پرش به محتوا

سلمان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۸: خط ۵۸:
== قبل از اسلام ==
== قبل از اسلام ==
سلمان که در جستجوی حقیقت بود، از آیین زرتشتی روگردان شد،<ref>. السیره النبویه، ج1، ص 214-215.</ref> و با پذیرش [[مسیحیت]] به سرزمین [[شام]] سفر کرد. در کلیساهای این سرزمین به عبادت و خدمت مشغول شد.<ref>. السیره النبویه، ج1، ص 214-215؛ سیر اعلام النبلاء، ج1، ص 507_510؛ مهاجر حقیقت، ص 17_21.</ref>
سلمان که در جستجوی حقیقت بود، از آیین زرتشتی روگردان شد،<ref>. السیره النبویه، ج1، ص 214-215.</ref> و با پذیرش [[مسیحیت]] به سرزمین [[شام]] سفر کرد. در کلیساهای این سرزمین به عبادت و خدمت مشغول شد.<ref>. السیره النبویه، ج1، ص 214-215؛ سیر اعلام النبلاء، ج1، ص 507_510؛ مهاجر حقیقت، ص 17_21.</ref>
سلمان در [[عَمُّورِیَّه]]{{یادداشت|عموریه شهری تاریخی و ویران شده در ترکیه کنونی است.}} شام به هنگام مرگ روحانی برجسته مسیحی از زبان وی بشارتی از پیامبر خاتم(ص) شنید. او برای رسیدن به آرزویش همراه کاروانی به سمت حجاز راه افتاد اما در مسیر، کاروانیان او را به مردی یهودی در [[وادی القری|وادی القُری]] فروختند. این چنین است که قبل از هجرت پیامبر(ص)، سلمان در یثرب برده [[بنی قُرَیظَه]] {{یادداشت|از جمله طائفه‌های یهودی ساکن در یثرب یا همان مدینه عصر نبوی.}} بود.
سلمان در [[عَمُّورِیَّه]]{{یادداشت|عموریه شهری تاریخی و ویران شده در ترکیه کنونی است.}} شام به هنگام مرگ روحانی برجسته مسیحی از زبان وی بشارتی از پیامبر خاتم(ص) شنید. او برای رسیدن به آرزویش همراه کاروانی به سمت [[حجاز]] راه افتاد اما در مسیر، کاروانیان او را به مردی یهودی در [[وادی القری|وادی القُری]] فروختند. این چنین است که قبل از هجرت پیامبر(ص)، سلمان در [[یثرب]] برده [[بنی قُرَیظَه]] {{یادداشت|از جمله طائفه‌های یهودی ساکن در یثرب یا همان مدینه عصر نبوی.}} بود.


== بعد از اسلام ==
== بعد از اسلام ==
منابع درباره چگونگی آزادی و مسلمان شدن سلمان گزارش‌های مختلفی آورده‌اند. قول مشهور، وی را نخستین ایرانی می‌داند که در سال دوم هجرت در مدینه مسلمان شد، که آزادی‌اش توسط شخص پیامبر «(ص)» و تا آستانه [[غزوه خندق]] (۵ ه. ق) به تاخیر افتاد.<ref>. السیره النبویه، ج 1، ص 218؛ شرح نهج‌البلاغه، ج 18، ص 34-35؛ الطبقات الکبری، ج 4، ص 61-62؛ الاستیعاب، ج 2، ص 634-637.</ref> سلمان فارسی پس از آزادی با [[حذیفة بن یمان]]<ref>. الطبقات الکبری، ابن سعد، ج4، ص63؛ اعلام الوری، ج1، ص363؛ المنتظم، ج3، ص73.</ref> یا [[ابوذر]]<ref>. الکافی، ج8، ص297_ 299.</ref> عقد اخوت بست. نخستین حضور او شرکت در غزوه خندق {{یادداشت|نام دیگر جنگ احزاب.}} بود.<ref>. السیرة النبویه، ج2، ص224؛ تاریخ الیعقوبی، ج2، ص50؛ تجارب الامم، ج1، ص257.</ref>
منابع درباره چگونگی آزادی و مسلمان شدن سلمان گزارش‌های مختلفی آورده‌اند. قول مشهور، وی را نخستین ایرانی می‌داند که در سال دوم هجرت در مدینه مسلمان شد، که آزادی‌اش توسط شخص پیامبر «(ص)» و تا آستانه [[غزوه خندق]] (۵ ه. ق) به تاخیر افتاد.<ref>. السیره النبویه، ج 1، ص 218؛ شرح نهج‌البلاغه، ج 18، ص 34-35؛ الطبقات الکبری، ج 4، ص 61-62؛ الاستیعاب، ج 2، ص 634-637.</ref> سلمان فارسی پس از آزادی با [[حذیفة بن یمان]]<ref>. الطبقات الکبری، ابن سعد، ج4، ص63؛ اعلام الوری، ج1، ص363؛ المنتظم، ج3، ص73.</ref> یا [[ابوذر]]<ref>. الکافی، ج8، ص297_ 299.</ref> عقد اخوت بست. نخستین حضور او شرکت در غزوه [[غزوه احزاب|خندق]] {{یادداشت|نام دیگر جنگ احزاب.}} بود.<ref>. السیرة النبویه، ج2، ص224؛ تاریخ الیعقوبی، ج2، ص50؛ تجارب الامم، ج1، ص257.</ref>


=== جنگ خندق ===
=== جنگ خندق ===
پس از آن که رسول الله «(ص)» با اصحاب خویش درباره چگونگی دفاع مشورت کرد، سلمان با توجه به نبردهای دفاعی ایرانیان، پیشنهاد حفر خندق در مدینه را ارائه نمود.<ref>. السیرة النبویه، ج2، ص224؛ تاریخ الیعقوبی، ج2، ص50؛ تجارب الامم، ج1، ص257.</ref> اما به رغم شهرت انتساب این پیشنهاد به سلمان فارسی بنا به برخی از گزارش‌ها پیشنهاد حفر خندق از سوی خود رسول الله «(ص)» بوده است. چراکه قبل از سلمان، پیامبر «(ص)» یاران خود را در انتخاب یکی از دو گزینه حضور در شهر و نبرد در نزدیک [[کوه سَلع]] مخیر کرده بود<ref>. المغازی، ج2، ص445.</ref> و بعلاوه در نامه حضرت به [[ابوسفیان]]، طرح حفر خندق از الهام‌های خداوند دانسته شده است.<ref>. المغازی، ج2، ص493.</ref> براین اساس، می‌توان گفت سلمان صرفاً تأیید کننده پیشنهاد پیامبر «(ص)» بوده است.<ref>. المغازی، ج2، ص445؛ الصحیح من سیرة النبی، ج10، ص159-160.</ref> در همین نبرد پیامبر «(ص)» از وی با تعبیر «سلمان منا اهل البیت» یاد کرد.<ref>. السیره النبویه، ج2، ص214ـ224.</ref>
پس از آن که رسول الله «(ص)» با اصحاب خویش درباره چگونگی دفاع مشورت کرد، سلمان با توجه به نبردهای دفاعی ایرانیان، پیشنهاد حفر خندق در مدینه را ارائه نمود.<ref>. السیرة النبویه، ج2، ص224؛ تاریخ الیعقوبی، ج2، ص50؛ تجارب الامم، ج1، ص257.</ref> اما به رغم شهرت انتساب این پیشنهاد به سلمان فارسی بنا به برخی از گزارش‌ها پیشنهاد حفر خندق از سوی خود رسول الله «(ص)» بوده است. چراکه قبل از سلمان، پیامبر «(ص)» یاران خود را در انتخاب یکی از دو گزینه حضور در شهر و نبرد در نزدیک [[کوه سَلع]] مخیر کرده بود<ref>. المغازی، ج2، ص445.</ref> و بعلاوه در نامه حضرت به [[ابوسفیان]]، طرح حفر خندق از الهام‌های خداوند دانسته شده است.<ref>. المغازی، ج2، ص493.</ref> براین اساس، می‌توان گفت سلمان صرفاً تأیید کننده پیشنهاد پیامبر «(ص)» بوده است.<ref>. المغازی، ج2، ص445؛ الصحیح من سیرة النبی، ج10، ص159-160.</ref> در همین نبرد پیامبر «(ص)» از وی با تعبیر «سلمان منا اهل البیت» یاد کرد.<ref>. السیره النبویه، ج2، ص214ـ224.</ref>


بعدها در چند نقطه از دامنه کوه مساجدی به یاد بود نبرد ساخته شد ومردم آن‌ها را «[[مساجد فتح]]» یا «مساجد خندق» نامیدند که یکی از آنها [[مسجد سلمان فارسی]] است.<ref>. تاریخ المعالم المدینه، ص201-202.</ref> نیز در در کنار مسجدی که به نام علی بن ابی‌طالب (ع) است مسجدی به سلمان منسوب است؛ که این دو مسجد را سیف الدین حسین بن ابی‌الهیجاء از نژاد کُرد و از وزیران دولت شیعی فاطمی در سال ۵۷۵ق. تجدید بنا کرده است.<ref>. بهجه النفوس، ج 1، ص 566؛ وفاء الوفاء، ج3، ص43؛</ref>
بعدها در چند نقطه از دامنه کوه مساجدی به یاد بود نبرد ساخته شد ومردم آن‌ها را «[[مساجد فتح]]» یا «مساجد خندق» نامیدند که یکی از آنها [[مسجد سلمان فارسی]] است.<ref>. تاریخ المعالم المدینه، ص201-202.</ref> نیز در کنار مسجدی که به نام [[مسجد امام علی (مدینه)|علی بن ابی‌طالب]] (ع) است مسجدی به سلمان منسوب است؛ که این دو مسجد را سیف الدین حسین بن ابی‌الهیجاء از نژاد کُرد و از وزیران دولت شیعی [[فاطمیان|فاطمی]] در سال ۵۷۵ق. تجدید بنا کرده است.<ref>. بهجه النفوس، ج 1، ص 566؛ وفاء الوفاء، ج3، ص43؛</ref>


=== بعد از خندق ===
=== بعد از خندق ===
افزون بر غزوه خندق او در دیگر غزوات و رویداهای عصر نبوی، نیز حضور فعال داشت. در [[غزوه طائف]] به کار گرفتن منجنیق پیشنهاد سلمان بود.<ref>. سبل الهدی، ج5، ص 385؛ المغازی، ج3، ص927.</ref> افراد سلمان از راویان حدیث پیامبر «(ص)» بود و بسیاری از او حدیث نقل کرده‌اند.
افزون بر غزوه خندق او در دیگر غزوات و رویداهای عصر نبوی، نیز حضور فعال داشت. در [[غزوه طائف]] به کار گرفتن منجنیق پیشنهاد سلمان بود.<ref>. سبل الهدی، ج5، ص 385؛ المغازی، ج3، ص927.</ref> سلمان از راویان حدیث پیامبر «(ص)» بود و بسیاری از او حدیث نقل کرده‌اند.


=== خلافت عمر ===
=== سلمان در فتوحات ===
با گسترش فتوحات در عصر [[عمر]]، سلمان نقش بارزی به‌ویژه در فتوحات شرق و ایران ایفا کرد. پس از فتح مدائن (۱۵ ه. ق) سلمان فارسی و حذیفه بن یمان برای اقامت نیروها در امتداد فرات کوفه را انتخاب کردند.<ref>. تاریخ الطبری، ج3، ص145-146؛ الکامل فی التاریخ، ج2، ص527-528.</ref>
با گسترش فتوحات در عصر [[عمر]]، سلمان نقش بارزی به‌ویژه در فتوحات شرق و ایران ایفا کرد. پس از فتح [[مدائن]] (۱۵ ه. ق) سلمان فارسی و [[حذیفه بن یمان]] برای اقامت نیروها در امتداد [[فرات]] [[کوفه]] را انتخاب کردند.<ref>. تاریخ الطبری، ج3، ص145-146؛ الکامل فی التاریخ، ج2، ص527-528.</ref>
گفته شده او در فتوحات نقش سفیر و مبلّغ مسلمانان را ایفا می‌کرد. به طور مثال سلمان راهنمای سعد بن‌ ابی‌ وقاص در عبور از دجله بود. یا به راهنمایی او شهر مدائن، با پیمان صلح به تصرف درآمد که مرزبانان شهر نزد سلمان آمدند و اسلام آوردند و همراه آنان مردم تیسفون (پایتخت ساسانیان) مسلمان‌شدند. با گشوده‌شدن این شهر، خلیفه دوم<ref>. مروج االذهب؛ ج2، ص306-307.</ref> یا [[سعدبن‌ابی‌وقاص]] که فرمانده سپاه بود، سلمان را به کارگزاری آن شهر منصوب کرد.<ref>. تاریخ الیعقوبی؛ ج2، ص37.</ref>
گفته شده او در فتوحات نقش سفیر و مبلّغ مسلمانان را ایفا می‌کرد. به طور مثال سلمان راهنمای [[سعد بن‌ ابی‌ وقاص]] در عبور از [[دجله]] بود. یا به راهنمایی او شهر مدائن، با پیمان صلح به تصرف درآمد که مرزبانان شهر نزد سلمان آمدند و اسلام آوردند و همراه آنان مردم تیسفون (پایتخت ساسانیان) مسلمان‌شدند. با گشوده‌شدن این شهر، خلیفه دوم<ref>. مروج االذهب؛ ج2، ص306-307.</ref> یا [[سعدبن‌ابی‌وقاص]] که فرمانده سپاه بود، سلمان را به کارگزاری آن شهر منصوب کرد.<ref>. تاریخ الیعقوبی؛ ج2، ص37.</ref>


=== خلافت عثمان ===
=== خلافت عثمان ===
مطابق برخی گزارش‌ها، سلمان فارسی در برخی فتوحات<ref>. الکامل فی التاریخ؛ ج3، ص132.</ref> یا دفع شورش‌های عصر عثمان<ref>. فتوح البلدان، ج1، ص234؛ معجم البلدان؛ ج1، ص380.</ref> نیز حضور داشت که در صورت پذیرش خبر رحلت سلمان در زمان خلافت عمر، گزارش‌های شرکت او در فتوحات زمان [[عثمان]] قابل قبول نیست.
مطابق برخی گزارش‌ها، سلمان فارسی در برخی فتوحات<ref>. الکامل فی التاریخ؛ ج3، ص132.</ref> یا دفع شورش‌های عصر [[عثمان]]<ref>. فتوح البلدان، ج1، ص234؛ معجم البلدان؛ ج1، ص380.</ref> نیز حضور داشت که در صورت پذیرش خبر رحلت سلمان در زمان خلافت عمر، گزارش‌های شرکت او در فتوحات زمان [[عثمان]] قابل قبول نیست.


== سلمان و اهل البیت(ع) ==
== سلمان و اهل البیت(ع) ==
خط ۹۰: خط ۹۰:
==== مزار سلمان ====
==== مزار سلمان ====
{{اصلی|مرقد سلمان فارسی}}
{{اصلی|مرقد سلمان فارسی}}
مزار سلمان فارسی امروزه در شهر سلمان پاک در کشور عراق قرار دارد.
مزار سلمان فارسی امروزه در شهر سلمان پاک در کشور [[عراق]] قرار دارد.


==جستار های وابسته ==
==جستار های وابسته ==