بنیعبدالدار: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
M-mohammad (بحث | مشارکتها) |
M-mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
{{جعبه اطلاعات قبایل | {{جعبه اطلاعات قبایل | ||
| نام = بنیعبدالدار | | نام = بنیعبدالدار | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| نام کامل = بنیعبدالدار | | نام کامل = بنیعبدالدار | ||
| نسب = [[عبدالدار بن قصیّ|عبدالدار]] بن [[قصیّ بن کلاب]] | | نسب = [[عبدالدار بن قصیّ|عبدالدار]] بن [[قصیّ بن کلاب]] | ||
| محل حکومت = | | محل حکومت = | ||
| مدت حکومت = | | مدت حکومت = | ||
| مکان قبیله = [[مکه]] | | مکان قبیله = [[مکه]] | ||
| سرسلسله = عبدالدار بن قصیّ | | سرسلسله = عبدالدار بن قصیّ | ||
| اشخاص مهم = [[نضر بن حارث]]، [[مصعب بن عمیر]]، [[عثمان بن عبدالدار]]، [[بره بنت عبدالعزی|برّه بنت عبدالعزّی]]، [[قاسط بن شریح]]، [[ابوطلحه عبدالله بن عبدالعزّی]]، [[طلحة بن ابوطلحه]]، [[عثمان بن طلحه]]، [[سبّاق بن عبدالدار]]، [[اسماعیل بن عبدالله قرشی عبدری]]، [[عبدالله بن مسافع]]، [[شیبة بن عثمان]]، [[مغیرة بن ابیبرده]]، [[عامر بن وهب]]، [[رزین بن معاویه سرقسطی اندلسی]]، [[بیبش بن محمد]] | | اشخاص مهم = [[نضر بن حارث]]، [[مصعب بن عمیر]]، [[عثمان بن عبدالدار]]، [[بره بنت عبدالعزی|برّه بنت عبدالعزّی]]، [[قاسط بن شریح]]، [[ابوطلحه عبدالله بن عبدالعزّی]]، [[طلحة بن ابوطلحه]]، [[عثمان بن طلحه]]، [[سبّاق بن عبدالدار]]، [[اسماعیل بن عبدالله قرشی عبدری]]، [[عبدالله بن مسافع]]، [[شیبة بن عثمان]]، [[مغیرة بن ابیبرده]]، [[عامر بن وهب]]، [[رزین بن معاویه سرقسطی اندلسی]]، [[بیبش بن محمد]] | ||
| جمعیت = | | جمعیت = | ||
| جنگها = | | جنگها = | ||
| شاخهای از = [[قریش]] | | شاخهای از = [[قریش]] | ||
| زیرشاخهها = | | زیرشاخهها = | ||
| مهمترین اقدامات = شرکت در [[نبرد فجار]]، شرکت در [[نبرد بدر]]، شرکت در [[نبرد خندق]]، شرکت در [[نبرد احد]] | | مهمترین اقدامات = شرکت در [[نبرد فجار]]، شرکت در [[نبرد بدر]]، شرکت در [[نبرد خندق]]، شرکت در [[نبرد احد]] | ||
| مناصب مهم = منصب پردهداری [[کعبه]]، [[منصب لواء]]، [[منصب حجابت]]، [[منصب دار الندوه]]، [[منصب سدانت]]، [[منصب سقایت]]، [[منصب رفادت]] | | مناصب مهم = منصب پردهداری [[کعبه]]، [[منصب لواء]]، [[منصب حجابت]]، [[منصب دار الندوه]]، [[منصب سدانت]]، [[منصب سقایت]]، [[منصب رفادت]] | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
===فرزندان عبدالدار=== | ===فرزندان عبدالدار=== | ||
[[بلاذری]] (م. 279ق.) پنج پسر برای عبدالدار به نام عثمان، وهب، کلده، عبدمناف و سبّاق یاد کرده که چهار فرزند نخست از هند بنت لؤیّ بن ملکان خزاعی و مادر فرزند پنجم نیز از [[طایفه هوازن]] بود. | [[بلاذری]] (م. 279ق.) پنج پسر برای عبدالدار به نام عثمان، وهب، کلده، عبدمناف و سبّاق یاد کرده که چهار فرزند نخست از هند بنت لؤیّ بن ملکان خزاعی و مادر فرزند پنجم نیز از [[طایفه هوازن]] بود. اما [[ابنحزم]] (م. 456ق.) تنها سه فرزند به نام عثمان، عبدمناف و سبّاق را نام میبرد.<ref>انساب الاشراف، ج9، ص403؛ جمهرة انساب العرب، ص125.</ref> | ||
اما [[ابنحزم]] (م. 456ق.) تنها سه فرزند به نام عثمان، عبدمناف و سبّاق را نام میبرد.<ref>انساب الاشراف، ج9، ص403؛ جمهرة انساب العرب، ص125.</ref> | |||
در منابع پیش از بلاذری، نامی از وهب بن عبدالدار نیامده و کلده نیز تنها از جانب [[ابنسعد]] (م. 230ق.) در ذیل نسب رقیه بنت هاله آمده است. ولی در جای دیگر، نسب وی را به صورت کلدة بن عبدمناف بن عبدالدار میآورد<ref>الطبقات، ج8، ص41.</ref> که در این صورت، سخن ابنحزم درست به نظر میرسد.<ref>جمهرة انساب العرب، ص125.</ref> | در منابع پیش از بلاذری، نامی از وهب بن عبدالدار نیامده و کلده نیز تنها از جانب [[ابنسعد]] (م. 230ق.) در ذیل نسب رقیه بنت هاله آمده است. ولی در جای دیگر، نسب وی را به صورت کلدة بن عبدمناف بن عبدالدار میآورد<ref>الطبقات، ج8، ص41.</ref> که در این صورت، سخن ابنحزم درست به نظر میرسد.<ref>جمهرة انساب العرب، ص125.</ref> | ||
خط ۴۹: | خط ۴۷: | ||
از نسل عبدمناف بن عبدالدار شخصیتهایی اثرگذار در آغاز اسلام پدید آمدهاند: | از نسل عبدمناف بن عبدالدار شخصیتهایی اثرگذار در آغاز اسلام پدید آمدهاند: | ||
[[نضر بن حارث]]، دشمن سرسخت پیامبر؛<ref>السیرة النبویه، ج1، ص350؛ البدایة و النهایه، ج3، ص86-87.</ref> فرزندش فراس از مهاجران به [[حبشه]]؛<ref>السیرة النبویه، ج1، ص325.</ref> برادرش نضیر در زمره «[[مؤلفة قلوبهم]]»<ref>الطبقات، ج6، ص6؛ تاریخ طبری، ج3، ص90.</ref> و بر پایه روایتی دیگر، از مهاجران به حبشه.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص232؛ الاستیعاب، ج4، ص1525.</ref> | [[نضر بن حارث]]، دشمن سرسخت پیامبر؛<ref>السیرة النبویه، ج1، ص350؛ البدایة و النهایه، ج3، ص86-87.</ref> فرزندش فراس از مهاجران به [[حبشه]]؛<ref>السیرة النبویه، ج1، ص325.</ref> برادرش نضیر در زمره «[[مؤلفة قلوبهم]]»<ref>الطبقات، ج6، ص6؛ تاریخ طبری، ج3، ص90.</ref> و بر پایه روایتی دیگر، از مهاجران به حبشه.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص232؛ الاستیعاب، ج4، ص1525.</ref> | ||
[[مصعب بن عمیر]] (مصعب الخیر) پرچمدار [[مسلمانان]] در [[نبرد بدر]]<ref>الطبقات، ج3، ص89؛ انساب الاشراف، ج1، ص59.</ref> و [[نبرد احد|احد]].<ref>المغازی، ج1، ص221؛ الطبقات، ج3، ص89.</ref> | [[مصعب بن عمیر]] (مصعب الخیر) پرچمدار [[مسلمانان]] در [[نبرد بدر]]<ref>الطبقات، ج3، ص89؛ انساب الاشراف، ج1، ص59.</ref> و [[نبرد احد|احد]].<ref>المغازی، ج1، ص221؛ الطبقات، ج3، ص89.</ref> | ||
خط ۷۹: | خط ۷۷: | ||
===نسل سباق بن عبدالدار=== | ===نسل سباق بن عبدالدار=== | ||
از [[سبّاق بن عبدالدار]] نیز نسلی فراوان پدید آمدند که بسیاری از آنها بر پایه گزارش تاریخنگاران به سبب ظلم هلاک شدند.<ref>انساب الاشراف، ج9، ص403.</ref> | از [[سبّاق بن عبدالدار]] نیز نسلی فراوان پدید آمدند که بسیاری از آنها بر پایه گزارش تاریخنگاران به سبب ظلم هلاک شدند.<ref>انساب الاشراف، ج9، ص403.</ref> از میان آنها میتوان به اسود بن عامر که در نبرد بدر کشته شد و نیز [[سویبط بن سعد]] که از مهاجران به حبشه و بدریان به شمار میرود، اشاره نمود.<ref>جمهرة انساب العرب، ص126.</ref> | ||
از میان آنها میتوان به اسود بن عامر که در نبرد بدر کشته شد و نیز [[سویبط بن سعد]] که از مهاجران به حبشه و بدریان به شمار میرود، اشاره نمود.<ref>جمهرة انساب العرب، ص126.</ref> | |||
==مناصب بنیعبدالدار== | ==مناصب بنیعبدالدار== | ||
خط ۹۳: | خط ۸۹: | ||
برخی نیز از زبان معمر بن مثنّی (م. 203ق.) سقایت و رفادت را دو منصب واگذارده به عبدمناف در روزگار قصی خواندهاند<ref>التنبیه و الاشراف، ص180.</ref> و یا از میان همه مناصب، تنها حجابت و لواء را مناصب تفویض شده به عبدالدار شمرده و سقایت و دار الندوه را به عبدمناف و رفادت و مهمانداری [[ایام منی]] را متعلق به عبدالعزّی دانستهاند.<ref>سبل الهدی، ج1، ص276.</ref> | برخی نیز از زبان معمر بن مثنّی (م. 203ق.) سقایت و رفادت را دو منصب واگذارده به عبدمناف در روزگار قصی خواندهاند<ref>التنبیه و الاشراف، ص180.</ref> و یا از میان همه مناصب، تنها حجابت و لواء را مناصب تفویض شده به عبدالدار شمرده و سقایت و دار الندوه را به عبدمناف و رفادت و مهمانداری [[ایام منی]] را متعلق به عبدالعزّی دانستهاند.<ref>سبل الهدی، ج1، ص276.</ref> | ||
سازگار با شواهد روایی، [[منصب سدانت]] (خدمتگزاری و محافظت از کعبه) نیز در اختیار بنیعبدالدار بوده است.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص412؛ البدایة و النهایه، ج2، ص210؛ المنتظم، ج2، ص216.</ref> | سازگار با شواهد روایی، [[منصب سدانت]] (خدمتگزاری و محافظت از کعبه) نیز در اختیار بنیعبدالدار بوده است.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص412؛ البدایة و النهایه، ج2، ص210؛ المنتظم، ج2، ص216.</ref> این منصب از افتخارات [[عرب جاهلی]] به شمار میرفت<ref>المحبر، ص241؛ انساب الاشراف، ج4، ص16.</ref> که قصیّ از [[خزاعیان]] دریافت نمود.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص55.</ref> برخی نیز این منصب را همان حجابت دانستهاند.<ref>العین، ج7، ص228، «سدن. </ref><ref>السیرة النبویه، ج2، ص412.</ref> شماری نیز آن را کنار حجابت از مناصب عبدالدار شمردهاند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص55-56؛ المنتظم، ج2، ص216؛ البدایة و النهایه، ج2، ص210.</ref> با این حال، تفاوت میان سدانت و حجابت چندان آشکار نمینماید. | ||
این منصب از افتخارات [[عرب جاهلی]] به شمار میرفت<ref>المحبر، ص241؛ انساب الاشراف، ج4، ص16.</ref> که قصیّ از [[خزاعیان]] دریافت نمود.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص55.</ref> برخی نیز این منصب را همان حجابت دانستهاند.<ref>العین، ج7، ص228، «سدن. </ref><ref>السیرة النبویه، ج2، ص412.</ref> | |||
شماری نیز آن را کنار حجابت از مناصب عبدالدار شمردهاند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص55-56؛ المنتظم، ج2، ص216؛ البدایة و النهایه، ج2، ص210.</ref> با این حال، تفاوت میان سدانت و حجابت چندان آشکار نمینماید. | |||
پیرامون برخی از این مناصب پس از وفات قصّی نزاعی درگرفت که به سازش انجامید. نتیجه این سازش، واگذاری سه منصب دارالندوه، حجابت، و لواء<ref>السیرة النبویه، ج1، ص132؛ المنمق، ص34.</ref> و به روایتی حجابت و لواء<ref>المحبر، ص167؛ تاریخ ابن خلدون، ج2، ص401.</ref> به بنیعبدالدار بود. | پیرامون برخی از این مناصب پس از وفات قصّی نزاعی درگرفت که به سازش انجامید. نتیجه این سازش، واگذاری سه منصب دارالندوه، حجابت، و لواء<ref>السیرة النبویه، ج1، ص132؛ المنمق، ص34.</ref> و به روایتی حجابت و لواء<ref>المحبر، ص167؛ تاریخ ابن خلدون، ج2، ص401.</ref> به بنیعبدالدار بود. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۹۷: | ||
===منصب دار الندوه=== | ===منصب دار الندوه=== | ||
دار الندوه به جایی برای مشورت قریش در امور جنگ و صلح و بستن پیمانها و حتی تزویج اطلاق میگشت<ref>انساب الاشراف، ج1، ص58-59.</ref> که تا هنگام خلافت [[معاویه]] در دست بنیعبدالدار بود. | دار الندوه به جایی برای مشورت قریش در امور جنگ و صلح و بستن پیمانها و حتی تزویج اطلاق میگشت<ref>انساب الاشراف، ج1، ص58-59.</ref> که تا هنگام خلافت [[معاویه]] در دست بنیعبدالدار بود. معاویه این منصب را از عکرمة بن عامر به صد هزار درهم خریداری نمود و [[دارالاماره]] خویش گرداند.<ref>المنمق، ص34؛ انساب الاشراف، ج1، ص59؛ ج9، ص412، 454.</ref> | ||
معاویه این منصب را از عکرمة بن عامر به صد هزار درهم خریداری نمود و [[دارالاماره]] خویش گرداند.<ref>المنمق، ص34؛ انساب الاشراف، ج1، ص59؛ ج9، ص412، 454.</ref> | |||
بر پایه گزارشی دیگر، منصب سرپرستی دار الندوه در [[روزگار جاهلیت]] به دست [[حکیم بن حزام]] از تیره [[بنیعبدالعزی بن قصی]] در برابر ظرف شرابی از بنیعبدالدار خریداری شد و حکیم بن حزام دار الندوه را به صد یا صدهزار درهم یا چهل هزار دینار به معاویه فروخت و در پاسخ طعنه [[عبدالله بن زبیر]] به وی که شرف قریش ـ یا: قوم خود ـ را فروخته است، پاسخ داد: شرف به تقوا است و من در روزگار جاهلیت، آن را به ظرف شرابی خریدم و اکنون پول آن را صدقه قرار دادم.<ref>جمهرة انساب العرب، ص121؛ الاستیعاب، ج1، ص362؛ البدایة و النهایه، ج2، ص207؛ ج8، ص69.</ref> | بر پایه گزارشی دیگر، منصب سرپرستی دار الندوه در [[روزگار جاهلیت]] به دست [[حکیم بن حزام]] از تیره [[بنیعبدالعزی بن قصی]] در برابر ظرف شرابی از بنیعبدالدار خریداری شد و حکیم بن حزام دار الندوه را به صد یا صدهزار درهم یا چهل هزار دینار به معاویه فروخت و در پاسخ طعنه [[عبدالله بن زبیر]] به وی که شرف قریش ـ یا: قوم خود ـ را فروخته است، پاسخ داد: شرف به تقوا است و من در روزگار جاهلیت، آن را به ظرف شرابی خریدم و اکنون پول آن را صدقه قرار دادم.<ref>جمهرة انساب العرب، ص121؛ الاستیعاب، ج1، ص362؛ البدایة و النهایه، ج2، ص207؛ ج8، ص69.</ref> | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۱۵: | ||
[[واقدی]] (م. 207ق.) در گزارش فتح مکه، به نحوه ابقای این منصب میان بنیعبدالدار به دست [[پیامبر اسلام(ص)]] اشارت نموده که [[عثمان بن طلحه]] به فرمان پیامبر اسلام(ص) و ابلاغ [[بلال]] و دخالت [[ابابکر]] و [[عمر]]<ref>المغازی، ج2، ص833.</ref> و بر پایه گزارشی، بدون دخالت بلال و ابابکر، کلید کعبه را که نزد مادرش امسعید از قبیله بنیعمرو بن عوف و دختر شیبه بود، به اکراه دریافت نمود و آن را به پیامبر(ص) واگذارد.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص411؛ الطبقات، ج2، ص104.</ref> | [[واقدی]] (م. 207ق.) در گزارش فتح مکه، به نحوه ابقای این منصب میان بنیعبدالدار به دست [[پیامبر اسلام(ص)]] اشارت نموده که [[عثمان بن طلحه]] به فرمان پیامبر اسلام(ص) و ابلاغ [[بلال]] و دخالت [[ابابکر]] و [[عمر]]<ref>المغازی، ج2، ص833.</ref> و بر پایه گزارشی، بدون دخالت بلال و ابابکر، کلید کعبه را که نزد مادرش امسعید از قبیله بنیعمرو بن عوف و دختر شیبه بود، به اکراه دریافت نمود و آن را به پیامبر(ص) واگذارد.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص411؛ الطبقات، ج2، ص104.</ref> | ||
پیامبر(ص) این منصب را پس از پاکیزه نمودن کعبه برای همیشه به عثمان بن طلحه بازگرداند و فرمود: جز ظالم آن را بازنستاند.<ref>المغازی، ج2، ص837-838؛ السیرة النبویه، ج2، ص412.</ref> | پیامبر(ص) این منصب را پس از پاکیزه نمودن کعبه برای همیشه به عثمان بن طلحه بازگرداند و فرمود: جز ظالم آن را بازنستاند.<ref>المغازی، ج2، ص837-838؛ السیرة النبویه، ج2، ص412.</ref> آوردهاند که آن را به [[شیبة بن عثمان]] فرزند<ref>المعارف، ص70.</ref> یا پسر عموی عثمان بن طلحه<ref>انساب الاشراف، ج1، ص59.</ref> یا هر دو آنها سپرد.<ref>نک: الاستیعاب، ج2، ص712؛ الوافی بالوفیات، ج2، ص23.</ref> | ||
آوردهاند که آن را به [[شیبة بن عثمان]] فرزند<ref>المعارف، ص70.</ref> یا پسر عموی عثمان بن طلحه<ref>انساب الاشراف، ج1، ص59.</ref> یا هر دو آنها سپرد.<ref>نک: الاستیعاب، ج2، ص712؛ الوافی بالوفیات، ج2، ص23 | |||
[[ذهبی]] (م. 748ق.) نیز به گزارش از واقدی (م. 207ق.) تفویض حجابت به شیبه را به سبب [[کفر]] وی درست نمیداند.<ref>تاریخ الاسلام، ج2، ص551.</ref> | برخی نیز بر آنند که پیامبر(ص) کلید را نخست به عثمان بن طلحه و پس از وفات وی به شیبه داد.<ref>البدء و التاریخ، ج4، ص110.</ref> اما تاریخ وفات عثمان بن طلحه در روزگار خلافت معاویه دانسته شده است.<ref>الطبقات، ج6، ص6.</ref> [[ذهبی]] (م. 748ق.) نیز به گزارش از واقدی (م. 207ق.) تفویض حجابت به شیبه را به سبب [[کفر]] وی درست نمیداند.<ref>تاریخ الاسلام، ج2، ص551.</ref> | ||
درباره عثمان بن طلحه، برخی بر اسلام آوردن وی پیش از فتح مکه اصرار دارند. اما بعضی اسلام آوردن او را پس از تحویل منصب از جانب پیامبر(ص) دانستهاند.<ref>المغازی، ج2، ص661؛ المنمق، ص275؛ انساب الاشراف، ج1، ص59-60، 361؛ تاریخ طبری، ج3، ص31.</ref> | درباره عثمان بن طلحه، برخی بر اسلام آوردن وی پیش از فتح مکه اصرار دارند. اما بعضی اسلام آوردن او را پس از تحویل منصب از جانب پیامبر(ص) دانستهاند.<ref>المغازی، ج2، ص661؛ المنمق، ص275؛ انساب الاشراف، ج1، ص59-60، 361؛ تاریخ طبری، ج3، ص31.</ref> | ||
خط ۱۶۵: | خط ۱۵۱: | ||
===منصب لواء=== | ===منصب لواء=== | ||
این منصب به معنای رهبری نظامی قریش در جنگها، از دیگر سمتهای بنیعبدالدار به شمار میرود. | این منصب به معنای رهبری نظامی قریش در جنگها، از دیگر سمتهای بنیعبدالدار به شمار میرود.این منصب کنار سرپرستی دار الندوه گزارش از جایگاه ممتاز بنیعبدالدار در سیاست و امور نظامی میدهد. | ||
این منصب کنار سرپرستی دار الندوه گزارش از جایگاه ممتاز بنیعبدالدار در سیاست و امور نظامی میدهد. | |||
پیش از ظهور اسلام، در قالب نبردهای فجّار به رهبری طلحة بن ابیطلحه<ref>نک: جمهرة انساب العرب، ص127.</ref> یا عکرمة بن عامر<ref>الطبقات، ج1، ص102؛ انساب الاشراف، ج11، ص88.</ref> و نیز در سالهای آغازین هجرت، شاهد پرچمداری بنیعبدالدار هستیم؛ پرچمدار مسلمانان در نبرد بدر را مصعب بن عمیر عبدری دانستهاند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص60؛ الطبقات، ج3، ص89.</ref> | پیش از ظهور اسلام، در قالب نبردهای فجّار به رهبری طلحة بن ابیطلحه<ref>نک: جمهرة انساب العرب، ص127.</ref> یا عکرمة بن عامر<ref>الطبقات، ج1، ص102؛ انساب الاشراف، ج11، ص88.</ref> و نیز در سالهای آغازین هجرت، شاهد پرچمداری بنیعبدالدار هستیم؛ پرچمدار مسلمانان در نبرد بدر را مصعب بن عمیر عبدری دانستهاند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص60؛ الطبقات، ج3، ص89.</ref> | ||
خط ۱۹۱: | خط ۱۷۵: | ||
====لواء مسلمانان در نبرد احد==== | ====لواء مسلمانان در نبرد احد==== | ||
در سپاه اسلام نیز مصعب بن عمیر پرچمدار مهاجران شمرده شده است. پیامبر(ص) با آگاهی از پرچمداری بنیعبدالدار در سپاه مشرکان اظهار داشت: ما برای وفاداری سزاوارتریم.<ref>المغازی، ج1، ص215، 221؛ الطبقات، ج2، ص30.</ref> | در سپاه اسلام نیز مصعب بن عمیر پرچمدار مهاجران شمرده شده است. پیامبر(ص) با آگاهی از پرچمداری بنیعبدالدار در سپاه مشرکان اظهار داشت: ما برای وفاداری سزاوارتریم.<ref>المغازی، ج1، ص215، 221؛ الطبقات، ج2، ص30.</ref> اما منابع گوناگون از پرچمداری علی(ع) کنار مصعب<ref>تاریخ خلیفه، ص27؛ الطبقات، ج2، ص29.</ref> یا پس از شهادت وی<ref>السیرة النبویه، ج2، ص73؛ تاریخ طبری، ج2، ص516.</ref> حکایت دارند. | ||
اما منابع گوناگون از پرچمداری علی(ع) کنار مصعب<ref>تاریخ خلیفه، ص27؛ الطبقات، ج2، ص29.</ref> یا پس از شهادت وی<ref>السیرة النبویه، ج2، ص73؛ تاریخ طبری، ج2، ص516.</ref> حکایت دارند. | |||
بلاذری (م. 279ق.) مینویسد: پرچمداری سپاه اسلام نخست با علی(ع) بود و پیامبر آن را به مصعب سپرد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص387.</ref> به باور وی، پس از شهادت مصعب، مالک یا برادرش ابوالروم پرچم را در دست گرفت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص61.</ref> قاتل مصعب، ابنقمئه/قمیئه لیثی بود.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص73؛ تاریخ خلیفه، ص28.</ref> برخی منابع به نزول آیه 23 [[سوره احزاب]] در شان مصعب و اصحاب وی اشاره دارند.<ref>تفسیر مقاتل، ج3، ص484؛ تفسیر بغوی، ج3، ص624.</ref> | بلاذری (م. 279ق.) مینویسد: پرچمداری سپاه اسلام نخست با علی(ع) بود و پیامبر آن را به مصعب سپرد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص387.</ref> به باور وی، پس از شهادت مصعب، مالک یا برادرش ابوالروم پرچم را در دست گرفت.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص61.</ref> قاتل مصعب، ابنقمئه/قمیئه لیثی بود.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص73؛ تاریخ خلیفه، ص28.</ref> برخی منابع به نزول آیه 23 [[سوره احزاب]] در شان مصعب و اصحاب وی اشاره دارند.<ref>تفسیر مقاتل، ج3، ص484؛ تفسیر بغوی، ج3، ص624.</ref> | ||
خط ۲۱۱: | خط ۱۹۳: | ||
برخی این ستیز را میان فرزندان قصیّ و بنیعبدالدار دانستهاند؛ اما گروهی [[بنیعبدشمس]] را از این دایره بیرون نمودهاند.<ref>نک: تاریخ یعقوبی، ج1، ص248.</ref> ریاست بنیعبدمناف با عبدشمس، برادر بزرگتر آنها، یا هاشم بود و رهبری بنیعبدالدار را عامر بن هاشم بر عهده داشت.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص130-131؛ الطبقات، ج1، ص63.</ref> | برخی این ستیز را میان فرزندان قصیّ و بنیعبدالدار دانستهاند؛ اما گروهی [[بنیعبدشمس]] را از این دایره بیرون نمودهاند.<ref>نک: تاریخ یعقوبی، ج1، ص248.</ref> ریاست بنیعبدمناف با عبدشمس، برادر بزرگتر آنها، یا هاشم بود و رهبری بنیعبدالدار را عامر بن هاشم بر عهده داشت.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص130-131؛ الطبقات، ج1، ص63.</ref> | ||
این تنش در روزگار زندگانی مطّلب و هاشم و پیش از آوازه یافتن [[عبدالمطّلب]] و هنگامی که وی تنها نخستزادهاش حارث را داشت، به وقوع پیوست.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص246-247.</ref> این تاریخگذاری با برخی دیگر از گزارهها درباره شرکت یکی از دختران عبدالمطلّب در بستن پیمان منافات دارد.<ref>المحبر، ص166؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص17؛ التنبیه و الاشراف، ص180.</ref> به هر حال، در تقدم [[حلف المطیبین]] بر [[حلف الفضول]] تردید نیست. | این تنش در روزگار زندگانی مطّلب و هاشم و پیش از آوازه یافتن [[عبدالمطّلب]] و هنگامی که وی تنها نخستزادهاش حارث را داشت، به وقوع پیوست.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص246-247.</ref> این تاریخگذاری با برخی دیگر از گزارهها درباره شرکت یکی از دختران عبدالمطلّب در بستن پیمان منافات دارد.<ref>المحبر، ص166؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص17؛ التنبیه و الاشراف، ص180.</ref> به هر حال، در تقدم [[حلف المطیبین]] بر [[حلف الفضول]] تردید نیست. | ||
برخی به پشتوانه روایت نبوی حاکی از حضور پیامبر اسلام(ص) در حلف مطیبین<ref>دلائل النبوه، ج2، ص38-39.</ref> این دیدگاه را تقویت نمودهاند؛ اما این روایت به قرینه روایتهای همسیاق، مربوط به حلف الفضول است.<ref>البدایة و النهایه، ج2، ص291.</ref> | برخی به پشتوانه روایت نبوی حاکی از حضور پیامبر اسلام(ص) در حلف مطیبین<ref>دلائل النبوه، ج2، ص38-39.</ref> این دیدگاه را تقویت نمودهاند؛ اما این روایت به قرینه روایتهای همسیاق، مربوط به حلف الفضول است.<ref>البدایة و النهایه، ج2، ص291.</ref> | ||
خط ۲۲۹: | خط ۲۱۱: | ||
بر پایه گزارش مشهور، طوائف [[بنیاسد بن عبدالعزّی]]، [[بنیزهرة بن کلاب]]، [[بنیتیم بن مرّه]]، و [[بنیحارث بن فهر]] به هواداری از بنیعبدمناف برخاستند و طوائف [[بنیمخزوم بن یقظه]]، [[بنیسهم بن عمرو]]، [[بنیجمح بن عمرو]]، و [[بنیعدیّ بن کعب]] نیز به هواداری از بنیعبدالدار پرداختند و برخی نیز اعلام بیطرفی نمودند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص130-131؛ الطبقات، ج1، ص64.</ref> | بر پایه گزارش مشهور، طوائف [[بنیاسد بن عبدالعزّی]]، [[بنیزهرة بن کلاب]]، [[بنیتیم بن مرّه]]، و [[بنیحارث بن فهر]] به هواداری از بنیعبدمناف برخاستند و طوائف [[بنیمخزوم بن یقظه]]، [[بنیسهم بن عمرو]]، [[بنیجمح بن عمرو]]، و [[بنیعدیّ بن کعب]] نیز به هواداری از بنیعبدالدار پرداختند و برخی نیز اعلام بیطرفی نمودند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص130-131؛ الطبقات، ج1، ص64.</ref> | ||
این دو طایفه میان خود پیمانی استوار بستند تا خیانت نورزند و یکدیگر را تسلیم طرف مخالف ننمایند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص130-132.</ref> | این دو طایفه میان خود پیمانی استوار بستند تا خیانت نورزند و یکدیگر را تسلیم طرف مخالف ننمایند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص130-132.</ref> در این جریان، دو گروه احلاف و مطیّبین پدید آمدند و [[پیمان لعقة الدم|پیمان لَعَقة الدم]] شکل گرفت. | ||
در این جریان، دو گروه احلاف و مطیّبین پدید آمدند و [[پیمان لعقة الدم|پیمان لَعَقة الدم]] شکل گرفت. | |||
احلاف به بنیعبدالدار و طایفههای حامی او اطلاق شد؛ از آنرو که او به ابتکار بنیعدی و به روایتی بنیسهم، <ref>نک: تاریخ یعقوبی، ج1، ص248.</ref> ماده شتری نحر نمود و خون آن را در ظرفی ریخته، کنار کعبه نهاد و آنان به نشان پیمان بستن، دست در ظرف فروکردند و بر کعبه کشیدند.<ref>الطبقات، ج1، ص63؛ المحبر، ص166؛ المنمق، ص33.</ref> در این هنگام، فردی از بنیعدی اندکی از آن خون را لیسید. دیگران نیز به نشانه پیمان چنین کردند و از اینرو، اصطلاح «لعقة الدم» را بر همپیمانان یا تنها بر بنیعدی اطلاق نمودند.<ref>المحبر، ص166-167؛ انساب الاشراف، ج1، ص55.</ref> | احلاف به بنیعبدالدار و طایفههای حامی او اطلاق شد؛ از آنرو که او به ابتکار بنیعدی و به روایتی بنیسهم، <ref>نک: تاریخ یعقوبی، ج1، ص248.</ref> ماده شتری نحر نمود و خون آن را در ظرفی ریخته، کنار کعبه نهاد و آنان به نشان پیمان بستن، دست در ظرف فروکردند و بر کعبه کشیدند.<ref>الطبقات، ج1، ص63؛ المحبر، ص166؛ المنمق، ص33.</ref> در این هنگام، فردی از بنیعدی اندکی از آن خون را لیسید. دیگران نیز به نشانه پیمان چنین کردند و از اینرو، اصطلاح «لعقة الدم» را بر همپیمانان یا تنها بر بنیعدی اطلاق نمودند.<ref>المحبر، ص166-167؛ انساب الاشراف، ج1، ص55.</ref> | ||
خط ۲۳۹: | خط ۲۱۹: | ||
این پیمان کنار کعبه یا در خانه [[عبدالله بن جدعان]] که از نفوذمندان قریش به شمار میرفت، بسته شد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص132؛ قس: انساب الاشراف، ج1، ص62-63.</ref> برخی خانه ابن جدعان را محلّ حلف الفضول دانستهاند.<ref>انساب الاشراف، ج2، ص12؛ ج10، ص157.</ref> اما منافاتی میان این دو گزاره نیست.<ref>التنبیه و الاشراف، ص180؛ البدایة و النهایه، ج2، ص291.</ref> گویا این راه حلّی مناسب درباره روایت نبوی حاکی از مشارکت پیامبر در حلف الفضول در خانه ابنجدعان<ref>السیرة النبویه، ج1، ص134؛ المنمق، ص279.</ref> باشد. | این پیمان کنار کعبه یا در خانه [[عبدالله بن جدعان]] که از نفوذمندان قریش به شمار میرفت، بسته شد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص132؛ قس: انساب الاشراف، ج1، ص62-63.</ref> برخی خانه ابن جدعان را محلّ حلف الفضول دانستهاند.<ref>انساب الاشراف، ج2، ص12؛ ج10، ص157.</ref> اما منافاتی میان این دو گزاره نیست.<ref>التنبیه و الاشراف، ص180؛ البدایة و النهایه، ج2، ص291.</ref> گویا این راه حلّی مناسب درباره روایت نبوی حاکی از مشارکت پیامبر در حلف الفضول در خانه ابنجدعان<ref>السیرة النبویه، ج1، ص134؛ المنمق، ص279.</ref> باشد. | ||
عموم تاریخنگاران این دو پیمان را مربوط به پیش از صفآرایی و سپس سازش آنها دانستهاند. | عموم تاریخنگاران این دو پیمان را مربوط به پیش از صفآرایی و سپس سازش آنها دانستهاند. اما [[مقدسی]] (م. 507ق.) هنگام این دو پیمان را پس از سازش میداند.<ref>البدء و التاریخ، ج4، ص127-128.</ref> | ||
اما [[مقدسی]] (م. 507ق.) هنگام این دو پیمان را پس از سازش میداند.<ref>البدء و التاریخ، ج4، ص127-128.</ref> | |||
درباره درگرفتن نبرد میان مطیبین و احلاف نیز اختلاف نظر وجود دارد. بسیاری، نبرد را منتفی میشمارند<ref>السیرة النبویه، ج1، ص132؛ الطبقات، ج1، ص63؛ المحبر، ص166-167.</ref> اما بلاذری (م. 279ق.) سازش را پس از نبرد میداند.<ref>نک: انساب الاشراف، ج1، ص63.</ref> | درباره درگرفتن نبرد میان مطیبین و احلاف نیز اختلاف نظر وجود دارد. بسیاری، نبرد را منتفی میشمارند<ref>السیرة النبویه، ج1، ص132؛ الطبقات، ج1، ص63؛ المحبر، ص166-167.</ref> اما بلاذری (م. 279ق.) سازش را پس از نبرد میداند.<ref>نک: انساب الاشراف، ج1، ص63.</ref> | ||
خط ۲۷۹: | خط ۲۵۷: | ||
===دوره پس از هجرت=== | ===دوره پس از هجرت=== | ||
دوره مدنی با نقشه کشتن پیامبر(ص) در دار الندوه آغاز میگردد. | دوره مدنی با نقشه کشتن پیامبر(ص) در دار الندوه آغاز میگردد. مرحله آغازین این دوره تا پیش از فتح مکه، دوره حرکتهای نظامی عبدریان است. | ||
مرحله آغازین این دوره تا پیش از فتح مکه، دوره حرکتهای نظامی عبدریان است. | |||
نبرد بدر با اسیر شدن دو تن از بنیعبدالدار به نام نضر بن حارث، از مطعمان قریش در نبرد بدر<ref>المعارف، ص154-155.</ref> و ابوعزیز بن عمیر همراه بود.<ref>تاریخ طبری، ج2، ص460؛ سبل الهدی، ج4، ص66.</ref> | نبرد بدر با اسیر شدن دو تن از بنیعبدالدار به نام نضر بن حارث، از مطعمان قریش در نبرد بدر<ref>المعارف، ص154-155.</ref> و ابوعزیز بن عمیر همراه بود.<ref>تاریخ طبری، ج2، ص460؛ سبل الهدی، ج4، ص66.</ref> | ||
خط ۳۱۲: | خط ۲۸۸: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه |