آمیزش: تفاوت میان نسخه‌ها

آمیزش (ویرایش)

نسخهٔ ‏۱۳ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۳۷

۸ بایت حذف‌شده ، ‏۱۳ اوت ۲۰۱۹

جز

جایگزینی متن - ' ،' به '،'

دیداریویکی‌متن

Engineer

دیوان‌سالاران، ناظمان (CommentStreams)، developer، مدیران رابط کاربری، Moderators، مدیران

۵٬۱۲۰

ویرایش

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 واژه «آمیزش» اسم مصدر از آمیختن به مفهوم امتزاج، اختلاط، ترکیب شدن و معاشرت‌کردن با دیگران است.<ref>لغت نامه، ج۱، ص۱۶۳؛ فرهنگ بزرگ سخن، ج۱، ص۱۶۳، «آمیزش».</ref> در کاربرد رایج، به مباشرت جنسی انسان با انسان یا حیوان دیگر، آمیزش گفته می‌شود.<ref>لغت نامه، ج۱، ص۱۶۳؛ فرهنگ فارسی، ج۱، ص۹۳.</ref> از این مفهوم، در قرآن و حدیث و منابع فقهی با واژگان و تعابیری گوناگون مانند مجامعت، جماع، مواقعه، وَطْی، ایلاج، مسّ، لمس، تغشّی، اتیان، مباشرت، دخول، رفث، طَمْث، نکاح، اِفضاء، قضاء وطر و غِشیان یاد شده است.<ref>نک: دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۳۲۳-۳۲۴؛ دانشنامه جهان اسلام، ج۲، ص۱۳۴، «باه».</ref> آمیزش در شریعت اسلامی بر دو‌گونه است: ۱. حلال؛ یعنی آمیزش مرد و زن با تحقق اسباب شرعی آن که عبارت است از: ازدواج اعم از دائم و موقت، مِلک یمین و تحلیل کنیز از سوی مولا.<ref>المبسوط، طوسی، ج۴، ص۲۰۸.</ref> آمیزش به شبهه یعنی آمیزش مرد با زن بیگانه به گمان این که همسر یا کنیز خود اوست، نیز از منظر فقیهان حلال به شمار می‌رود.<ref>المبسوط، طوسی، ج۵، ص۲۲۰؛ ایضاح الفوائد، ج۳، ص۲۶۲.</ref> 2. حرام؛ یعنی آمیزش انسان با دیگری بدون تحقق اسباب شرعی یا با وجود مانع شرعی. گاه این حرمت ذاتی است؛ مانند آمیزش مرد و زن بدون عقد شرعی و ملک یمین (زنا)، آمیزش مرد با همجنس خود (لواط) و آمیزش انسان با حیوان. گاه نیز حرمت آمیزش عَرَضی است؛ مانند آمیزش انسان با همسر خود در حال حیض یا نفاس، روزه واجب، اعتکاف و احرام. در چنین مواردی آمیزش افزون بر حرمت، آثاری وضعی مانند بطلان عبادت<ref>نک: جواهر الکلام، ج۱۶، ص۲۱۹-۲۲۳، ۳۰۸-۳۰۹؛ ج۱۷، ‌ص۲۰۷؛ الفقه الاسلامی، ج۲، ص۶۵۲، ۶۶۱، ۶۷۱، ۶۷۶؛ ج۳، ص۱۷۲۷-۱۹۲۹، ۱۷۶۲-۱۷۶۳.</ref> (روزه، اعتکاف و حج) و کفّاره و تعزیر<ref>جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۰۸-۲۰۹.</ref> نیز در پی دارد. این مقاله تنها به احکام تکلیفی و وضعی آمیزش در حال احرام می‌پردازد. (برای دیگر تمتعات جنسی در حال احرام ← التذاذ جنسی، خود ارضایی)
-آمیزش احرام‌گزار در متون دینی: در آیه ۱۹۷ بقره/۲ از آمیزش در حج نهی شده است: {الحَجُّ أَشهُرٌ مَعلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسُوقَ وَلا جِدَالَ فِی الحَجِّ}. بر پایه احادیث<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۸؛ مجمع الزوائد، ج۶، ص۳۱۷.</ref> و به نظر بیشتر مفسران شیعه<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۴۲-۴۳؛ فقه القرآن، ج۱، ص۲۸۳.</ref> و اهل سنت<ref>جامع البیان، ج۲، ص۳۶۵؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۴۰۸.</ref> «رَفث» به معنای مباشرت جنسی است. البته معانی دیگر هم برای آن یاد شده است؛ مانند سخن گفتن درباره مباشرت، قرار گذاشتن درباره آن و سخنان قبیح و بیهوده.<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۴۳؛ زاد المسیر، ج۱، ص۱۹۲؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۴۰۸.</ref> افزون بر آن، در احادیث پرشمار از آمیزش در حج و عمره نهی شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۷۳؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۵.</ref> (نیز ← ادامه مقاله: حرمت آمیزش در حال احرام) از آیه یاد شده می‌توان دریافت که حکمت تشریع این منع، تثبیت و تقویت تقوا در انسان است: {وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوَی وَاتَّقُونِ یا أُولِی الألبَابِ}. در احادیث شیعه نیز به این حکمت اشاره شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۸؛ تهذیب، ج۵، ص۲۹۶.</ref> از دیگر حکمت‌های حرمت آمیزش در حال احرام، می‌توان به این موارد اشاره کرد: تمامیت و کمال حج<ref>تفسیر عیاشی، ج۱، ص۸۸؛ الکافی، ج۴، ص۳۳۷.</ref> ، دستیابی به معرفت خدا، درک فیض‌ها و جایگاه بیت الله الحرام، و آگاهی به حساسیت و اهمیت مناسک حج.<ref>احیاء علوم الدین، ج۱، ص۲۶۵-۲۶۷.</ref> برخی برآنند که چون شهوت‌ها، از جمله شهوت جنسی، از مظاهر فریبنده دنیوی‌اند (آل عمران/۳، ۱۴) آمیزش در حج که عبادت و سفری معنوی و ملکوتی است، منع شده است.<ref>فرهنگ‌نامه اسرار و معارف حج، ص۱۴۰.</ref>
+آمیزش احرام‌گزار در متون دینی: در آیه ۱۹۷ بقره/۲ از آمیزش در حج نهی شده است: {الحَجُّ أَشهُرٌ مَعلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسُوقَ وَلا جِدَالَ فِی الحَجِّ}. بر پایه احادیث<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۸؛ مجمع الزوائد، ج۶، ص۳۱۷.</ref> و به نظر بیشتر مفسران شیعه<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۴۲-۴۳؛ فقه القرآن، ج۱، ص۲۸۳.</ref> و اهل سنت<ref>جامع البیان، ج۲، ص۳۶۵؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۴۰۸.</ref> «رَفث» به معنای مباشرت جنسی است. البته معانی دیگر هم برای آن یاد شده است؛ مانند سخن گفتن درباره مباشرت، قرار گذاشتن درباره آن و سخنان قبیح و بیهوده.<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۴۳؛ زاد المسیر، ج۱، ص۱۹۲؛ تفسیر قرطبی، ج۲، ص۴۰۸.</ref> افزون بر آن، در احادیث پرشمار از آمیزش در حج و عمره نهی شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۷۳؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۵.</ref> (نیز ← ادامه مقاله: حرمت آمیزش در حال احرام) از آیه یاد شده می‌توان دریافت که حکمت تشریع این منع، تثبیت و تقویت تقوا در انسان است: {وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوَی وَاتَّقُونِ یا أُولِی الألبَابِ}. در احادیث شیعه نیز به این حکمت اشاره شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۸؛ تهذیب، ج۵، ص۲۹۶.</ref> از دیگر حکمت‌های حرمت آمیزش در حال احرام، می‌توان به این موارد اشاره کرد: تمامیت و کمال حج<ref>تفسیر عیاشی، ج۱، ص۸۸؛ الکافی، ج۴، ص۳۳۷.</ref>، دستیابی به معرفت خدا، درک فیض‌ها و جایگاه بیت الله الحرام، و آگاهی به حساسیت و اهمیت مناسک حج.<ref>احیاء علوم الدین، ج۱، ص۲۶۵-۲۶۷.</ref> برخی برآنند که چون شهوت‌ها، از جمله شهوت جنسی، از مظاهر فریبنده دنیوی‌اند (آل عمران/۳، ۱۴) آمیزش در حج که عبادت و سفری معنوی و ملکوتی است، منع شده است.<ref>فرهنگ‌نامه اسرار و معارف حج، ص۱۴۰.</ref>
 احکام فقهی آمیزش
-۱. حرمت آمیزش در حال احرام: به اجماع فقیهان شیعه<ref>منتهی المطلب، ج۲، ص۸۰۸؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۳۹؛ المعتمد، ج۴، ص۶۳، «کتاب الحج».</ref> و اهل سنت<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۶؛ المغنی، ج۳، ص۲۶۴؛ المجموع، ج۷، ص۲۹۰.</ref> آمیزش در حال احرام حرام است؛ خواه احرام حج باشد و خواه احرام عمره مفرده یا تمتع)<ref>المعتمد، ج۴، ص۶۳، «کتاب الحج»؛ الاقناع، ج۱، ص۲۴۰.</ref> ، واجب باشد یا مستحب<ref>ذخیرة المعاد، ج۱، ص۶۱۸؛ الحدائق، ج۱۵، ص۴۰۶.</ref> ، با همسر باشد یا با دیگری<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۰؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۷-۲۳۹.</ref> ، از راه جلو باشد یا پشت<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۰؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۱.</ref> و همراه انزال باشد یا نه.<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۱؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref> از مستندات این حکم، آیه ۱۹۷ بقره/۲ است که به طور مطلق آمیزش در حج را نهی کرده است<ref>فتح العزیز، ج۷، ص۴۷۱؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۳۹.</ref> : {فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ... فِی الحَجِّ}. به استناد احادیث<ref>المغنی، ج۳، ص۳۱۵؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۸۰۸؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref> ، مراد از فرض حج در آیه، محرم شدن حج‌گزار است که با کارهایی مانند گفتن تلبیه یا اِشعار و تقلید صورت می‌گیرد.<ref>المجموع، ج۷، ص۱۴۰؛ الحدائق، ج۱۵، ص۴۹؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۲۲۵.</ref> (← اشعار و تقلید) در احادیث اهل‌بیت: مراد از اتمام حج وعمره در آیه {وَأَتِمُّوا الحَجَّ وَالعُمرَةَ لِلَّهِ} (بقره/۲، ۱۹۶) به پایان رساندن حج و عمره بدون آمیزش دانسته شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۷؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۶.</ref> نیز احادیثی از پیامبر۹<ref>السنن الکبری، ج۵، ص۱۶۷؛ کنز العمال، ج۵، ص۲۵۹-۲۶۰.</ref> و اهل‌بیت:<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۱۶-۳۱۷؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۳۴-۴۳۵.</ref> آمیزش در حال احرام را حرام شمرده‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۲۶۵، ۳۱۶؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۸۰۸؛ المجموع، ج۷، ص۳۸۶.</ref>
+۱. حرمت آمیزش در حال احرام: به اجماع فقیهان شیعه<ref>منتهی المطلب، ج۲، ص۸۰۸؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۳۹؛ المعتمد، ج۴، ص۶۳، «کتاب الحج».</ref> و اهل سنت<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۶؛ المغنی، ج۳، ص۲۶۴؛ المجموع، ج۷، ص۲۹۰.</ref> آمیزش در حال احرام حرام است؛ خواه احرام حج باشد و خواه احرام عمره مفرده یا تمتع)<ref>المعتمد، ج۴، ص۶۳، «کتاب الحج»؛ الاقناع، ج۱، ص۲۴۰.</ref>، واجب باشد یا مستحب<ref>ذخیرة المعاد، ج۱، ص۶۱۸؛ الحدائق، ج۱۵، ص۴۰۶.</ref>، با همسر باشد یا با دیگری<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۰؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۷-۲۳۹.</ref>، از راه جلو باشد یا پشت<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۰؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۱.</ref> و همراه انزال باشد یا نه.<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۱؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref> از مستندات این حکم، آیه ۱۹۷ بقره/۲ است که به طور مطلق آمیزش در حج را نهی کرده است<ref>فتح العزیز، ج۷، ص۴۷۱؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۳۹.</ref> : {فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ... فِی الحَجِّ}. به استناد احادیث<ref>المغنی، ج۳، ص۳۱۵؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۸۰۸؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref>، مراد از فرض حج در آیه، محرم شدن حج‌گزار است که با کارهایی مانند گفتن تلبیه یا اِشعار و تقلید صورت می‌گیرد.<ref>المجموع، ج۷، ص۱۴۰؛ الحدائق، ج۱۵، ص۴۹؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۲۲۵.</ref> (← اشعار و تقلید) در احادیث اهل‌بیت: مراد از اتمام حج وعمره در آیه {وَأَتِمُّوا الحَجَّ وَالعُمرَةَ لِلَّهِ} (بقره/۲، ۱۹۶) به پایان رساندن حج و عمره بدون آمیزش دانسته شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۷؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۶.</ref> نیز احادیثی از پیامبر۹<ref>السنن الکبری، ج۵، ص۱۶۷؛ کنز العمال، ج۵، ص۲۵۹-۲۶۰.</ref> و اهل‌بیت:<ref>تهذیب، ج۵، ص۳۱۶-۳۱۷؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۳۴-۴۳۵.</ref> آمیزش در حال احرام را حرام شمرده‌اند.<ref>المغنی، ج۳، ص۲۶۵، ۳۱۶؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۸۰۸؛ المجموع، ج۷، ص۳۸۶.</ref>
 ۲. زمان حرمت آمیزش: به نظر فقیهان امامی، ممنوعیت آمیزش در عمره مفرده از زمان احرام آغاز می‌شود و پس از نماز طواف پایان می‌یابد.<ref>السرائر، ج۱، ص۶۳۵؛ تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۴۳۸؛ کلمة التقوی، ج۳، ص۴۸۴.</ref> در عمره تمتع، پایان زمان ممنوعیت، تقصیر (کوتاه‌کردن مو یا ناخن) است.<ref>السرائر، ج۱، ص۵۲۱؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۹.</ref> در حج تمتع، آمیزش پس از انجام یافتن همه ارکان حج و طواف نساء حلال می‌شود.<ref>السرائر، ج۱، ص۵۲۱؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۲۹۷-۳۰۰؛ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۳۷۴-۳۷۸.</ref> مستند این احکام، احادیث است.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۸۹؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۴۰۵-۴۰۷.</ref> با ترک عمدی یا سهوی طواف نساء در عمره مفرده یا حج تمتع، حرمت آمیزش همچنان باقی است.<ref>الدروس، ج۱، ص۴۰۴؛ الروضة البهیه، ج۲، ص۲۵۷؛ المعتمد، ج۵، ص۳۵۶-۳۶۰، «کتاب الحج».</ref> حتی اگر کودک محرم این طواف را به جا نیاورد، کامیابی از همسر پس از بلوغ بر او حرام است.<ref>الدروس، ج۱، ص۴۵۸؛ الروضة البهیه، ج۲، ص۲۵۸.</ref> در این فرض، حلال شدن آمیزش هنگامی صورت می‌پذیرد که احرام‌گزار یا نایب او در همان سال یا سال دیگر طواف نساء را به جا آورد.<ref>الحدائق، ج۱۷، ص۲۸۷؛ تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۵۳؛ المعتمد، ج۵، ص۳۶۰، «کتاب الحج».</ref> در برابر سخن مشهور، ابن بابویه، فقیه امامی سده سوم، با استناد به حدیثی بر این باور است که در فرض ترک طواف نساء، با انجام دادن طواف وداع نیز آمیزش حلال می‌شود.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۲۰۲؛ الدروس، ج۱، ص۴۰۴.</ref> دیگر فقیهان امامی سند این حدیث را ضعیف و آن را معارض با احادیث پرشماری دانسته‌اند که آمیزش را تنها با ادای طواف نساء حلال می‌شمرند.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۲۰۲-۲۰۳؛ الحدائق، ج۱۶، ص۱۸۴.</ref>
@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 ۳. آثار شرعی آمیزش در حال احرام: آمیزش در حال احرام عمره و حج، آثار شرعی گوناگون برای حج‌گزار و گاه دیگران دارد. این آثار بسته به نوع احرام و زمان و شرایط آمیزش کننده متفاوتند:
-أ. آمیزش در عمره مفرده یا تمتع: به نظر فقیهان امامی، به استناد احادیث<ref>الکافی، ج۴، ص۵۳۹؛ تهذیب، ج۵، ص۳۲۴.</ref> ، آمیزش عمدی در عمره مفرده پیش از سعی بین صفا و مروه، موجب فساد عمره و وجوب کفاره است.<ref>مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۸۳.</ref> افزون بر این، بسیاری از فقیهان اتمام عمرة فاسد و قضای آن را نیز واجب شمرده‌اند.<ref>قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۶۹؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۰؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۸۳.</ref> اما برخی از فقیهان به وجوب اتمام عمره فاسد قائل نشده‌اند<ref>نک: مدارک الاحکام، ج۸، ص۴۲۳؛ المعتمد، ج۴، ص۸۸، «کتاب الحج».</ref> و چنانچه آمیزش پس از سعی و پیش از تقصیرصورت گیرد، به نظر بسیاری از فقیهان به استناد احادیث<ref>تهذیب، ج۵، ص۱۶۱؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۱۲۹.</ref> ، عمره صحیح است و فقط کفاره دارد.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۷؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۸۰-۳۸۲؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۹۰.</ref> البته برخی از فقیهان آمیزش قبل از تمام شدن مناسک عمره و ادای طواف نساء را به طور مطلق سبب فساد عمره دانسته‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷.</ref> برای قضای عمره مفرده در صورت فساد، به نظر برخی از فقیهان، احرام‌گزار باید تا ماه قمری بعد در مکه بماند<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۵.</ref> و با محرم شدن از یکی از مواقیت پنج‌گانه، عمره را اعاده کند.<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۰.</ref> ولی برخی دیگر قضای عمره را در ماه بعد مستحب شمرده‌اند.<ref>قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۶۹؛ ایضاح الفوائد، ج۱، ص۳۴۷.</ref> اندکی از فقیهان در صورت آمیزش میان زوجین در عمره مفرده، به وجوب جدایی آن‌ها از یکدیگر تا پایان مناسک قائل شده‌اند.<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۸۱.</ref>
+أ. آمیزش در عمره مفرده یا تمتع: به نظر فقیهان امامی، به استناد احادیث<ref>الکافی، ج۴، ص۵۳۹؛ تهذیب، ج۵، ص۳۲۴.</ref>، آمیزش عمدی در عمره مفرده پیش از سعی بین صفا و مروه، موجب فساد عمره و وجوب کفاره است.<ref>مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۸۳.</ref> افزون بر این، بسیاری از فقیهان اتمام عمرة فاسد و قضای آن را نیز واجب شمرده‌اند.<ref>قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۶۹؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۰؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۸۳.</ref> اما برخی از فقیهان به وجوب اتمام عمره فاسد قائل نشده‌اند<ref>نک: مدارک الاحکام، ج۸، ص۴۲۳؛ المعتمد، ج۴، ص۸۸، «کتاب الحج».</ref> و چنانچه آمیزش پس از سعی و پیش از تقصیرصورت گیرد، به نظر بسیاری از فقیهان به استناد احادیث<ref>تهذیب، ج۵، ص۱۶۱؛ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۱۲۹.</ref>، عمره صحیح است و فقط کفاره دارد.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۷؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۸۰-۳۸۲؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۹۰.</ref> البته برخی از فقیهان آمیزش قبل از تمام شدن مناسک عمره و ادای طواف نساء را به طور مطلق سبب فساد عمره دانسته‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷.</ref> برای قضای عمره مفرده در صورت فساد، به نظر برخی از فقیهان، احرام‌گزار باید تا ماه قمری بعد در مکه بماند<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۵.</ref> و با محرم شدن از یکی از مواقیت پنج‌گانه، عمره را اعاده کند.<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۰.</ref> ولی برخی دیگر قضای عمره را در ماه بعد مستحب شمرده‌اند.<ref>قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۶۹؛ ایضاح الفوائد، ج۱، ص۳۴۷.</ref> اندکی از فقیهان در صورت آمیزش میان زوجین در عمره مفرده، به وجوب جدایی آن‌ها از یکدیگر تا پایان مناسک قائل شده‌اند.<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۸۱.</ref>
 در صورت آمیزش عمدی در احرام عمره تمتع، به نظر برخی از فقیهان امامی، عمره و حج محرم صحیح است؛ اما باید کفاره نیز بپردازد.<ref>المعتمد، ج۴، ص۶۸، «کتاب الحج»؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۰۸؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۰۹.</ref> اما برخی دیگر از فقیهان امامی برآنند که حکم آمیزش در عمره تمتع همانند عمره مفرده است<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۵؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۸۸، ۳۹۱؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۲-۲۶۳.</ref> ؛ یعنی با وقوع آمیزش قبل از سعی، عمره فاسد می‌شود و افزون بر ادای کفاره و اتمام عمره فاسد، اعاده آن لازم است وگرنه اعاده حج در سال بعد واجب خواهد شد.<ref>کفایة الاحکام، ج۱، ص۳۲۴؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۰۹.</ref> برخی از فقیهان اتمام عمره را از باب احتیاط لازم شمرده‌اند.<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۰۹؛ مناسک الحج، وحید، ص۹۵.</ref> این گروه از فقیهان برای فساد عمره و وجوب کفاره<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۵-۱۵۶؛ الحدائق، ج۱۵، ص۳۸۸-۳۹۰.</ref> به احادیثی از امام باقر و امام صادق۸ استناد کرده‌اند.<ref>الکافی، ج۴، ص۴۴۰، ۵۳۹؛ تهذیب، ج۵، ص۳۲۳.</ref> در صورت اعاده عمره، هرگاه وقت عمره تمتع تنگ باشد، حج تمتع به حج اِفراد تبدیل می‌شود و احرام‌گزار باید پس از مناسک حج، عمره مفرده به جا آورد و در سال بعد حج را اعاده کند.<ref>مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳؛ مناسک الحج، وحید، ص۹۴.</ref> چنانچه در عمره تمتع آمیزش پس از سعی و پیش از تقصیر صورت گیرد، به نظر همه فقیهان امامی، عمره فاسد نمی‌شود و تنها کفاره لازم است.<ref>الدروس، ج۱، ص۳۳۸.</ref> نیز اگر آمیزش بر اثر جهل یا فراموشی باشد، عمره صحیح است و کفاره هم ندارد.<ref>المعتمد، ج۴، ص۹۱، «کتاب الحج»؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۱.</ref>
@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 ب. آمیزش در حج: مهم‌ترین آثار فقهی آمیزش در حج عبارتند از:
- یک. فساد حج: به نظر مشهور فقیهان شیعه، به استناد احادیث<ref>تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۴۰؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref> آمیزش عمدی احرام‌گزار قبل از وقوف به مشعر، موجب فساد حج می‌شود؛ ولی آمیزش پس از وقوف، حج را باطل نمی‌کند.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۶؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۲-۳۵۳.</ref> دیدگاه دیگر فقه امامی به استناد احادیثی چون «الحج عرفة» آن است که آمیزش پیش از وقوف عرفات موجب فساد حج است.<ref>نک: رسائل المرتضی، ج۳، ص۷۰؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۴۷.</ref> حنفیان به استناد ادله‌ای چون آیه ۱۹۷ بقره/۲ که از آمیزش در حج نهی کرده، این عمل را سبب افساد حج قبل از وقوف به عرفات دانسته‌اند؛ ولی فقیهان دیگر مذاهب چهارگانه با استناد به احادیث، آمیزش در حج را قبل از تحلل اول سبب فساد دانسته‌اند؛ خواه آمیزش قبل از وقوف به عرفات باشد یا پس از آن.<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۵۷؛ المغنی، ج۳، ص۳۱۵؛ المجموع، ج۷، ص۳۸۴.</ref> تحلل اول هنگامی صورت می‌پذیرد که دو کار از این سه کار انجام شده باشد: رمی جمره عقبه، حلق و طواف افاضه (← تحلّل) بسیاری از فقیهان شیعه و اهل سنت همه گونه‌های آمیزش، خواه با همسر یا دیگری<ref>المغنی، ج۳، ص۳۱۵؛ الدروس، ج۱، ص۳۶۹-۳۷۰؛ المجموع، ج۷، ص۳۸۴-۳۸۸.</ref> ، از راه طبیعی یا از دُبُر و حتی لواط و آمیزش با حیوان<ref>المجموع، ج۷، ص۴۰۹، ۴۲۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۱۵.</ref> را نیز مفسد حج دانسته‌اند؛ ولی برخی از فقیهان برآنند که آمیزش با حیوان و مباشرت از راه دُبُر موجب فساد حج نیست.<ref>المجموع، ج۷، ص۴۲۱؛ نک: تحریر الاحکام، ج۲، ص۵۸.</ref>
+ یک. فساد حج: به نظر مشهور فقیهان شیعه، به استناد احادیث<ref>تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۴۰؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref> آمیزش عمدی احرام‌گزار قبل از وقوف به مشعر، موجب فساد حج می‌شود؛ ولی آمیزش پس از وقوف، حج را باطل نمی‌کند.<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۶؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۵۲-۳۵۳.</ref> دیدگاه دیگر فقه امامی به استناد احادیثی چون «الحج عرفة» آن است که آمیزش پیش از وقوف عرفات موجب فساد حج است.<ref>نک: رسائل المرتضی، ج۳، ص۷۰؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۴۷.</ref> حنفیان به استناد ادله‌ای چون آیه ۱۹۷ بقره/۲ که از آمیزش در حج نهی کرده، این عمل را سبب افساد حج قبل از وقوف به عرفات دانسته‌اند؛ ولی فقیهان دیگر مذاهب چهارگانه با استناد به احادیث، آمیزش در حج را قبل از تحلل اول سبب فساد دانسته‌اند؛ خواه آمیزش قبل از وقوف به عرفات باشد یا پس از آن.<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۵۷؛ المغنی، ج۳، ص۳۱۵؛ المجموع، ج۷، ص۳۸۴.</ref> تحلل اول هنگامی صورت می‌پذیرد که دو کار از این سه کار انجام شده باشد: رمی جمره عقبه، حلق و طواف افاضه (← تحلّل) بسیاری از فقیهان شیعه و اهل سنت همه گونه‌های آمیزش، خواه با همسر یا دیگری<ref>المغنی، ج۳، ص۳۱۵؛ الدروس، ج۱، ص۳۶۹-۳۷۰؛ المجموع، ج۷، ص۳۸۴-۳۸۸.</ref>، از راه طبیعی یا از دُبُر و حتی لواط و آمیزش با حیوان<ref>المجموع، ج۷، ص۴۰۹، ۴۲۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۱۵.</ref> را نیز مفسد حج دانسته‌اند؛ ولی برخی از فقیهان برآنند که آمیزش با حیوان و مباشرت از راه دُبُر موجب فساد حج نیست.<ref>المجموع، ج۷، ص۴۲۱؛ نک: تحریر الاحکام، ج۲، ص۵۸.</ref>
  دو. ثبوت کفاره: فقیهان امامی با استناد به احادیث برآنند که آمیزش در حال احرام حج موجب کفاره، یعنی قربانی‌کردن یک شتر است.<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۲۵؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۴۶-۱۴۷.</ref> به فتوای برخی، در صورت ناتوانی از قربانی‌کردن شتر، می‌توان گاو قربانی کرد و در صورت ناتوانی از آن، قربانی‌کردن گوسفند واجب است.<ref>مناسک الحج، گلپایگانی، ص۹۶.</ref> برخی نیز در صورت ناتوانی از قربانی‌کردن شتر، گوسفند را کافی دانسته‌اند.<ref>المعتمد، ج۴، ص۷۹، «کتاب الحج»؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۰۹.</ref> بعضی گفته‌اند: شخص ثروتمند شتر، شخص متوسط گاو و شخص تنگدست گوسفند را باید کفاره دهد.<ref>کلمة التقوی، ج۳، ص۳۱۷.</ref>