در حال ویرایش اخبار مکه (واقدی)
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = اخبار مکه واقدی | | عنوان = اخبار مکه واقدی | ||
| عنوان اصلی = اخبار مکه واقدی | | عنوان اصلی = اخبار مکه واقدی | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح_تصویر = | | توضیح_تصویر = | ||
| نویسنده = محمد بن عمر واقدی | | نویسنده = محمد بن عمر واقدی | ||
| برگرداننده = | | برگرداننده = | ||
| ویراستار = | | ویراستار = | ||
| به تصحیح = | | به تصحیح = | ||
| به کوشش = | | به کوشش = | ||
| تاریخ نگارش = | | تاریخ نگارش = | ||
| تصویرگر = | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد = | | طراح جلد = | ||
| موضوع = اخبار و رویدادهای مکه | | موضوع = اخبار و رویدادهای مکه | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد = | ||
| صفحه = | | صفحه = | ||
| قطع = | | قطع = | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| وبسایت ناشر = | | وبسایت ناشر = | ||
| محل انتشارات = | | محل انتشارات = | ||
| تاریخ نشر = | | تاریخ نشر = | ||
| ترجمه به = | | ترجمه به = | ||
| مجموعه = | | مجموعه = | ||
| شابک = | | شابک = | ||
}} | }} | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== درباره نویسنده == | == درباره نویسنده == | ||
===نام و لقب، قبیله، تولد، مناصب دولتی=== | ===نام و لقب، قبیله، تولد، مناصب دولتی=== | ||
[[محمد بن عمر واقدی|ابوعبدالله محمد بن عمر]] ملقّب به واقدی، از موالی [[بنی‌سهم بن اسلم|بنی‌سهم بن اَسلَم]]<ref>تاریخ بغداد، ج۳، ص۲۱۲، ۲۳۰؛ سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۵۷؛ الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۶۸.</ref> یا [[بنی‌هاشم]]<ref>الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۶۸.</ref> بوده است. [[ابن سعد]] تولد او را در سال ۱۳۰ق. و وفاتش را روز دوشنبه ۱۱ ذی‌حجه سال ۲۰۷ق. دانسته است.<ref>الطبقات، ج۵، ص۴۳۳؛ الواقدی و منهجه، ص۸۴.</ref> گفته‌اند وی در ۱۸۰ق. از [[مدینه]] به [[عراق]] رفته و از سوی [[هارون الرشید]] قاضی عسکر [[بغداد]] شده و تا پایان عمر عهده‌دار این منصب بوده است.<ref>الواقدی و منهجه، ص۹۲.</ref> | [[محمد بن عمر واقدی|ابوعبدالله محمد بن عمر]] ملقّب به واقدی، از موالی [[بنی‌سهم بن اسلم|بنی‌سهم بن اَسلَم]]<ref>تاریخ بغداد، ج۳، ص۲۱۲، ۲۳۰؛ سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۴۵۷؛ الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۶۸.</ref> یا [[بنی‌هاشم]]<ref>الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۶۸.</ref> بوده است. [[ابن سعد]] تولد او را در سال ۱۳۰ق. و وفاتش را روز دوشنبه ۱۱ ذی‌حجه سال ۲۰۷ق. دانسته است.<ref>الطبقات، ج۵، ص۴۳۳؛ الواقدی و منهجه، ص۸۴.</ref> گفته‌اند وی در ۱۸۰ق. از [[مدینه]] به [[عراق]] رفته و از سوی [[هارون الرشید]] قاضی عسکر [[بغداد]] شده و تا پایان عمر عهده‌دار این منصب بوده است.<ref>الواقدی و منهجه، ص۹۲.</ref> | ||
===اساتید و شاگردان === | ===اساتید و شاگردان === | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
بسیاری از دانشوران و محدثان او را [[روایت ضعیف|ضعیف]] و غیر ثقه دانسته‌اند.<ref>میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۶۲.</ref> [[بغدادی]] گزارشی گسترده از دیدگاه‌های این افراد آورده است.<ref>تاریخ بغداد، ج۳، ص۲۲۲-۲۲۸.</ref> با وجود این، [[ابن سید الناس]] از او دفاع کرده، بر این باور است که این نقدها به دلیل اِغراب (<small>ناآشنا بودن</small>) و [[خبر واحد|تفرد]] روایت‌های واقدی است.<ref>الطبقات، خامسه، ج۱، ص۳۲-۳۵، «مقدمه».</ref> در پژوهش‌های هم‌روزگار ما از جمله مقدمه آثار موجود واقدی و نیز کتاب [[الواقدی و کتابه المغازی(کتاب)|الواقدی و کتابه المغازی]] نوشته [[یاسر خصیر الحداد]] و نیز در [[الواقدی و منهجه فی کتابه المغازی]] نوشته [[عبدالعزیز بن سلیمان السلومی]]، به تفصیل درباره روش تاریخنگاری و ویژگی‌های سبک و جایگاه دانشی واقدی تحقیق شده است. | بسیاری از دانشوران و محدثان او را [[روایت ضعیف|ضعیف]] و غیر ثقه دانسته‌اند.<ref>میزان الاعتدال، ج۳، ص۶۶۲.</ref> [[بغدادی]] گزارشی گسترده از دیدگاه‌های این افراد آورده است.<ref>تاریخ بغداد، ج۳، ص۲۲۲-۲۲۸.</ref> با وجود این، [[ابن سید الناس]] از او دفاع کرده، بر این باور است که این نقدها به دلیل اِغراب (<small>ناآشنا بودن</small>) و [[خبر واحد|تفرد]] روایت‌های واقدی است.<ref>الطبقات، خامسه، ج۱، ص۳۲-۳۵، «مقدمه».</ref> در پژوهش‌های هم‌روزگار ما از جمله مقدمه آثار موجود واقدی و نیز کتاب [[الواقدی و کتابه المغازی(کتاب)|الواقدی و کتابه المغازی]] نوشته [[یاسر خصیر الحداد]] و نیز در [[الواقدی و منهجه فی کتابه المغازی]] نوشته [[عبدالعزیز بن سلیمان السلومی]]، به تفصیل درباره روش تاریخنگاری و ویژگی‌های سبک و جایگاه دانشی واقدی تحقیق شده است. | ||
[[ابن ندیم]] به پشتوانه نوشتار یکی از شاگردان [[مدائنی]] و از اخباریان شناخته شده، [[احمد بن حارث خراز]] (<small>درگذشت در ۲۵۸ق.</small>) آورده است که دانشوران باور دارند [[ابومخنف|ابومِخنَف]] در تاریخ و فتوحات عراق، [[مدائنی]] (<small>درگذشت در ۲۳۱ق.</small>) در شناخت [[خراسان]] و [[هند]] و [[فارس]]، و واقدی در حجازشناسی و سیره‌پژوهی ممتاز و یگانه هستند و دانش و آگاهی هر سه درباره فتوحات [[شام]] همسان است.<ref>الفهرست، ص۱۰۶.</ref> | [[ابن ندیم]] به پشتوانه نوشتار یکی از شاگردان [[مدائنی]] و از اخباریان شناخته شده، [[احمد بن حارث خراز]] (<small>درگذشت در ۲۵۸ق.</small>) آورده است که دانشوران باور دارند [[ابومخنف|ابومِخنَف]] در تاریخ و فتوحات عراق، [[مدائنی]] (<small>درگذشت در ۲۳۱ق.</small>) در شناخت [[خراسان]] و [[هند]] و [[فارس]]، و واقدی در حجازشناسی و سیره‌پژوهی ممتاز و یگانه هستند و دانش و آگاهی هر سه درباره فتوحات [[شام]] همسان است.<ref>الفهرست، ص۱۰۶.</ref> | ||
===تشیع=== | ===تشیع=== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== درباره کتاب== | == درباره کتاب== | ||
===فقدان کتاب=== | ===فقدان کتاب=== | ||
از کتاب اخبار مکه واقدی اکنون نشانه‌ای در دست نیست؛ اما انتساب کتابی با این عنوان به واقدی، پذیرفته همه کتابشناسان و شرح‌حال‌نگاران است. [[ابن ندیم]] جز اخبار مکه آثاری دیگر نیز به واقدی نسبت داده که حاوی آگاهی‌های [[مکه]] و مکیان است.<ref>الفهرست، ص۱۱۱.</ref> [[یاقوت حموی]] نام این کتاب را اخبار مکه دانسته است.<ref>معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۹۸.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]] نام این اثر را در [[الذریعه فی تصانیف الشیعه|الذریعه]] آورده و در این کار گویا به دیدگاه ابن ندیم در [[شیعه|تشیع]] واقدی توجه داشته است.<ref>الذریعه، ج۱، ص۳۵۱.</ref> | از کتاب اخبار مکه واقدی اکنون نشانه‌ای در دست نیست؛ اما انتساب کتابی با این عنوان به واقدی، پذیرفته همه کتابشناسان و شرح‌حال‌نگاران است. [[ابن ندیم]] جز اخبار مکه آثاری دیگر نیز به واقدی نسبت داده که حاوی آگاهی‌های [[مکه]] و مکیان است.<ref>الفهرست، ص۱۱۱.</ref> [[یاقوت حموی]] نام این کتاب را اخبار مکه دانسته است.<ref>معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۹۸.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]] نام این اثر را در [[الذریعه فی تصانیف الشیعه|الذریعه]] آورده و در این کار گویا به دیدگاه ابن ندیم در [[شیعه|تشیع]] واقدی توجه داشته است.<ref>الذریعه، ج۱، ص۳۵۱.</ref> | ||
===گزارش مطالب توسط دیگران از اخبار مکه واقدی=== | ===گزارش مطالب توسط دیگران از اخبار مکه واقدی=== | ||
====ازرقی==== | ====ازرقی==== | ||
گزارش‌ها و آگاهی‌های واقدی درباره مکان‌ها و رخدادها و تاریخ مکه گسترده بوده است و تاریخ‌نگاران مکه توجهی ویژه به این گزارش‌ها نشان داده‌اند. در این زمینه، باید به [[اخبار مکه ازرقی]] اشاره کرد که پاره‌ای از اخبار واقدی را بدون ارجاع به کتاب وی، ضبط و گزارش کرده است. یکی از گزارش‌های ازرقی از واقدی، سخنانی است که درباره آداب پای نهادن به کعبه، آتش‌سوزی کعبه در روزگار [[یزید بن معاویه|یزید]]، بنای آن به دست [[ابن زبیر]]، هدایا و اموال کعبه، پوشش و [[جامه کعبه|جامه آن]]، [[کلید کعبه]] و اعطای آن از سوی [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر]] به [[عثمان بن طلحه]]، و حرمت [[حرم مکی]]. این گزارش‌ها بیشتر از طریق راویانی مانند [[محمد بن یحیی]]، [[احمد بن محمد]] و [[محمد بن ادریس]] از واقدی آمده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۱۷۴، ۱۹۷، ۲۱۶، ۲۲۰، ۲۵۰، ۲۶۰، ۲۶۶.</ref> | گزارش‌ها و آگاهی‌های واقدی درباره مکان‌ها و رخدادها و تاریخ مکه گسترده بوده است و تاریخ‌نگاران مکه توجهی ویژه به این گزارش‌ها نشان داده‌اند. در این زمینه، باید به [[اخبار مکه ازرقی]] اشاره کرد که پاره‌ای از اخبار واقدی را بدون ارجاع به کتاب وی، ضبط و گزارش کرده است. یکی از گزارش‌های ازرقی از واقدی، سخنانی است که درباره آداب پای نهادن به کعبه، آتش‌سوزی کعبه در روزگار [[یزید بن معاویه|یزید]]، بنای آن به دست [[ابن زبیر]]، هدایا و اموال کعبه، پوشش و [[جامه کعبه|جامه آن]]، [[کلید کعبه]] و اعطای آن از سوی [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر]] به [[عثمان بن طلحه]]، و حرمت [[حرم مکی]]. این گزارش‌ها بیشتر از طریق راویانی مانند [[محمد بن یحیی]]، [[احمد بن محمد]] و [[محمد بن ادریس]] از واقدی آمده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۱۷۴، ۱۹۷، ۲۱۶، ۲۲۰، ۲۵۰، ۲۶۰، ۲۶۶.</ref> | ||
====فاکهی==== | ====فاکهی==== | ||
[[فاکهی]] (<small>درگذشت در حدود۲۷۹ق.</small>) بدون اشاره و استناد به اصل کتاب اخبار مکه واقدی، ۲۶ گزارش از آگاهی‌های تاریخی واقدی درباره مکه و مکان‌ها و رویدادهای آن و تاریخ [[مسجدالحرام]] آورده است. بیشتر این گزارش‌ها از طریق راویانی چون [[عبدالله بن ابی‌سلمه]] و [[حسن بن عثمان]] از واقدی گزارش شده و از لحاظ موضوعی، گوناگون و مختلف است. مباحث این قطعات عبارتند از: خبری در رَمَل پیامبر اکرم(ص)، [[استلام حجرالاسود|استلام]] رکن [[حجرالاسود]]، شکستن حجرالاسود و ترمیم آن به دست ابن زبیر و قرار دادن آن در جای اصلی، دستور [[هارون الرشید]] به دو معمار زبردست در این زمینه و پوشاندن بخش‌های شکسته حجرالاسود با الماس، مضمون نامه [[عثمان بن عفان|عثمان]] به عامل مکه در جلوگیری از ساختن بنای مُشْرف بر [[کعبه]]، منع [[قریش]] از ساختن بنای مشرف بر کعبه در [[جاهلیت|روزگار جاهلیت]]، [[حدیث|حدیث‌هایی]] در جواز فروختن و اجاره دادن خانه‌های مکه، آثار معنوی [[تلبیه]]، کرامات [[آب زمزم]] و پناه بردن مردم در حال گرسنگی به آن، گزارش تحلیلی از توسعه [[مسجدالحرام]] و افزوده‌های [[عمر بن خطاب]] و عثمان بن عفان و تفاوت این دو توسعه با این توضیح که در روزگار عثمان، مردم در برابر خرید و تخریب خانه‌های پیرامون مسجد واکنش منفی نشان دادند و در روزگار عمر همه این کار را پذیرفتند، ساختن دو سیل‌بند در [[اجیاد|اَجیاد]] و بالای مکه در روزگار عمر برای پیشگیری از سرازیر شدن آب به مسجدالحرام، نصب دو چراغدان بر دیوار کوتاه پیرامون مسجد در همان زمان، نصب سالیانه [[انصاب حرم|اَنصاب حرم]] و اجرای این سنت در هر سال، فضیلت [[جده(شهر)|جده]] و اهمیت آن برای مکه، سیره نبوی در آموزش [[مناسک حج|مناسک]] در هفتم [[ذی‌حجه]]، خطبه پیش از [[ترویه|تَرویه]]، فروش و اجاره خانه‌های مکه، کراهت ساختن بنای مربع و چهارگوش در مکه و این‌که نخستین بار فردی به نام [[حمید بن زهیر|حُمید بن زَهیر]] در مکه خانه چهارگوش ساخت و تا شورش روزگار عثمان از این کار منع می‌شد، مرگ قُصی و دفن او در حَجون و این‌که پس از آن زمان [[حجون]] آرامگاه مردم مکه شد، گزارش‌هایی مهم از تحولات این [[قبرستان حجون|قبرستان]]، روشن کردن آتش در [[مزدلفه]] در موسم حج، و شمار حج‌های پیامبر(ص).<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۹۹، ۱۳۹، ۳۳۹، ۳۴۰؛ ج۲، ص۳۱، ۱۵۷، ۲۷۴؛ ج۳، ص۵۳، ۶۰، ۱۳۱، ۲۴۸، ۲۵۲، ۲۵۶.</ref> | [[فاکهی]] (<small>درگذشت در حدود۲۷۹ق.</small>) بدون اشاره و استناد به اصل کتاب اخبار مکه واقدی، ۲۶ گزارش از آگاهی‌های تاریخی واقدی درباره مکه و مکان‌ها و رویدادهای آن و تاریخ [[مسجدالحرام]] آورده است. بیشتر این گزارش‌ها از طریق راویانی چون [[عبدالله بن ابی‌سلمه]] و [[حسن بن عثمان]] از واقدی گزارش شده و از لحاظ موضوعی، گوناگون و مختلف است. مباحث این قطعات عبارتند از: خبری در رَمَل پیامبر اکرم(ص)، [[استلام حجرالاسود|استلام]] رکن [[حجرالاسود]]، شکستن حجرالاسود و ترمیم آن به دست ابن زبیر و قرار دادن آن در جای اصلی، دستور [[هارون الرشید]] به دو معمار زبردست در این زمینه و پوشاندن بخش‌های شکسته حجرالاسود با الماس، مضمون نامه [[عثمان بن عفان|عثمان]] به عامل مکه در جلوگیری از ساختن بنای مُشْرف بر [[کعبه]]، منع [[قریش]] از ساختن بنای مشرف بر کعبه در [[جاهلیت|روزگار جاهلیت]]، [[حدیث|حدیث‌هایی]] در جواز فروختن و اجاره دادن خانه‌های مکه، آثار معنوی [[تلبیه]]، کرامات [[آب زمزم]] و پناه بردن مردم در حال گرسنگی به آن، گزارش تحلیلی از توسعه [[مسجدالحرام]] و افزوده‌های [[عمر بن خطاب]] و عثمان بن عفان و تفاوت این دو توسعه با این توضیح که در روزگار عثمان، مردم در برابر خرید و تخریب خانه‌های پیرامون مسجد واکنش منفی نشان دادند و در روزگار عمر همه این کار را پذیرفتند، ساختن دو سیل‌بند در [[اجیاد|اَجیاد]] و بالای مکه در روزگار عمر برای پیشگیری از سرازیر شدن آب به مسجدالحرام، نصب دو چراغدان بر دیوار کوتاه پیرامون مسجد در همان زمان، نصب سالیانه [[انصاب حرم|اَنصاب حرم]] و اجرای این سنت در هر سال، فضیلت [[جده(شهر)|جده]] و اهمیت آن برای مکه، سیره نبوی در آموزش [[مناسک حج|مناسک]] در هفتم [[ذی‌حجه]]، خطبه پیش از [[ترویه|تَرویه]]، فروش و اجاره خانه‌های مکه، کراهت ساختن بنای مربع و چهارگوش در مکه و این‌که نخستین بار فردی به نام [[حمید بن زهیر|حُمید بن زَهیر]] در مکه خانه چهارگوش ساخت و تا شورش روزگار عثمان از این کار منع می‌شد، مرگ قُصی و دفن او در حَجون و این‌که پس از آن زمان [[حجون]] آرامگاه مردم مکه شد، گزارش‌هایی مهم از تحولات این [[قبرستان حجون|قبرستان]]، روشن کردن آتش در [[مزدلفه]] در موسم حج، و شمار حج‌های پیامبر(ص).<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۹۹، ۱۳۹، ۳۳۹، ۳۴۰؛ ج۲، ص۳۱، ۱۵۷، ۲۷۴؛ ج۳، ص۵۳، ۶۰، ۱۳۱، ۲۴۸، ۲۵۲، ۲۵۶.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
* '''الواقدی و منهجه فی کتابه مغازی الرسول(ص)''': طارق ابوالوفاء، قاهره، مکتبة زهراء الشرق. | * '''الواقدی و منهجه فی کتابه مغازی الرسول(ص)''': طارق ابوالوفاء، قاهره، مکتبة زهراء الشرق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{کتابهای با عنوان اخبار مکه}} | {{کتابهای با عنوان اخبار مکه}} | ||
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله | <onlyinclude>{{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = شد | | شناسه = شد | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۲: | ||
[[رده:کتابهای محمد بن عمر واقدی]] | [[رده:کتابهای محمد بن عمر واقدی]] | ||
[[رده:کتابهای قرن دوم قمری]] | [[رده:کتابهای قرن دوم قمری]] | ||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | ||