در حال ویرایش اثارة الترغیب و التشویق

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان          =إثارة الترغیب و التشویق
| عنوان          =إثارة الترغیب و التشویق
خط ۲۷: خط ۲۸:
| شابک            =
| شابک            =
}}
}}
'''إثارة الترغیب والتشویق الی المساجد الثلاثة والبیت العتیق''' کتابی است نوشته [[شمس الدین خوارزمی|شمس الدین محمد بن اسحاق خوارزمی]] (م ۸۲۷ق) در بیان فضیلت‌ها، مناسک و آداب زیارت [[مکه]]، [[مدینه]] و [[بیت المقدس]].
'''إثارة الترغیب والتشویق الی المساجد الثلاثة والبیت العتیق''' کتابی است نوشته [[شمس الدین خوارزمی|شمس الدین محمد بن اسحاق خوارزمی]] (م.۸۲۷ق.) در بیان فضیلت‌ها، مناسک و آداب زیارت [[مکه]]، [[مدینه]] و [[بیت المقدس]].


==درباره نویسنده==
==درباره نویسنده==
{{اصلی|شمس الدین خوارزمی}}
{{اصلی|شمس الدین خوارزمی}}
خوارزمی از دانشوران [[مذهب حنفیه|حنفی]] است که در [[فقه]] و نحو به فضیلت از او یاد شده است.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲؛ الضوء اللامع، ج۷، ص۱۳۳؛ معجم المؤلفین، ج۹، ص۴۰.</ref> از زمان ولادت او گزارشی در دست نیست؛ ولی با توجه به این که فاسی وفات وی را در حدود ۶۰ سالگی دانسته<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref> و سال وفات او ۸۲۷ق. است، می‌توان زمان تولدش را در حدود سال ۷۶۷ق. تخمین زد. علت انتساب او به [[خوارزم]] و نیز محل تولدش معلوم نیست؛ ولی روشن است که در [[مکه]] اقامت داشته است.<ref>بغیة الوعاة، ج۱، ص۵۴؛ العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref>  
خوارزمی از دانشوران [[مذهب حنفیه|حنفی]] است که در [[فقه]] و نحو به فضیلت از او یاد شده است.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲؛ الضوء اللامع، ج۷، ص۱۳۳؛ معجم المؤلفین، ج۹، ص۴۰.</ref> از زمان ولادت او گزارشی در دست نیست؛ ولی با توجه به این که فاسی وفات وی را در حدود ۶۰ سالگی دانسته<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref> و سال وفات او ۸۲۷ق. است، می‌توان زمان تولدش را در حدود سال ۷۶۷ق. تخمین زد. علت انتساب او به [[خوارزم]] و نیز محل تولدش معلوم نیست؛ ولی روشن است که در [[مکه]] اقامت داشته است.<ref>بغیة الوعاة، ج۱، ص۵۴؛ العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref>


خوارزمی علوم عربی را از پدر همسرش، شمس‌الدین معروف به مُعید، فراگرفت و سال‌های بسیار به نیابت از او و پسرش، شهاب‌الدین احمد، به امامت مقام حنفی در [[مسجدالحرام]] مشغول بود.<ref>الضوء اللامع، ج۷، ص۱۳۳؛ العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref> او برای کسب درآمد مدتی به [[هند]] مسافرت کرد و سپس به [[مکه]] بازگشت.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲؛ الضوء اللامع، ج۷، ص۱۳۳.</ref> از کارهای او در مکه، ترسیم نقشه مسجدالحرام و [[کعبه]] و راهنمایی زائران هندی و دیگران با این نقشه‌ها بوده است.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref>  
خوارزمی علوم عربی را از پدر همسرش، شمس‌الدین معروف به مُعید، فراگرفت و سال‌های بسیار به نیابت از او و پسرش، شهاب‌الدین احمد، به امامت مقام حنفی در [[مسجدالحرام]] مشغول بود.<ref>الضوء اللامع، ج۷، ص۱۳۳؛ العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref> او برای کسب درآمد مدتی به [[هند]] مسافرت کرد و سپس به [[مکه]] بازگشت.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲؛ الضوء اللامع، ج۷، ص۱۳۳.</ref> از کارهای او در مکه، ترسیم نقشه مسجدالحرام و [[کعبه]] و راهنمایی زائران هندی و دیگران با این نقشه‌ها بوده است.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۴۱۲.</ref>


عاتق بن غیث بلادی ضمن بیان سرگذشت محمد بن محمود خوارزمی (م.۸۱۳ق.) یاد کرده که به ظاهر شرح حال وی با محمد بن اسحاق خوارزمی که معاصر او بوده و شرح حال آن دو با هم بسیار مشابهت دارد، اشتباه شده و می‌توان این شرح حال را به هر دو نسبت داد.<ref>نشر الریاحین، ج۲، ص۷۳۰.</ref>  
عاتق بن غیث بلادی ضمن بیان سرگذشت محمد بن محمود خوارزمی (م.۸۱۳ق.) یاد کرده که به ظاهر شرح حال وی با محمد بن اسحاق خوارزمی که معاصر او بوده و شرح حال آن دو با هم بسیار مشابهت دارد، اشتباه شده و می‌توان این شرح حال را به هر دو نسبت داد.<ref>نشر الریاحین، ج۲، ص۷۳۰.</ref>


تنها اثر بر جای مانده از خوارزمی إثارة الترغیب است و کتابی در مناسک نیز به او نسبت داده‌اند که اکنون اثری از آن نیست.<ref>اتحاف الوری، ج۳، ص۶۱۲؛ کشف الظنون، ج۶، ص۱۴۸؛ معجم المؤلفین، ج۹، ص۴۰.</ref> خوارزمی در روش و محتوای کتاب، به [[اخبار مکه ازرقی]] نظر داشته و کار او همانند آن اثر است، با این تفاوت که مباحث تاریخی کتاب ازرقی را فرونهاده و بیشتر به مباحثی درباره فضیلت‌های [[حج]] و [[عمره]] و امور مربوط بدان پرداخته است. او به وضعیت و اطلاعات مکه در زمان خود هیچ اشاره‌ای ندارد، مگر در مواردی اندک؛ مانند نشان دادن جای قبر افرادی در قبرستان مکه ([[قبرستان معلات|معلات]]) در آن زمان. (ص۲۵۳) او بر پایه سنت رایج نویسندگان درباره مکه و [[مدینه]]، به موضوعاتی همچون اندازه و مساحت جای‌ها و اماکن حج و حرم (برای نمونه: ۲۳۹-۲۴۱، ۳۳۶، ۳۶۲) و پیشینه‌ای مختصر از این جای‌ها (برای نمونه: ص۳۰۱-۳۰۴) نیز پرداخته است.
تنها اثر بر جای مانده از خوارزمی إثارة الترغیب است و کتابی در مناسک نیز به او نسبت داده‌اند که اکنون اثری از آن نیست.<ref>اتحاف الوری، ج۳، ص۶۱۲؛ کشف الظنون، ج۶، ص۱۴۸؛ معجم المؤلفین، ج۹، ص۴۰.</ref> خوارزمی در روش و محتوای کتاب، به [[اخبار مکه ازرقی]] نظر داشته و کار او همانند آن اثر است، با این تفاوت که مباحث تاریخی کتاب ازرقی را فرونهاده و بیشتر به مباحثی درباره فضیلت‌های [[حج]] و [[عمره]] و امور مربوط بدان پرداخته است. او به وضعیت و اطلاعات مکه در زمان خود هیچ اشاره‌ای ندارد، مگر در مواردی اندک؛ مانند نشان دادن جای قبر افرادی در قبرستان مکه ([[قبرستان معلات|معلات]]) در آن زمان. (ص۲۵۳) او بر پایه سنت رایج نویسندگان درباره مکه و [[مدینه]]، به موضوعاتی همچون اندازه و مساحت جای‌ها و اماکن حج و حرم (برای نمونه: ۲۳۹-۲۴۱، ۳۳۶، ۳۶۲) و پیشینه‌ای مختصر از این جای‌ها (برای نمونه: ص۳۰۱-۳۰۴) نیز پرداخته است.
خط ۵۷: خط ۵۸:


==دسته‌بندی==
==دسته‌بندی==
دسته‌بندی و تبویب مطالب از نقاط قوت اثارة الترغیب است و کتاب از نظمی درخور بهره دارد. نویسنده نخست عناوین بخش‌های کتاب را برگزیده و سپس برای هر عنوان فصل‌هایی گشوده و ذیل هر فصل، آیات، روایت‌ها و سخنان متناسب با آن را بیان کرده است. با توجه به این که اثارة الترغیب از کتب «فضایل» به شمار می‌آید، نویسنده در چهار بخش به فضیلت‌های اماکن مساجد سه‌گانه و قبر [[حضرت ابراهیم(ع)]] پرداخته که منظور از فضیلت گاه ثواب [[زیارت]] و گاه ارزش و برتری آن‌جای‌هاست. محمد بن احمد زَمْلَکانی به سال ۸۳۱ق. خلاصه‌ای از این کتاب را نگاشته<ref>تاریخ الادب العربی، ج۱۰، ص۱۵۱.</ref> که به گزارش زِرِکْلی، به چاپ رسیده<ref>الاعلام، ج۶، ص۳۰.</ref> و نسخه خطی آن در استانبول موجود است.<ref>المدینة المنوره، ج۱، ص۳۳۳-۳۳۸.</ref>  
دسته‌بندی و تبویب مطالب از نقاط قوت اثارة الترغیب است و کتاب از نظمی درخور بهره دارد. نویسنده نخست عناوین بخش‌های کتاب را برگزیده و سپس برای هر عنوان فصل‌هایی گشوده و ذیل هر فصل، آیات، روایت‌ها و سخنان متناسب با آن را بیان کرده است. با توجه به این که اثارة الترغیب از کتب «فضایل» به شمار می‌آید، نویسنده در چهار بخش به فضیلت‌های اماکن مساجد سه‌گانه و قبر [[حضرت ابراهیم(ع)]] پرداخته که منظور از فضیلت گاه ثواب [[زیارت]] و گاه ارزش و برتری آن‌جای‌هاست. محمد بن احمد زَمْلَکانی به سال ۸۳۱ق. خلاصه‌ای از این کتاب را نگاشته<ref>تاریخ الادب العربی، ج۱۰، ص۱۵۱.</ref> که به گزارش زِرِکْلی، به چاپ رسیده<ref>الاعلام، ج۶، ص۳۰.</ref> و نسخه خطی آن در استانبول موجود است.<ref>المدینة المنوره، ج۱، ص۳۳۳-۳۳۸.</ref>


== چاپ‌ها ==
== چاپ‌ها ==
سید حسن کسروی اثارة الترغیب را با استفاده از نسخه خطی کتابخانه الازهریه قاهره تصحیح کرده و در انتشارات دارالکتب العلمیه بیروت به سال ۱۴۲۰ق. در ۴۴۸ صفحه و قطع وزیری به چاپ رسانده است. تصحیح دیگر کتاب از مصطفی محمد حسین الذهبی است. او کتاب را به سال ۱۴۱۸ق. با استفاده از همان نسخه الازهریه تصحیح و بسیاری از اسرائیلیات و حدیث‌های ضعیف را حذف کرده و در انتشارات مکتبة نزار مصطفی الباز در دو جلد و ۵۰۰ صفحه به چاپ رسانده است. نیز رساله‌ای از [[ابن تیمیه]] به نام زیارة بیت المقدس بر آن افزوده و علت این افزایش را رواج بعضی عقاید باطل درباره [[بیت المقدس]] در میان [[اهل سنت]]، همچون [[وقوف در عرفه|وقوف]] عصر عرفه در آن‌جا و طواف بر صخره شمرده و اثارة الترغیب را مشتمل بر برخی از آن عقاید دانسته است. او در مقدمه‌اش سخنان برخی از دانشوران را در برائت از طواف بر صخره یا سایر بدعت‌ها بیان و کتاب‌هایی را در این موضوع معرفی کرده است.<ref>اثارة الترغیب، ص۸-۱۱، «مقدمه ذهبی».</ref>  
سید حسن کسروی اثارة الترغیب را با استفاده از نسخه خطی کتابخانه الازهریه قاهره تصحیح کرده و در انتشارات دارالکتب العلمیه بیروت به سال ۱۴۲۰ق. در ۴۴۸ صفحه و قطع وزیری به چاپ رسانده است. تصحیح دیگر کتاب از مصطفی محمد حسین الذهبی است. او کتاب را به سال ۱۴۱۸ق. با استفاده از همان نسخه الازهریه تصحیح و بسیاری از اسرائیلیات و حدیث‌های ضعیف را حذف کرده و در انتشارات مکتبة نزار مصطفی الباز در دو جلد و ۵۰۰ صفحه به چاپ رسانده است. نیز رساله‌ای از [[ابن تیمیه]] به نام زیارة بیت المقدس بر آن افزوده و علت این افزایش را رواج بعضی عقاید باطل درباره [[بیت المقدس]] در میان [[اهل سنت]]، همچون [[وقوف در عرفه|وقوف]] عصر عرفه در آن‌جا و طواف بر صخره شمرده و اثارة الترغیب را مشتمل بر برخی از آن عقاید دانسته است. او در مقدمه‌اش سخنان برخی از دانشوران را در برائت از طواف بر صخره یا سایر بدعت‌ها بیان و کتاب‌هایی را در این موضوع معرفی کرده است.<ref>اثارة الترغیب، ص۸-۱۱، «مقدمه ذهبی».</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۸۴: خط ۸۵:
* '''نشر الریاحین''': عاتق بن غیث البلادی، مکه، دار مکه، ۱۴۱۴ق.
* '''نشر الریاحین''': عاتق بن غیث البلادی، مکه، دار مکه، ۱۴۱۴ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{کتاب‌های مرتبط با حج}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
| شناسه =
| جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
| عنوان‌بندی = شد
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = شد
| عکس = شد<!--شد، - -->
| جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
| پیوند به بیرون = <!--شد، - -->
| مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
| پانویس و منابع = شد
| ناوبری = شد
| رده = شد
| تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>


[[رده:کتاب‌های شمس الدین خوارزمی]]
[[رده:کتاب‌های شمس الدین خوارزمی]]
[[رده:کتاب‌های قرن نهم قمری]]
[[رده:کتاب‌های قرن نهم هجری]]
[[رده:کتاب‌های درباره آداب زیارت حرم نبوی]]
[[رده:]]
[[رده:کتاب‌های درباره زیارت مسجدالحرام]]
[[رده:کتاب‌های درباره مناسک حج]]
[[رده:کتاب‌های درباره آداب زیارت بیت المقدس]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:فضائل‌نگاری مدینه]]
[[رده:فضائل‌نگاری مکه]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)