۵٬۱۲۵
ویرایش
ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:ایران.jpeg|بندانگشتی|ایران]] | [[پرونده:ایران.jpeg|بندانگشتی|ایران]] | ||
'''ایران''': کشوری مسلمان‌نشین در خاورمیانه است. ایران کشوری است با مساحت 1648195 کیلومتر مربع که بخش بیشتر فلات ایران را در بر گرفته است. امروزه کشور ایران از شمال با [[جمهوری آذربایجان]] و [[ارمنستان]] و [[ترکمنستان]]، در شرق با [[افغانستان]] و [[پاکستان]]، و در غرب با [[ترکیه]] و [[عراق]] مرز زمینی دارد. مذهب رسمی آن [[تشیع]] و زبان رسمی‌اش فارسی است.<ref>ایران از آغاز تا اسلام، ص1-8؛ کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران، ص11؛ مرکز آمار ایران، گزیده نتایج سرشماری1390.</ref> مرزهای سیاسی ایران در طول تاریخ تغییرهای فراوان به خود دیده است. حکومت‌های ایران گاه تنها بخشی از فلات ایران را زیر سلطه داشتند و گاه مرزهای قدرتشان تا بیرون از فلات ایران کشیده می‌شد. مرزهای سیاسی امروزین ایران در سده نوزدهم م. و پس از جدا شدن برخی سرزمین‌ها از آن در شمال و شرق و غرب شکل گرفته است.<ref>نک: کلیات جغرافیای طبیعی، ص56-59.</ref> ایران از بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی است و مردم آن در طول تاریخ اسلام، بسیاری از جمعیت حج‌گزار را تشکیل داده‌اند و روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی آنان با [[حرمین]] در تحولات [[مکه]] و [[مدینه]] تاثیر فراوان داشته است. اکنون هر سال بیش از صد هزار تن از این کشور برای [[حج]] به حرمین سفر می‌کنند. در این مقاله از موضوعات مختلفی در مورد ایران بحث شده است که ازجمله آنها این موضوعاتند: تاریخ و جغرافیای ایران (ایران باستان؛ ایران اسلامی)؛ | '''ایران''': کشوری مسلمان‌نشین در خاورمیانه است. ایران کشوری است با مساحت 1648195 کیلومتر مربع که بخش بیشتر فلات ایران را در بر گرفته است. امروزه کشور ایران از شمال با [[جمهوری آذربایجان]] و [[ارمنستان]] و [[ترکمنستان]]، در شرق با [[افغانستان]] و [[پاکستان]]، و در غرب با [[ترکیه]] و [[عراق]] مرز زمینی دارد. مذهب رسمی آن [[تشیع]] و زبان رسمی‌اش فارسی است.<ref>ایران از آغاز تا اسلام، ص1-8؛ کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران، ص11؛ مرکز آمار ایران، گزیده نتایج سرشماری1390.</ref> مرزهای سیاسی ایران در طول تاریخ تغییرهای فراوان به خود دیده است. حکومت‌های ایران گاه تنها بخشی از فلات ایران را زیر سلطه داشتند و گاه مرزهای قدرتشان تا بیرون از فلات ایران کشیده می‌شد. مرزهای سیاسی امروزین ایران در سده نوزدهم م. و پس از جدا شدن برخی سرزمین‌ها از آن در شمال و شرق و غرب شکل گرفته است.<ref>نک: کلیات جغرافیای طبیعی، ص56-59.</ref> ایران از بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی است و مردم آن در طول تاریخ اسلام، بسیاری از جمعیت حج‌گزار را تشکیل داده‌اند و روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی آنان با [[حرمین]] در تحولات [[مکه]] و [[مدینه]] تاثیر فراوان داشته است. اکنون هر سال بیش از صد هزار تن از این کشور برای [[حج]] به حرمین سفر می‌کنند. در این مقاله از موضوعات مختلفی در مورد ایران بحث شده است که ازجمله آنها این موضوعاتند: تاریخ و جغرافیای ایران (ایران باستان؛ ایران اسلامی)؛ روابط سیاسی ایران و حرمین و تاثیر آن بر حج‌‌گزاری ایرانیان (پیش از [[اسلام]]؛ از ورود اسلام تا حمله مغول؛ دوران ایلخانان؛ دوران فترت پس از ایلخانان؛ دوران صفویه؛ دوران افشاریه؛ دوران قاجار؛ دوران پهلوی؛ دوران انقلاب اسلامی)؛ راه‌های حج ایرانیان (راه عراق؛ راه احساء؛ راه شام؛ راه دریایی جنوب ایران؛ راه استانبول؛ راه دریایی از بیروت؛ راه هوایی)؛ حج‌‌گزاری ایرانیان؛ شیوه‌ها و آداب (سازما‌‌ن‌دهی حج درگذشته؛ سازما‌‌ن‌دهی حج در دوران معاصر؛ آداب و رسوم حج ایرانیان)؛ مشکلات مذهبی ایرانیان در حج؛ ایرانیان و آبادانی حرمین؛ نگاشته‌های ایرانیان درباره حج و حرمین؛ مجاورت ایرانیان در حرمین؛ تاریخ و جغرافیای ایران. | ||
==تاریخ ایران باستان== | ==تاریخ ایران باستان== | ||
درباره ریشه و معنای واژه ایران، دیدگاه‌های گوناگون وجود دارد که بر پایه مشهور‌ترین آنها، این واژه برگرفته از نام قوم آریایی و به معنای سرزمین آریاییان است. آریاییان که یکی از شاخه‌های مردم [[هند]] و اروپایی ساکن در ایران ویج بودند، در هزاره دوم پیش از میلاد، مهاجرت خود را به ایران آغاز کردند و در طول سده‌ها بر ساکنان بومی این سرزمین غلبه یافتند.<ref>تاریخ ایران باستان، پیرنیا، ج1، ص153-158؛ تاریخ ایران باستان، خدادادیان، ج1، ص21-22.</ref>پیش از ورود آریاییان، ایران تاریخی کهن را پشت سر نهاده، سکونتگاه اقوام گوناگون و تمدن‌هایی همچون عیلامی و کاسی در غرب این سرزمین بود.<ref>ایران از آغاز تا اسلام، ص49-56؛ اشکانیان، ص61.</ref> | درباره ریشه و معنای واژه ایران، دیدگاه‌های گوناگون وجود دارد که بر پایه مشهور‌ترین آنها، این واژه برگرفته از نام قوم آریایی و به معنای سرزمین آریاییان است. آریاییان که یکی از شاخه‌های مردم [[هند]] و اروپایی ساکن در ایران ویج بودند، در هزاره دوم پیش از میلاد، مهاجرت خود را به ایران آغاز کردند و در طول سده‌ها بر ساکنان بومی این سرزمین غلبه یافتند.<ref>تاریخ ایران باستان، پیرنیا، ج1، ص153-158؛ تاریخ ایران باستان، خدادادیان، ج1، ص21-22.</ref>پیش از ورود آریاییان، ایران تاریخی کهن را پشت سر نهاده، سکونتگاه اقوام گوناگون و تمدن‌هایی همچون عیلامی و کاسی در غرب این سرزمین بود.<ref>ایران از آغاز تا اسلام، ص49-56؛ اشکانیان، ص61.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
در پی مدیریت ناصحیح درآمدهای نفتی که در دهه پنجاه به ناگهان افزایشی چشم‌گیر یافته بود و در نتیجه بالا رفتن تورم، تظاهرات خیابانی گسترده بر ضد شاه از سال 1356ش. آغاز شد.<ref>ایران در قرن بیستم، ص196-198؛ ریشه‌های انقلاب اسلامی، ص341.</ref>با چاپ مقاله‌ای توهین‌آمیز درباره [[امام خمینی]] در روزنامه اطلاعات 17دی ماه 1356ش. شدت این تظاهرات بالا گرفت و به شهرهای گوناگون ایران کشیده شد. | در پی مدیریت ناصحیح درآمدهای نفتی که در دهه پنجاه به ناگهان افزایشی چشم‌گیر یافته بود و در نتیجه بالا رفتن تورم، تظاهرات خیابانی گسترده بر ضد شاه از سال 1356ش. آغاز شد.<ref>ایران در قرن بیستم، ص196-198؛ ریشه‌های انقلاب اسلامی، ص341.</ref>با چاپ مقاله‌ای توهین‌آمیز درباره [[امام خمینی]] در روزنامه اطلاعات 17دی ماه 1356ش. شدت این تظاهرات بالا گرفت و به شهرهای گوناگون ایران کشیده شد. | ||
امام خمینی که از سال 1342ش. با سیاست‌های غرب‌گرایانه و غیر دینی محمدرضا شاه به مخالفت برخاسته و از رهبران برجسته منتقدان رژیم پهلوی بود و سال‌ها در تبعید از کشور به سر می‌برد، اکنون رهبری همه گروه‌های مخالف شاه را بر عهده داشت و با رهبری وی، تظاهرات خیابانی به وقوع انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357ش. و برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران انجامید.<ref>ریشه‌های انقلاب اسلامی، ص358؛ ایران در قرن بیستم، ص209-219؛ تاریخ ایران کمبریج، دوره پهلوی، ص104-110؛ شکل‌‌گیری انقلاب اسلامی، ص179-188.</ref> | امام خمینی که از سال 1342ش. با سیاست‌های غرب‌گرایانه و غیر دینی محمدرضا شاه به مخالفت برخاسته و از رهبران برجسته منتقدان رژیم پهلوی بود و سال‌ها در تبعید از کشور به سر می‌برد، اکنون رهبری همه گروه‌های مخالف شاه را بر عهده داشت و با رهبری وی، تظاهرات خیابانی به وقوع انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357ش. و برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران انجامید.<ref>ریشه‌های انقلاب اسلامی، ص358؛ ایران در قرن بیستم، ص209-219؛ تاریخ ایران کمبریج، دوره پهلوی، ص104-110؛ شکل‌‌گیری انقلاب اسلامی، ص179-188.</ref> | ||
== | ==روابط سیاسی ایران و حرمین و تاثیر آن بر حج‌‌گزاری ایرانیان== | ||
ایران و حجاز روابط سیاسی دیرینه‌ای با هم داشته‌اند که شکل آن از تاثیر‌‌گذاری مستقیم حکومت‌های ایرانی در سرنوشت سیاسی [[مکه]] و [[مدینه]] در یک دوره تا قطع رابطه سیاسی میان دو سرزمین در دوره‌ای دیگر، متغیر بوده است. روابط سیاسی پادشاهان و حکومت‌های ایرانی با حکومت‌های [[حجاز]]، در کنار اوضاع سیاسی درونی ایران، از عوامل تاثیر‌گذار بر تاریخ حج‌‌گزاری ایرانیان بوده و گاه به رونق حج‌‌گزاری ایرانیان و گاه به توقف آن انجامیده است. | ایران و حجاز روابط سیاسی دیرینه‌ای با هم داشته‌اند که شکل آن از تاثیر‌‌گذاری مستقیم حکومت‌های ایرانی در سرنوشت سیاسی [[مکه]] و [[مدینه]] در یک دوره تا قطع رابطه سیاسی میان دو سرزمین در دوره‌ای دیگر، متغیر بوده است. روابط سیاسی پادشاهان و حکومت‌های ایرانی با حکومت‌های [[حجاز]]، در کنار اوضاع سیاسی درونی ایران، از عوامل تاثیر‌گذار بر تاریخ حج‌‌گزاری ایرانیان بوده و گاه به رونق حج‌‌گزاری ایرانیان و گاه به توقف آن انجامیده است. | ||
| | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
به سال 1370ش. روابط سیاسی دو کشور از سر گرفته شد و پس از سه سال کاروان حج ایران به مکه رفت.<ref>سیمای حج در سال 70، صاول، «مقدمه. </ref>از آن سال تاکنون مراسم برائت از مشرکین هر سال در موسم حج بر‌گزار می‌شود؛ هر چند مقام‌های عربستان معمولاً مخالفت خود را با آن اعلان می‌نمایند و حتی برخی از سال‌ها انجام مراسم را ممنوع می‌کنند. به سال 1372ش. دولت عربستان اجازه بر‌گزاری مراسم را در مکان معمول که نزدیک ساختمان بعثه جمهوری اسلامی بود، نداد. مسؤولان ایرانی این مراسم را هنگام [[وقوف در منا]] بر‌گزار کردند. از آن هنگام، برائت از مشرکین در منا بر‌گزار می‌شود.<ref>مروری بر روابط ایران و عربستان، ص95-96؛ با کاروان عشق، ص171؛ یار کجاست، ص104-107؛ سیمای حج، ص174.</ref> | به سال 1370ش. روابط سیاسی دو کشور از سر گرفته شد و پس از سه سال کاروان حج ایران به مکه رفت.<ref>سیمای حج در سال 70، صاول، «مقدمه. </ref>از آن سال تاکنون مراسم برائت از مشرکین هر سال در موسم حج بر‌گزار می‌شود؛ هر چند مقام‌های عربستان معمولاً مخالفت خود را با آن اعلان می‌نمایند و حتی برخی از سال‌ها انجام مراسم را ممنوع می‌کنند. به سال 1372ش. دولت عربستان اجازه بر‌گزاری مراسم را در مکان معمول که نزدیک ساختمان بعثه جمهوری اسلامی بود، نداد. مسؤولان ایرانی این مراسم را هنگام [[وقوف در منا]] بر‌گزار کردند. از آن هنگام، برائت از مشرکین در منا بر‌گزار می‌شود.<ref>مروری بر روابط ایران و عربستان، ص95-96؛ با کاروان عشق، ص171؛ یار کجاست، ص104-107؛ سیمای حج، ص174.</ref> | ||
حج ایرانیان پس از انقلاب اسلامی ابعاد سیاسی تازه‌ای یافته است. مردم و مسؤولان جمهوری اسلامی ایران از موسم حج و همایش [[مسلمانان]] جهان، برای تبلیغ آرمان‌های انقلاب اسلامی در میان مسلمانان بهره می‌برند و به این منظور روابطی پویا با حاجیان و مسؤولان حج دیگر کشورهای اسلامی برقرار می‌سازند و به بر‌گزاری نشست‌ها و همایش‌های گوناگون درباره مسائل روز جهان اسلام می‌پردازند.<ref>نک: سیمای حج، ص66؛ با کاروان ابراهیم، ص71؛ با کاروان عشق، ص245؛ با کاروان صفا، ص368، 383، 397.</ref> | حج ایرانیان پس از انقلاب اسلامی ابعاد سیاسی تازه‌ای یافته است. مردم و مسؤولان جمهوری اسلامی ایران از موسم حج و همایش [[مسلمانان]] جهان، برای تبلیغ آرمان‌های انقلاب اسلامی در میان مسلمانان بهره می‌برند و به این منظور روابطی پویا با حاجیان و مسؤولان حج دیگر کشورهای اسلامی برقرار می‌سازند و به بر‌گزاری نشست‌ها و همایش‌های گوناگون درباره مسائل روز جهان اسلام می‌پردازند.<ref>نک: سیمای حج، ص66؛ با کاروان ابراهیم، ص71؛ با کاروان عشق، ص245؛ با کاروان صفا، ص368، 383، 397.</ref> | ||
== | ==راه‌های حج ایرانیان== | ||
راه حج حاجیان ایرانی در طول تاریخ تغییرهای بسیار به خود دیده است. عوامل سیاسی و بسته شدن مرزها به دلیل نبرد میان حکومت‌ها، قدرت یافتن راهزنان، عوامل طبیعی و آب و هوا، و نیز پیشرفت فناوری حمل و نقل از عوامل تغییر و تحول در راه‌های حج ایرانیان بوده است. | راه حج حاجیان ایرانی در طول تاریخ تغییرهای بسیار به خود دیده است. عوامل سیاسی و بسته شدن مرزها به دلیل نبرد میان حکومت‌ها، قدرت یافتن راهزنان، عوامل طبیعی و آب و هوا، و نیز پیشرفت فناوری حمل و نقل از عوامل تغییر و تحول در راه‌های حج ایرانیان بوده است. | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
===راه هوایی=== | ===راه هوایی=== | ||
از سال 1328ش. راه هوایی به راه‌های حج ایرانیان افزوده شد. در سال‌های آغازین، مسیر هوایی میان ایران تا جده به‌طور مستقیم وجود نداشت و حاجیان یا از راه زمینی یا با هواپیما از [[تهران]] به بغداد، بصره، بیروت یا شهرهای [[اردن]] و سوریه می‌رفتند و از فرودگاه این شهرها راهی جده می‌شدند.<ref>مجله خاطرات وحید، ش7، اردیبهشت1351، ص38، «مقدمات عزیمت به مکه. </ref><ref>خاطرات زیارت خانه خدا، ص35، 39؛ خاطرات سفر حج، ص12؛ به سوی خدا می‌رویم، ص105، 113؛ سفرنامه حج و راهنمای حاج، ص9.</ref>در سال 1327ش. حدود 600 تن از ایرانیان با هواپیما به مکه رفتند.<ref>میقات حج، ش51، ص170، 185.</ref>راه هوایی به تدریج رونق گرفت و پس از چندی پرواز مستقیم از ایران به جده برقرار و این راه به مسیر اصلی حج ایرانیان تبدیل شد و حج‌‌گزاری از راه زمینی ممنوع گشت. امروز نیز سفر حج ایرانیان تنها از راه هواپیما و با پروازهای مستقیم از ایران به شهرهای عربستان صورت می‌گیرد. | از سال 1328ش. راه هوایی به راه‌های حج ایرانیان افزوده شد. در سال‌های آغازین، مسیر هوایی میان ایران تا جده به‌طور مستقیم وجود نداشت و حاجیان یا از راه زمینی یا با هواپیما از [[تهران]] به بغداد، بصره، بیروت یا شهرهای [[اردن]] و سوریه می‌رفتند و از فرودگاه این شهرها راهی جده می‌شدند.<ref>مجله خاطرات وحید، ش7، اردیبهشت1351، ص38، «مقدمات عزیمت به مکه. </ref><ref>خاطرات زیارت خانه خدا، ص35، 39؛ خاطرات سفر حج، ص12؛ به سوی خدا می‌رویم، ص105، 113؛ سفرنامه حج و راهنمای حاج، ص9.</ref>در سال 1327ش. حدود 600 تن از ایرانیان با هواپیما به مکه رفتند.<ref>میقات حج، ش51، ص170، 185.</ref>راه هوایی به تدریج رونق گرفت و پس از چندی پرواز مستقیم از ایران به جده برقرار و این راه به مسیر اصلی حج ایرانیان تبدیل شد و حج‌‌گزاری از راه زمینی ممنوع گشت. امروز نیز سفر حج ایرانیان تنها از راه هواپیما و با پروازهای مستقیم از ایران به شهرهای عربستان صورت می‌گیرد. | ||
== | ==مشکلات مذهبی ایرانیان در حج== | ||
بخشی از دشواری‌های حج ایرانیان از مسائل مربوط به راه حج و دشواری‌های حاصل از اوضاع سیاسی، در بخش‌های پیشین این مقاله گذشت. این‌گونه مشکلات اختصاص به ایرانیان نداشت و مسلمانان دیگر سرزمین‌ها نیز با چنین دشواری‌هایی روبه‌رو بودند. مشکل ویژه ایرانیان، مشکلات مذهبی بود که پس از فرا‌گیری مذهب تشیع در پی تشکیل دولت صفوی در سده دهم ق. پیش روی آنان قرار گرفت. از این دوران، اختلاف‌های مذهبی مردم ایران با حاکمان عثمانی و مردم حجاز در موارد بسیار به آزار و حتی کشتار ایرانیان می‌انجامید. معمولاً آن چه بیشتر به این اختلاف‌ها دامن می‌زد، دشمنی سیاسی میان حکومت ایران و عثمانی بود.<ref>نک: صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست، ج2، ص827-828.</ref> | بخشی از دشواری‌های حج ایرانیان از مسائل مربوط به راه حج و دشواری‌های حاصل از اوضاع سیاسی، در بخش‌های پیشین این مقاله گذشت. این‌گونه مشکلات اختصاص به ایرانیان نداشت و مسلمانان دیگر سرزمین‌ها نیز با چنین دشواری‌هایی روبه‌رو بودند. مشکل ویژه ایرانیان، مشکلات مذهبی بود که پس از فرا‌گیری مذهب تشیع در پی تشکیل دولت صفوی در سده دهم ق. پیش روی آنان قرار گرفت. از این دوران، اختلاف‌های مذهبی مردم ایران با حاکمان عثمانی و مردم حجاز در موارد بسیار به آزار و حتی کشتار ایرانیان می‌انجامید. معمولاً آن چه بیشتر به این اختلاف‌ها دامن می‌زد، دشمنی سیاسی میان حکومت ایران و عثمانی بود.<ref>نک: صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست، ج2، ص827-828.</ref> | ||
میزان تعصبات دینی در حجاز به‌اندازه‌ای بود که شایعاتی همچون اعتقاد شیعیان به نجس کردن [[کعبه]] در میان مردم رواج یافته بود.<ref>تاریخ مکه، ص422.</ref>این اتهام چند بار دستاویز کشتار شیعیان قرار گرفت. برای نمونه، به سال 1088ق. پیدا شدن آلودگی همانند نجاست بر دیوار کعبه، بهانه‌ای به دست متعصبان داد تا برخی شیعیان حاضر در [[مسجدالحرام]] را به گونه‌ای دردناک با سنگ و چوب بکشند.<ref>منائح الکرم، ج4، ص488.</ref>در این رخداد، یکی از دانشوران ایرانی مجاور مکه به نام محمد مؤمن استرآبادی نیز کشته شد.<ref>وقایع السنین، ص534؛ خلاصة الاثر، ج3، ص432-433؛ صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست، ج2، ص839.</ref>از دیگر دانشوران ایرانی که در این دوران کشته شدند، زین‌العابدین فرزند نورالدین بود.<ref>ریاض العلماء، ج2، ص399.</ref>یک بار نیز یکی از دانشوران ایرانی‌تبار ساکن مکه به جرم دفاع از تشیع در مجلس درس، با این‌که قاضی حکم به برائت او داده بود، به دست متعصبان به قتل رسید.<ref>نیل المنی، ج2، ص763-764.</ref>به سال 1143ق. که شیعیان ایرانی دیرتر از موسم به مکه رسیدند و ناچار شدند تا سال آینده در مکه بمانند، برخی مردم مکه با همکاری نیروهای نظامی به بهانه آلوده‌ساختن حرم بر آنان شوریدند و آنها را از شهر بیرون راندند.<ref>تاریخ مکه، ص422.</ref> | میزان تعصبات دینی در حجاز به‌اندازه‌ای بود که شایعاتی همچون اعتقاد شیعیان به نجس کردن [[کعبه]] در میان مردم رواج یافته بود.<ref>تاریخ مکه، ص422.</ref>این اتهام چند بار دستاویز کشتار شیعیان قرار گرفت. برای نمونه، به سال 1088ق. پیدا شدن آلودگی همانند نجاست بر دیوار کعبه، بهانه‌ای به دست متعصبان داد تا برخی شیعیان حاضر در [[مسجدالحرام]] را به گونه‌ای دردناک با سنگ و چوب بکشند.<ref>منائح الکرم، ج4، ص488.</ref>در این رخداد، یکی از دانشوران ایرانی مجاور مکه به نام محمد مؤمن استرآبادی نیز کشته شد.<ref>وقایع السنین، ص534؛ خلاصة الاثر، ج3، ص432-433؛ صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست، ج2، ص839.</ref>از دیگر دانشوران ایرانی که در این دوران کشته شدند، زین‌العابدین فرزند نورالدین بود.<ref>ریاض العلماء، ج2، ص399.</ref>یک بار نیز یکی از دانشوران ایرانی‌تبار ساکن مکه به جرم دفاع از تشیع در مجلس درس، با این‌که قاضی حکم به برائت او داده بود، به دست متعصبان به قتل رسید.<ref>نیل المنی، ج2، ص763-764.</ref>به سال 1143ق. که شیعیان ایرانی دیرتر از موسم به مکه رسیدند و ناچار شدند تا سال آینده در مکه بمانند، برخی مردم مکه با همکاری نیروهای نظامی به بهانه آلوده‌ساختن حرم بر آنان شوریدند و آنها را از شهر بیرون راندند.<ref>تاریخ مکه، ص422.</ref> | ||
| خط ۳۱۲: | خط ۳۱۲: | ||
اسرار و معارف عرفانی حج و شرح فلسفه و اهداف معرفتی و اخلاقی و اجتماعی اعمال و مناسک حج، عرصه گسترده دیگری است که نویسندگان ایرانی آثاری فراوان در زمینه آن آفریده‌اند. از مشهور‌ترین این آثار می‌توان از کتاب‌های [[آیت‌الله عبدالله جوادی آملی]] یاد کرد.<ref>کتابشناسی حج و زیارت، ص273-330.</ref> | اسرار و معارف عرفانی حج و شرح فلسفه و اهداف معرفتی و اخلاقی و اجتماعی اعمال و مناسک حج، عرصه گسترده دیگری است که نویسندگان ایرانی آثاری فراوان در زمینه آن آفریده‌اند. از مشهور‌ترین این آثار می‌توان از کتاب‌های [[آیت‌الله عبدالله جوادی آملی]] یاد کرد.<ref>کتابشناسی حج و زیارت، ص273-330.</ref> | ||
== | ==مجاورت ایرانیان در مکه و مدینه== | ||
علاقه به زندگی در جوار حرم الهی و اعتقاد به فضیلت آن، انگیزه مهم ایرانیان برای مهاجرت به حرمین و ساکن شدن در مکه و مدینه بوده است. این باور که مدفون شدگان در حرمین، بی‌حساب به بهشت می‌روند، حتی در میان عامه مردم رواج داشته است.<ref>کتاب کوچه، ج5، ص1886.</ref>انگیزه سفر به حرمین برای دانشوران که امید بهره بردن از محیط علمی مکه و مدینه را داشتند، دو چندان بود. سفر حج بخشی از زندگی بیشتر علما، فقیهان و متصوفه ایرانی بوده است. مجاورت ایرانیان در حرمین، مختص دانشوران نبود. بسیاری از مردم عادی و نیز بازرگانان و ثروتمندان در مکه و مدینه ساکن می‌شدند یا بارها به آن‌جا سفر می‌کردند. چنان‌که دیدیم، گروهی از همین بازرگانان و ثروتمندان و حتی دانشورانی که توانایی مالی داشتند، با مشارکت در ساختن بناهای سودمند برای همگان یا بازسازی بخش‌هایی از حرمین، در آبادانی مکه و مدینه نقش داشتند. | علاقه به زندگی در جوار حرم الهی و اعتقاد به فضیلت آن، انگیزه مهم ایرانیان برای مهاجرت به حرمین و ساکن شدن در مکه و مدینه بوده است. این باور که مدفون شدگان در حرمین، بی‌حساب به بهشت می‌روند، حتی در میان عامه مردم رواج داشته است.<ref>کتاب کوچه، ج5، ص1886.</ref>انگیزه سفر به حرمین برای دانشوران که امید بهره بردن از محیط علمی مکه و مدینه را داشتند، دو چندان بود. سفر حج بخشی از زندگی بیشتر علما، فقیهان و متصوفه ایرانی بوده است. مجاورت ایرانیان در حرمین، مختص دانشوران نبود. بسیاری از مردم عادی و نیز بازرگانان و ثروتمندان در مکه و مدینه ساکن می‌شدند یا بارها به آن‌جا سفر می‌کردند. چنان‌که دیدیم، گروهی از همین بازرگانان و ثروتمندان و حتی دانشورانی که توانایی مالی داشتند، با مشارکت در ساختن بناهای سودمند برای همگان یا بازسازی بخش‌هایی از حرمین، در آبادانی مکه و مدینه نقش داشتند. | ||
سفر دانشوران ایران به مکه و مدینه از نخستین سده‌های اسلامی رواج داشت. بسیاری از طالبان علوم دینی بخشی از زندگی خود را در مکه و مدینه می‌گذراندند یا بارها به این شهرها سفر می‌کردند. برخی نیز در این شهرها ساکن می‌شدند و برای همیشه در آن می‌ماندند. | سفر دانشوران ایران به مکه و مدینه از نخستین سده‌های اسلامی رواج داشت. بسیاری از طالبان علوم دینی بخشی از زندگی خود را در مکه و مدینه می‌گذراندند یا بارها به این شهرها سفر می‌کردند. برخی نیز در این شهرها ساکن می‌شدند و برای همیشه در آن می‌ماندند. | ||
| خط ۵۹۵: | خط ۵۹۵: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{کشورهای مرتبط با حج}} | {{کشورهای مرتبط با حج}} | ||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[Category:کشورهای مرتبط با حج]] | |||
[[Category:کشورهای اسلامی]] | |||
[[Category:کشورهای حج‌گزار]] | |||
[[Category:تاریخ ایران]] | |||
[[رده:کشورهای مرتبط با حج]] | [[رده:کشورهای مرتبط با حج]] | ||