در حال ویرایش ابوالهیثم بن تیهان

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات اصحاب
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Abazar  }}
|اطلاعات صحابه =ابوالهَیثم بن تَیِّهان
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام کامل =مالک بن تیهان بن مالک انصاری
| کنیه =ابوالهیثم
| لقب =
| زادروز/زادگاه =
| محل زندگی =[[مدینه]]
| مهاجر/انصار = [[انصار]]
| نسب/قبیله = [[قبیله اوس]]
| خویشاوندان سرشناس = عبید (برادر) از شهدای [[غزوه احد]]
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت = سال ۳۷ق
| نحوه درگذشت/شهادت = در [[جنگ صفین]]
| مدفن =
| زمان اسلام آوردن = سال یازدهم بعثت
| نحوه اسلام آوردن =
| حضور در جنگ‌ها = تمام [[غزوات]]؛ [[جنگ جمل]] و جنگ صفین
| هجرت به =
| دلیل شهرت = حمایت از [[امام علی(ع)]] در عصر خلفا، اعتراض به [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] در [[مسجد النبی]]
| نقش‌های برجسته =
| دیگر فعالیت‌ها = راوی [[حدیث غدیر]]
| آثار =
}}
'''ابوالهَیثم بن تَیِّهان''' از [[صحابه|صحابی]] پیامبر(ص) در شهر [[مدینه]] و از یاران شهید [[امام علی(ع)|امیر مؤمنان علی(ع)]]. وی پیش از اسلام موحد بود و در سال یازدهم [[بعثت]]، [[اسلام]] آورد. در بیعت عقبه اول و عقبه دوم شرکت داشت و یکی از [[نقبای پیامبر(ص)|نقبای دوازده‌گانه]] بود.


ابوالهیثم در همه [[غزوه|غزوه‌ها]] حضور داشت و پس از [[واقعه سقیفه]]، به دفاع از حق [[امیرمؤمنان(ع)]] پرداخت و با [[ابوبکر]] بیعت نکرد. وی در [[مسجدالنبی]] به ابوبکر اعتراض کردند و در دفاع از حقانیت علی(ع) سخن گفت.
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]


پس از مرگ [[عثمان بن عفان|عثمان]] وی مردم را به پذیرش ولایت [[امام علی(ع)|حضرت علی(ع)]] و بیعت با ایشان دعوت کرد. پس از به حکومت‌رسیدن حضرت علی(ع)، امام او را مسئول بیت‌ المال [[مدینه]] کرد. ابوالهیثم در [[جنگ صفین]] پس از خطبه امام علی(ع) در دعوت به جنگ و شتاب به سوی [[بهشت]]، نخستین کسی بود که به میدان رفت و جنگید و به شهادت رسید.
'''ابوالهَیثم بن تَیهان''' از [[صحابه|صحابی]] پیامبر(ص) در شهر [[مدینه]] و از یاران شهید [[امام علی(ع)|امیر مؤمنان علی(ع)]]
 
از ابوالهیثم روایت‌هایی درباره ثواب سلام و وظایف مشاور، از پیامبر(ص) و خطابه‌ای از [[امام علی(ع)]] و همچنین [[حدیث غدیر]] نقل شده است.


==شخصیت‌شناسی==
==شخصیت‌شناسی==
ابوالهیثم مالک بن تیهان بن مالک انصاری از تیره زعوراء [[قبیله اوس]]<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۷۳؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> و حلیف بنی‌عبدالاشهل بود.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۱۶؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> برخی او را از قبیله بلی از قُضاعه دانسته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۲۴۰؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۳۴۸.</ref> در نسب او نقل‌های دیگر نیز آمده است.<ref>البدایة و النهایه، ج۷، ص۱۰۴.</ref> هر چند در برخی گزارش‌ها از همراهی پدرش با [[پیامبر(ص)]] در [[غزوه خیبر]] به سال هفتم قمری یاد شده<ref>الثقات، ج۳، ص۴۲؛ اسد الغابه، ج۱، ص۲۶۲.</ref> ، ابن حجر آن را خطای راویان دانسته، این احتمال را تقویت می‌کند که او اسلام را درک نکرده است.<ref>الاصابه، ج۱، ص۴۹۹.</ref> مادرش را لیلی بنت عتیک<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲.</ref> دانسته‌اند.
ابوالهیثم مالک بن تیهان بن مالک انصاری از تیره زعوراء [[قبیله اوس]]<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۷۳؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> و حلیف بنی‌عبدالاشهل بود.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۱۶؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> برخی او را از قبیله بلی از قُضاعه دانسته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۲۴۰؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۳۴۸.</ref> در نسب او نقل‌های دیگر نیز آمده است.<ref>البدایة و النهایه، ج۷، ص۱۰۴.</ref> هر چند در برخی گزارش‌ها از همراهی پدرش با [[پیامبر(ص)]] در [[غزوه خیبر]] به سال هفتم قمری یاد شده<ref>الثقات، ج۳، ص۴۲؛ اسد الغابه، ج۱، ص۲۶۲.</ref>، ابن حجر آن را خطای راویان دانسته، این احتمال را تقویت می‌کند که او اسلام را درک نکرده است.<ref> الاصابه، ج۱، ص۴۹۹.</ref> مادرش را لیلی بنت عتیک<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲.</ref> دانسته‌اند.
 
همسرش ملیکه دختر سهل بن زید بن عامر<ref>الطبقات، ج۸، ص۲۴۸؛ الاصابه، ج۸، ص۳۵.</ref> از [[مسلمان|مسلمانان]] و بیعت کنندگان بود و امیمه را به دنیا آورد.<ref>الطبقات، ج۸، ص۲۴۸؛ اسد الغابه، ج۶، ص۳۰؛ الاصابه، ج۸، ص۳۵.</ref> ابوالهیثم برادری به نام عبید یا عتیک داشت که در [[غزوه بدر]] در رکاب [[پیامبر(ص)]] جنگید<ref>المغازی، ج۱، ص۱۵۸.</ref> و در [[غزوه احد]] به شهادت رسید.<ref>المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۲۹.</ref>


ابوالهیثم بن تیهان روایت‌هایی درباره ثواب سلام و وظایف مشاور، از [[پیامبر(ص)]] و خطابه‌ای را از [[امام علی(ع)]] نقل کرده است.<ref>بحار الانوار، ج۲۸، ص۲۴۰؛ ج۴۱، ص۱۱۶.</ref> از جمله روایت‌هایش، [[حدیث غدیر]] است.<ref>الولایه، ص۱۹۶-۱۹۸؛ الطرائف، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۰.</ref>  
بیزاری از بت‌ها از ویژگی‌های زندگی پیش از اسلام ابوالهیثم بوده است. از این رو، گروهی او را موحد می‌دانستند.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۱؛ البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۶۵؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۱۹۰.</ref>


==اسلام آوردن==
==اسلام آوردن==
از ویژگی‌های زندگی پیش از [[اسلام]] ابوالهیثم، بیزاری از بت‌ها بوده است. از این رو، گروهی وی را موحد می‌دانستند.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۱؛ البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۶۵؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۱۹۰.</ref>
ابوالهیثم در سال یازدهم [[بعثت]] پس از بازگشت دو تن از [[قبیله خزرج|خزرجیان]] از [[حج]]، از ظهور دین جدید آگاه شد و [[اسلام]] آورد.<ref> الطبقات، ج۱، ص۱۶۹؛ دلائل النبوه، ج۲، ص۴۳۰-۴۳۱.</ref> سپس در بیعت عقبه اول به سال دوازدهم بعثت<ref> البدایة و النهایه، ج۳، ص۱۶۲؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۲.</ref> و عقبه دوم به سال سیزدهم<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۴۱؛ المنتظم، ج۳، ص۳۵.</ref> حضور یافت و به عنوان نقیب بنی‌عبدالاشهل، در شمار یکی از نقبای دوازده‌گانه<ref>المحبّر، ص۲۶۸؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۲؛ مجمع البحرین، ج۶، ص۳۹۶.</ref> پیامبر(ص) شد.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۲۴۰؛ اسد الغابه، ج۵، ص۳۲۳؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> بعضی نیز وی را حلیف بنی‌عبدالاشهل نامیده‌اند.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۵۸؛ الطبقات، ج۳، ص۴۵۵؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۳۶۳.</ref> بر پایه گزارشی، وی نخستین بیعت کننده با پیامبر بود.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۴۸؛ البدایة و النهایه، ج۳، ص۱۶۳.</ref> او در دیدار با ایشان، نگرانی جمعی از یثربیان را که با پذیرش اسلام پیمانشان را با یهودیان شکسته بودند، مطرح کرد و ایشان به او اطمینان داد که با دشمنان آنان دشمن و با دوستانشان دوست باشد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۴۲.</ref>
 
ابوالهیثم در سال یازدهم [[بعثت]] پس از بازگشت دو تن از [[قبیله خزرج|خزرجیان]] از [[حج]]، از ظهور دین جدید آگاه شد و [[اسلام]] آورد.<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۶۹؛ دلائل النبوه، ج۲، ص۴۳۰-۴۳۱.</ref> سپس در بیعت عقبه اول به سال دوازدهم بعثت<ref>البدایة و النهایه، ج۳، ص۱۶۲؛ تاریخ الاسلام، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۲.</ref> و عقبه دوم به سال سیزدهم<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۴۱؛ المنتظم، ج۳، ص۳۵.</ref> حضور یافت و به عنوان نقیب بنی‌عبدالاشهل، در شمار یکی از [[نقبای پیامبر(ص)|نقبای دوازده‌گانه]]<ref>المحبّر، ص۲۶۸؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۲؛ مجمع البحرین، ج۶، ص۳۹۶.</ref> پیامبر(ص) شد.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۲۴۰؛ اسد الغابه، ج۵، ص۳۲۳؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> بعضی نیز وی را حلیف بنی‌عبدالاشهل نامیده‌اند.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۵۸؛ الطبقات، ج۳، ص۴۵۵؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۳۶۳.</ref> بر پایه گزارشی، وی نخستین بیعت‌کننده با پیامبر بود.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۴۸؛ البدایة و النهایه، ج۳، ص۱۶۳.</ref> او در دیدار با ایشان، نگرانی جمعی از [[یثرب|یثربیان]] را که با پذیرش اسلام پیمانشان را با [[یهود|یهودیان]] شکسته بودند، مطرح کرد و ایشان به او اطمینان داد که با دشمنان آنان دشمن و با دوستانشان دوست باشد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۴۴۲.</ref>  


در [[پیمان برادری]] به سال اول قمری [[پیامبر(ص)]] میان او و [[عثمان بن مظعون]] از تیره بنی‌جُمَح [[قبیله قریش|قریش]] عقد برادری بست.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۷۱.</ref>  
در پیمان برادری به سال اول قمری پیامبر(ص) میان او و عثمان بن مظعون از تیره بنی‌جُمَح قریش عقد برادری بست.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۷۱.</ref> وی در همه غزوه‌ها از جمله بدر و احد شرکت داشت<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۷؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> و با دو شمشیر می‌جنگید. از این رو، وی را ذوالسیفین خواندند.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۷؛ الاصابه، ج۲، ص۳۴۵.</ref> او که از ثروتمندان مدینه بود، در نخلستان خود با گوشت گوسفند و خرمای مرغوب و آب گوارا از پیامبر(ص) و همراهانش که بسیار گرسنه بودند، پذیرایی کرد و همان جا به امامت پیامبر(ص) نماز گزارد.<ref>اسد الغابه، ج۴، ص۲۳۹؛ البدایة و النهایه، ج۶، ص۵۳.</ref> پس از شهادت ابن رواحه در جنگ موته به سال هشتم مسئولیت وی را در نظارت بر امور زراعی و تقسیم خرمای خیبر از سوی پیامبر(ص) عهده‌دار شد.<ref>المغازی، ج۲، ص۶۹۱؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۳۲۲.</ref>


==حضور در غزوات==
ابوالهیثم در کنار عمار یاسر و سلمان فارسی به دفاع از حق امیرمؤمنان(ع) پرداخت<ref>الخصال، ص۶۰۷-۶۰۸.</ref> و از بیعت با ابوبکر سر باز زد. او را ازجمله ۱۲ مخالف خلافت ابوبکر شمرده‌اند که در مسجد پیامبر به ابوبکر اعتراض کردند و هر یک در دفاع از حقانیت علی(ع) سخن گفت. ابوالهیثم با استناد به سخن رسول خدا(ص) که اهل‌ بیت(ع) را همانند ستارگان آسمان دانسته بود، بر حقانیت علی(ع) و شایستگی وی برای خلافت تأکید کرد.<ref>الخصال، ص۴۶۲؛ بحار الانوار، ج۲۸، ص۱۸۹-۱۹۰؛ الیقین، ص۳۳۶.</ref> نیز در خطبه‌ای موسوم به طالوتیه، روایتگر کلامی از حضرت علی(ع) است که در آن، وی از کمی یارانش برای دفاع از حق خود شکوه کرده است.<ref>الکافی، ج۸، ص۳۱.</ref>
ابوالهیثم بن تیهان در همه [[غزوه|غزوه‌ها]] از جمله [[غزوه بدر|بدر]] و [[غزوه احد|احد]] شرکت داشت<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۷؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۵.</ref> و با دو شمشیر می‌جنگید. از این رو، وی را ذوالسیفین خواندند.<ref>الاستیعاب، ج۲، ص۴۷۷؛ الاصابه، ج۲، ص۳۴۵.</ref> او که از ثروتمندان [[مدینه]] بود، در نخلستان خود با گوشت گوسفند و خرمای مرغوب و آب گوارا از پیامبر(ص) و همراهانش که بسیار گرسنه بودند، پذیرایی کرد و همان جا به امامت پیامبر(ص) نماز گزارد.<ref>اسد الغابه، ج۴، ص۲۳۹؛ البدایة و النهایه، ج۶، ص۵۳.</ref> پس از شهادت [[عبدالله بن رواحه]] در [[جنگ موته]] به سال هشتم مسئولیت وی را در نظارت بر امور زراعی و تقسیم خرمای [[منطقه خیبر|خیبر]] از سوی پیامبر(ص) عهده‌دار شد.<ref>المغازی، ج۲، ص۶۹۱؛ امتاع الاسماع، ج۱، ص۳۲۲.</ref>  


==حمایت از امام علی(ع) در عصر خلفا==
از نقش ابوالهیثم در دوره خلافت ابوبکر پس از تثبیت حکومت وی گزارشی در دست نیست. تنها خودداری وی از ادامه مسئولیت نظارت بر اراضی خیبر<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲.</ref> گزارش شده که می‌توان آن را نتیجه مخالفت با خلافت ابوبکر دانست. او در زمان عمر برای قیمت گذاری اراضی خیبر، از جمله فدک، همراه چند تن از صحابه برگزیده شد.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۹۵؛ فتوح البلدان، ص۳۸؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۱۱.</ref> گزارشی از حضور او در جلسات فقه و حدیث امام علی(ع) در دست است.<ref> کتاب سلیم بن قیس، ص۱۹۳؛ کمال الدین، ج۱، ص۲۷۴-۲۷۵؛ التحصین، ص۶۳۱.</ref>
ابوالهیثم در کنار [[عمار بن یاسر|عمار یاسر]] و [[سلمان فارسی]] به دفاع از حق [[امیرمؤمنان(ع)]] پرداخت<ref>الخصال، ص۶۰۷-۶۰۸.</ref> و از بیعت با [[ابوبکر]] سر باز زد. او را ازجمله ۱۲ مخالف خلافت ابوبکر شمرده‌اند که در [[مسجدالنبی|مسجد پیامبر]] به ابوبکر اعتراض کردند و هر یک در دفاع از حقانیت علی(ع) سخن گفت. ابوالهیثم با استناد به سخن رسول خدا(ص) که [[اهل‌ بیت(ع)]] را همانند ستارگان آسمان دانسته بود، بر حقانیت علی(ع) و شایستگی وی برای خلافت تأکید کرد.<ref>الخصال، ص۴۶۲؛ بحار الانوار، ج۲۸، ص۱۸۹-۱۹۰؛ الیقین، ص۳۳۶.</ref> نیز در خطبه‌ای موسوم به طالوتیه، روایتگر کلامی از حضرت علی(ع) است که در آن، وی از کمی یارانش برای دفاع از حق خود شکوه کرده است.<ref>الکافی، ج۸، ص۳۱.</ref>  


از نقش ابوالهیثم در دوره خلافت ابوبکر پس از تثبیت حکومت وی گزارشی در دست نیست. تنها خودداری وی از ادامه مسئولیت نظارت بر اراضی خیبر<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲.</ref> گزارش شده که می‌توان آن را نتیجه مخالفت با خلافت ابوبکر دانست. او در زمان حکومت [[عمر بن خطاب|عمر]] برای قیمت گذاری اراضی خیبر، از جمله [[فدک]]، همراه چند تن از [[صحابه]] برگزیده شد.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۹۵؛ فتوح البلدان، ص۳۸؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۱۱.</ref> گزارشی از حضور او در جلسات فقه و حدیث امام علی(ع) در دست است.<ref>کتاب سلیم بن قیس، ص۱۹۳؛ کمال الدین، ج۱، ص۲۷۴-۲۷۵؛ التحصین، ص۶۳۱.</ref>  
وی پس از مرگ عثمان همراه عمار یاسر و گروهی دیگر، مردم را به پذیرش ولایت حضرت علی(ع) دعوت کرد و از مردم برای ایشان بیعت گرفت و از سوی ایشان برای مذاکره با کسانی که از بیعت اکراه داشتند، انتخاب شد.<ref>بحار الانوار، ج۳۲، ص۲۷-۲۸.</ref> بر پایه گزارشی، امام او را همراه عمار مسئول بیت‌ المال مدینه کرد.<ref>الاختصاص، ص۱۵۲؛ الیقین، ص۳۳۶.</ref> پس از آن که سخنان علی(ع) در تهییج مردم مدینه برای مقابله با تهاجم طلحه و زبیر به بصره، با برخورد سرد مردم روبه‌رو شد، ابوالهیثم از کسانی بود که مردم را به اجابت دعوت امام فراخواندند و برای جبران سستی دیگران، از امام حمایت کردند.<ref>البدایة و النهایه، ج۷، ص۲۳۳؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۶۱۱.</ref>


==حمایت از حکومت امام علی(ع)==
ابوالهیثم در جنگ صفین به سال ۳۷ق به تنظیم صفوف لشکر امام(ع) پرداخت.<ref>المناقب، ص۲۲۴؛ شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۰.</ref> او پس از شهادت عمار<ref> انساب الاشراف، ج۲، ص۳۱۹؛ المناقب، ص۲۳۳.</ref> و بر پایه گزارشی دیگر، پس از خطبه امام علی(ع) در دعوت به جنگ و شتاب به سوی بهشت، نخستین کسی بود که به میدان رفت و جنگید و به شهادت رسید.<ref>الفتوح، ج۳، ص۱۷۷.</ref> پس از شهادتش، امام(ع) بر او نماز گزارد و وی را به خاک سپرد.<ref> انساب الاشراف، ج۳، ص۳۱۹.</ref> حضرت علی(ع) از او در کنار بزرگانی همچون عمار و خزیمه ذوالشهادتین یاد کرده که بر راه حق استوار ماندند<ref>نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۹، خطبه ۱۸۲.</ref>. این حاکی از جایگاه ممتاز او نزد ایشان است.
ابوالهیثم پس از مرگ [[عثمان بن عفان|عثمان]] همراه [[عمار بن یاسر|عمار یاسر]] و گروهی دیگر، مردم را به پذیرش ولایت [[امام علی(ع)|حضرت علی(ع)]] دعوت کرد و از مردم برای ایشان بیعت گرفت و از سوی ایشان برای مذاکره با کسانی که از بیعت اکراه داشتند، انتخاب شد.<ref>بحار الانوار، ج۳۲، ص۲۷-۲۸.</ref> بر پایه گزارشی، امام او را همراه عمار مسئول بیت‌ المال [[مدینه]] کرد.<ref>الاختصاص، ص۱۵۲؛ الیقین، ص۳۳۶.</ref> پس از آن که سخنان علی(ع) در تهییج مردم مدینه برای مقابله با تهاجم [[طلحه]] و [[زبیر]] به [[بصره]]، با برخورد سرد مردم روبه‌رو شد، ابوالهیثم از کسانی بود که مردم را به اجابت دعوت امام فراخواندند و برای جبران سستی دیگران، از امام حمایت کردند.<ref>البدایة و النهایه، ج۷، ص۲۳۳؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۶۱۱.</ref>  


==حضور در جنگ صفین و شهادت==
گزارشی ضعیف درگذشت ابوالهیثم را در زمان پیامبر۹<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۴۰.</ref> یا عمر<ref>المحبّر، ص۲۷۲؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۶؛ شذرات الذهب، ج۱، ص۱۷۲.</ref> دانسته و محل دفن او را بقیع شمرده است.<ref>الاشارات الی معرفة الصحابه، ص۸۰.</ref> او روایت‌هایی درباره ثواب سلام و وظایف مشاور، از پیامبر(ص) و خطابه‌ای را از امام علی(ع) نقل کرده است.<ref>بحار الانوار، ج۲۸، ص۲۴۰؛ ج۴۱، ص۱۱۶.</ref> از جمله روایت‌هایش، حدیث غدیر است.<ref>الولایه، ص۱۹۶-۱۹۸؛ الطرائف، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۰.</ref>
ابوالهیثم در [[جنگ صفین]] به سال ۳۷ق به تنظیم صفوف لشکر امام(ع) پرداخت.<ref>المناقب، ص۲۲۴؛ شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۰.</ref> او پس از شهادت [[عمار بن یاسر|عمار]]<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۳۱۹؛ المناقب، ص۲۳۳.</ref> و بر پایه گزارشی دیگر، پس از خطبه امام علی(ع) در دعوت به جنگ و شتاب به سوی [[بهشت]]، نخستین کسی بود که به میدان رفت و جنگید و به شهادت رسید.<ref>الفتوح، ج۳، ص۱۷۷.</ref> پس از شهادتش، امام(ع) بر او نماز گزارد و وی را به خاک سپرد.<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۳۱۹.</ref> حضرت علی(ع) از او در کنار بزرگانی همچون عمار و [[خزیمه ذوالشهادتین]] یاد کرده که بر راه حق استوار ماندند<ref>نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۹، خطبه ۱۸۲.</ref> . این حاکی از جایگاه ممتاز او نزد ایشان است.{{یادداشت|گزارشی ضعیف درگذشت ابوالهیثم را در زمان پیامبر(ص) (الطبقات، ج۳، ص۳۴۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۴۰.) یا عمر (المحبّر، ص۲۷۲؛ الاصابه، ج۷، ص۳۶۶؛ شذرات الذهب، ج۱، ص۱۷۲) دانسته و محل دفن او را بقیع شمرده است.(الاشارات الی معرفة الصحابه، ص۸۰)}}


==برای مطالعه بیشتر==
همسرش ملیکه دختر سهل بن زید بن عامر<ref> الطبقات، ج۸، ص۲۴۸؛ الاصابه، ج۸، ص۳۵.</ref> از مسلمانان و بیعت کنندگان بود و امیمه را به دنیا آورد.<ref>الطبقات، ج۸، ص۲۴۸؛ اسد الغابه، ج۶، ص۳۰؛ الاصابه، ج۸، ص۳۵.</ref> ابوالهیثم برادری به نام عبید یا عتیک داشت که در جنگ بدر در رکاب پیامبر(ص) جنگید<ref>المغازی، ج۱، ص۱۵۸.</ref> و در جنگ احد به شهادت رسید.<ref>المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۲۹.</ref>
* سلسلة‌ الا‌علام‌ من‌ الصحا‌بة‌ و التا‌بعین‌، ج۹ (عدی بن‌ حا‌تم‌؛ ما‌لک‌ بن‌ نویره‌؛ جا‌بر الانصا‌ری؛ حذیقة‌ بن‌ الیما‌ن‌؛ ابوالهیثم‌ بن‌ التیها‌ن‌)، نویسنده حسین شاکری، قم، موسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت(ع)، بی‌تا.
 
==پیوند به بیرون==
* دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۶، [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3838 مدخل ابوالهیثم بن تیهان]، نوشته گروه تاریخ.
* یاران معصومین (١٥)، [http://hedayatgar.ir/fa/news/386/%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9-%D8%A8%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%AB%D9%85 مالک بن تیهان (ابوالهیثم)]، برگرفته از کتاب «اصحاب امام علی علیه السلام» نوشته ناظم‌زاده قمی.
* [https://alefbalib.com/index.aspx?pid=14&GID=212449&ID=262873 ابوالهیثم بن تیهان]، برگرفته از دایرة المعارف اسلامی طهور.


==پانویس==
==پانویس==
خط ۷۳: خط ۳۳:
{{منابع}}
{{منابع}}
{{دانشنامه
{{دانشنامه
  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9354
  | آدرس =  
  | عنوان = ابوالهیثم بن تیهان
  | عنوان =  
  | نویسنده = محمد وحیدی
  | نویسنده = محمد وحیدی
}}
}}
خط ۱۱۵: خط ۷۵:
* '''الیقین''': سید ابن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق)، به کوشش انصاری، دار الکتاب، ۱۴۱۳ق.
* '''الیقین''': سید ابن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق)، به کوشش انصاری، دار الکتاب، ۱۴۱۳ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
| شناسه = شد
| جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
| عنوان‌بندی = شد
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = شد
| عکس = -<!--شد، - -->
| جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
| پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->
| مطالعه بیشتر = شد<!--شد، - -->
| پانویس و منابع = شد
| ناوبری = شد
| رده = شد
| تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>
{{صحابه}}
[[رده:صحابه]]
[[رده:اصحاب امام علی(ع)]]
[[رده:انصار]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)