هرمن بیکنل

هرمن

مشخصات فردی
نام کامل	هرمن بیکنل، حاج عبدالواحد
زادروز	دوم آوریل 1830م
زادگاه	انگلستان
دین	اسلام
تاریخ درگذشت	14 مارس سال 1875م
محل درگذشت	انگلستان، لندن
اطلاعات علمی و مذهبی
تالیفات	سفرنامه حج، ترجمه ادبی و موضوعی گزیده اشعار حافظ شامل 189 غزل و 42 قطعه و 63 رباعی و 6 مثنوی به زبان انگلیسی، ترجمه شاهنامه فردوسی، تک‌نگاری‌هایی مانند شغاد، زال و هوشنگ

بیکنل، هرمن نویسنده و شرق‌شناس انگلیسی سفر کرده به حج در سال 1862م بود.

هرمن شخصیت اروپایی و ملیتی انگلیسی داشته که بعد از مسلمان‌شدن، بدون تغییر ظاهر و با ملیتی انگلیسی سفری به مکه داشته و خانه خدا را زیارت کرده و بعد از آن نام خود را به حاج عبدالواحد تغییر می‌دهد. سفر وی به مکه، پایه‌گذار سفر بسیاری از اروپاییان به مکه با ظاهری فرنگی بود. وی گزارشات سفرش از مکه را یاداشت کرده است که بعدا به عنوان سفرنامه چاپ شده است.

وی به خاطر علاقه فراوان به فرهنگ و تمدن شرقی، سفری به ایران داشته که پس از آشنایی با سبک زندگی و فرهنگ پارسی، به ترجمه ادبی و موضوعی گزیده اشعار حافظ به زبان انگلیسی پرداخته که پس از مرگش به دست برادرش آلگرنون سیدنی منتشر شده و همچنین به ترجمه شاهنامه فردوسی پرداخته است. سرانجام به علت سقوط از کوه و آسیب شدید در سال 1875م. درگذشت.

پایه‌گذار سفر اروپاییان به مکه با ظاهر فرنگی

هِرمَن بیکنِل (Herman Bicknell) از‌ اندک اروپاییانی بود که بدون تغییر ظاهر و با ملیتی انگلیسی در سده نوزدهم م. موفق به زیارت خانه خدا شد. سفر وی به مکه، پایه‌گذار سفر بسیاری از اروپاییان به مکه با ظاهری فرنگی بود زیرا بسیاری از اروپاییان تا آن هنگام بیم داشتند که حکومت سعودی آنان را کافر بخواند. از این‌رو، بیشتر با لباس مبدل خود را در کاروان‌های هندی و حتی ایرانی جای داده، رهسپار مکه می‌شدند.

از آن‌جا که برای غیر مسلمانان، مکه سرزمینی ممنوع به شمار می‌رود، اگر مقام‌های سعودی به غیر مسلمان‌بودن فردی در مکه پی می‌بردند، مجازات مرگ را برایش در نظر می‌گرفتند.

اجمالی از زندگی هرمن

هرمن در دوم آوریل 1830م. در سوری (Surrey)، روستای کوچکی در جنوب انگلستان، زاده شد. پس از گذراندن دوره‌های آغازین تحصیل در لندن، تحصیلاتش را در پاریس و سپس‌ هانوفر در رشته پزشکی ادامه داد. به سال 1854م. فارغ التحصیل شد و مدتی نیز در بیمارستان برتولما (Bartholomew) به طبابت پرداخت.

وی با پیوستن به ارتش به عنوان بهیار به سال 1855م. راهی چین، تبت و هنگ کنگ شد. سپس در هند خدمت کرد و به دین اسلام گروید و گویش‌های شرقی را فراگرفت و به گردش و سیاحت در مناطق کوهستانی تبت و هیمالیا پرداخت.

در بازگشت به انگلستان به سال 1860م. از ارتش استعفا کرد و تصمیم گرفت که باقیمانده عمرش را به سفر و پویش مناطق ناشناخته و آشنایی با مردم سرزمین‌های گوناگون و فراگیری زبان‌های مختلف بپردازد و سپس به مکه سفر کند.

سفر هرمن به حج

وی که از هنگام خدمتش در هند رویای سفر به مکه را در ذهن خود پرورانده بود، با جدایی از ارتش، به سال 1862م. لندن را به مقصد قاهره ترک کرد. وی طی سه ماه اقامت در یکی از شهرهای حومه قاهره و هم‌نشینی با مردم بومی آن منطقه، آشنایی تنگاتنگی با دین اسلام پیدا کرد و در بهار همان سال، به زائران سفر حج پیوست؛ او در 22 ماه می‌‌‌‌ سال 1862م. سوار بر کشتی بخار شد و با عبور از کانال سوئز در 25 می‌‌‌‌ همان سال در کشتی محرم شد. فاصله میان جده تا مکه را 20 ساعته طی کرد. وی در نخستین حضورش در حرم خدا، مسجدالحرام را چهار گوشه پهناور بدون سقف شمرده که در مرکز آن کعبه قرار دارد. او که کعبه را مکعبی با سنگ‌های عظیم خوانده، موفق به بوسیدن حجرالاسود در طواف شده است.

گزارشات حج

هرمن شمار زائران را در عرفات 80000 تن تخمین زده است. وی پس از رمی جمرات و قربانی، به علت گرمای سخت که آن را بیش از 50 درجه سانتیگراد خوانده، از سفر به مدینه بازمانده و به جده بازگشته است. البته از یکی از همراهانش خواسته که به نیابت از وی در حرم پیامبر نماز بگزارد.

وی که پس از زیارت خانه خدا نام حاج عبدالواحد را برای خود برگزید، در نوشته‌های خویش دیگر هموطنانش به ویژه کسانی را که در هند زندگی می‌کردند، به پذیرش دین اسلام و آشنایی با آداب اسلامی و حضور در مناسک حج تشویق کرده است.

چاپ سفرنامه

بخشی از سفرنامه وی نخستین بار در 25 آگوست سال 1862م. در نشریه تایمز (The Times) با امضای حاج عبدالواحد به چاپ رسید. بخشی دیگر از آن در کتابی با عنوان خاطرات ذهنی برتن آمده است.

ریچارد برتن، جهانگردی انگلیسی بود که به گردآوری خاطرات و نوشته‌های اروپاییانی که به مکه سفر نمودند، همت گماشت. به سال 1903م.

پس از مرگ ریچارد برتن، این بخش بدون نام بیکنل، به دست ایزابل برتن، همسر فرانسیس برتن، به چاپ رسید و باعث جنجالی در محفل ادبی آتنیوم (Athenaeum) از معتبرترین محافل ادبی انگلستان، میان همسر برتن و آلگرنون سیدنی بیکنل، برادر هرمن بیکنل، شد.

سفر به ایران و فعالیت‌ها

علاقه فراوان وی به فرهنگ و تمدن شرقی که از هنگام اقامتش در هند و با شنیده‌هایش از ایران حاصل شده بود، باعث گشت که در سفری دیگر به سال 1868م. با گذشتن از رود فرات و ورود به ایران، چند ماهی را در شیراز سپری کند و در همان سال و پس از آشنایی با سبک زندگی و فرهنگ پارسی، به ترجمه ادبی و موضوعی گزیده اشعار حافظ شامل 189 غزل و 42 قطعه و 63 رباعی و 6 مثنوی به زبان انگلیسی پرداخت.

این اثر به سال 1875م. و‌ اندکی پس از مرگش به دست برادرش آلگرنون سیدنی منتشر شد. این کتاب که به تصاویری از مردم ایران زمین منقوش است، به منابع دست اول برای مشتاقان و مریدان حافظ در غرب بدل گشت.

آورده‌اند که در سفرش به ایران، به زیارت حضرت معصومه(س) در قم رفته؛ ولی سفرش با لباس مبدل بوده است. نشریه تایمز بسیار اصرار دارد که وی از نخستین مسیحیانی بوده که به این زیارتگاه مقدس پای نهاده؛ اما اسلام‌آوردن وی بر همه محرز است. وی همچنین به ترجمه شاهنامه فردوسی پرداخت.

درگذشت

در سفری که به سرزمین‌های کوهستانی رشته کوه آلپ داشت، به علت تغییرات سخت دما و سقوط از کوه سخت آسیب دید و چندی بعد در 14 مارس سال 1875م. در لندن درگذشت و در رمزگیت (Ramsgate) به خاک سپرده شد و از تکمیل ترجمه اشعار فردوسی بازماند.

او تنها تک‌نگاری‌هایی مانند شغاد، زال و هوشنگ را از خود بر جای نهاد.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل هرمن بیکنل.

• Iran: journal of the British Institute of Persian Studies، Volumes 2-1 British Institute of Persian Studies the Institute، .

• Christians at Mecca - Ralli، Augustus - London: Heinemann – 1909.

• "The Lure of Mecca" in Saudi Aramco world Magazine Lunde، Paul November.

• December 1974 – Vol 25.

• áfiz̤ of Shíráz - Ḥāfiẓ، Herman Bicknell، Algernon Sidney Bicknell.

• The new army list، and militia list، H. G. Hart - London 1861.

• Islamic culture: Volume 20 - Islamic Culture Board – 2006.

• David Roberts R. A. 1796-1864: a biography - Katharine Sim - Quartet Books، 1984.

• Dictionary of national biography - Stephen، Leslie، Sir،- New York Macmillan (1885).

• History and genealogy of the Bicknell - Bicknell، Thomas Williams.

• Travellers in Arabia - Robin Leonard Bidwell – 1994.

• Through Persia by caravan، Volume 2، Arthur Arnold - London – 1877.

• A History of Persian Literature under Tartar Dominion.

• Háfiz of Shíráz: selections from his poems، by Ḥāfiẓ، translated by Herman Bicknell، London.

• Dictionary of Indian Biography.

• "The Sha Nameh". In Translated by Herman Bicknell، James Ross.