نسخهٔ فعلی |
متن شما |
خط ۱: |
خط ۱: |
| '''اُقْحُوانه مُحَصَّب''' نام مکانی است که تفرجگاه دائمی و شبانه [[اهل مکه]] بوده است. این مکان در جنوب [[مکه]] و در منطقهای به نام [[لیط]] واقع شده است، که یکی از مشهورترین تفرجگاههای اهل مکه بوده که شبها در آنجا به گفتوگو میپرداختد. به استحباب استراحت در این محل به هنگام کوچ کردن از [[منا]] و ورود به مکه در منابع فقهی اشاره شده است. از مکانهایی دیگر نیز در مکه و بیرون از آن با نام اقحوانه در منابع تاریخی ذکر شده است.
| | {{در دست ویرایش|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۹]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=M-mohammad }} |
|
| |
|
| ==معنای واژه==
| | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] |
| اقحوانه محصب ترکیبی از دو واژه است. اُقْحُوانه به معنای گیاه بهاری سفید رنگ و خوشبویی است<ref>العین، ج3، ص255، «قحو.</ref> که در فارسی آن را بابونه مینامند<ref>المصباح، ص491، «اقحوان.</ref> و برای اشاره به لطافت، از آن استفاده میشود.<ref>بحار الانوار، ج52، ص12.</ref> مُحَصَّب نیز به معنای ریگزار است.<ref>مجمع البحرین، ج1، ص521، «حصب.</ref> این محل که گاه محصب مکه و گاه محصب منا خوانده میشود، به [[منا]] نزدیکتر است<ref>الخلاف، ج6، ص196.</ref> و در برخی منابع نیز با نام ابطح از آن یاد میشود.<ref>مجمع البحرین، ج1، ص521.</ref> | | اُقْحُوانه مُحَصَّب: تفرجگاه دائمی و شبانه [[اهل مکه]] بوده است. اقحوانه محصب از دو واژه ترکیب شده است که اقحوانه به معنای گیاه بهاری سفید رنگ و خوشبو است که در فارسی به آن بابونه گفته می شود؛ و مصحب هم به معنای ریگزار است. این مکان در جنوب [[مکه]] و در منطقهای به نام [[لیط]] واقع شده است، که یکی از مشهورترین تفرجگاههای اهل مکه بوده که شبها در آنجا به گفتوگو میپرداختد، و چون مکیان در این انجمن از لباسهای رنگانگ و معطر استفاده میکردند این محل به گل بابونه تشبیه شده است. به استحباب استراحت در این محل به هنگام کوچ کردن از [[منا]] و ورود به مکه در منابع فقهی اشاره شده است. البته از مکانهایی دیگر نیز در مکه و بیرون از آن با نام اقحوانه در منابع تاریخی ذکر شده است. |
|
| |
|
| ==موقعیت مکانی== | | ==معنای اقحوانه محصب== |
| اقحوانه محصب در جنوب [[مکه]] و در منطقهای به نام «[[لیط]]» قرار دارد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref> [[خالد بن ولید]] هنگام [[فتح مکه]]، از همینجا وارد آن شهر شد.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص407.</ref> این محل که بر اثر قرار گرفتن در گذرگاه سیل به ریگزار تبدیل شده،<ref>تحریر الاحکام، ج2، ص14.</ref> نزدیک منا و میان [[چاه میمون]] و [[چاه ابن هشام]] بوده<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص179؛ معجم البلدان، ج1، ص234.</ref> و میان [[عقبه]] و [[قبرستان معلی]] قرار داشته است.<ref>السرائر، ج1، ص592؛ تحریر الاحکام، ج2، ص14؛ قاموس الحرمین، ص199.</ref>
| |
|
| |
|
| == تفرجگاه اهل مکه==
| | اقحوانه محصب ترکیبی از دو واژه است. اُقْحُوانه به معنای گیاه بهاری سفید رنگ و خوشبویی است<ref>العین، ج3، ص255، «قحو. </ref>که در فارسی آن را بابونه مینامند<ref>المصباح، ص491، «اقحوان. </ref>و برای اشاره به لطافت، از آن استفاده میشود.<ref>بحار الانوار، ج52، ص12.</ref>مُحَصَّب نیز به معنای ریگزار است.<ref>مجمع البحرین، ج1، ص521، «حصب. </ref>این محل که گاه محصب مکه و گاه محصب منا خوانده میشود، به [[منا]] نزدیکتر است<ref>الخلاف، ج6، ص196.</ref>و در برخی منابع نیز با نام ابطح از آن یاد میشود.<ref>مجمع البحرین، ج1، ص521.</ref> |
| این محل از مشهورترین تفرجگاههای اهل مکه بوده که پس از آغاز شب در آن جمع میشدند و به گفتوگو میپرداختهاند.<ref>تاریخ مکه، ج1، ص45؛ منائح الکرم، ج2، ص49.</ref> به سبب استفاده مکیان از لباسهای رنگانگ و معطر در این انجمن، این محل به گل بابونه تشبیه شده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref> این تفرجگاه دائمی<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46.</ref> بر تپهای قرار داشته و بر بستانها و باغهایی مشرف بوده است که در درهای تا منا امتداد داشتهاند.<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46.</ref> ازرقی [[خانههای بنیهاشم]] را در دامنه این تپه دانسته و گزارش کرده است که سیل منا از میان آن و وادی ثبیر میگذشته است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref> از این تپه کم ارتفاع (ثبیر) با نام «[[النخیل]]» نیز یاد شده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref> از آنجا که برخی این مکان را با نام «دَکّه» یاد کردهاند،<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46.</ref> مشخص بودن محل برگزاری انجمنها دور از انتظار نخواهد بود.
| |
|
| |
|
| خاطرهانگیز بودن این مکان برای اهل مکه را میتوان در سرودههای مکیان ساکن در دیگر شهرها مشاهده کرد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref> از نامآوران ساکن در این محل، [[حارث بن خالد مخزومی]] است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279؛ وفیات الاعیان، ج2، ص488.</ref> برخی منابع از آبگاهی در همین مکان با نام اقحوانه خبر دادهاند.<ref>الجبال و الامکنة و المیاه، ج1، ص262؛ خزانة الادب، ج1، ص432.</ref> | | ==مکان اقحوانه== |
| | |
| | اقحوانه محصب در جنوب [[مکه]] و در منطقهای به نام «[[لیط]]» قرار دارد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref>[[خالد بن ولید]] هنگام [[فتح مکه]]، از همینجا وارد آن شهر شد.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص407.</ref>این محل که بر اثر قرار گرفتن در گذرگاه سیل به ریگزار تبدیل شده، <ref>تحریر الاحکام، ج2، ص14.</ref> نزدیک منا و میان [[چاه میمون]] و [[چاه ابن هشام]] بوده<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص179؛معجم البلدان، ج1، ص234.</ref>و میان [[عقبه]] و [[قبرستان معلی]] قرار داشته است.<ref>السرائر، ج1، ص592؛تحریر الاحکام، ج2، ص14؛قاموس الحرمین، ص199.</ref> |
| | |
| | ==جزء تفرجگاههای مشهور اهل مکه== |
| | |
| | این محل از مشهورترین تفرجگاههای اهل مکه بوده که پس از آغاز شب در آن به گفتوگو میپرداختهاند.<ref>تاریخ مکه، ج1، ص45؛منائح الکرم، ج2، ص49.</ref>به سبب استفاده مکیان از لباسهای رنگانگ و معطر در این انجمن، این محل به گل بابونه تشبیه شده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref>این تفرجگاه دائمی<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46.</ref>بر تپهای قرار داشته و بر بستانها و باغهایی مشرف بوده است که در درهای تا منا امتداد داشتهاند.<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46.</ref>ازرقی [[خانههای بنیهاشم]] را در دامنه این تپه دانسته و گزارش کرده است که سیل منا از میان آن و وادی ثبیر میگذشته است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref>از این تپه کم ارتفاع (ثبیر) با نام «[[النخیل]]» نیز یاد شده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref>از آنجا که برخی این مکان را با نام «دَکّه» یاد کردهاند، <ref>تاریخ مکه، ج1، ص46.</ref> مشخص بودن محل برگزاری انجمنها دور از انتظار نخواهد بود. |
| | |
| | خاطرهانگیز بودن این مکان برای اهل مکه را میتوان در سرودههای مکیان ساکن در دیگر شهرها مشاهده کرد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279.</ref>از نامآوران ساکن در این محل، [[حارث بن خالد مخزومی]] است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص279؛وفیات الاعیان، ج2، ص488.</ref>برخی منابع از آبگاهی در همین مکان با نام اقحوانه خبر دادهاند.<ref>الجبال و الامکنة و المیاه، ج1، ص262؛خزانة الادب، ج1، ص432.</ref> |
|
| |
|
| ==استحباب استراحت در اقحوانه== | | ==استحباب استراحت در اقحوانه== |
| در منابع فقهی به استحباب استراحت در این محل به هنگام کوچ کردن از منا و ورود به مکه اشاره شده است.<ref>السرائر، ج1، ص592؛ تحریر الاحکام، ج2، ص14.</ref> اقحوانه محصب بعدها به «دوار الشمس»<ref>تاریخ مکه، ج1، ص45، «پانوشت.</ref> و «الروضه»<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46، «پانوشت.</ref> شهرت یافته است. | | |
| | در منابع فقهی به استحباب استراحت در این محل به هنگام کوچ کردن از منا و ورود به مکه اشاره شده است.<ref>السرائر، ج1، ص592؛تحریر الاحکام، ج2، ص14.</ref>اقحوانه محصب بعدها به «دوار الشمس»<ref>تاریخ مکه، ج1، ص45، «پانوشت. </ref>و «الروضه»<ref>تاریخ مکه، ج1، ص46، «پانوشت. </ref>شهرت یافته است. |
|
| |
|
| ==مکانهای دیگر به نام اقحوانه== | | ==مکانهای دیگر به نام اقحوانه== |
| در منابع تاریخی، از مکانهایی دیگر نیز در مکه و بیرون از آن با نام اقحوانه یاد شده و آن را محلی نزدیک اسطوانه و زردیانه<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج4، ص164.</ref> در جنوب مکه، منطقهای در فاصله دو روز و نیمی [[دمشق]]،<ref>معجم ما استعجم، ج1، ص178.</ref> از توابع [[اردن]]<ref>فتوح البلدان، ص141؛ معجم البلدان، ج1، ص234.</ref> یا [[فلسطین]]<ref>وفیات الاعیان، ج2، ص488.</ref> و محل شعلهور شدن نبردهای خونین میان جنگاوران [[مسلمان]] و مسیحی<ref>الکامل، ج10، ص496.</ref> یا مدفن صحابهای چون [[معاذ بن جبل]]<ref>فتوح البلدان، ص141.</ref> دانستهاند. گمان میرود به دلیل تکرار شدن اوصافی چون قرار گرفتن این مکان در ساحل دریاچه طبریه در بیشتر این گزارشها<ref>معجم البلدان، ج1، ص234؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص103؛ شذرات الذهب، ج5، ص99.</ref> مقصود از مکانهای اخیر، تنها یک منطقه باشد. البته در مناطقی دیگر چون [[بصره]]<ref>معجم البلدان، ج1، ص234؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص103.</ref> و سرزمینهای [[بنیتمیم]]<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص103.</ref> نیز از مکانهایی با عنوان اقحوانه یاد شده است. برخی نیز آن را آبگاهی برای [[قبیله بنییربوع]]<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص103.</ref> دانستهاند. | | |
| | در منابع تاریخی، از مکانهایی دیگر نیز در مکه و بیرون از آن با نام اقحوانه یاد کرده و آن را محلی نزدیک اسطوانه و زردیانه<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج4، ص164.</ref>در جنوب مکه، منطقهای در فاصله دو روز و نیمی [[دمشق]]، <ref>معجم ما استعجم، ج1، ص178.</ref> از توابع [[اردن]]<ref>فتوح البلدان، ص141؛معجم البلدان، ج1، ص234.</ref>یا [[فلسطین]]<ref>وفیات الاعیان، ج2، ص488.</ref>و محل شعلهور شدن نبردهای خونین میان جنگاوران [[مسلمان]] و مسیحی<ref>الکامل، ج10، ص496.</ref>یا مدفن صحابهای چون [[معاذ بن جبل]]<ref>فتوح البلدان، ص141.</ref>دانستهاند. گمان میرود به دلیل تکرار شدن اوصافی چون قرار گرفتن این مکان در ساحل دریاچه طبریه در بیشتر این گزارشها<ref>معجم البلدان، ج1، ص234؛مراصد الاطلاع، ج1، ص103؛شذرات الذهب، ج5، ص99.</ref>مقصود از مکانهای اخیر، تنها یک منطقه باشد. البته در مناطقی دیگر چون [[بصره]]<ref>معجم البلدان، ج1، ص234؛مراصد الاطلاع، ج1، ص103.</ref>و سرزمینهای [[بنیتمیم]]<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص103.</ref>نیز از مکانهایی با عنوان اقحوانه یاد شده است. برخی نیز آن را آبگاهی برای [[قبیله بنییربوع]]<ref>مراصد الاطلاع، ج1، ص103.</ref>دانستهاند. |
| | |
| | ==پیوند به بیرون== |
| | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/937876/ فرهنگ آثار تاریخی مکه؛پایگاه تخصصی مجلات نور] |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
| ==منابع == | | ==منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
خط ۲۹: |
خط ۳۹: |
| }} | | }} |
|
| |
|
| * '''اخبار مکه''': الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق؛ | | * '''اخبار مکه''': الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق؛ |
|
| |
|
| * '''اخبار مکه''': الفاکهی (م. 279ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1414ق؛ | | * '''اخبار مکه''': الفاکهی (م. 279ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1414ق؛ |
|
| |
|
| * '''بحار الانوار''': المجلسی (م. 1110ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق؛ | | * '''بحار الانوار''': المجلسی (م. 1110ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق؛ |
|
| |
|
| * '''تاریخ مکه''': احمد السباعی (م. 1404ق.)، السعودیه، قلم، 1419ق؛ | | * '''تاریخ مکه''': احمد السباعی (م. 1404ق.)، السعودیه، قلم، 1419ق؛ |
|
| |
|
| * '''تحریر الاحکام الشرعیه''': العلامة الحلی (م. 726ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق (علیهالسّلام)، 1420ق؛ | | * '''تحریر الاحکام الشرعیه''': العلامة الحلی (م. 726ق.)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق (علیهالسّلام)، 1420ق؛ |
|
| |
|
| * '''الجبال و الامکنة و المیاه''': الزمخشری (م. 538ق.)، به کوشش عبدالتواب، قاهره، دار الفضیله، 1319ق؛ | | * '''الجبال و الامکنة و المیاه''': الزمخشری (م. 538ق.)، به کوشش عبدالتواب، قاهره، دار الفضیله، 1319ق؛ |
|
| |
|
| * '''خزانة الادب''': عبدالقادر البغدادی (م. 1093ق.)، به کوشش طریفی و الیعقوبی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1998م؛ | | * '''خزانة الادب''': عبدالقادر البغدادی (م. 1093ق.)، به کوشش طریفی و الیعقوبی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1998م؛ |
|
| |
|
| * '''الخلاف''': الطوسی (م. 460ق.)، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، 1418ق؛ | | * '''الخلاف''': الطوسی (م. 460ق.)، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، 1418ق؛ |
|
| |
|
| * '''السرائر''': ابن ادریس (م. 598ق.)، قم، نشر اسلامی، 1411ق؛ | | * '''السرائر''': ابن ادریس (م. 598ق.)، قم، نشر اسلامی، 1411ق؛ |
|
| |
|
| * '''السیرة النبویه''': ابن هشام (م. 213/218ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه؛ | | * '''السیرة النبویه''': ابن هشام (م. 213/218ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه؛ |
|
| |
|
| * '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (م. 1089ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، 1406ق؛ | | * '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (م. 1089ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، 1406ق؛ |
|
| |
|
| * '''العین''': خلیل (م. 175ق.)، به کوشش المخزومی و السامرائی، دار الهجره، 1409ق؛ | | * '''العین''': خلیل (م. 175ق.)، به کوشش المخزومی و السامرائی، دار الهجره، 1409ق؛ |
|
| |
|
| * '''فتوح البلدان''': البلاذری (م. 279ق.)، بیروت، دار الهلال، 1988م؛ | | * '''فتوح البلدان''': البلاذری (م. 279ق.)، بیروت، دار الهلال، 1988م؛ |
|
| |
|
| * '''قاموس الحرمین''': محمدرضا النعمتی، قم، مشعر، 1418ق؛ | | * '''قاموس الحرمین''': محمدرضا النعمتی، قم، مشعر، 1418ق؛ |
|
| |
|
| * '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار صادر، 1385ق؛ | | * '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار صادر، 1385ق؛ |
|
| |
|
| * '''مجمع البحرین''': الطریحی (م. 1085ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، فرهنگ اسلامی، 1408ق؛ | | * '''مجمع البحرین''': الطریحی (م. 1085ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، فرهنگ اسلامی، 1408ق؛ |
|
| |
|
| * '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (م. 739ق.)، بیروت، دار الجیل، 1412ق؛ | | * '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (م. 739ق.)، بیروت، دار الجیل، 1412ق؛ |
|
| |
|
| * '''المصباح المنیر''': الفیومی (م. 770ق.)، قم، دار الهجره، 1405ق؛ | | * '''المصباح المنیر''': الفیومی (م. 770ق.)، قم، دار الهجره، 1405ق؛ |
|
| |
|
| * '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م؛ | | * '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م؛ |
|
| |
|
| * '''معجم ما استعجم''': عبدالله البکری (م. 487ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، 1403ق؛ | | * '''معجم ما استعجم''': عبدالله البکری (م. 487ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، 1403ق؛ |
|
| |
|
| * '''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (م. 1125ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعةام القری، 1419ق؛ | | * '''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (م. 1125ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعةام القری، 1419ق؛ |
|
| |
|
| * '''وفیات الاعیان''': ابن خلکان (م. 681ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر. | | * '''وفیات الاعیان''': ابن خلکان (م. 681ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر. |
| | |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
|
| {{اماکن مکه}}
| | [[رده:اماکن مکه]] |
| | | [[رده:احکام]] |
| {{تکمیل مقاله
| | [[رده:مناطق تاریخی عربستان]] |
| | شناسه = شد
| |
| | جعبه اطلاعات =
| |
| | عنوانبندی = شد
| |
| | ویرایش = شد
| |
| | لینکدهی = شد
| |
| | عکس =
| |
| | جعبه نقل قول =
| |
| | پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->
| |
| | مطالعه بیشتر = شد <!--شد، - -->
| |
| | پانویس و منابع = شد
| |
| | ناوبری =
| |
| | رده = شد
| |
| | تغییر مسیر =
| |
| }}
| |
| | |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]] | |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| [[Category:مکانهای دارای احکام]]
| |
| [[Category:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[Category:مکانهای تاریخی مکه]]
| |
| | |
| [[رده:مکانهای دارای احکام]] | |
| [[رده:مقالههای تکمیلشده]] | |
| [[رده:مکانهای تاریخی مکه]]
| |