Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۱۰٬۰۹۳
ویرایش
جمرات: تفاوت میان نسخه‌ها
←تاریخ بنای جمرات
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
===منشاء مناسک=== | ===منشاء مناسک=== | ||
بنا بر روایاتی، ابلیس در این مکان‌ها بر [[حضرت آدم(ع)]]، | بنا بر روایاتی، ابلیس در این مکان‌ها بر [[حضرت آدم(ع)]]، نمایان شد و آدم(ع) به تعلیم [[جبرئیل]] هفت سنگریزه به وی پرتاب کرد.<ref>الکافی، ج4، ص191؛ علل الشرائع، ج2، ص401</ref> بنابر روایاتی دیگر در منابع [[شیعه]]<ref>تفسیر قمی، ج2، ص224؛ الکافی، ج4، ص207-208. </ref> و [[سنی]]<ref>اخبار مکه، الازرقی، ج2، ص176؛ تاریخ مدینة دمشق، ج6، ص206؛ اثارة الترغیب، ج1، ص101</ref> شیطان در این سه محل بر [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم(ع)]] که قصد قربانی کردن فرزندش را داشت ظاهر شد و ابراهیم(ع)، با پرتاب سنگریزه بر ابلیس، او را فراری داد.<ref>سیره ابن اسحاق، ص99؛ اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص285</ref> | ||
گزارش‌های مربوط به رمی ابلیس توسط حضرت آدم و حضرت ابراهیم(ع) فاقد هرگونه اطلاعی در مورد قرار دادن علامت یا نشانی در مکان‌های مشخص شده برای رمی است؛ به احتمال، محل دقیق این جمره‌ها در طول سالیان مختلف، نسل به نسل و به صورت شفاهی منتقل شده است.<ref>تاریخ الجمرات، ص3؛ التاریخ القویم، ج5، ص294</ref> | گزارش‌های مربوط به رمی ابلیس توسط حضرت آدم و حضرت ابراهیم(ع) فاقد هرگونه اطلاعی در مورد قرار دادن علامت یا نشانی در مکان‌های مشخص شده برای رمی است؛ به احتمال، محل دقیق این جمره‌ها در طول سالیان مختلف، نسل به نسل و به صورت شفاهی منتقل شده است.<ref>تاریخ الجمرات، ص3؛ التاریخ القویم، ج5، ص294</ref> | ||
===نخستین گزارش‌ها از شکل ظاهری جمرات=== | ===نخستین گزارش‌ها از شکل ظاهری جمرات=== | ||
اولین گزارشی که به شکل ظاهری جمرات پرداخته، مربوط به زمان سلطه [[عمرو بن لحی خزاعی]] بر مکه است. | اولین گزارشی که به شکل ظاهری جمرات پرداخته، مربوط به زمان سلطه [[عمرو بن لحی خزاعی]] بر مکه است. منابع تاریخی رواج بت‌پرستی در حجاز را به او نسبت داده‌اند.<ref>الاصنام، ص8؛ السیرة النبویه، ج1، ص76؛ مروج الذهب، ج2، ص29</ref> او سه بت بر جمرات سه‌گانه، به ترتیب بزرگی آن‌ها، قرار داد و جمره‌های یاد شده به کبری، وسطی و صغری مشهور شد. بدین ترتیب رمی جمرات ابراهیمی با نیایش و احترام نسبت به بت‌ها آمیخته شد.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص306؛ اخبار مکه، الازرقی، ج2، ص176؛ مرآة الحرمین، ج1، ص330. </ref> | ||
به گواهی بیتی از قصیده لامیه ابوطالب، در زمان پیامبر اکرم(ص) نیز | به گواهی بیتی از قصیده لامیه ابوطالب، در زمان پیامبر اکرم(ص) نیز بتی روی هر جمره قرار داشت. البته در این بیت، خود بت، جمره خوانده شده است.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص274؛ البدایة و النهایه، ج3، ص54. </ref> با فتح مکه، در سال هشتم هجری، به فرمان پیامبر(ص) تمام بت‌های اطراف مکه شکسته شد و از بین رفت.<ref>التنبیه و الاشراف، ص242؛ اتحاف الوری، ج1، ص519. </ref> شاید بت‌های روی جمرات نیز مشمول این فرمان شده باشند.<ref>تاریخ الجمرات، ص9.</ref> | ||
گزارش‌های قدیمی بر بسته بودن شمال شرق جمره عقبه، به خاطر قرار گرفتن جمره در کنار کوه در مسیر جمرات، دلالت می‌کنند.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص246. </ref> شاید به همین سبب است که توقف کنار این جمره که در مسیر حرکت حجاج بوده، بر خلاف جمرات دیگر، مستحب نیست.<ref>المقنعه، ص422؛ تاریخ الجمرات، ص16. </ref>گزارش‌های مربوط به حج‌گزاری در قرن اول، از وجود بقایای دیواری از دوره‌های قبلی کنار جمره عقبه، حکایت می‌کند که عده‌ای، از جمله خلیفه دوم، از بالای آن جمره عقبه را رمی می‌کردند.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص297</ref> ساخت این دیوار را می‌توان برای ممانعت از ریزش سنگ‌های کوه مجاور این جمره روی حجاج دانست که در ایام حج، جمعیت زیادی برای رمی، از آن بالا می‌رفتند.<ref>تاریخ الجمرات، ص18</ref> در برابر این عده، گروهی دیگر مانند [[عبدالله بن مسعود]]، چنان‌که پیامبر اکرم(ص) انجام داده بود، از درون دره منا، جمرات را رمی می‌کردند.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص288. </ref> در این دوره درختی در کنار جمره قرار داشت که در عهد جاهلیت پرستش می‌شد و بعدها قطع شد.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص254؛ تاریخ الجمرات، ص18</ref> | |||
===بازسازی و توسعه جمرات=== | ===بازسازی و توسعه جمرات=== | ||
'''سده سوم:''' در سال 241ق. جاری شدن سیلی شدید، جمره را از جا کند. پس از این حادثه، [[متوکل عباسی]] (حک:232-247ق.)، اسحاق بن سلمه (از استادکاران ماهر در بازسازی و ساخت و ساز) را مأمور ترمیم جمرات کرد.<ref>اخبار مکه، الازرقی، ج1، ص299-300. </ref> اسحاق، علاوه بر بازگرداندن جمره به مکان سابق، با ساختن دیواری پشت جمره عقبه، برای ممانعت از صعود حجاج بر کوه مجاور و رمی از فراز آن، مسجدی کنار دیوار ساخت. وی در این بازسازی، نشانه‌هایی بالای هرکدام از جمرات با سنگ ساخت تا مانع جابه‌جایی و تکرار حوادثی از این دست باشد. این نشانه‌ها، با آهک و گچ، سفید شده بودند.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص280؛ اخبار مکه، الازرقی، ج1، ص302-303. </ref> ظاهراً در این تاریخ بود که جمرات شکلی را شبیه جمرات دوره عثمانی که به صورت ستون‌هایی سنگی، با روکشی از گچ و آهک بود، به خود گرفت. | '''سده سوم:''' در سال 241ق. جاری شدن سیلی شدید، جمره را از جا کند. پس از این حادثه، [[متوکل عباسی]] (حک:232-247ق.)، اسحاق بن سلمه (از استادکاران ماهر در بازسازی و ساخت و ساز) را مأمور ترمیم جمرات کرد.<ref>اخبار مکه، الازرقی، ج1، ص299-300. </ref> اسحاق، علاوه بر بازگرداندن جمره به مکان سابق، با ساختن دیواری پشت جمره عقبه، برای ممانعت از صعود حجاج بر کوه مجاور و رمی از فراز آن، مسجدی کنار دیوار ساخت. وی در این بازسازی، نشانه‌هایی بالای هرکدام از جمرات با سنگ ساخت تا مانع جابه‌جایی و تکرار حوادثی از این دست باشد. این نشانه‌ها، با آهک و گچ، سفید شده بودند.<ref>اخبار مکه، الفاکهی، ج4، ص280؛ اخبار مکه، الازرقی، ج1، ص302-303. </ref> ظاهراً در این تاریخ بود که جمرات شکلی را شبیه جمرات دوره عثمانی که به صورت ستون‌هایی سنگی، با روکشی از گچ و آهک بود، به خود گرفت. | ||