Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۸۸۹
ویرایش
جدال (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «يازدهم ـ جدال<ref>. آية الله زنجاني: و آن قسم خوردن به خداوند متعال در مقام اثبا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== مسائل جدال در رساله امام خمینی(ره) == | |||
آية الله سبحاني: جدال آن است که براي اثبات يا رد سخني به خدا سوگند بخورد خواه با لفظ جلاله «الله» باشد يا معادل آن در زبانهاي ديگر.</ref> | جدال<ref>. آية الله زنجاني: و آن قسم خوردن به خداوند متعال در مقام اثبات يا ابطال مطلبي است، راست باشد يا دروغ، همراه با نزاع و ستيزه‌جويي باشد يا نباشد. | ||
] | آية الله سبحاني: جدال آن است که براي اثبات يا رد سخني به خدا سوگند بخورد خواه با لفظ جلاله «الله» باشد يا معادل آن در زبانهاي ديگر.</ref>و آن گفتن «لا وَالله» و «بَلي وَالله» است. | ||
و «آري»، دخالتي در جدال ندارد بلکه قَسَم خوردن در مقامِ اثبات مطلب يا ردّ غير، جدال است.<ref>. آية الله تبريزى: و احتياط در اين است که به غير اين دو کلمه نيز قسم نخورد و همچنين با الفاظي که مترادف آنهاست از هر لغتي که باشد. | |||
=== '''مسئله[373]''' === | |||
م ـ گفتن کلمه «لا» و کلمه «بَلي» و در ساير لغات، مرادف آن؛ مثل «نه» و «آري»، دخالتي در جدال ندارد بلکه قَسَم خوردن در مقامِ اثبات مطلب يا ردّ غير، جدال است.<ref>. آية الله تبريزى: و احتياط در اين است که به غير اين دو کلمه نيز قسم نخورد و همچنين با الفاظي که مترادف آنهاست از هر لغتي که باشد. | |||
ظاهر فرمايش آية الله خويي: اين است که: کلمه «لا» و «بلي» دخالت در مطلب دارد. | ظاهر فرمايش آية الله خويي: اين است که: کلمه «لا» و «بلي» دخالت در مطلب دارد. | ||
آية الله فاضل: در مرادف اشکال است و ظاهراً در جدال محرّم خصوص لفظ «لا» و «بلي» دخالت دارد. | آية الله فاضل: در مرادف اشکال است و ظاهراً در جدال محرّم خصوص لفظ «لا» و «بلي» دخالت دارد. | ||
آية الله گلپايگاني: بنا بر احتياط لازم، گفتن کلمه «آري والله» و «بله والله» و «نه والله» ملحق به آن است. | آية الله گلپايگاني: بنا بر احتياط لازم، گفتن کلمه «آري والله» و «بله والله» و «نه والله» ملحق به آن است. | ||
آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب در حال احرام از هر نوع مجادله و خصومت بپرهيزند، هرچند جمله‌هاي قسم در آن نباشد.</ref> | آية الله مکارم: بنا بر احتياط واجب در حال احرام از هر نوع مجادله و خصومت بپرهيزند، هرچند جمله‌هاي قسم در آن نباشد.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله [374]''' === | |||
م ـ قَسَم اگر به لفظ «الله» باشد يا مرادف آن؛ مثل «خدا» در زبان فارسي، جدال است،<ref>. آية الله بهجت: اگر قسم به لفظ جلاله نباشد اظهر عدم الحاق است و اگر به لفظ جلاله باشد ظاهر تحقق حرام به مجرد آن است. | |||
آية الله خامنه‌اي: بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است. | آية الله خامنه‌اي: بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است. | ||
آية الله خويي: بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است. | آية الله خويي: بنا بر احتياط واجب لفظ مرادف «الله» به هر زباني که باشد ملحق به جدال است. | ||
آية الله فاضل: ظاهراً لفظ «الله» بدون «لا» و «بلي» جدال محرّم نيست و مرادف «الله» نيز به هر زباني که باشد جدال محرّم نمي‌باشد.</ref> و اما قَسَم به غير خدا، به هر کسي باشد، ملحق به جدال نيست. | آية الله فاضل: ظاهراً لفظ «الله» بدون «لا» و «بلي» جدال محرّم نيست و مرادف «الله» نيز به هر زباني که باشد جدال محرّم نمي‌باشد.</ref> و اما قَسَم به غير خدا، به هر کسي باشد، ملحق به جدال نيست. | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''375''']''' === | |||
م ـ احتياط واجب الحاق ساير اسماء الله است به لفظ جلاله، پس اگر کسي قَسَم بخورد به «رحمان» و «رحيم» و «خالق سموات و ارض»، جدال محسوب مي‌شود به احتياط واجب.<ref>. آية الله بهجت: به مسئله قبلي مراجعه شود. | |||
آية الله زنجاني، آية الله سيستاني: در جدال کافي است که قسم به خداي متعال باشد ولو به لفظ | آية الله زنجاني، آية الله سيستاني: در جدال کافي است که قسم به خداي متعال باشد ولو به لفظ | ||
جلاله نباشد. | جلاله نباشد. | ||
آية الله سبحانی: ساير اسماء الله به لفظ جلاله محلق مي‌باشد. | آية الله سبحانی: ساير اسماء الله به لفظ جلاله محلق مي‌باشد. | ||
آية الله فاضل: در صورتي که مشتمل بر کلمه «لا» و يا «بلي» باشد در اين صورت نيز احتياط مستحب الحاق است.</ref> | آية الله فاضل: در صورتي که مشتمل بر کلمه «لا» و يا «بلي» باشد در اين صورت نيز احتياط مستحب الحاق است.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''376''']''' === | |||
م ـ در مقام ضرورت، براي اثبات حقي با ابطال باطلي جايز است قَسَم بخورد به جلاله و غير آن.<ref>. آية الله بهجت: و در صورت جواز کفاره‌اي نيست علي الاظهر. | |||
آيات عظام تبريزي، خويي، صافي، گلپايگاني: و همچنين براي اظهار مودت و دوستي و اکرام مؤمن نيز جايز است. | آيات عظام تبريزي، خويي، صافي، گلپايگاني: و همچنين براي اظهار مودت و دوستي و اکرام مؤمن نيز جايز است. | ||
آية الله زنجاني: بلکه قسم خوردن براي اظهار دوستي مؤمن يا تکريم او جايز است. | آية الله زنجاني: بلکه قسم خوردن براي اظهار دوستي مؤمن يا تکريم او جايز است. | ||
آية الله سبحاني: و همچنين اظهار و اثبات مودت و دوستي، يکي دو بار قسم خوردن اشکال ندارد ولي اگر مکرر و پي‌درپي شد جدال محسوب مي‌شود و احتياط مستحب آن است که در حال احرام اصلاً قسم نخورد. | آية الله سبحاني: و همچنين اظهار و اثبات مودت و دوستي، يکي دو بار قسم خوردن اشکال ندارد ولي اگر مکرر و پي‌درپي شد جدال محسوب مي‌شود و احتياط مستحب آن است که در حال احرام اصلاً قسم نخورد. | ||
آية الله سيستاني: استثنا مي‌شود از حرمت جدال موردي که ترک آن مستلزم ضرري بر مکلف باشد، مثلاً حق او را پايمال کند.</ref> | آية الله سيستاني: استثنا مي‌شود از حرمت جدال موردي که ترک آن مستلزم ضرري بر مکلف باشد، مثلاً حق او را پايمال کند.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''377''']''' === | |||
م ـ اگر در جدال راستگو باشد، در کمتر از سه مرتبه چيزي بر او نيست مگر استغفار<ref>. آية الله سيستاني: به گفته بعضي از فقها جدال با قسم راست محقّق نمي‌شود مگر اينکه سه بار پي‌درپي باشد و اين گفته خالي از وجه نيست، گرچه احتياط ترک آن است حتي يک بار.</ref>، و در سه مرتبه<ref>. آية الله خامنه‌اي: و در بيش از دو بار.</ref> کفاره بايد بدهد و کفاره آن يک گوسفند است.<ref>. آية الله بهجت: اگر سه مرتبه پي‌درپي باشد، و در حکم غير صورت تتابع با عدم تخلل تکفير تأمل است در صادق و کاذب. | |||
آية الله سبحاني: درکفاره در مرتبه سوم کفاره آن يک گوسفند و اگر بار ديگر سه مرتبه يا بيشتر قسم راست بخورد کفاره آن نيز يک گوسفند است ولي اگر در مقام جدال سوگند دروغ ياد کند در مرتبه نخست يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند است و براي مرتبه پنجم يک گاو است و براي مرتبه ششم دوباره شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد. | آية الله سبحاني: درکفاره در مرتبه سوم کفاره آن يک گوسفند و اگر بار ديگر سه مرتبه يا بيشتر قسم راست بخورد کفاره آن نيز يک گوسفند است ولي اگر در مقام جدال سوگند دروغ ياد کند در مرتبه نخست يک گوسفند و در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر است و اگر کفاره آن را بپردازد براي مرتبه چهارم يک گوسفند است و براي مرتبه پنجم يک گاو است و براي مرتبه ششم دوباره شتر است و تمامي موارد ياد شده در صورت علم به حکم شرعي و عمد است ولي اگر از روي فراموشي و يا جهل به مسئله قسم ياد کرد و جدال نمود چه دروغ و چه راست کفاره ندارد. | ||
آية الله سيستاني: اگر سه بار پي‌درپي باشد.</ref> | آية الله سيستاني: اگر سه بار پي‌درپي باشد.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''378''']''' === | |||
م ـ اگر در جدال دروغگو باشد احتياط واجب آن است که در يک | |||
مرتبه يک گوسفند کفاره بدهد و در دو مرتبه يک گاو و در سه مرتبه يک | مرتبه يک گوسفند کفاره بدهد و در دو مرتبه يک گاو و در سه مرتبه يک | ||
شتر بلکه خالي از قوت نيست.<ref>. آية الله بهجت: در يک مرتبه يک گوسفند و در دو مرتبه، بنا بر احتياط يک گاو کفاره بدهد، بلکه خالي از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالي از وجه نيست. (مناسک شيخ، ص22). | شتر بلکه خالي از قوت نيست.<ref>. آية الله بهجت: در يک مرتبه يک گوسفند و در دو مرتبه، بنا بر احتياط يک گاو کفاره بدهد، بلکه خالي از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالي از وجه نيست. (مناسک شيخ، ص22). | ||
| خط ۳۳: | خط ۴۵: | ||
آية الله فاضل: واجب است که در مرتبه اول گوسفند کفاره بدهد و احتياط واجب آن است که در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر کفاره بدهد و احتياط کامل به آن تحقق پيدا مي‌کند که در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه سوم بين گاو و شتر جمع نمايد. | آية الله فاضل: واجب است که در مرتبه اول گوسفند کفاره بدهد و احتياط واجب آن است که در مرتبه دوم يک گاو و در مرتبه سوم يک شتر کفاره بدهد و احتياط کامل به آن تحقق پيدا مي‌کند که در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه سوم بين گاو و شتر جمع نمايد. | ||
آية الله مکارم: اين قول موافق احتياط است.</ref> | آية الله مکارم: اين قول موافق احتياط است.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''379''']''' === | |||
م ـ اگر در جدال به دروغ، در دفعه اول يک گوسفند کفاره ذبح کرد، بعيد نيست که اگر بعد از آن جدال کند به دروغ، کفاره آن يک گوسفند باشد نه گاو.<ref>. آية الله سبحاني: کفاره آن يک گاو است. | |||
آية الله سيستاني: و اگر کفاره را داد و دوباره قَسَم دروغ خورد، بايد به ترتيبي که گذشت کفاره بدهد. | آية الله سيستاني: و اگر کفاره را داد و دوباره قَسَم دروغ خورد، بايد به ترتيبي که گذشت کفاره بدهد. | ||
آية الله صافی، آية الله گلپايگاني: متعرض اين فرع و فروع بعدي نشده¬اند. | آية الله صافی، آية الله گلپايگاني: متعرض اين فرع و فروع بعدي نشده¬اند. | ||
آية الله فاضل: بلکه بعيد نيست کفاره‌اش يک گاو باشد. | آية الله فاضل: بلکه بعيد نيست کفاره‌اش يک گاو باشد. | ||
آية الله مکارم: بعيد است.</ref> | آية الله مکارم: بعيد است.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''380''']''' === | |||
م ـ اگر در جدال به دروغ، دو مرتبه جدال کرد و يک گاو<ref>. نظر آيات عظام در مسئله 378 گذشت.</ref> ذبح کرد براي کفاره و بعد يک مرتبه ديگر جدال کرد به دروغ، ظاهراً يک گوسفند کفاره است<ref>. آية الله تبريزى: اگر بعد از اينکه دو مرتبه بر دروغ جدال کرد و دو گوسفند کفاره داد، براي مرتبه سوم فقط يک گوسفند بايد بدهد و اگر بعد از دادن دو گوسفند دو مرتبه ديگر جدال به دروغ کرد بايد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر جدال به دروغ کرد يک گاو بايد ذبح کند. | |||
آية الله خويي: در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد. | آية الله خويي: در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد. | ||
آية الله سبحاني: کفاره آن يک شتر است و اگر پس از ذبح شتر دوباره به دروغ جدال کرد کفاره آن يک گوسفند است و احکام کفاره در مسئله 377 گذشت. | آية الله سبحاني: کفاره آن يک شتر است و اگر پس از ذبح شتر دوباره به دروغ جدال کرد کفاره آن يک گوسفند است و احکام کفاره در مسئله 377 گذشت. | ||
آية الله فاضل: بعيد نيست کفاره‌اش يک شتر باشد.</ref> و اگر بعد از ذبح گاو دو مرتبه دروغ گفت و جدال کرد ظاهراً يک گاو کفاره آن است.<ref>. آية الله فاضل: بعيد نيست کفاره‌اش دو شتر باشد. | آية الله فاضل: بعيد نيست کفاره‌اش يک شتر باشد.</ref> و اگر بعد از ذبح گاو دو مرتبه دروغ گفت و جدال کرد ظاهراً يک گاو کفاره آن است.<ref>. آية الله فاضل: بعيد نيست کفاره‌اش دو شتر باشد. | ||
آية الله مکارم: مانند مسئله سابق است.</ref> | آية الله مکارم: مانند مسئله سابق است.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''381''']''' === | |||
م ـ اگر به راست جدال کرد بيشتر از سه مرتبه، هرچند باشد يک گوسفند کفاره است مگر آنکه بعد از سه مرتبه کفاره بدهد، در اين صورت اگر سه مرتبه ديگر جدال کند به راست بايد يک گوسفند ذبح کند.<ref>. آية الله تبريزى: به مسئله قبلي مراجعه شود. | |||
آية الله خويي: در جدال راست از بار سوم به بعد هر بار يک گوسفند دارد و دادن کفاره در اثنا تأثيري در اين حکم ندارد. | آية الله خويي: در جدال راست از بار سوم به بعد هر بار يک گوسفند دارد و دادن کفاره در اثنا تأثيري در اين حکم ندارد. | ||
آية الله سيستاني: اگر بعد از سه بار يا بيشتر قسم راست خوردن پي‌درپي کفاره بدهد و يا سه بار پشت سر هم قسم بخورد و پس از فاصله دوباره سه بار يا بيشتر پشت سر هم قسم بخورد، در اين دو صورت بايد يک کفاره ديگر بدهد. | آية الله سيستاني: اگر بعد از سه بار يا بيشتر قسم راست خوردن پي‌درپي کفاره بدهد و يا سه بار پشت سر هم قسم بخورد و پس از فاصله دوباره سه بار يا بيشتر پشت سر هم قسم بخورد، در اين دو صورت بايد يک کفاره ديگر بدهد. | ||
آية الله فاضل: ثبوت کفاره محل اشکال است.</ref> | آية الله فاضل: ثبوت کفاره محل اشکال است.</ref> | ||
] | |||
=== '''مسئله ['''382''']''' === | |||
م ـ اگر به دروغ ده مرتبه يا بيشتر جدال کند، کفاره يک شتر است ظاهراً،<ref>. آية الله زنجاني: کفاره آن يک شتر يا گاو است و اگر براي برخي از جدال‌ها کفاره داده، مازاد به نحو مستقل کفاره دارد.</ref> مگر آنکه پس از سه مرتبه يا زيادتر، کفاره را ذبح کند که در اين صورت در دفعه اول گوسفند و در دفعه دوم گاو و در دفعه سوم شتر است.<ref>. آية الله بهجت: به ذيل مسئله 377 و 378 مراجعه شود. | |||
آية الله تبريزى: چنانچه به دروغ بيش از سه مرتبه جدال کرد کفاره آن يک گاو است مگر اينکه پس از مراتب سابق کفاره را ذبح کرده باشد که در اين صورت بايد آنچه را که بعد از دادن کفاره محقق شده ملاحظه نمايد چنانچه يک مرتبه جدال به دروغ کرد يک گوسفند و اگر دو مرتبه جدال به دروغ کرد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر بود بايد يک گاو کفاره بدهد. | آية الله تبريزى: چنانچه به دروغ بيش از سه مرتبه جدال کرد کفاره آن يک گاو است مگر اينکه پس از مراتب سابق کفاره را ذبح کرده باشد که در اين صورت بايد آنچه را که بعد از دادن کفاره محقق شده ملاحظه نمايد چنانچه يک مرتبه جدال به دروغ کرد يک گوسفند و اگر دو مرتبه جدال به دروغ کرد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر بود بايد يک گاو کفاره بدهد. | ||
آية الله خويي: در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد. | آية الله خويي: در جدال دروغ، بار اول يک گوسفند و بار دوم گوسفندي ديگر و بار سوم به بعد، هر بار يک گاو است و دادن کفاره در اثنا، تأثيري در حکم ندارد. | ||
| خط ۵۳: | خط ۷۳: | ||
آية الله سيستاني: کفاره قسم دروغ در بار سوم و بعد از آن، هرچه باشد يک گاو است ولي اگر کفاره داد و دوباره قسم دروغ خورد يک گوسفند است و بار دوم نيز گوسفند و سوم گاو است. | آية الله سيستاني: کفاره قسم دروغ در بار سوم و بعد از آن، هرچه باشد يک گاو است ولي اگر کفاره داد و دوباره قسم دروغ خورد يک گوسفند است و بار دوم نيز گوسفند و سوم گاو است. | ||
آية الله فاضل: بعيد نيست که براي هر جدال زايد بر سه مرتبه يک شتر واجب باشد.</ref> | آية الله فاضل: بعيد نيست که براي هر جدال زايد بر سه مرتبه يک شتر واجب باشد.</ref> | ||
== فتوای فقهای دیگر == | |||