پرش به محتوا

بوی خوش: تفاوت میان نسخه‌ها

بوی خوش (ویرایش)

نسخهٔ ‏۹ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۴

۴٬۷۷۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۹ مهٔ ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''بوی خوش''' از کارهای ممنوع در حال [[احرام]] است.
'''بوی خوش''' یکی از [[محرمات احرام]] است به این معنا که حج‌گزار در حال احرام نباید از مواد خشبو کننده و عطرها استفاده کند یا مواد خوش‌بو را لمس کند یا بخورد یا ببوید. علاوه بر عطرها، استفاده از هرگونه ماده خوش‌بو حتی غذاهای خوش‌بو نیز در حال احرام ممنوع است اما دیدن و خرید و فروش عطر و عبور کردن از محل فروش عطر اشکالی ندارد.  
 
هر‌گونه بهره بردن از بوی خوش، خواه بوییدن عطرها و خواه آغشتن لباس و بدن به مواد خوشبو کننده و خواه دیگر کاربردها مانند خوردن، لمس کردن و مالیدن آن‌ها است. این موضوع در مبحث [[حج]] منابع فقهی با عنوان «طیب» که در لغت به معنای عطر و هر چیز خوشبو است،<ref>العین، ج2، ص8، «عطر؛ الصحاح، ج1، ص173، «طیب»؛ ج2، ص751، «عطر؛ لسان العرب، ج1، ص565، «طیب».</ref> در باب [[محرمات احرام]] یاد گشته و در آن به حکم فقهی گونه‌های انتفاع احرام‌گزار از بوی خوش پرداخته شده است.
برخی از مصداق‌های مهم طیب و بوی خوش، گیاهان خوشبو و خوراکی‌های خوش‌بو است.
 
در هریک از مصداق‌های طیب، یک یا چند کاربرد آن بر احرام‌گزاران ممنوع است که در احادیث مربوطه تنها بر سه‌گونه کاربردی آن، یعنی بوییدن، تناول کردن و مالیدن عطر تاکید شده است. به تصریح فقها همه کارهای مربوط به مواد خوشبوکننده بر احرام‌گزار حرام نیست؛ بلکه کارهایی که بهره بردن از بوی خوش به‌شمار نمی‌روند، جایز است؛ مانند: دیدن و خرید و فروش عطر و عبور کردن از محل فروش عطر.


درباره حکم فقهی برخی کاربردهای بوی خوش در حال احرام، میان مذاهب اسلامی و حتی گاه میان فقیهان یک مذهب فقهی، اختلاف‌نظر وجود دارد. فقیهان، به‌ویژه فقهای امامی، برخی مصداق‌های بوی خوش یا کاربردهای آن را از شمول حکم حرمت مستثنی دانسته‌اند. مانند [[خلوق کعبه]] (عطر ویژه [[پوشش کعبه]])، عطر بازار عطرفروشان میان [[صفا]] و [[مروه]]، نیاز و اضطرار و استهلاک ماده خوشبو کننده.
درباره حکم فقهی برخی کاربردهای بوی خوش در حال احرام، میان مذاهب اسلامی و حتی گاه میان فقیهان یک مذهب فقهی، اختلاف‌نظر وجود دارد. فقیهان، به‌ویژه فقهای امامی، برخی مصداق‌های بوی خوش یا کاربردهای آن را از شمول حکم حرمت مستثنی دانسته‌اند. مانند [[خلوق کعبه]] (عطر ویژه [[پوشش کعبه]])، عطر بازار عطرفروشان میان [[صفا]] و [[مروه]]، نیاز و اضطرار و استهلاک ماده خوشبو کننده.
خط ۱۰: خط ۵:
کفاره بوی خوش در فقه امامی، به پشتوانه احادیث، [[قربانی کردن]] یک گوسفند است.
کفاره بوی خوش در فقه امامی، به پشتوانه احادیث، [[قربانی کردن]] یک گوسفند است.


==کاربرد عطر و بوی خوش==
==بوی خوش در زمان احرام==


از کارهای ممنوع در حال [[احرام]]، هر‌گونه بهره بردن از بوی خوش، خواه بوییدن عطرها و خواه آغشتن لباس و بدن به مواد خوشبو کننده و خواه دیگر کاربردها مانند خوردن، لمس کردن و مالیدن آن‌ها است. این موضوع در مبحث [[حج]] منابع فقهی با عنوان «طیب» که در لغت به معنای عطر و هر چیز خوشبو است،<ref>العین، ج2، ص8، «عطر؛ الصحاح، ج1، ص173، «طیب»؛ ج2، ص751، «عطر؛ لسان العرب، ج1، ص565، «طیب».</ref> در باب [[محرمات احرام]] یاد گشته و در آن به حکم فقهی گونه‌های انتفاع احرام‌گزار از بوی خوش پرداخته شده است.
از کارهای ممنوع در حال [[احرام]]، هر‌گونه بهره بردن از بوی خوش، خواه بوییدن عطرها و خواه آغشتن لباس و بدن به مواد خوشبو کننده و خواه دیگر کاربردها مانند خوردن، لمس کردن و مالیدن آن‌ها است. این موضوع در مبحث [[حج]] منابع فقهی با عنوان «طیب» که در لغت به معنای عطر و هر چیز خوشبو است،<ref>العین، ج2، ص8، «عطر؛ الصحاح، ج1، ص173، «طیب»؛ ج2، ص751، «عطر؛ لسان العرب، ج1، ص565، «طیب».</ref> در باب [[محرمات احرام]] یاد گشته و در آن به حکم فقهی گونه‌های انتفاع احرام‌گزار از بوی خوش پرداخته شده است.
کاربرد عطر و بوی خوش از اخلاق پیامبران شمرده شده است.<ref>الکافی، کلینی، ج6، ص510؛ من لا یحضره الفقیه، ج1، ص131؛ وسائل الشیعه، ج2، ص142-144.</ref> نیز بر پایه منابع تاریخی و حدیثی، اهتمام و التزام به کاربرد بوی خوش و استفاده از عطر در [[سیره پیامبر(ص)]] و [[امامان(ع)]] به چشم می‌خورد<ref>نک: صحیح البخاری، ج7، ص59-61؛ الطبقات، ج1، ص399؛ وسائل الشیعه، ج2، ص149-150؛ ج14، ص237.</ref> و در احادیث هم بدان سفارش شده<ref>نک: مجمع الزوائد، ج5، ص157-158؛ وسائل الشیعه، ج2، ص141-153.</ref> و به‌ویژه در مواردی مستحب مؤکّد به‌شمار رفته است؛
از جمله کاربرد عطر در روز جمعه<ref>الکافی، کلینی، ج6، ص511؛ المحلی، ج2، ص8-9؛ ج5، ص76؛ وسائل الشیعه، ج7، ص364-366، 395-396.</ref> و برای حضور در [[نماز جمعه]]<ref>المراسم، ص77؛ الاستذکار، ج1، ص364؛ اعانة الطالبین، ج2، ص97.</ref> و نمازهای [[عید فطر]] و [[عید قربان]]<ref>الام، ج1، ص284؛ الاستذکار، ج1، ص364؛ مواهب الجلیل، ج2، ص575.</ref> و نیز هنگام [[زیارت]] مرقد مطهر پیامبر و امامان.<ref>وسائل الشیعه، ج14، ص390؛ اعانة الطالبین، ج2، ص355؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج1، ص947-959.</ref>
با این‌همه، بر پایه برخی علل و حکمت‌ها، در مواردی ویژه، فقیهان این کار را ممنوع یا مکروه شمرده‌اند که در این‌جا می‌توان به این احکام اشاره کرد:
کراهت استشمام گل خوشبو هنگام [[روزه]]،<ref>مواهب الجلیل، ج3، ص349؛ مغنی المحتاج، ج1، ص435؛ الحدائق، ج13، ص158-160.</ref> حرمت به کارگیری بوی خوش برای زنی که در عده وفات به‌‌سر می‌برد،<ref>المبسوط، طوسی، ج5، ص263-264؛ المدونة الکبری، ج2، ص431.</ref> و حرمت<ref>النهایه، ص172؛ شرائع الاسلام، ج1، ص161؛ نک: المجموع، ج6، ص528.</ref> یا کراهت<ref>نک: المجموع، ج6، ص528.</ref> کاربرد بوی خوش هنگام [[اعتکاف]]. حکمت این ممنوعیت را برای احرام‌گزار، دوری او از آسایش‌طلبی، لذت‌جویی و پیرایه‌های دنیوی و روی آوردن و اهتمام به مقاصد اخروی یاد کرده‌اند.<ref>صحیح مسلم، ج8، ص74؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص241؛ ج8، ص12؛ عمدة القاری، ج2، ص223.</ref>
==حرمت کاربرد بوی خوش==
مهم‌ترین حکم فقهی درباره «طیب» در باب محرمات احرام، حرمت کاربرد بوی خوش است که بر حسب گونه ماده خوشبوکننده، انواع گوناگون دارد. در منابع فقهی ذیل این موضوع، هم به حکم کاربرد بوی خوش پیش از احرام و هم به گستره حکم حرمت در حال احرام پرداخته شده است. گستره حکم از یک سو به انواع و مصداق‌های حرامِ «طیب» و از سوی دیگر به گونه‌‌های ممنوع کاربرد بوی خوش بازمی‌گردد.


===کاربرد بوی خوش پیش از احرام===
===کاربرد بوی خوش پیش از احرام===
خط ۳۲: خط ۱۵:
====دیدگاه امامیه====
====دیدگاه امامیه====


همچنین به باور [[امامیه]]،<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص321؛ مسالک الافهام، ج2، ص260؛ جواهر الکلام، ج18، ص374-375.</ref> آغشتن بدن به روغن خوشبو پیش از احرام در صورتی که بوی آن تا هنگام احرام باقی بماند، به پشتوانه احادیث<ref>نک: وسائل الشیعه، ج12، ص460-462.</ref> حرام است. البته به تصریح برخی فقها، این ممنوعیت را باید منوط بدان دانست که وقت محرم شدن تنگ و بوی خوش غیر قابل رفع باشد. اما در صورتی که زمان احرام موسّع باشد، چنین حرمتی وجود ندارد. نهایت آن که هنگام احرام باید ماده خوشبو را برطرف ساخت.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص260-261؛ نک: جواهر الکلام، ج18، ص375.</ref> از این‌‌رو، برخی فقها بدین استدلال که در غیر حال احرام خودداری از مواد خوشبو لازم نیست، این حرمت را نمی‌پذیرند و به پشتوانه احادیث یاد شده، به کراهت باور دارند. البته به باور آن‌ها، ازاله بوی خوش در هنگام احرام واجب است.<ref>الوسیله، ص164؛ نک: جواهر الکلام، ج18، ص375.</ref>  
همچنین به باور [[امامیه]]،<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص321؛ مسالک الافهام، ج2، ص260؛ جواهر الکلام، ج18، ص374-375.</ref> آغشتن بدن به روغن خوشبو پیش از احرام در صورتی که بوی آن تا هنگام احرام باقی بماند، به پشتوانه احادیث<ref>نک: وسائل الشیعه، ج12، ص460-462.</ref> حرام است. البته به تصریح برخی فقها، این ممنوعیت را باید منوط بدان دانست که وقت محرم شدن تنگ و بوی خوش غیر قابل رفع باشد. اما در صورتی که زمان احرام باشد، چنین حرمتی وجود ندارد. نهایت آن که هنگام احرام باید ماده خوشبو را برطرف ساخت.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص260-261؛ نک: جواهر الکلام، ج18، ص375.</ref> از این‌‌رو، برخی فقها بدین استدلال که در غیر حال احرام خودداری از مواد خوشبو لازم نیست، این حرمت را نمی‌پذیرند و به پشتوانه احادیث یاد شده، به کراهت باور دارند. البته به باور آن‌ها، ازاله بوی خوش در هنگام احرام واجب است.<ref>الوسیله، ص164؛ نک: جواهر الکلام، ج18، ص375.</ref>  


====دیدگاه اهل‌سنت====
====دیدگاه اهل‌سنت====
برگرفته از «https://wikihaj.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/45712»