ام هانی: تفاوت میان نسخهها
←منابع
(←منابع) |
(←منابع) |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
'''ام هانی'''، خواهر [[امام علی(ع)]] است و یکی از درهای [[مسجدالحرام]] نیز [[باب امهانی|باب امهانی]] نامیده شده است. وی دختر [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]] است. زمان اسلام آوردن وی را هنگام [[فتح مکه]] همراه زنان قریش گزارش دادهاند؛ ولی بنابر شواهدی قبل از فتح مکه بوده است. | '''ام هانی'''، خواهر [[امام علی(ع)]] است و یکی از درهای [[مسجدالحرام]] نیز [[باب امهانی|باب امهانی]] نامیده شده است. وی دختر [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]] است. زمان اسلام آوردن وی را هنگام [[فتح مکه]] همراه زنان قریش گزارش دادهاند؛ ولی بنابر شواهدی قبل از فتح مکه بوده است. | ||
از | بنا به گفته برخی از مورخین، آغاز [[معراج پیامبر]] از خانه امهانی، همچنین اقامت حضرت محمد(ص) در [[لیلة المبیت]] در خانه وی بوده است. امهانی در [[حجة الوداع]] همراه پیامبر(ص) بود و از نخستین راویان [[غدیر خم]] میباشد. همچنین امهانی از راویان سخنان [[حضرت فاطمه(س)]] با [[ابوبکر]] در موضوع [[فدک]] و [[حدیث ثقلین]] بوده است. در گزارشی، سخن از دیدار او با [[امام حسین(ع)]] ساعاتی پیش از بیرون آمدن از [[مدینه]] به میان آمده است. | ||
== معرفی == | ==معرفی== | ||
ام هانی دختر ابوطالب و فاطمه بنت اسد و خواهر [[امام علی(ع)]] است<ref>الطبقات، ج8، ص38-39، 178.</ref> که یکی از درهای [[مسجدالحرام]] نیز به خاطر مجاورت با خانه وی، [[باب امهانی|باب امهانی]] نامیده شده است.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص194؛ منائح الکرم، ج3، ص481، «پاورقی؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص751.</ref> وی خواهر تنی [[طالب بن ابوطالب|طالب]]، [[عقیل بن ابوطالب|عقیل]]، [[جعفر بن ابوطالب|جعفر]] و امام علی(ع) است.<ref>الطبقات، ج8، ص178؛الاستیعاب، ج4، ص1889، 1963.</ref> از امهانی با نامهایی چون فاخته،<ref>الطبقات، ج8، ص120؛مسند احمد، ج6، ص340.</ref> فاطمه<ref>اسد الغابه، ج6، ص228، 404.</ref> و عاتکه<ref>الاصابه، ج8، ص346.</ref> و بنا بر قولی هند<ref>المغازی، ج2، ص848؛السیرة النبویه، ج2، ص876.</ref> یاد شده است. | ام هانی دختر ابوطالب و فاطمه بنت اسد و خواهر [[امام علی(ع)]] است<ref>الطبقات، ج8، ص38-39، 178.</ref> که یکی از درهای [[مسجدالحرام]] نیز به خاطر مجاورت با خانه وی، [[باب امهانی|باب امهانی]] نامیده شده است.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص194؛ منائح الکرم، ج3، ص481، «پاورقی؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص751.</ref> وی خواهر تنی [[طالب بن ابوطالب|طالب]]، [[عقیل بن ابوطالب|عقیل]]، [[جعفر بن ابوطالب|جعفر]] و امام علی(ع) است.<ref>الطبقات، ج8، ص178؛الاستیعاب، ج4، ص1889، 1963.</ref> از امهانی با نامهایی چون فاخته،<ref>الطبقات، ج8، ص120؛مسند احمد، ج6، ص340.</ref> فاطمه<ref>اسد الغابه، ج6، ص228، 404.</ref> و عاتکه<ref>الاصابه، ج8، ص346.</ref> و بنا بر قولی هند<ref>المغازی، ج2، ص848؛السیرة النبویه، ج2، ص876.</ref> یاد شده است. | ||
همسر امهانی، [[هبیرة بن ابیوهب مخزومی]]، بنا بر گفته مورخان از آزاردهندگان [[پیامبر(ص)]] دانسته شده است.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242.</ref> امهانی دارای چهار فرزند به نامهای هانی، عمر، یوسف و | همسر امهانی، [[هبیرة بن ابیوهب مخزومی]]، بنا بر گفته مورخان از آزاردهندگان [[پیامبر(ص)]] دانسته شده است.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242.</ref> امهانی دارای چهار فرزند به نامهای هانی، عمر، یوسف و جَعده بوده است.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1964.</ref> | ||
از میان چهار فرزند امهانی، | از میان چهار فرزند امهانی، [[جعدة بن هبیره]] جایگاه مهمتری دارد. وی از شرکت کنندگان در [[نبرد صفین]] بود<ref>وقعة صفین، ص465.</ref>و از سوی امام علی(ع) به حکومت [[خراسان بزرگ|خراسان]] منصوب شد.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242؛الاخبار الطوال، ص173.</ref> [[خاندان جعده]] از [[خاندانهای شیعی]] در [[کوفه]] و از دعوتکنندگان [[امام حسین (ع)|امام حسین(ع)]] به کوفه دانسته شدهاند.<ref>انساب الاشراف، ج3، ص366.</ref> | ||
== | ====اسلام آوردن==== | ||
برخی صحابهنگاران، هنگام اسلام آوردن اُمهانی را سال هشتم ق. و در پی [[فتح مکه]] دانستهاند.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1889، 1963.</ref> شواهدی در دست است که [[اسلام]] او را در موارد گوناگون پیش از فتح مکه ثابت میکند. از جمله آنها، تعیین سهمی از غنیمتهای [[خیبر]] برای او پیش از فتح مکه است.<ref>الطبقات، ج8، ص47؛المغازی، ج2، ص649.</ref> برخی از مورخان، پیشینه هرگونه [[شرک]] را برای او منتفی دانستهاند.<ref>شرح الاخبار، ج1، ص120؛ج2، ص375.</ref> | |||
شماری از منابع از وجود دلبستگی متقابل میان او و [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در دوران پیش از [[بعثت]] و حتی خواستگاری | ====خواستگاری پیامبر==== | ||
شماری از منابع از وجود دلبستگی متقابل میان او و [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در دوران پیش از [[بعثت]] و حتی خواستگاری حضرت محمد(ص) از او سخن به میان آوردهاند.<ref>انساب الاشراف، ج10، ص242؛المحبر، ص396.</ref>به سبب مناسبات قبیلهای [[ابوطالب]] با [[بنیمخزوم]]، ابوطالب ناچار به پذیرش خواستگاری [[هبیرة بن ابی وهب مخزومی]] از امهانی شد.<ref>المحبر، ص97-98؛الطبقات، ج8، ص120.</ref> در پی [[فتح مکه]] نیز پیامبر(ص) بار دیگر از او خواستگاری کرد که امهانی از پذیرش خواسته ایشان با توجه به ملاحظاتی عذر آورد به دلیل آیه ۵۰ سوره [[سوره احزاب|احزاب]] که خود را در زمره مصداقهای یاد شده در این آیه نمیدید<ref>الطبقات، ج8، ص121؛تاریخ طبری، ج16، ص619.</ref> و به سبب ضرورت نگهداری از فرزندان خردسالش، احتمال میداد که نتواند وظیفه همراهی و همسری پیامبر(ص) را به خوبی ادا کند<ref>الطبقات، ج8، ص120؛وسائل الشیعه، ج20، ص37.</ref> البته رسول خدا(ص) این دغدغه امهانی را خصلت ممتاز زنان [[قبیله قریش|قریش]] دانسته، او را به این ویژگی ستود.<ref>انساب الاشراف، ج2، ص97؛الکافی، ج5، ص326.</ref> با وجود این گزارشها، برخی امهانی را در شمار [[همسران پیامبر(ص)]] دانستهاند.<ref>نهایة الارب، ج18، ص8.</ref> | |||
==نکات برجسته زندگی== | ==نکات برجسته زندگی== | ||
از | از فرازهای مهم زندگی امهانی، میتوان موارد زیر را اشاره کرد: | ||
*حضور مکرر پیامبر(ص) در خانه امهانی.<ref>المستدرک، ج4، ص54.</ref> | |||
*آغاز [[معراج]] از خانه امهانی،<ref>السیرة النبویه، ج1، ص402؛الطبقات، ج1، ص167.</ref> در پی اقامه نماز عشا همراه امهانی در خانه او، <ref>السیرة النبویه، ج1، ص402.</ref> | |||
*نامیده شدن یکی از درهای بیست و سهگانه مسجدالحرام به نام [[باب امهانی]] به خاطر مجاورت خانه امهانی با [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]].<ref>شرف النبی، ص406.</ref> | |||
*حضور امهانی در واقعه [[لیلة المبیت]]؛ پیامبر(ص) پس از بیرون آمدن شبانه از خانه خود، به خانه امهانی رفت و پس از توقفی کوتاه در آنجا، از [[مکه]] بیرون شد.<ref>کنز الفوائد، ص206.</ref> | |||
*اقامت پیامبر(ص) در روزه فتح مکه در خانه امهانی.<ref>المصنف، ج4، ص361.</ref> | |||
*امان دادن پیامبر(ص) به دو تن از مشرکان که امهانی به آنها امان داده بود.<ref>الطبقات، ج2، ص110؛المغازی، ج2، ص829-830.</ref> | |||
*بیعت با پیامبر(ص) و هجرت امهانی به همراه دیگر زنان مسلمان به مدینه در پی [[فتح مکه]].<ref>تذکرة الخواص، ص22.</ref> | |||
*مقام و منزلت خاص امهانی نه نزد رسول خدا(ص) و دیگر مسلمانان، همچنین مباحات [[اهلبیت(ع)|اهل بیت(ع)]] به سبب انتسابشان به وی. | |||
*معرفی امهانی به عنوان بهترین مردم<ref>شرح الاخبار، ج1، ص120؛کفایة الاثر، ص98.</ref> و از اهل بهشت<ref>شرف النبی، ص264؛المناقب، ص289.</ref>؛ در روایتی از پیامبر(ص). | |||
*نامه [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] به امهانی در موضوع [[جنگ جمل|نبرد جمل]]، <ref>الجمل، ص212.</ref> | |||
*موضعگیری وی در برابر [[ناکثین]]<ref>الایضاح، ص82.</ref> در دفاع از امام علی(ع) و گزارش او از عهدشکنی و توطئه [[طلحه]] و [[زبیر]] (م. ۳۶ق.) <ref>الجمل، ص233؛شرح الاخبار، ج1، ص396.</ref> | |||
==جایگاه روایی== | |||
امهانی در سال دهم ق. و در [[حجة الوداع]] همراه پیامبر(ص) بود و از نخستین راویان [[غدیر خم]] دانسته شده است.<ref>الطرائف، ص140-141؛الغدیر، ج1، ص18.</ref> پس از رحلت [[رسول خدا(ص)]] امهانی نقشی ویژه کنار [[اهل بیت(ع)]] و برادرش امام علی(ع) در دوران حکومتش ایفا کرد. او از مهمترین راویان سخنان [[حضرت فاطمه(س)]] با [[ابوبکر]] در موضوع [[فدک]]<ref>الطبقات، ج2، ص240؛فتوح البلدان، ج1، ص36.</ref>و [[حدیث ثقلین]]<ref>مسند الرضا7، ص209؛خلاصة عبقات الانوار، ج1، ص31.</ref>بهشمار میرود. | |||
روایات نقل شده از امهانی بنا گفته ابناثیر، ۴۸ حدیث<ref>اسد الغابه، ج5، ص624.</ref> است اما برخی دیگر احادیث نقل شده از امهانی در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] را ۱۱۲ حدیث دانستهاند.<ref>'''محدثات شیعه''' غروی نائینی، ص۳۳۹.</ref> | |||
== | ==وفات== | ||
امهانی در | از زمان وفات و محل دفن امهانی بهگونه دقیق در منابع گزارش نشده است. در منابع متاخر به دیدار [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] با یکی از عمههایش در سال ۶۰ق پیش از بیرون آمدن از [[مدینه]] نام اشاره شده است.<ref>بحار الانوار، ج45، ص88.</ref>برپایه این گزارش، زنان [[بنیهاشم]] با آگاهی از تصمیم امام حسین(ع) برای بیرون آمدن از مدینه، امهانی را آگاه ساختند و او با چشمانی اشکبار، امام را با خواندن سرودههایی از [[ابوطالب]] بدرقه کرد: | ||
*وابیض یستسقی الغمام بوجهه ***** ثمال الیتامی عصمة للارامل | |||
از | درخشاندهرویی که ابر با تمام شفافیت از چهره او باران میطلبد، سرپرست یتیمان و حفاظتکننده بیوه زنان است. | ||
*تطوف به الهلاک من آلهاشم ***** فهم عنده فی نعمة و فواضل<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین، ص359-360.</ref> | |||
مساکین و مستمندان بنیهاشم او را احاطه کردهاند، چون آنهادر نزد او در نعمت و فضایل هستند. | |||
پس از اینکه امام حسین(ع) او را به صبر و پذیرش تقدیر خداوند فراخواند، خود چنین سرود: | پس از اینکه امام حسین(ع) او را به صبر و پذیرش تقدیر خداوند فراخواند، خود چنین سرود: | ||
و ما اَمهانی وحدها ساء حالها ***** خروج الحسین عن مدینة جده | *و ما اَمهانی وحدها ساء حالها ***** خروج الحسین عن مدینة جده | ||
تنها حال امهانی بد نشد، به خاطر خروج حسین از مدینه. | |||
*و لکنما القبر الشریف و من به ***** ومنبره یبکون من اجل فقده<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین، ص359-360.</ref> | |||
بلکه قبر شریف پیامبر(ص) و آنچه در آن است و منبر او به خاطر فقدان حسین گریه میکنند. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۷۶: | خط ۸۶: | ||
==منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''الاخبار الطوال''': ابن داود الدینوری (م. ۲۸۲ق.) ، به کوشش عبدالمنعم، قم، الرضی، ۱۴۱۲ق. | |||
* '''اخبار مکه''': الفاکهی (م. ۲۷۹ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، ۱۴۱۴ق؛ | |||
* ''' | * '''الارشاد''': المفید (م. ۴۱۳ق.) ، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق. | ||
* ''' | * '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م. ۴۶۳ق.) ، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق. | ||
* ''' | * '''اسد الغابه''': ابن اثیر (م. ۶۳۰ق.) ، بیروت، دار الکتاب العربی. | ||
* ''' | * '''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی (م. ۸۵۲ق.) ، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق. | ||
* ''' | * '''انساب الاشراف''': البلاذری (م. ۲۷۹ق.) ، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق. | ||
* ''' | * '''الایضاح''': الفضل بن شاذان (م. ۲۶۰ق.) ، به کوشش الحسینی الارموی، دانشگاه تهران، ۱۳۶۳ش. | ||
* ''' | * '''بحار الانوار''': المجلسی (م. ۱۱۱۰ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | ||
* ''' | * '''التاریخ الصغیر''': البخاری (م. ۲۵۶ق.) ، به کوشش محمود ابراهیم، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق. | ||
* ''' | * '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م. ۳۱۰ق.) ، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | ||
* ''' | * '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (م. ۲۹۲ق.) ، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۵ق. | ||
* ''' | * '''التبیان''': الطوسی (م. ۴۶۰ق.) ، به کوشش العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | ||
* ''' | * '''تذکرة الخواص''': سبط بن الجوزی (م. ۶۵۴ق.) ، قم، الرضی، ۱۴۱۸ق. | ||
* ''' | * '''تفسیر ثعلبی (الکشف و البیان)''': الثعلبی (م. ۴۲۷ق.) ، به کوشش ابن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق. | ||
* ''' | * '''تفسیر سمعانی (تفسیر القرآن)''': السمعانی (م. ۴۸۹ق.) ، به کوشش مصطفی مسلم، عربستان، الرشد، ۱۴۱۰ق. | ||
* '''تفسیر | * '''تفسیر مقاتل بن سلیمان''': مقاتل بن سلیمان (م. ۱۵۰ق.) ، به کوشش احمد فرید، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق. | ||
* ''' | * '''الجمل و النصرة لسید العتره''': المفید (م. ۴۱۳ق.) ، قم، مکتبة الداوری. | ||
* ''' | * '''جوامع الجامع''': الطبرسی (م. ۵۴۸ق.) ، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۸ق. | ||
* ''' | * '''خلاصة عبقات الانوار''': علی الحسینی المیلانی، تهران، بعثت، ۱۴۰۵ق. | ||
* ''' | * '''الدر المنثور''': السیوطی (م. ۹۱۱ق.) ، بیروت، دار المعرفه، ۱۳۶۵ق. | ||
* ''' | * '''رجال طوسی''': الطوسی (م. ۴۶۰ق.) ، به کوشش القیومی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۵ق. | ||
* ''' | * '''زین الاخبار''': گردیزی (م. ۴۴۳ق.) ، به کوشش عبدالحی، تهران، دنیای کتاب، ۱۳۶۳ش. | ||
* ''' | * '''السیرة النبویه''': ابنهشام (م. ۸-۲۱۳ق.) ، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه. | ||
* ''' | * '''شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار''': النعمان المغربی (م. ۳۶۳ق.) ، به کوشش جلالی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۴ق. | ||
* ''' | * '''شرف النبی (شرف المصطفی)''': ابوسعید خرگوشی (م. ۴۰۶ق.) ، به کوشش محمد روشن، تهران، بابک، ۱۳۶۱ش. | ||
* ''' | * '''صحیح البخاری''': البخاری (م. ۲۵۶ق.) ، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق. | ||
* ''' | * '''صحیح مسلم بشرح النووی''': النووی (م. ۶۷۶ق.) ، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ق. | ||
* '''صحیح | * '''صحیح مسلم''': مسلم (م. ۲۶۱ق.) ، بیروت، دار الفکر. | ||
* ''' | * '''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م. ۲۳۰ق.) ، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق. | ||
* ''' | * '''الطرائف''': ابن طاوس (م. ۶۶۴ق.) ، قم، مطبعة الخیام، ۱۳۹۹ق. | ||
* ''' | * '''عقیل ابن ابی طالب''': احمدی میانجی، به کوشش مجتبی فرجی، دار الحدیث، ۱۴۲۵ق. | ||
* ''' | * '''الغدیر''': الامینی (م. ۱۳۹۰ق.) ، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۶ش. | ||
* ''' | * '''فتوح البلدان''': البلاذری (م. ۲۷۹ق.) ، به کوشش صلاح الدین، قاهره، النهضة المصریه، ۱۹۵۶م. | ||
* ''' | * '''الکافی''': الکلینی (م. ۳۲۹ق.) ، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش. | ||
* ''' | * '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر (م. ۶۳۰ق.) ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق. | ||
* ''' | * '''کفایة الاثر''': علی بن محمد خزاز قمی (م. ۴۰۰ق.) ، به کوشش کوهکمری، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق. | ||
* ''' | * '''کنز الفوائد''': الکراجکی (م. ۴۴۹ق.) ، قم، مکتبة المصطفوی، ۱۴۱۰ق. | ||
* ''' | * '''مجمع الزوائد''': الهیثمی (م. ۸۰۷ق.) ، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۲ق. | ||
* ''' | * '''المجموع شرح المهذب''': النووی (م. ۶۷۶ق.) ، دار الفکر. | ||
* ''' | * '''المحاسن''': ابن خالد البرقی (م. ۲۷۴ق.) ، به کوشش حسینی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۲۶ش. | ||
* ''' | * '''المحبّر''': ابن حبیب (م. ۲۴۵ق.) ، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیده. | ||
* ''' | * '''محدثات شیعه''': غروی نائینی، نهله، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵ش. | ||
* ''' | * '''مستدرکات علم رجال الحدیث''': علی النمازی (م. ۱۴۰۵ق.) ، تهران، حیدری، ۱۴۱۴ق. | ||
* ''' | * '''المستدرک علی الصحیحین''': الحاکم النیشابوری (م. ۴۰۵ق.) ، به کوشش مرعشلی، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق. | ||
* ''' | * '''مسند احمد''': احمد بن حنبل (م. ۲۴۱ق.) ، بیروت، دار صادر. | ||
* '''مسند | * '''مسند الرضا(ع)''': داود بن سلیمان الغازی (م. ۲۰۳ق.) ، به کوشش حسینی، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۱۸ق. | ||
* ''' | * '''المصنّف''': ابن ابی شیبه (م. ۲۳۵ق.) ، به کوشش سعید محمد، دار الفکر، ۱۴۰۹ق. | ||
* ''' | * '''المعارف''': ابن قتیبه (م. ۲۷۶ق.) ، به کوشش ثروت عکاشه، قم، الرضی، ۱۳۷۳ش. | ||
* ''' | * '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م. ۶۲۶ق.) ، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م. | ||
* ''' | * '''المعجم الکبیر''': الطبرانی (م. ۳۶۰ق.) ، به کوشش حمدی عبدالمجید، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق. | ||
* ''' | * '''معجم رجال الحدیث''': الخوئی (م. ۱۴۱۳ق.) ، بیروت، ۱۴۰۹ق. | ||
* ''' | * '''المغازی''': الواقدی (م. ۲۰۷ق.) ، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق. | ||
* ''' | * '''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (م. ۱۱۲۵ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعة ام القری، ۱۴۱۹ق؛ | ||
* ''' | * '''مناقب آل ابی طالب''': ابن شهرآشوب (م. ۵۸۸ق.) ، به کوشش گروهی از اساتید، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۷۶ق. | ||
* ''' | * '''المناقب''': الخوارزمی (م. ۵۶۸ق.) ، به کوشش مالک محمودی، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۱ق. | ||
* ''' | * '''موسوعة کلمات الامام الحسین(ع)''': به کوشش جمعی از محققان، دار المعروف، ۱۴۱۶ق. | ||
* '''موسوعة | * '''موسوعة مرآة الحرمین الشریفین''': ایوب صبری پاشا (م. ۱۲۹۰ق.)، قاهره، دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق. | ||
* ''' | * '''المیزان''': الطباطبائی (م. ۱۴۰۲ق.) ، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق. | ||
* ''' | * '''نهایة الارب''': احمد بن عبدالوهاب النویری (م. ۷۳۳ق.) ، قاهره، دار الکتب و الوثائق، ۱۴۲۳ق. | ||
* ''' | * '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (م. ۱۱۰۴ق.) ، قم، آل البیت:، ۱۴۱۲ق. | ||
* ''' | * '''وقعة صفین''': ابن مزاحم المنقری (م. ۲۱۲ق.) ، به کوشش عبدالسلام، قم، مکتبة النجفی، ۱۴۰۴ق. | ||
{{پایان}} | |||
{{صحابه}} | {{صحابه}} | ||
{{زنان صحابی}} | {{زنان صحابی}} | ||
[[رده:زنان صحابی]] | |||
[[رده:صحابه]] | |||
[[رده:زنان مهم در اسلام]] | |||
[[رده:مدفونان در بقیع]] | |||
[[رده:مدفونان در مدینه]] | [[رده:مدفونان در مدینه]] | ||
[[رده:راویان زن]] | [[رده:راویان زن]] | ||
[[رده:راویان حدیث از پیامبر(ص)]] | [[رده:راویان حدیث از پیامبر(ص)]] |