خوراک خانواده‌اش باقی بگذارد.<ref>سائل الشیعه، ج11، ص37</ref> امام صادق(ع)
| |
| *مراقبت از دارایی در سفر حج و همراه داشتن و حفظ زاد و توشه<ref>وسائل الشعیه، ج11، ص419</ref>
| |
| *سفر خود را به اطلاع برادران دینی رساندن<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص448.</ref>
| |
| *داشتن همسفر و پرهیز از تنها سفر کردن<ref>آداب سفر حج، ص45</ref>
| |
| *وصیت کردن پیش از سفر<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص369</ref>
| |
| *صدقه دادن پیش از سفر<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص375</ref> و پس از انجام مناسک حج<ref>الکافی، ج4، ص533</ref>
| |
| *نماز خواندن پیش از سفر و آغاز سفر با نماز<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص379</ref>
| |
| *دعا خواندن هنگام خروج برای سفر مکه<ref>وسائل الشیعه، ج8، ص303؛ المحاسن، ج2، ص88</ref>
| |
| *به همراه داشتن نیازمندی‌های سفر<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص185</ref> و توشه پاکیزه<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص424</ref>
| |
| *نیز آن حضرت به برداشتن [[تربت]] امام حسین۷ توصیه کرده و آن را برای در امان ماندن از ترس، مفید دانسته است.<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص427</ref>
| |
| *شکرگزاری و خواندن دعا در هنگام سوار شدن بر مرکب<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص387</ref>
| |
| *رعایت اخلاق اسلامی، همچون فروبردن خشم، گذشت کردن، لزوم پرهیز از خیانت، اختلاس، دزدی و ربا<ref>الکافی، ج5، ص124</ref>
| |
| *سخاوت داشتن در سفر حج<ref>الکافی، ج4، ص286</ref>
| |
| *پرهیز از ناسازگاری، آزار نرساندن به همسفران و نادیده گرفتن لغزش‌های آنان<ref>الکافی، ج2، ص354</ref>
| |
| *رازداری پس از سفر<ref>تحف العقول، ص373؛ الامالی، مفید، ص44</ref>
| |
| *احترام به سالخوردگان<ref>الکافی، ج2، ص658 </ref>
| |
| *سلام کردن به همسفران<ref>الکافی، ج2، ص645</ref>
| |
| *کمک به همسفران<ref>الکافی، ج4، ص545</ref> و پرستاری و مدارا با بیمار<ref>الکافی، ج4، ص546</ref>
| |
| *داشتن ارتباط در سفر، مانند نامه‌نگاری با خانواده، خویشان و دوستان،<ref>آثار الصادقین، ج8، ص293. </ref>
| |
| *مراقب وقت واجبات الهی باشند.<ref>مصباح الشریعه، ص48.</ref>
| |
| *نماز در مسجدالحرام و مسجدالنبی، که نماز در اولی یکصد هزار و در دومی ده هزار پاداش دارد،<ref>الکافی، ج4، ص586</ref>
| |
| *لزوم پرداختن به عبادت و غنیمت شمردن اوقات<ref>الکافی، ج2، ص86-87</ref>
| |
| *شرکت در نماز جماعت غیر شیعه<ref>الکافی، ج2، ص635</ref>
| |
| *نظم صفوف<ref>بحار الانوار، ج83، ص18</ref>
| |
| *رو به قبله نشستن - به تأسی از رسول خدا(ص)<ref>مکارم الاخلاق، ص26</ref>
| |
| *خودداری از اسراف<ref>بحار الانوار، ج72، ص303</ref>
| |
| *پرهیز از پرخوری و خواب زیاد<ref>وسائل الشیعه، ج24، ص242</ref>
| |
| *رعایت نکات بهداشتی مانند شستن دست‌ها، پیش و پس از صرف غذا<ref>فروع الکافی، ج6، ص290</ref>
| |
| *مسواک زدن که امام آن را از اخلاق انبیا برشمرده است<ref>بحار الانوار، ج73، ص131</ref>
| |
| *تکرار کردن لبیک، با صدای بلند، برای مردان، پس از احرام در مسجد شجره، هنگام سوار شدن یا پیاده شدن از مرکب، در سرازیری و بلندی، برخورد با سواره، هنگام سحر و قطع لبیک با دیدن خانه خدا<ref>الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص182-184، 467</ref>
| |
|
| |
| ===آداب حضور در حرمین===
| |
|
| |
| *انجام غسل هنگام ورود به مکه و در صورت عدم موفقیت، انجام آن، هنگام ورود به حرم<ref>الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص56-57</ref>
| |
| *تواضع در هنگام ورود به حرم<ref>مصباح المتهجد، ص679؛ السرائر، ج1، ص570.</ref>
| |
| *ورود به مسجدالحرام از باب بنی‌شیبه که محل دفن شدن بت بنی‌شیبه، در فتح مکه (سال هشتم هجرت)، به دست امام علی(ع) است ا<ref>الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص67</ref>
| |
| *حرکت با پای برهنه، داشتن خشوع و خضوع<ref>الکافی، ج4، ص401-402</ref>
| |
| *طواف نکردن در حال خستگی، حرکت آرام و معتدل در طواف برای آزار ندیدن دیگر طواف‌کنندگان ا<ref>لحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص191، 193.</ref>
| |
| *خودداری از طواف مستحبی و فرصت دادن به کسانی که طواف واجب انجام می‌دهند،
| |
| *فرستادن تکبیر و صلوات هنگام ازدحام برای استلام حجرالاسود و عدم استلام آن،و استلام آن هنگام خلوتی. ا<ref>لکافی، ج4، ص405، 407، 412</ref>
| |
| *نماز و دعا خواندن بسیار در مسجدالحرام<ref>الکافی، ج4، ص527</ref>
| |
| *منع از «اِحتباء» (نشستن بر نشیمنگاه خود با حلقه زدن دست‌ها گرد زانو)<ref>الکافی، ج2، ص663</ref>
| |
| *آرامش و وقار و نگاه به کعبه در بالای صفا، حمد و ثنای الهی و یادآوری نعمت‌های الهی، ادعیه و اذکاری را، از جمله گفتن هفت مرتبه «اللهُ اکبَر»، «الحُمْدُ للهِ»، و «لا إِلهَ إِلَّا اللهُ» و سه مرتبه «لا الهَ الّا اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ، لَهُ المُلک وَ لَهُ الحَمْدُ، یحْیی ویمیتُ وَ هُوَ حَی لا یمُوتُ وَ هُوَ عَلی کلِّ شَیء قدِیر»<ref>الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص205 از آن حضرت خواندن دعایی خاص در عرفات نقل شده است. اقبال الاعمال، ج2، ص73</ref>
| |
| *ترک مکه پس از انجام مناسک و بازگشت نزد خانواده<ref>الحج و العمرة فی الکتاب و السنه، ص267.</ref><ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص525 </ref>
| |
| *صدقه دادن در هنگام ترک مکه<ref>الکافی، ج4، ص530</ref>
| |
| *وداع کعبه با طواف، و در صورت امکان استلام حجرالاسود در هر شوط، و نیز استلام رکن یمانی<ref>الکافی، ج4، ص531</ref>
| |
| *شریک کردن دیگران در حج<ref>الکافی، ج4، ص316؛ وسائل الشیعه، ج8، ص143</ref>
| |
| *زیارت رسول الله و حرم معصومین در مدینه پس از انجام حج<ref>علل الشرائع، ج2، ص459</ref><ref>الکافی، ج4، ص548</ref>
| |
| *تهیه سوغات سفر حج<ref>من لایحضره الفقیه، ج2، ص225.</ref><ref>وسائل الشیعه، ج11، ص459 </ref>
| |
| *خوشامدگویی به حاجی و مصافحه با او<ref>ثواب الاعمال، ص50.</ref>
| |
|
| |
| امام صادق(ع) انجام عمره در هر یک از ماه‌های سال را روا، اما عمره رجبیه را برتر می‌دانست.<ref>الکافی، ج4، ص536؛ من لایحضره الفقیه، ج2، ص453</ref> در نقلی آن حضرت، برای انجام عمره، منتظر بیست سوم رمضان می‌شد، آن‌گاه احرام بسته و مشغول مناسک می‌شد.<ref>الکافی، ج4، ص536</ref> بنا به روایتی از آن امام، انجام عمره در این ماه معادل یک حج است.<ref>الکافی، ج4، ص548</ref> امام صادق(ع) مقصود از آیه (وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ) را انجام آن‌ها و پرهیز از هر چیزی که محرم در این دو از آن پرهیز می‌کند، تفسیر کرد.<ref>الکافی، ج4، ص264</ref>
| |
|
| |
|
| ==جستار وابسته== | | ==جستار وابسته== |
