محمد حرزالدین

از ویکی حج
(تغییرمسیر از علامه حرزالدین)
محمد حرزالدین
مشخصات فردی
نام کامل محمد بن علی حرزالدین نجفی
نسب بنومسلم
زادروز ۱۲۷۳ ق
زادگاه عراق، نجف
محل زندگی نجف
دین اسلام
مذهب شیعه
تاریخ درگذشت ۱۳۶۵ق
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید ابراهیم غراوی، محمد ایروانی، آخوند خراسانی
تالیفات معارف الرجال، مراقد المعارف

شیخ محمد حرزالدین (۱۲۷۳-۱۳۶۵ق)، اهل نجف، از عالمان شیعه و دارای تألیفات زیاد در رشته‌های مختلف حوزوی است. مهمترین اثر او معارف الرجال است که زندگی‌نامه عالمان هم عصر اوست و در آن به خدمت عالمان نجف در آستان علوی نیز پرداخته است. در کتاب دیگر او، مراقد المعارف مزار پیامبران، امامزادگان، سادات و دیگر بزرگان معرفی شده است.

زندگی‌نامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شیخ محمد بن علی حرزالدین نجفی، از قبیله بنومسلم، در سال ۱۲۷۳ق، در شهر نجف به دنیا آمد.[۱] وی پدرش را در ۴ سالگی از دست داده، سرپرستی‌اش را برادرانش عبدالحسین و حسن به عهده گرفتند.[۲] او در اول یا دوم جمادی‌الاولی سال ۱۳۶۵ق درگذشت.[۳]

سیره زیارتی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برای حرزالدین، ویژگی‌های صبر، تقوا، صداقت، آزاداندیشی و زهد برشمرده‌اند. او بیش از ۵۰ بار پای پیاده از نجف به کربلا برای زیارت حرم امام حسین(ع) رفت. عده‌ای از عالمان و فاضلان، او را در این پیاده‌روی‌ها همراهی می‌کردند.[۴]

استادان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محمد حرزالدین، در علوم مختلف حوزوی تحصیل کرد و از اساتید فراوانی بهره برد. از جمله

  • ابراهیم غراوی
  • محمد ایروانی
  • محمدحسین کاظمی
  • سید محمد بن سید هاشم شرموطی
  • میرزا حبیب‌الله گیلانی
  • حسن مامقانی
  • محمد طه نجف
  • میرزا حسین خلیلی
  • لطف‌الله مازندرانی
  • آخوند خراسانی
  • سید محمدکاظم طباطبایی یزدی
  • هادی تهرانی
  • آقارضا همدانی[۵]

آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

وی نزدیک به۷۰ اثر در علوم ادبیات عرب، فقه، اصول، قرآن، تاریخ، عقاید، فلسفه و طب نوشت. برخی از آن‌ها به این شرحند:

  • معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء
  • الاحتجاج فی علم الکلام
  • کتاب الغیبة
  • کتاب النوادر
  • الفوائد الرجالیة
  • مراقد المعارف
  • وفیات الائمة(ع)[۶]

معارف الرجال[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب معارف الرجال، با نام کامل معارف الرجال فی العلماء و الادباء، مهمترین اثر حرزالدین است. این کتاب پیرامون زندگی عالمان و ادیبان بوده و در آن، شرح حال ۵۴۶ نفر از عالمان هم عصر حرزالدین بیان شده است. بیان حکایاتی از عالمان، که در هیچ منبع دیگری نیامده و نویسنده شفاهاً شنیده و نگاشته، از ویژگی‌های این کتاب است. این کتاب، در خلال شرح حال عالمان، به نقش عالمان علیه استعمار انگلیس، نقش آن‌ها در مقابله با هجوم وهابیون، خدمت عالمان نجف در آستان علوی، و اهتمام آن‌ها به شعر و ادب پرداخته است.[۷]

مراقد المعارف[ویرایش | ویرایش مبدأ]

حرزالدین در کتاب مراقد المعارف به مزار پیامبران، امامزادگان، سادات، شاعران و دیگر بزرگان پرداخته است. در این کتاب، موقعیت جغرافیایی مزار، تصویری از آن و زندگی‌نامه‌ای کوتاه از صاحب مزار آمده است. مزار حضرت ابراهیم(ع)، محمد نفس زکیه، باباطاهر و ابراهیم بن مالک اشتر نمونه‌هایی از موارد ذکر شده در مراقد المعارف هستند.[۸]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. معارف الرجال، ج ۱، ص۳و۴.
  2. معارف الرجال، ج ۱، ص۴.
  3. معارف الرجال، ج ۱، ص۱۲.
  4. معارف الرجال، ج ۱، ص۵.
  5. معارف الرجال ج ۱، ص۶.
  6. معارف الرجال، ج ۱، ص۹-۱۲.
  7. معارف الرجال، تمام کتاب.
  8. مراقد المعارف، ج۱، ص۲۳، ۳۶، ۱۷۵ و ج۲، ص۲۴۰؛ آرامگاه امامزادگان در مراقد المعارف، فصلنامه میراث جاویدان، ص۷۱

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله سیمای نجف در نگاه شیخ محمد حرزالدین، محمدجعفر طبسی، ترجمه محسن سلامی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره پنجم، زمستان ۱۳۸۹، ص۸۲ است.
  • آرامگاه امامزادگان در مراقد المعارف، علی رفیعی علامرودشتی، فصلنامه میراث جاویدان، سال چهاردهم، شماره۵۳.
  • مراقد المعارف، محمد حرز الدین، حاشیه محمدحسین حرزالدین، منشورات سعید بن جبیر، بی‌جا، الطبعة الاولی، ۱۳۷۱ش.
  • معارف الرجال، محمد حرز الدین، مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی، مطبعة الولایة، قم، ۱۴۰۵ق.