Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۱۰٬۲۸۲
ویرایش
سفرنامه مکه معظمه میرزا حسین‌خان مصباح‌السلطنه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
سفرنامه مکه معظمه میرزا حسین‌خان مصباح‌السلطنه (کتاب) (ویرایش)
نسخهٔ ۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۰۷
، دیروز در ۱۲:۰۷بدون خلاصۀ ویرایش
جز (added Category:سفرنامههای فارسی حج using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
| سایر مشخصات = | | سایر مشخصات = | ||
}} | }} | ||
'''سفرنامه مکه معظمه حسین خان مصباح‌السلطنه''' | '''سفرنامه مکه معظمه حسین خان مصباح‌السلطنه''' سفرنامه‌ای به حج در سال 1295 قمری است. نویسنده برای سفر به [[مکه]] از شمال [[ایران]] از طریق دریای خزر به برخی شهرهای امپراتوری روسیه رفته و سپس با گذر از [[استانبول]] و [[اسکندریه]] با کشتی به [[جده]] سفر کرده است. سفرنامه مصباح‌السلطنه شامل شرح دیده‌هایش در طول این سفر است. سفرنامه او همچنین شامل مقدمه‌ای در تاریخ [[کانال سوئز]] از عصر باستان تا عصر نویسنده است. این سفرنامه با تصحیح رضا تقی‌زاده نائینی، توسط [[پژوهشکده حج و زیارت]] در سال 1403 شمسی به چاپ رسیده است. | ||
==نویسنده سفرنامه== | ==نویسنده سفرنامه== | ||
محمدحسین بن مسعود انصاری (درگذشت ۱۳۱۲ق.) مشهور به میرزا حسین خان مصباح اللسلطنه نوه دختری فتحعلی‌شاه بود فرزند شاه بیگم ملقب به ضیاء السلطنه بود.<ref>سفرنامه مکه معظمه، ص 9</ref> پدرش مسعود انصاری از صاحب منصبان عصر قاجار در وزارت خارجه بود و خود او نیز از سال 1306 قمری چندین سال کنسول ایران در بمبئی بود.<ref>سفرنامه مکه معظمه، ص 10</ref> او که به زبان ترجمه تسلط داشت به مترجم السلطنه نیز ملقب بود.<ref>سفرنامه مکه معظمهُ ص 10</ref> | |||
==== آثار مصباح‌السلطنه ==== | ==== آثار مصباح‌السلطنه ==== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
* نجوم الهند (تاریخ هند) برخی این کتاب را اثر پسر مصباح السلطنه می‌دانند. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص16</ref> | * نجوم الهند (تاریخ هند) برخی این کتاب را اثر پسر مصباح السلطنه می‌دانند. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص16</ref> | ||
==محتوای سفرنامه== | ==محتوای سفرنامه== | ||
مصباح اللسلطنه به همراه خانواده‌اش از جمله | مصباح اللسلطنه به همراه خانواده‌اش از جمله برادرش میرزا حسن‌خان نایب‌الوزارة، در سال 1295 قمری از طهران به قصد سفر حج حرکت کرد. او از مسیر شمال ایران، قفقاز، استنابول، مصر به مکه رسید. مصباح السلطنه در مسیر سفرش از کرج، قزوین، پاچنار، طارم، منجیل، رودبار گذشت و از بندر انزلی با کشتی از شهرهای باکو، دربند، پتروفکسی، [[حاجی ترخان]] گذشت و به در [[قفقاز]] شمالی در قلمرو امپراتوری [[روسیه]] رفت. از آنجا با قطار به کورسک، کیف، ژیمریکا و ادوسا رفت و از آنجا با کشتی به [[استنابول]] سفر کرد. بار دیگر با کشتی از در دریای مدیترانه به اسکندریه در [[مصر]] رفت و از مصر از طریق [[کانال سوئز]] با کشتی به [[جده]] و از آنجا به [[مکه]] سفر کرد.<ref>سفرنامه مکه معظمه، ص26-27</ref> | ||
او از مسیر شمال ایران، قفقاز، استنابول، مصر به مکه رسید. مصباح السلطنه در مسیر سفرش از کرج، | |||
مصباح السلطنه در بازگشت از مکه به مدینه رفته و از آنجا برای انجام کاری مهم از طریق دریای سرخ به مصر و استانبول سفر کرده است. این سفرنامه با توصیف شهر استانبول به پایان می‌رسد. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص28</ref> | سفرنامه مصباح اللسطنه شامل توصیف مختصر این شهرها و شرح دیده‌هایش در طول سفر است. او در سفرنامه‌اش شیوه شهرسازی شهرها و اندازه و شکل خیابان‌ها را توصیف کرده است،<ref>برای نمونه: سفرنامه مکه معظمه، ص64 و 76</ref> از وسایل حمل و نقل گزارش کرده،<ref>برای نمونه: سفرنامه مکه معظمه، ص76</ref> گاهی اخلاق و رفتار مردمان را توصیف کرده <ref>برای نمونه: سفرنامه مکه معظمه، ص66 و 71</ref> و از دیدارهایش با ایرانیان ساکن این شهرها یاد کرده<ref>برای نمونه: سفرنامه مکه معظمه، 69</ref> و نیز مخارج و کرایه وسایل حمل و نقل <ref>برای نمونه: سفرنامه مکه معظمه، ص90</ref> را گزارش کرده است. | ||
مصباح السلطنه در بازگشت از مکه به مدینه رفته و از آنجا برای انجام کاری مهم از طریق [[دریای سرخ]] به مصر و استانبول سفر کرده است. این سفرنامه با توصیف شهر استانبول به پایان می‌رسد. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص28</ref> | |||
==درباره کانال سوئز== | ==درباره کانال سوئز== | ||
سفرنامه مصباح السلطنه مقدمه‌ای دارد در تاریخ کانال سوئز از دوران | سفرنامه مصباح السلطنه مقدمه‌ای دارد در تاریخ کانال سوئز از دوران فراعنه مصر تا داریوش هخامنشی و [[بنی‌عباس|خلفای عباسی]]. نویسنده در این بخش با استفاده از منابع تاریخی گزارشی از تلاش‌ها برای حفر کانال سوئز در طول تاریخ ارائه کرده است. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص37-46</ref> | ||
==اطلاعات نشر== | ==اطلاعات نشر== | ||
این کتاب با تصحیح رضا تقی‌زاده نائینی به همت [[پژوهشکده حج و زیارت]] در ۱۱۶ صفحه به سال 1403 شمسی توسط انتشارات مشعر منتشر شده است. مصحح کتاب در مقدمه به معرفی زندگی‌نامه نویسنده و آثار دیگر او پرداخته است. این مقدمه همچنین شامل تصویر صفحاتی از نسخه خطی سفرنامه و نیز تصویر صفحاتی از آثار دیگر مصباح اللسطنه است. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص19-36</ref> | این کتاب با تصحیح رضا تقی‌زاده نائینی به همت [[پژوهشکده حج و زیارت]] در ۱۱۶ صفحه به سال 1403 شمسی توسط [[انتشارات مشعر]] منتشر شده است. مصحح کتاب در مقدمه به معرفی زندگی‌نامه نویسنده و آثار دیگر او پرداخته است. این مقدمه همچنین شامل تصویر صفحاتی از نسخه خطی سفرنامه و نیز تصویر صفحاتی از آثار دیگر مصباح اللسطنه است. <ref>سفرنامه مکه معظمه، ص19-36</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||