فرهاد میرزا معتمدالدوله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←ولادت) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۱۷]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۱۷]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | ||
'''فرهاد میرزا معتمدالدوله''' ()، فرزند عباس میرزا نایب‌السلطنه و برادر [[محمدشاه قاجار]]، | '''فرهاد میرزا معتمدالدوله''' (١٢٣٣-)، فرزند عباس میرزا نایب‌السلطنه و برادر [[محمدشاه قاجار]]، | ||
==تبار== | ==تبار== | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
عباس‌میرزا، هنگامى كه عزم تسخير هرات و آزادسازی آن از دست [[انگليس]] را داشت، درگذشت. پيكرش در [[مشهد (شهر)|مشهد]]، در جوار [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]]، در دارالحفاظ [[مسجد گوهرشاد]] دفن شد.<ref name=":0" />{{یادداشت|برخى تاریخ‌نگاران، به اشتباه، «عباس‌ميرزا ملك آراء»، دومين فرزند محمدشاه و برادر كوچك ناصرالدين شاه قاجار را، با عباس‌ميرزا نايب‌السلطنه يكى گرفته‌اند. عباس‌ميرزا ملك آراء، با بيگانگان تبانى و با سفارت انگلستان ارتباط داشته است.}}<ref>اسماعيل رائين، حقوق‌بگيران انگليس در ايران، ص ١١۴.</ref> | عباس‌میرزا، هنگامى كه عزم تسخير هرات و آزادسازی آن از دست [[انگليس]] را داشت، درگذشت. پيكرش در [[مشهد (شهر)|مشهد]]، در جوار [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]]، در دارالحفاظ [[مسجد گوهرشاد]] دفن شد.<ref name=":0" />{{یادداشت|برخى تاریخ‌نگاران، به اشتباه، «عباس‌ميرزا ملك آراء»، دومين فرزند محمدشاه و برادر كوچك ناصرالدين شاه قاجار را، با عباس‌ميرزا نايب‌السلطنه يكى گرفته‌اند. عباس‌ميرزا ملك آراء، با بيگانگان تبانى و با سفارت انگلستان ارتباط داشته است.}}<ref>اسماعيل رائين، حقوق‌بگيران انگليس در ايران، ص ١١۴.</ref> | ||
یکی دیگر از فرزندان عباس‌میرزا، محمدميرزا معروف به وليعهد ثانى است كه با مرگ فتحعلى‌شاه، به فرمانروايى | یکی دیگر از فرزندان عباس‌میرزا، محمدميرزا معروف به وليعهد ثانى است كه با مرگ فتحعلى‌شاه، به فرمانروايى رسيد و محمدشاه قاجار نام گرفت؛ از این رو، فرهادمیرزا، برادر محمدشاه قاجار<ref name=":0" /> و عموی ناصرالدین شاه قاجار بود.<ref>خاطرات سیاسی امین‌‌‌الدوله، به کوشش حافظ فرمانفرمائیان، ص36ـ42؛ شرح حال رجال ایران، ج۳، ص۹۰.</ref> | ||
==ولادت و تحصیلات== | ==ولادت و تحصیلات== | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
سرانجام محمدشاه قاجار او را از این منصب عزل کرد؛ دلیل عزل او را سعایت مخالفان و تیرگی روابط او با صدر اعظم وقت، میرزاآغاسی دانسته‌اند.<ref>حقوق‌‌بگیران انگلیس در ايران، ص 354؛ نادر میرزا، تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز، ص 75؛ تاريخ منتظم ناصری، ج 3 ص 173.</ref> | سرانجام محمدشاه قاجار او را از این منصب عزل کرد؛ دلیل عزل او را سعایت مخالفان و تیرگی روابط او با صدر اعظم وقت، میرزاآغاسی دانسته‌اند.<ref>حقوق‌‌بگیران انگلیس در ايران، ص 354؛ نادر میرزا، تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز، ص 75؛ تاريخ منتظم ناصری، ج 3 ص 173.</ref> | ||
== تبعید به طالقان == | سال‌ها بعد، از ۱۲۹۳-۱۲۹۸ق، بار دیگر حکمرانی فارس را به دست گرفت.<ref name=":3">محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه، المآثر و اآلثار، ج 1، ص 5 و 76 و 112؛ عبدالله مستوفی، شرح زندگانی من، ج1، ص125.</ref> رواج رسم‌های نیکو و برقراری امنیت از خدماتی است که برای وی ذکر کرده‌اند.<ref>مکارم اآلثار، ج 3، ص 962 و 963.</ref> | ||
==تبعید به طالقان== | |||
وی در سال ۱۲۶۸ق. توسط ناصرالدین شاه، به طالقان تبعید شد؛ دلیل تبعید او، متهم بودن او در سوء قصد به جان شاه بود. برخی، عاملان این سوء قصد را پیروان فرقه [[بابیه]] دانسته و فرهاد میرزا را از این اتهام مبرا دانسته‌اند.<ref>یحیی آریان‌‌‌پور، از صبا تا نیما، ج1، ص157.</ref> | وی در سال ۱۲۶۸ق. توسط ناصرالدین شاه، به طالقان تبعید شد؛ دلیل تبعید او، متهم بودن او در سوء قصد به جان شاه بود. برخی، عاملان این سوء قصد را پیروان فرقه [[بابیه]] دانسته و فرهاد میرزا را از این اتهام مبرا دانسته‌اند.<ref>یحیی آریان‌‌‌پور، از صبا تا نیما، ج1، ص157.</ref> | ||
سفیر [[انگلیس]]، نام برخی از طردشدگان حکومت قاجار را نوشته و به نماینده دولت فرانسه در ایران تأکید کرد این افراد مورد حمایت دولت بریتانیا هستند. بین نام‌ها، فرهادمیرزا نیز وجود داشت. وقتی فرهادمیرزا با خبر شد، اعلام کرد پناهنده هیچ دولتی نبوده و اگر | سفیر [[انگلیس]]، نام برخی از طردشدگان حکومت قاجار را نوشته و به نماینده دولت [[فرانسه]] در [[ايران|ایران]] تأکید کرد این افراد مورد حمایت دولت بریتانیا هستند. بین نام‌ها، فرهادمیرزا نیز وجود داشت. وقتی فرهادمیرزا با خبر شد، اعلام کرد پناهنده هیچ دولتی نبوده و حتی اگر بخواهند او را در ایران گردن بزنند، به دولت بیگانه روی نمی‌آورد.<ref>تاريخ متظم ناصری، ج3، ص266؛ اسناد و مدارک مأموریت امین‌‌‌الدوله، ص181.</ref> | ||
==حکمرانی کردستان== | |||
از سال ۱۲۷۸ق. به کارگیری او در مناصب دولتی از سر گرفته شد، حکومت دوباره بر لرستان و خوزستان، عضویت دارالشورای کبرای دولتی<ref>شرح حال رجال ایران، ج 3 ،ص 88.</ref> و حکومت کردستان و همدان برخی از این مناصب هستند. وی توانست در کردستان، دو آشوب مهم را بخواباند.<ref>میرزا محمدخان مجدالملک سینکی، رساله مجدیه، ص 4؛ شرح حال رجال ایران، ج 3 ،ص 17 و 18 و 90.</ref> | |||
== سفر به حج == | |||
فرهادمیرزا، در رجب ۱۲۹۲ق. برای به جا آوردن [[حج]]، از [[تهران]] به [[حجاز]] رفت.<ref name=":3" /> او از آغاز سفر حج، لباس رسمی و درجات دولتی را کنار گذاشته و مانند یک [[زائر]] و حاجی عادی حرکت می‌کرد.<ref>سفرنامه فرهادمیرزا، ص285.</ref> | |||
سفر او یک سال طول کشیده و در ربیع‌الثانی ۱۲۹۳ق. به تهران بازگشت.<ref name=":3" /> | |||
== | == در نگاه دیگران == | ||
از | مهدی بامداد، فرهادمیرزا را یکی از چهار شاهزاده فاضل [[قاجاریه]] دانسته است.{{یادداشت|سه نفر دیگرعبارتند: از علیقلی‌‌‌میرزا اعتضادالسلطنه، بهمن‌‌‌میرزا و ابوالحسن میرزا.}}<ref>شرح حال رجال ایران، ج3، ص93؛ مقدمه سفرنامه فرهاد میرزا، ص12.</ref> نادرمیرزا، وی را شاهزاده عالم فاضل خوانده و آرزو کرده کاش مانند او هزار نفر در دوره قاجار می‌بود و به این خاندان نیرو و افتخار می‌داد.<ref>تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز، ص 76.</ref> رضاقلی‌خان هدایت نیز او را در عزم و اراده ستوده<ref>رضاقلي‌خان هدايت، مجمع الفصحا، ج1، ص46؛ لغتنامه دهخدا، ج11، ص17131.</ref> و چارلز استوری، خاورشناس [[انگلیس|انگلیسی]] او را اداره‌کننده‌ای بااستعداد، تحصیل‌کرده، ملتزم به موازین اسلامی و [[شیعه|شیعی]] و مورد احترام اقشار گوناگون دانسته است.<ref>ادبیات فارسی بر مبنای تألیف استوری، ص864.</ref> | ||
== درگذشت == | |||
فرهادمیرزا، از سال ۱۲۹۸ق. که حکمرانی [[استان فارس|فارس]] را تحویل داده، به [[تهران]] آمده و در شورای وزرا مشارکت کرد، تا پایان عمر از کار و خدمات دولتی کناره گرفت.<ref>از صبا تا نیما، ج 1، ص157.</ref> | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||