اسامه بن زید: تفاوت میان نسخهها
تکميل شناسه
Hasaninasab (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
(تکميل شناسه) |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام کامل = اسامة بن زید بن حارثه | | نام کامل = اسامة بن زید بن حارثه | ||
| کنیه = | | کنیه = ابوزيد،ابومحمد،ابوخارجه | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| زادروز/زادگاه = | | زادروز/زادگاه = | ||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| نسب/قبیله = [[قبیله کلب|کلب]] | | نسب/قبیله = [[قبیله کلب|کلب]] | ||
| خویشاوندان سرشناس = زید بن حارثه، | | خویشاوندان سرشناس = زید بن حارثه، | ||
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت = | | تاریخ و مکان درگذشت/شهادت = مدينه | ||
| نحوه درگذشت/شهادت = | | نحوه درگذشت/شهادت = مرگ طبيعي | ||
| مدفن = [[قبرستان بقیع]] | | مدفن = [[قبرستان بقیع]] | ||
| زمان اسلام آوردن = | | زمان اسلام آوردن = | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| حضور در جنگها = | | حضور در جنگها = | ||
| هجرت به = | | هجرت به = | ||
| دلیل شهرت = | | دلیل شهرت = پسر ربيه رسول الله | ||
| نقشهای برجسته = | | نقشهای برجسته = فرماندهي لشکر معروف به جيش اسامه | ||
| دیگر فعالیتها = | | دیگر فعالیتها = | ||
| آثار = | | آثار = مسند اسامه | ||
}} | }} | ||
'''اُسامة بن زيد:'''صحابي و فرمانده سپاه اسامه در نبرد با روم بود | '''اُسامة بن زيد:'''صحابي و فرمانده سپاه اسامه در نبرد با روم بود. پیامبراکرم علیرغم اعتراضات اصحاب کهنسال، او را شایسته فرماندهی دانست و اورا بر بسیاری از صحابه کهنسالش مانند ابوبکر و عمر امیر کرد. لشکر وی علیرغم تاکیدات پیامبراکرم براي شتاب در اعزام تا وفات آن حضرت در مدينه ماند و پس از رحلت آن حضرت به منطقه اعزام شد و با فتحی چشمگیر بازگشت. وي از کساني است که از بيعت و همکاري با اميرمؤمنان خودداري کرد ولي همچنان مورد عنايت اهل بيت ماند رواياتي که او از پيامبر اکرم نقل کرده است در مجموعهاي به نام «مسند اسامه» باقيماندهاست. | ||
== | ==شخصيت شناسي== | ||
اسامه از تيره كلب از قضاعه<ref>جمهرة انساب العرب، ص459 | اسامه از تيره كلب از قضاعه<ref>جمهرة انساب العرب، ص459.</ref> فرزند زيد و [[ام ايمن|اُم ايمن]] بود كه هر دو از بردگان آزاد شده بودند. | ||
* پدرش زيد آزاد شده رسول خدا(ص) و پسر خوانده آن حضرت(ص) و از نخستين مسلمانان بود<ref>اسد الغابه، ج1، ص225؛ سير اعلام النبلاء، ج2، ص459.</ref> | * پدرش زيد آزاد شده رسول خدا(ص) و پسر خوانده آن حضرت(ص) و از نخستين مسلمانان بود<ref>اسد الغابه، ج1، ص225؛ سير اعلام النبلاء، ج2، ص459.</ref> | ||
* مادرش بَرَكه نامآور به اُم ايمن، دايه و آزاد شده رسول خدا(ص) بود.<ref>السيرة النبويه، ج1، ص264؛ الطبقات، ج4، ص45؛ انساب الاشراف، ج2، ص112.</ref>از اين رو، اين سه تن را از موالي رسول خدا(ص)<ref> المحبر، ص128؛ الكامل، ج2، ص311.</ref>يا موالي بنيهاشم<ref>الاخبار الطوال، ص144-145؛ الطبقات، خليفه، ص32.</ref>به شمار آوردهاند. | * مادرش بَرَكه نامآور به اُم ايمن، دايه و آزاد شده رسول خدا(ص) بود.<ref>السيرة النبويه، ج1، ص264؛ الطبقات، ج4، ص45؛ انساب الاشراف، ج2، ص112.</ref>از اين رو، اين سه تن را از موالي رسول خدا(ص)<ref> المحبر، ص128؛ الكامل، ج2، ص311.</ref>يا موالي بنيهاشم<ref>الاخبار الطوال، ص144-145؛ الطبقات، خليفه، ص32.</ref>به شمار آوردهاند. | ||
او را مردي سيهچرده با بيني پهن و شكمي بزرگ دانستهاند. از او به ذوالبطن نيز ياد كردهاند.<ref>اسد الغابه، ج1، ص64؛ الطبقات، ج3، ص44؛ ج4، ص69.</ref>وي در مكه زاده شد و همان جا پرورش يافت.<ref>الطبقات، ج4، ص45.</ref>اما هنگام تولد او مشخص نيست. از آنجا كه سن او را در دوران رحلت رسول خدا(ص) 17<ref>التنبيه و الاشراف، ج1، ص24.</ref>، 18<ref>الاستيعاب، ج1، ص170.</ref>، 19<ref>المغازي، ج3، ص1125.</ref>، 20 <ref>الطبقات، ج4، ص54.</ref>21<ref> انساب الاشراف، ج2، ص109.</ref>سال نوشتهاند، بايد ميان سالهاي دوم تا پنجم بعثت زاده شده باشد. به احتمال مرگ او در سالهاي 62 تا 65ق. رخ داده است.مرگ او در جُرْف در فاصلة سه ميلي<ref>الطبقات، ج4، ص72؛ معجم البلدان، ج2، ص128.</ref>يا سه فرسخي<ref>معجم ما استعجم، ج2، ص377.</ref>مدينه اتفاق افتاد. جسد او را به مدينه منتقل كردند و همان جا به خاك سپردند.<ref> الطبقات، ج4، ص54.</ref> | او را مردي سيهچرده با بيني پهن و شكمي بزرگ دانستهاند. از او به ذوالبطن نيز ياد كردهاند.<ref>اسد الغابه، ج1، ص64؛ الطبقات، ج3، ص44؛ ج4، ص69.</ref>وي در مكه زاده شد و همان جا پرورش يافت.<ref>الطبقات، ج4، ص45.</ref>اما هنگام تولد او مشخص نيست. از آنجا كه سن او را در دوران رحلت رسول خدا(ص) 17<ref>التنبيه و الاشراف، ج1، ص24.</ref>، 18<ref>الاستيعاب، ج1، ص170.</ref>، 19<ref>المغازي، ج3، ص1125.</ref>، 20 <ref>الطبقات، ج4، ص54.</ref>21<ref> انساب الاشراف، ج2، ص109.</ref>سال نوشتهاند، بايد ميان سالهاي دوم تا پنجم بعثت زاده شده باشد. به احتمال مرگ او در سالهاي 62 تا 65ق. رخ داده است.مرگ او در جُرْف در فاصلة سه ميلي<ref>الطبقات، ج4، ص72؛ معجم البلدان، ج2، ص128.</ref>يا سه فرسخي<ref>معجم ما استعجم، ج2، ص377.</ref>مدينه اتفاق افتاد. جسد او را به مدينه منتقل كردند و همان جا به خاك سپردند.<ref> الطبقات، ج4، ص54.</ref> | ||
بازماندگان نسل او را تا اوايل سده سوم بيش از 20 تن ياد نكردهاند.<ref>الطبقات، ج4، ص54.</ref>كساني را كه در طول تاريخ از نسل وي پديد آمدهاند، «اُسامي» ناميدهاند.<ref>الانساب، ج1، ص191؛ لب اللباب، ص11.</ref> | بازماندگان نسل او را تا اوايل سده سوم بيش از 20 تن ياد نكردهاند.<ref>الطبقات، ج4، ص54.</ref>كساني را كه در طول تاريخ از نسل وي پديد آمدهاند، «اُسامي» ناميدهاند.<ref>الانساب، ج1، ص191؛ لب اللباب، ص11.</ref> | ||
خط ۶۳: | خط ۶۱: | ||
برخي منابع شيعي از مخالفت اولي اسامه با جريان سقيفه و پاسخ درشت او به نامه ابوبكر حكايت دارند<ref> اليقين في امرة امير المؤمنين، ص310.</ref>؛ اما بيشتر منابع از همراهي او با خلفاي سهگانه گزارش ميدهند. بر پايهگزارشهاي تاريخي، وي پس از تثبيت خلافت ابوبكر (حك: 11ـ13ق.)، به فرمان و مشايعت او و نيز موافقت اسامه با درخواست ابوبكر براي معاف ساختن عمر از شركت در سپاه، به سوي بلقاء از توابع دمشق كه مركز آن عمان/ امّان بوده است،[71]در ناحيه شام لشكر كشيد و به آبادي اُبني از روستاهاي موته[72]هجوم برد و پيروزيهايي به دست آورد و توانست قاتل پدر خود را بكشد. سپاه او پس از 40 تا 60 روز به مدينه بازگشت و مردم مدينه با خوشحالي از آنها استقبال كردند.[73] | برخي منابع شيعي از مخالفت اولي اسامه با جريان سقيفه و پاسخ درشت او به نامه ابوبكر حكايت دارند<ref> اليقين في امرة امير المؤمنين، ص310.</ref>؛ اما بيشتر منابع از همراهي او با خلفاي سهگانه گزارش ميدهند. بر پايهگزارشهاي تاريخي، وي پس از تثبيت خلافت ابوبكر (حك: 11ـ13ق.)، به فرمان و مشايعت او و نيز موافقت اسامه با درخواست ابوبكر براي معاف ساختن عمر از شركت در سپاه، به سوي بلقاء از توابع دمشق كه مركز آن عمان/ امّان بوده است،[71]در ناحيه شام لشكر كشيد و به آبادي اُبني از روستاهاي موته[72]هجوم برد و پيروزيهايي به دست آورد و توانست قاتل پدر خود را بكشد. سپاه او پس از 40 تا 60 روز به مدينه بازگشت و مردم مدينه با خوشحالي از آنها استقبال كردند.[73] | ||
پس از اين نبرد، اسامه مدتي كوتاه در برخي از مناطق همچون مِزّه، روستايي بزرگ در نيم فرسخي دمشق[74]و وادي القري، از واديهاي گسترده ميان شام و مدينه و از توابع مدينه[75]سكنا گزيد. اما پس از اندكي به مدينه بازگشت[76]و هنگام بيرون رفتن ابوبكر براي پيكار با مرتدان در نبرد ذي القصه به سال 11ق. جانشين او در مدينه شد.[77]بر پايه گزارشي، او در كنار خالد بن وليد، در نبرد با مسيلمه كذاب به سال 11ق. فرماندهي جناح چپ سپاه را بر عهده داشت.[78] | پس از اين نبرد، اسامه مدتي كوتاه در برخي از مناطق همچون مِزّه، روستايي بزرگ در نيم فرسخي دمشق[74]و وادي القري، از واديهاي گسترده ميان شام و مدينه و از توابع مدينه[75]سكنا گزيد. اما پس از اندكي به مدينه بازگشت[76]و هنگام بيرون رفتن ابوبكر براي پيكار با مرتدان در نبرد ذي القصه به سال 11ق. جانشين او در مدينه شد.[77]بر پايه گزارشي، او در كنار خالد بن وليد، در نبرد با مسيلمه كذاب به سال 11ق. فرماندهي جناح چپ سپاه را بر عهده داشت.[78] | ||
===در دوران حكومت عمر ( | ===در دوران حكومت عمر (13ـ23ق.)=== | ||
اسامه محبوب دستگاه حكومت بود؛ به گونهاي كه هنگام تأسيس ديوان به سال 20ق. و تعيين سهم عطاي افراد، عمر سهم او را همانند اصحاب بدر و حتي بيشتر از عبدالله، فرزند خود، تعيين كرد و دليل آن را دلبستگي پيامبر(ص) به او و پدرش زيد ياد كرد.[79] | اسامه محبوب دستگاه حكومت بود؛ به گونهاي كه هنگام تأسيس ديوان به سال 20ق. و تعيين سهم عطاي افراد، عمر سهم او را همانند اصحاب بدر و حتي بيشتر از عبدالله، فرزند خود، تعيين كرد و دليل آن را دلبستگي پيامبر(ص) به او و پدرش زيد ياد كرد.[79] | ||
خط ۱۴۰: | خط ۱۳۸: | ||
[[رده:اشخاص صدر اسلام]] | [[رده:اشخاص صدر اسلام]] | ||
[[رده:صحابه]] | [[رده:صحابه]] | ||
[[رده:وابستگان | [[رده:وابستگان پيامبراکرم،معتزليان نخستين]] |