در حال ویرایش انتفاضه شعبانیه

{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۷]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }}

حزب بعث پس از روی کار آمدن، ضد الحاد و شیوعی نشان داده می‌شد؛ ولی پس از مدتی سیاست‌هایی برای محدود کردن آیین‌های شیعیان، مانند عزاداری و زیارت، به ویژه زیارت حرم‌های امام علی(ع) و امام حسین(ع) اجرا کرد.<ref name=":0">سال‌های رنج، ص ١٨٨-٢٠٢.</ref>

یکی از برجسته‌ترین آیین‌های مرسوم بین شیعیان عراق، پیاده‌روی اربعین بود، صدام محدودیت این پیاده‌روی را درآغاز از بخش‌ها پس از آن شهرها و پس از آن در استان‌ها اجرا کرد؛ ولی هنوز عزداری در دو شهر شیعه‌نشین کربلا و نجف آزاد بود؛ تا این‌که در ماه صفر سال ۱۳۹۷ق. (۱۹۷۷م) از پیاده‌روی مردم از نجف به سوی کربلا جلوگیری کرد. مردم بدون توجه به تهدید، راهپیمایی را آغاز کرده، در منطقه خان النص، بین کربلا و نجف، میان نیروهای صدام و مردم درگیری شد و شماری از مردم به شهادت رسیدند. این رویداد، عشایر را تحریک کرد، از این روی، صدام پیاده‌روی اربعین را آزاد کرد. با این همه، خیزش مردمی ادامه یافت. در مقابل، رژیم بعث، سید محمدباقر صدر و محمدباقر حکیم را دستگیر کرد. این خیزش مردمی به انتفاضه صفر معروف شد.<ref name=":0" />

دستگیری دوباره سید محمدباقر صدر، این‌بار همراه خواهرش بنت‌الهدی، جنبش دیگری را راه انداخت که به انتفاضه رجب شهرت یافت. نتیجه این انتفاضه آزادی سید محمدباقر صدر بود. <ref name=":0" />

پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و تأثیر آن بر تفکرات شیعی عراق، صدام را نسبت به بقای دولتش نگران کرد. از همین روی، با شدت بیشتری با عالمان و روحانیان مبارز برخورد کرد. شهادت محمدباقر صدر به همراه خواهرش بنت‌الهدی، شهادت شماری از آل حکیم، دستگیری و تبعید بسیاری از روحانیان مبارز و فعالان سیاسی بخشی از این اقدامات بود. سخت‌گیری‌های صدام و همراه شدن آن با جنگ تحمیلی توده‌های شیعی را به سکوت واداشت. آن‌ها منتظر فرصتی برای خیزشی نو بودند؛ ضعف دولت صدام پس از شکست در اشغال کویت، زمینه را برای آن‌ها آماده کرد.<ref name=":0" />

صدام، در اوت، به کویت حمله کرده، این کشور کوچک، ولی ثروتمند را استان نوزدهم عراق خواند. نیروهای عدی، پسر ارشد صدام، مزدوران ساجده همسر صدام و علی شیمیایی به چپاول برنامه‌ریزی شده کویت پرداختند؛ به گونه‌ای که کاخ جدید ساجده، پر از مرمرهای کویتی شد و خودروهای گران‌قیمت کویتی در بازاهای بغداد به فروش می‌رسید.<ref>من پسر صدام بودم، ص ٢٣٣ - ٢۵٢.</ref> در پی این حمله، کشورهای غربی برای دفاع از کویت به منطقه لشکرکشی کردند. سرانجام صدام مجبور شد در فوریه خاک کویت را تخلیه کند. برخی بر این باورند که حمله صدام به کویت با دخالت غرب در ترغیب صدام به این حمله  و چراغ سبز آمریکا آغاز شد. آن‌ها به دیدار کلسبی، سفیر وقت آمریکا در عراق با صدام استناد کرده‌اند.<ref>The Iraq War The Rigional Impacton Shiites ، Kurds ، Sunnid Arab, p8</ref> کلبسی در مصاحبه‌ای با روزنامه نیویورک تایمز به طور تلویحی از رضایت آمریکا به این حمله خبر داده است.{{یادداشت|او می‌گوید: «هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که صدام قصد تصرف تمام خاک کویت را دارد. در واقع اگر صدام یورش خود را به حوزه نفتی مورد منازعه رُمَیله و جزایر مورد اختلاف محدود می‌داشت، شورای امنیت مداخله نمی‌کرد.»}}<ref>پرونده محرمانه جنگ خلیج فارس، ص١١.</ref> وی چند سال پس از این، در یک تصادف مشکوک کشته شد. برخی، همراهی شاه اردن با صدام و سخنرانی بوش پدر درباره نظم نوین جهانی، چند روز پیش از حمله عراق را از دیگر نشانه‌های چراغ سبز آمریکا دانسته‌اند.<ref>برنامه گفت‌وگوی خبری، شبکه دو سیمای جمهوری اسلامی ایران، ٩ دی ٨۵، با حضور امیر عبداللهیان و آقامحمدی.</ref>

حمله عراق به کویت و در پی آن، حمله آمریکا به عراق، نقطه عطفی در تاریخ این کشور شمرده می‌شود. در واقع سیاست جدید آمریکا در قبال اپوزیسیون عراق و صف‌بندی جدید نیروهای معارض و همچنین تبلیغات و شعارهای جدید صدام مبنی بر ادعای اسلام‌گرایی از این تاریخ نمایان می‌شود.<ref>کویت از پیدایش تا بحران، ص٣١٧.</ref>

در پی حمله آمریکا به خاک عراق و فرار سربازان عراقی و بروز شکست و ضعف در نظام صدام، شیعیان که سال‌ها در خفقان بودند، انقلابی را سامان دادند که به «انتفاضه شعبانیه» موسوم شد. معروف است که این انقلاب یک روز پس از اعلام آتش‌بس بین نیروهای صدام و نیروهای [[آمریکا|آمریکایی]]، در ۱۴ شعبان ۱۴۱۱ق. (اول مارس ١٩٩١م) و با شلیک یک گلوله تانک، از سوی ارتشیان پیوسته به مردم، به تصویر دیواریِ صدام در میدان سعد [[بصره]]، آغاز شد و دامنه آن به دیگر شهرهای شیعه‌نشین کشیده شد. در این انقلاب، بیشتر مناطق شیعه‌نشین، از جمله بصره، [[ناصریه]]، [[عماره]]، [[کربلا]] و [[نجف]] به دست انقلابی‌ها افتاد.<ref name=":1" /> تظاهرات نجف در ظهر روز یکشنبه ٣ مارس ١٩٩١ مصادف با ١۶ شعبان ١۴١١ شکل گرفت و مراکز حکومتی به سرعت در برابر موج مردم، شکست خورده و اسلحه‌ها به دست مردم افتاد. مجاهدان، [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] را به عنوان مقر فرماندهی خود انتخاب کردند. در روز بعد، هیئت‌های حسینی با شعارهای خون‌خواهی برای اهل بیت(ع) درحالی که برخی از آن‌ها مسلح بودند، وارد خیابان‌های اصلی شدند و استانداری را گرفتند.<ref name=":2">مجله پژوهش و حوزه، به نقل از محمد یعقوبی،مسئول حزب فضیله و از نزدیکان سید محمد صدر.</ref>

از سویی کردها نیز در شمال عراق مناطق کردنشین را از دست نیروهای صدام خارج کردند. این انقلاب بیشتر به صورت خودجوش عمل می‌کرد و نمی‌توان آن را به نام هیچ‌یک از گروه‌ها و احزاب ثبت کرد. یکی از عوامل پیروزی‌های اولیه این انقلاب، دستور ممنوعیت پرواز هواپیماهای عراقی توسط آمریکا بود که طبق آن، از هرگونه پرواز هواپیما و بالگرد عراقی بر فراز عراق جلوگیری می‌شد.<ref name=":1">برنامه «بلاحدود»، شبکه الجزیره، با حضور عبدالله النفیسی، ١٨/٩/٢٠٠٢.</ref> پس از مدتی آمریکا به صدام اجازه داد بالگردهایش را به پرواز درآورد؛ دلیل این اجازه، خراب بودن راه‌های بازگشت سربازان عراقی از [[کویت]] اعلام شد.<ref>صدام؛ زندگی مخفی، ص۴٠٧.</ref> برخی بر این باورند که دلیلی اعلامی از طرف آمریکا برای اجازه پرواز، بهانه بوده و دلیل اصلی آن نگرانی آمریکا از موفقیت خیزش شیعیان بوده است.<ref name=":1" /> با پرواز بالگردها، کشتار شیعیان جنوب آغاز شد.

تانک‌های ارتش عراق زیر نظر حسین کامل، داماد صدام در حالی که پرچم‌هایی با شعار «لا شیعة بعد الیوم»{{یادداشت|برگردان فارسی آن: «پس از امروز، دیگر شیعه‌ای باقی نخواهد ماند.»}} حمل می‌کردند، عملیات نسل‌کشی شیعیان را آغاز کردند. به گفته علی حسن المجید، ارتش عراق طی سه هفته ٣٠٠هزار نفر را کشت. این نسل‌کشی حتی برخی از طرف‌های غیر سیاسی شیعه و غیر شیعه را به حرکت واداشت.<ref>شیعیان عرب؛ مسلمانان فراموش شده، ص٢١٢و٢١٣.</ref>

با ربوده شدن آیت‌الله العظمی خوئی و حملات بالگردهای گارد ریاست‌جمهوری به مردم و پس از آن ورود گارد ریاست‌جمهوری به شهرهای انقلابی و کشتار مردم، نیروهای بعثی بر اوضاع مسلط شده و انقلاب را در جنوب عراق سرکوب کردند. برخی این سرکوب را با چراغ سبز بوش پدر دانسته‌اند. این در حالی بود که کمک نیروهای بین‌المللی باعث شد تا گروه‌های معارض کرد، در مناطق خود اوضاع را به دست گیرند.<ref name=":3">پایگاه مؤسسة الخوئی الإسلامیة.</ref> مقتدی صدر، ایجاد اختلاف توسط برخی جریان‌ها و افراد در میان تشکل‌ها و هسته‌های مردمی بغداد را دلیل از دست رفتن بغداد و در نهایت سیطره دوباره صدام بر عراق معرفی کرده است. پس از این شکست، خانه‌ها ویران، مردم قلع و قمع و جنایات صدام فزونی یافت.<ref name=":3" /> یکی دیگر از علت‌های شکست انقلاب، بی‌برنامه‌گی بود؛ به گزارش محمد یعقوبی، مسئول حزب فضیله و از نزدیکان سید محمد صدر، پس از تصرف نجف توسط انقلابی‌ها، هیچ کس درباره مرحله بعدی انتفاضه چیزی نمی‌دانست و تمام نمازهای جماعت، جز نماز سید محمد صدر که در حرم برگزار می‌شد، تعطیل شده بود. محمد یعقوبی، نبود رویکرد واحد و مشخص برای سرایت انقلاب به بغداد و دیگر استان‌ها را از دیگر علت‌های شکست انقلاب دانسته است.<ref name=":2" />

 

پس از شکست انتفاضه ١٩٩١م. و استقرار دوباره صدام و در حالی که حوزه نجف سکوت خود را شکسته بود، فشارها بر حوزه نجف بیشتر شد.  رژیم بعث، سعی کرد با مطرح کردن مرجعیت عربی، در مقابل مراجع ایرانی، شکافی را در نهاد مرجعیت به وجود آورد.<ref>١٩. Gilles kepel, p٢٣٢</ref> با درگذشت آیت‌الله خویی و ترور برخی از بزرگان حوزه مانند آیت‌الله غروی و بروجردی، کار برای انقلابیان سخت‌تر شده و آیت‌الله سیستانی، به عنوان رهبر جدید حوزه علمیه نجف، رهبری آن دوران را به عهده گرفت.<ref>اسلام السیاسی فی العراق بعد سقوط صدام حسین, ص٨۶.</ref>

 

 

سید ابوالقاسم خویی، فتوایی در حمایت از اماکن مقدسه به هنگام تیراندازی سربازان عراقی در حرم امام علی(ع) صادر کرده و نامه سرزنش‌آمیزی برای بوش پدر، رییس‌جمهور وقت آمریکا فرستاد. برخی اقدامات وی را نشان دادن قدرت سیاسی مرجعیت پس از سال‌ها خاموشی آن دانسته‌اند.<ref>الطائفیه والسیاسة فی العالم العربی، ص۴۴٠.</ref> او در بیانیه‌ای که در ۲۰ شعبان ۱۴۱۱ق. صادر شد، یک هیأت هشت نفره از عالمان نجف را برای مدیریت انقلاب تعیین کرد.<ref>کیهان، ۶ فروردین ١٣٧٠، شماره١۴١۴٩.</ref> در این بیانیه، کشور عراق در مرحله‌ای سخت و نیازمند حفظ سازمان، برقراری امنیت و نظارت بر امور عمومی و مذهبی دانسته شده است. از همین رو، گروهی تعیین شده، که به نمایندگی از سید ابوالقاسم خویی به این وظیفه عمل کنند؛{{یادداشت|برگردان فارسی متن بیانیه: «بسم الله الرحمن الرحیم

الله ولی التوفیق وهو حسبنا و نعم الوکیل، والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته...»}} نام آن‌ها عبارتند از: سید محیی‌الدین غریفی، سید محمدرضا موسوی خلخالی، سید جعفر بحرالعلوم، سید عزالدین بحرالعلوم، سید محمدرضا خرسان، سید محمد سبزواری، محمدرضا شبیب ساعدی، سید محمدتقی خوئی. پس از یک روز، نام سید محمدصالح و سید عبدالرسول خرسان به این فهرست افزوده شد.<ref>[http://www.alkhoei.net/ar/Document/34/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82 المواقف السیاسیة، العراق،] پایگاه مؤسسة الخوئی الإسلامیة.</ref> برخی این بیانیه را ملایم‌تر از بیانیه آیت‌الله سبزواری و بیشتر تاکید بر حفظ نظم اجتماعی و محافظت از اموال عمومی دانسته، ولی اقبال عمومی را به سوی آیت‌الله خویی دانسته‌اند.<ref name=":2" />

آیت‌الله خویی، خرید و فروش اموال به غنیمت گرفته شده از کویت را حرام اعلام کرد.<ref>پایگاه سید محمدحسین فضل الله.</ref> اهمیت این فتوا را از این جهت دانسته‌اند که یکی از برنامه‌های مهم صدام و خانواده‌اش در کویت، دزدیدن برنامه‌ریزی شده اموال کویتی‌ها و فروش آن‌ها در عراق بود. نیروهای صدام، به‌ویژه پس از چراغ سبز آمریکا از ٢۶ اسفند ١٣۶٩ش. به مدت ۴ روز دو شهر کربلا و نجف را مورد حمله شدید توپخانه‌ای قرار دادند و در روز ٢٩ اسفند، با انتقال نیرو به وسیله بالگرد به نجف، وارد این شهر شده و پس از درگیری با مقاومان، آیت‌الله خوئی و تنی چند از اعضای خانواده‌اش، از جمله یک زن وکودک را ربودند. پس از آن از تلوزیون دولتی عراق، برنامه‌ای پخش شد با این محتوا که آیت‌الله خویی با صدام موافقت کرده است. برخی این برنامه را نمایشی تلویزیونی، تحریف سخنان آیت‌الله خوئی و صحنه‌سازی دانسته‌اند.<ref>پایگاه مجلس خبرگان رهبری.</ref> جواد خویی، نوه آیت‌الله خویی در روز دستگیری در خانه پدرش محمدتقی خویی، جایی که به محل استقرار آیت‌الله خویی تبدیل شده بود، حضور داشت. به گفته وی، انقلابیان به آیت‌الله خوئی توصیه کردند با نزدیک شدن نیروهای بعثی، به سوی ایران روانه شود، ولی او مخالفت کرده و حاضر نشده شهر نجف را بی‌دفاع و تنها بگذارد. او به انقلابیان توصیه کرده بود سرنوشتشان را با وی گره نزده، از شهر خارج شوند. سرانجام تنها چند نفر با آیت‌الله خویی ماندند.{{یادداشت|آن افراد عبارتند از: سید محمدتقی خوئی، سید إبراهیم خوئی، سید محمود میلانی، سید محمدرضا خلخالی، سید عزالدین بحرالعلوم، سید جعفر بحرالعلوم، سید جواد بحرالعلوم و سه جوانی که خود را وقف خدمت به آیت‌الله کرده بودند.}} پس از سه روز ماندن در خانه، در ۳ رمضان ۱۴۱۱ق. نیروهای نظام بعث وارد خانه شده، آیت‌الله خویی و همراهان او را دستگیر کردند.<ref>کیهان، ١۵ فروردین١٣٧٠، شماره١۴١۵۵.</ref>

==علت‌های شکست==

انقلاب مردم عراق در شعبان سال ١۴١١ق. به شکست خورد و به هدف اصلی خود که اسقاط دولت [[صدام]] بود، نرسید. برخی از علت‌های این ناکامی از این قرار است:

وحشیانه برخورد کردن [[حزب بعث|بعثی‌ها]] در سرکوب انتفاضه، دلهره شدیدی در دل مردم انداخت. استفاده ارتش از سلاح‌های سنگین، بر این هراس افزوده بود؛ مانند موشک‌های زمین به زمین، تانک‌ها، زره‌پوش‌ها، توپخانه و نیروی هوایی. دولت، مردم را تهدید به استفاده از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی کرد و مردم احتمال عملی کردن آن را دور از ذهن نمی‌دانستند.

انقلاب مردم در عراق، ناگهانی و غیرقابل کنترل بود. این وضعیت پس از سال‌های دراز، فشار شدید صدام طبیعی بود. گسترده شدن ابعاد این حادثه و پراکندگی آن نمی‌گذاشت این انقلاب در یک مسیر معین قرار بگیرد و شاید نظم دادن به این حرکت خودجوش غیرممکن بود.

در نتیجه، هماهنگی لازم میان سران قیام در شهرهای گوناگون وجود نداشت و این بی اطلاعی از میزان پیشرفت مردم، به شکست قیام انجامید و حتّی تحرّکات کردها عیه دولت در اقلیم کردستان عراق نیز به زوال گرایید.

'''نفوذ بعث در بین انقلابی‌ها'''

عدم آموزش کافی انقلابیون در حفاظت اطلاعات، منجر به نفوذ بعثی‌ها در حلقه‌های صفوفشان شد و از این طریق سَران مجاهدین را شناسایی کرده و خانواده‌های آنان را ربوده و منازلشان را سوزاندند تا رهبران انتفاضه را برای تخلیه اطلاعات و عبرت دیگران تحت شکنجه روحی و جسمی قرار دهند. یکی از شگردهای ضد اطلاعاتی حزب بعث، ایجاد دودستگی و اختلاف میان مردم بود و به این وسیله، آنان را از ادامه پیمودن مسیرشان سست عقیده می‌کردند. این وضعیت باعث شده بود تا مردم به سرعت فریب بخورند؛ مثل این که دولتی‌ها شایعه کردند اگر مردم پایگاه‌های نظامی را به رژیم بازگردانند، سازمان اطلاعات از آنان درمی‌گذرد و می‌بخشد، ولی وقتی به هدفشان می‌رسیدند، نقض وعده کرده و همه آنان را به قتل می‌رساندند.

انقلابیونی که برای درخواست کمک به برخی کشورهای عربی همسایه رفته بودند، نه تنها پاسخ مثبت نشنیدند، بلکه از بازگشت به خاک عراق منع شدند. برخی دیگر از کشورهای عربی، عراقیان مهاجر را برای چند روز پشت مرزها نگه داشتند. برخی کشورها نیز که در روزهای ابتدایی انتفاضه، قول یاری داده بودند، بی وفایی نشان دادند تا این که انتفاضه به شکست انجامید. [[آل سعود|دولت سعودی]]، به صدور چند بیانیه اکتفا کرد. [[اردن]] نیز اطّلاعات فراریان به این کشور را در اختیار نیروهای امنیتی عراق گذاشت. [[ترکیه]] نیز کمک قابل توجهی به انتفاضه نکرد و مرز خود را فقط برای پذیرش کردها، آن هم به شکل محدود باز کرد. تنها [[ایران|جمهوری اسلامی ایران]] مرزهای غربی خود را برای استقبال از صدها هزار مهاجر عراقی باز کرد.

برخی گروه‌های سیاسی به مذاکره با صدام پرداخته و سپس همراه او در کنفرانس مطبوعاتی، با موضوع تعدد احزاب سیاسی سخن گفته و آزادی بیان و انتخابات را نماد بارز آزادی در عراق برشمردند. مردم عراق این مذاکرات را محکوم کرده و آن را ساختگی دانسته و اظهار داشتند که این گفت وگوها برای ایجاد شکاف میان صفوف مردم انجام شده و دولت می‌خواهد ذهن‌ها را از جنایات خود در سرکوب انتفاضه دور کند.<ref>نقش نجف اشرف در تمدن بشری، ج۲، ص۳۶۹.</ref>

 

*مُثله کردن پیکرها یا آویزان کردن آنها جلوی درب خانه‌ها و منازلشان؛

*کشتن انقلابیون با بستن دو پای آنان به دو اتومبیل و حرکت اتومبیل‌ها در دو جهت مختلف؛

*اعدام دسته جمعی انقلابیون و دفن آنها در گورهای دسته جمعی؛

 

 

 

<small>انقلابی‌ها چند مدرسه را به عنوان پایگاه و سنگر تصرّف کردند و به سربازانی که در [[مسجد جامع طوسی|جامع طوسی]]، مستقر شده بودند، حمله ور شده و همه را بیرون راندند و سپس ساختمانی نزدیک دانشکده فقه را نیز از بعثی‌ها گرفتند. نیروهای ضدشورش، در محلّه ای نزدیک بیمارستان حی السّعد، در میدان [[ثورة العشرین]]، مستقر شدند. انتخاب این منطقه به دلیل نزدیک بودن به شهرک اسکان، جنبه تاکتیکی داشت و این طور وانمود می‌شد که شهرک‌نشینان به گروگان گرفته شده‌اند و مردم دور تا دور آن را به محاصره خویش درآوردند.</small>  

<small>آیت الله خوئی به درخواست انقلابی‌ها، کمیته ای متشکل از ده نفر را برای سامان دادن به امور انقلاب تأسیس کرد. این هیئت فعالیت خود را با برقراری ارتباط اطلاعاتی با رهبران قیام در کربلا و [[حله|حلّه]] و [[دیوانیه]] و تقویت هر مواضع خود آغاز کرد.</small>

<small>محلّ اصابت موشک‌ها نشان می‌داد که بعثی‌ها هدف از پیش تعیین شده‌ای نداشتند و فرقی میان نظامی و غیرنظامی نمی‌گذاشتند. بعثی‌ها بر روی دیوار نوشته بودند: «پس از امروز، شیعه ای نخواهد بود». مردم توانستند چهار بالگرد را ساقط کنند. نیروهای تحت فرمان حسین کامل برای ورود به نجف از مسیرهای حلّه و کوفه تلاش فراوان کردند، امّا این تلاش‌ها سودی نبخشید. انقلابی‌اهای نجف، چهار روز بعثی‌ها را بیرون شهر نگه داشتند؛ سرانجام نیروهای مسلّح توانستند از برخی نقاط بی محافظ وارد نجف شوند. آنان برای ورود به نجف، در برخی مسیرها زنان و کودکان را سپر قرار دادند. در اولین اقدام، به خانه آیت الله خوئی رفته، وی و تمام افراد حاضر در بیت را دستگیر کرده و نزد صدّام بردند. این ملاقات در روز سوم رمضان از تلویزیون عراق پخش شد تا انقلابیون دلسرد شوند.</small>

<small>پس از دستگیری وی، عملیات پاکسازی شهر از انقلابی‌ها و حامیان انتفاضه آغاز شد و در مدت اندکی، هزاران نفر از مردم و شمای نزدیک به ۱۵۰تن از عالمان و طلبه‌های عراقی بازداشت شدند.</small>

عصر امروز [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خوئی]] از [[نجف]] به [[کربلا]] آمد. زمانی که اتومبیل حامل وی به حرم رسید، ازدحام جمعیت زیاد بود. در این میان، صداها به صلوات بلند شد و به تدریج شعارها ضد دولتی جهت گرفت. نیروهای امنیتی، از صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] بیرون دویدند و برای ترساندن مرم چند تیر هوایی شلیک کردند که زنی مورد هدف یکی از این گلوله‌ها قرار گرفت و شهید شد. با شهادت این زن، درگیری به اوج خود رسید و چند تن نیز زخمی شدند. آیت‌الله خویی، از ورود به حرم منع و به نجف بازگردانده شد. نیروهای امنیتی بعد از بیرون کردن مردم از حرم، درها را بستند و شماری جوان که مشکوک به سر دادن شعارهای سیاسی بودند را دستگیر کرده و بردند. اطراف حرم امام حسین(ع) فقط نیروهای امنیتی و بعثیها باقی مانده‌اند.

امروز بعثیها پستهای ایست و بازرسی در مناطق مختلف کربال ایجاد کردند؛ بهویژه در خیابانهای اطراف حرم امام حسین و ابالفضل العباس8 .بر روی بام برخی از منازل و هتلها مسلسل کار گذاشته شده و این نشان می‌دهد که حکومت بعثی خطر را به شدت احساس کرده است. مردم نیز همچون انبار باروتی منتظر یک جرقه دیگرند. بعثیها آشکارا یا به صورت ناشناس در کوچه پسکوچه‌ها و خیابانها و مراکز حزبی خود دررفت و آمدند. صدام نیز این روزها سرگرم اشغال کویت و جنگ با نیروهای ائتالف است. امروز با وجود ً نامنظم در کربال به چشم می‌خورد. تعطیلی، تجمعهایی پراکنده و بعضا جمعه 14 شعبان 1411 ق / 10 اسفند 1369 ش / اول مارس 1991 م میدان سعد، در بخش مرکزی بصره شاهد تجمع سربازان خسته و افسردهایست که از جبهه جنگ با قوای ائتالف بازگشتهاند. در این اثنا یکی از فرماندهان نظامی، خود را به یکی از تانکهای مستقر در میدان رسانده و بر روی آن می‌رود تا همه او را ببینند. او به سمت تصویر صدام که در گوشهای از میدان قرار گرفته اشاره می‌کند و فریاد می‌کشد: ای صدام! دیدی چه شد؟ دیدی چه کردی؟ دیدی چگونه با خودکامگی و بیخردی، همه ما را بدبخت و بیچاره کردی؟! سپس فرمانده به درون تانک رفته و گلوله توپی را به سوی تصویر صدام شلیک می‌کند. سربازان و مردم وقتی فرمانده نظامی را در این حالت می‌بینند، علیه صدام و حزب بعث شعار سرمیدهند. این حادثه دو روز قبل از امضای آتشبس توسط صدام در جبهه جنگ با نیروهای ائتالف روی داد. با سر و صدایی که در بصره بلند شد، درگیریهای مردم با نیروهای امنیتی آغاز شد و کمکم به شهرهای یگر نیز سرایت کرد. در نجف اشرف نیز خبرهایی از قیام مردم به گوش می‌رسد. امروز شماری از اهالی نجف برای زیارت به کربال آمدهاند. شب نیمه شعبان، شب میالد حضرت ولی عصر)عج( جمعیت زیادی در صحن و خیابانهای نزدیک حرم مطهر امام حسین7 جمع شدهاند. اخبار درگیریهای امروز بصره و دیگر شهرها دهان به دهان می‌چرخد. در این میان فردی که قصد گرفتن سالح یکی از مأمورین امنیتی حاضر در حرم امام حسین7 را داشت، با او درگیر می‌شود. در کشمکش میان این دو، ناخواسته چند تیر شلیک شده و چند تن کشته و مجروح می‌شوند و گلولهای نیز به ایوان حرم مطهر اصابت می‌کند. 181 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 آیتاهلل العظمی خوئی که امشب )شب نیمه شعبان( را به کربال آمده، در حسینیه آذربایجانیها اقامت دارد. ایشان همان شب برای زیارت به حرم امام حسین7 مشرف می‌شوند، ولی به سبب ازدحام جمعیت از اتومبیل پیاده نشده و در کنار یکی از دربهای حرم به نام »باب الرأس« درون اتومبیل زیارتنامه می‌خوانند. تعدادی از اطرافیان و مقلدین باً کربال، از ایشان تقاضای توجه به درگیریهای پیش آمده در نقاط مختلف عراق و مخصوصا صدور فتوای جهاد را دارند، ولی ایشان شرایط را مناسب ندانسته و از همانجا به نجف بازمی‌گردند. شنبه 15 شعبان 1411 ق / 11 اسفند 1369 ش / 2 مارس 1991 م ساعت دو بعدازظهر دربهای حرم حسینی به دستور »محمد مطر« بعثی بسته شد. او اولین نیروی امنیتی بود که به دست مردم کشته شد. یکی از انقالبیون به نام محمد ابراهیم او را نزدیک حرم امام حسین7 هدف گلوله قرار داد. امروز از اتومبیلی نزدیک حرم اباالفضل العباس7 بیش از پنجاه بمب دستساز، تعداد زیادی تیربار و چند قبضه سالح کمری کشف شد و به دست انقالبیون افتاد. در ساعت پنج بعدازظهر بعثیها تعدادی از خانه‌های حومه کربال را با موشک هدف قرار دادند که شهید و زخمی و خرابی به جای گذاشت. یکشنبه 16 شعبان 1411 ق / 12 اسفند 1369 ش / 3 مارس 1991 م تشییع پیکر دو برادری که در جبهه جنگ صدام با نیروهای ائتالف کشته شده بودند، در هنگام ورود به صحن مطهر حرم حضرت اباا لفضل7 به سر دادن شعارهای سیاسی مردم و درگیری میان ایشان و نیروهای امنیتی انجامید. شعارهای پیاپی مردم بر ضد نظام صدام بلند و بلندتر می‌شد. این درگیری با شهادت یکی از تشییعکنندگان باال گرفت و دو نفر دیگر از مردم نیز هدف گلوله قرار گرفته و به شهادت رسیدند. امروز صدام علیرغم میل باطنی، نمایندگانش را در پای میز مذاکره با نماینده ایاالت متحده نشاند و پیمان آتش‌بس را با همه بندهایش پذیرفت تا بتواند هرچه سریعتر به اوضاع داخلی خود رسیدگی کند و تا دیر نشده، به قلع و قمع انقالبیون بپردازد تا بلکه وجهه شکستخورده خود را در جنگ با کویت و نیروهای ائتالف جبران کند. 182 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 دوش نبه 17 شعبان 1411 ق / 13 اسفند 1369 ش / 4 مارس 1991 م امروز کربال در تسلط کامل انقالبیون قرار گرفت. سهش نبه 18 ش عبان 1411 ق / 14 اسفند 1369 ش / 5 مارس 1991 م امروز چند نفر با حمل تعدادی تابوت وارد حرم امام حسین7 شدند. بعدها روشن شد که این افراد، بعثیها و نیروهای امنیتی بودهاند که تعدادی اسلحه و نارنجک را درون تابوتهایی حمل کرده و به بهانه تشییع چند جنازه وارد حرم شده و خود را برای درگیری با مردم آماده می‌کنند. آنها دربهای حرم امام حسین و اباالفضل العباس8 را بستند و فقط یک درب را برای ورود زوار باز نگه داشتند و آنها را بازرسی بدنی می‌کردند؛ گویا حکومت از شعلهور شدن قیام مردم کربال در روز سهشنبه به وسیله جاسوسهایی که در میان انقالبیون داشت، مطلع شده بود. با لو رفتن نقشه اصلی انقالبیون، آنان تصمیم گرفتند به همان پست بازرسی حرم حمله برده و بعثیها را خلع سالح کنند. آنان با موفقیت در این عملیات، حرم را از کنترل بعثیها درآورده و به تعدادی سالح سبک دست یافتند. صدای گلوله و تکبیر به هم گره خورده است. در میان مردم تعدادی از فراریان جبهه جنگ کویت نیز حضور دارند. درگیریها دوازده ساعت بعد با پیروزی نسبی انقالبیون کم‌رنگ می‌شود. تعدادی از نیروهای امنیتی که توسط انقالبیون به اسارت گرفته شدهاند، برای بازجویی به یکی از حجره‌های حرم امام حسین7 برده شدند. ساعت دو بعدازظهر دربهای حرم حسینی به دستور »محمد مطر« بعثی بسته شد. او اولین نیروی امنیتی بود که به دست مردم کشته شد. یکی از انقالبیون به نام محمد ابراهیم او را نزدیک حرم امام حسین7 هدف گلوله قرار داد. آیتاهلل العظمی خوئی که شب نیمه شعبان را به کربال آمده، در حسینیه آذربایجانیها اقامت دارد. ایشان همان شب برای زیارت به حرم امام حسین7 مشرف می‌شوند، ولی به سبب ازدحام جمعیت از اتومبیل پیاده نشده و در کنار یکی از دربهای حرم به نام »باب الرأس« درون اتومبیل زیارتنامه می‌خوانند. 183 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 یک هنگ ارتش از استان دیاله برای سرکوب مردم به کربال آمده و در مدرسه »حسن خان« تجمع کردهاند. صبح امروز دو دستگاه تانک پیشرفته تی72 در باب بغداد به غنیمت انقالبیون درآمد. از بلندگوهای حرمها اعالم می‌شود که هر کس از مردم که هدایت تانک می‌داند، تانکی را برداشته و به مرکز امنیتی باب بغداد حمله کند. در ساعت 30:2 بعدازظهر مردم به سوی استانداری کربال به راه افتادند. صدای رگبار مسلسلها تمامی ندارد و لحظه به لحظه بر تعداد مردم افزوده می‌شود. در همین لحظه گروهی به سوی اداره ّب در حرکتند. بعد از تبادل سنگین آتش، چند ساعت بعد مأموران امنیت در جاده کربال به مسی اداره امنیت پرچم سفیدی را به نشانه تسلیم باال برده و اسلحه‌های خود را تحویل انقالبیون دادند. مردم تمام زندانیها را از اداره امنیت آزاد کرده و پرونده‌های انباشته در اداره را سوزاندند. ساعت پنج عصر گروهی به مرکز اطالعات یورش برده و آن را تصرف کردند. تعدادی زندانی کویتی را نیز آزاد کرده و به خانه‌های خود بردند و نیمه شب به طرف مرز کویت هدایت کردند. امروز نظامیهای تازه نفس به کربال وارد شدند و انقالبیون برای مقابله در »سوق الحسین« جمع شدهاند. اولین گروه از خبرنگاران ایرانی نیز که غیررسمی وارد عراق شدهاند، به کربال رسیدند. چهل تن از نجفیهای مسلح هم بر بام حرم مطهر امام حسین7 مسلط بر خیابانهای اطراف می‌دهند. 184 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 چهارش نبه 19 ش عبان 1411 ق / 15 اسفند 1369 ش / 6 مارس 1991 م امروز تعدادی از بعثیهای بازداشت شده آزاد و تعدادی در کنار باغ سادات در دویست متری حرم امام حسین7 اعدام شدند. به رسم قدیم، پرچم سبزرنگی به نشانه خوانخواهی امام حسین7 به جای پرچم قرمز گنبد حرم مطهر نصب شد و مردم حاضر در صحن حرم شعارهای »یا ثاراهلل« و »یالثارات الحسین« سر دادند. این افراد همه کربالیی نبودند؛ بلکه از شهرهای مختلف هم آمده بودند. تعدادی نیز از سپاه بدر حضور دارند. استاندار کربال سرلشکر »صابر الدوری« به مکان نامعلومی متواری شد. او قب ًال مدیر استخبارات کربال بود و در جریان انتفاضه، مدیر کل دستگاه امنیتی رژیم بعثی شد. عصر امروز پست ایست و بازرسی نزدیک حرم مطهر اباعبداهلل7 مورد عملیات استشهادی یکی از زنان شجاع کربالیی قرار گرفت. او دو نارنجک دستی به طرف مأمورین پرتاب کرد که در نتیجه آن سه نفر از مأمورین کشته و پنج تن دیگر زخمی شدند و خود آن زن نیز به شهادت رسید. ساعت سه عصر در منطقهای نزدیک بیمارستان العباس، تیراندازی میان مردم و مأمورین شدید بود. بلندگوهای حرم اخبار لحظه به لحظه انتفاضه را به اطالع مردم و نیروهای مقاومت می‌رساند. شعارهای »اهلل اکبر، النصر لالس�لام، ال اله اال اهلل محمدرسول اهلل و صدام عدواهلل« قطع نمی‌شود امروز اسلحه‌های فراوانی به دست جوانان انقالبی افتاد و به همین سبب درگیریها شدت یافت و چندین اتومبیل نظامی و غیرنظامی به آتش کشیده شد. یک هنگ ارتش از استان دیاله برای سرکوب مردم به کربال آمده و در مدرسه »حسن خان« تجمع کردهاند. صبح امروز دو دستگاه تانک پیشرفته تی72 در باب بغداد به غنیمت انقالبیون درآمد. از بلندگوهای حرمها اعالم می‌شود که هر کس از مردم که هدایت تانک می‌داند، تانکی را برداشته و به مرکز امنیتی باب بغداد حمله کند. 185 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 یورش مجدد انقالبیون به استانداری و درگیری با بعثیهای پناه گرفته در آن، تا پاسی از شب ادامه داشت تا اینکه مردم توانستند با تانکی که به غنیمت گرفته بودند، درب استانداری را شکسته و آن را به تصرف خویش درآورند. با تصرف استانداری کربال و دستیابی به انبار سالح آن، انقالبیون به اسلحه‌های بیشتری دست یافتند. سران مردمی انقالب بوسیله بسیمهای غنیمتی از پلیس با هم در ارتباط هستند. پنجشنبه 20 شعبان 1411 ق / 16 اسفند 1369 ش / 7 مارس 1991 م امروز پانصد تن از نجفیها برای یاری مردم کربال، مسیر هشتاد کیلومتری را به هر وسیلهای بود طی کردند و خود را به این شهر رساندند. درگیریها به جلوی درمانگاه حرم امام حسین7 کشیده شده است. ظهر امروز حدود پنج‌هزار نفر از نیروهای امنیتی در محاصره انقالبیون قرار گرفته و خلع سالح شدند. آنان پس از بازجویی آزاد شدند، ولی همینها شش ماه بعد، هنگامی که تعدادی از کربالییهای بازداشت شده به زندان رضوانیه منتقل شدند، بدترین و خشنترین برخوردها را با ایشان داشته و شیعیان را مشتی کافر شورشی که خونشان حالل است، توصیف می‌کردند. آمبوالنسها مجروحین را به صحن حرم امام حسین و ابالفضل العباس8 منتقل می‌کنند. انقالبیون به استخبارات )اداره اطالعات( کربال یورش برده و با اسلحه‌هایی که در طول این مدت به چنگ آوره بودند، استخبارات را تسخیر کردند. تعدادی از استخباراتیها کشته و تعدادی نیز به باغهای اطراف فرار کردند. امروز همچنین مرکز حزب بعث در شهرک قادسیه )از شهرکهای اطراف کربال( به اشغال انقالبیون درآمد. پنجاه نفر از انقالبیون شهید و صدوپنجاه نفر از بعثیها کشته شدند. گارد ریاست جمهوری از سمت سیفسعد به سوی کربال حرکت کرده و چند نقطه کربال را با خمپاره و موشک زمین به زمین هدف قرار دادند. جمعه 21 شعبان 1411 ق / 17 اسفند 1369 ش / 8 مارس 1991 م واحدهای بیشتری از گارد ریاست جمهوری در اطراف کربال سنگر گرفتهاند. البته انقالبیون موفق شدند آنها را به عقب برانند. مردم بعد از زد و خوردی خونین در نزدیکی بیمارستان مخصوص کودکان که بیمارستان صدام نام داشت )در جاده کربالـ بغداد( تجهیزات ارزشمندی به غنیمت گرفتند. 186 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 امروز مهندسین انقالبی توانستند یک مرکز رادیویی را در حرم مطهر امام حسین و ابالفضل العباس8 راهاندازی کنند و اخبار انتفاضه کربال را به صورت زنده مخابره کنند. یکی از انقالبیون می‌گوید: با گروهی وارد اداره اطالعات کربال شدیم؛ صدای ناله به گوشم می‌خورد، ولی منبع صدا را پیدا نمی‌کردم. با کمی دقت متوجه شدم صدا از طبقه زیرزمین می‌آید. باالخره به هر شکلی بود، با کمک چند نفر راه را پیدا کردیم. زندانی مخوف و تاریک و البته بسیار بزرگ که تا آن وقت، انقالبیون از وجود آن بیخبر بودند. امروز موشکی به محله »باب الس�لالمه« اصابت کرد که چند مجروح و شهید بر جای گذاشت. بمباران کربال شدت یافت. انقالبیون برای تأمین ارزاق مردم، در کنار حرم امام حسین7 نان و خرما توزیع می‌کنند. یکی دیگر از محلهای توزیع آذوقه، باب بغداد است. ش نبه 22 ش عبان 1411 ق / 18 اس فند 1369 ش / 9 مارس 1991 م واحدهای گارد ریاست جمهوری با چهار لشکر مجهز و مجرب به نامهای مدینه منوره، عابد، بغداد و حمورابی، از چهار سو به کربال حمله بردند و بالگردهای خمپاره‌انداز آنها را پشتیبانی می‌کردند. مکانهای مقدس به شدت مورد حمله توپخانه قرار می‌گیرد و حلقه محاصره مردم کرب�لا تنگتر و تنگتر می‌شود. نیمی از نجفیانی که برای کمک به کربال آمدهاند، امروز به نجف بازگشتند. امروز مردم به دفتر حزب بعث در کربال حمله کرده و پس از دسترسی به س�لاحهای آن، به ستاد نظامی که امروز پانصد تن از نجفیها برای یاری مردم کربال، مسیر هشتاد کیلومتری را به هر وسیلهای بود طی کردند و خود را به این شهر رساندند. درگیریها به جلوی درمانگاه حرم امام حسین7 کشیده شده است. ظهر امروز حدود پنجهزار نفر از نیروهای امنیتی در محاصره انقالبیون قرار گرفته و خلع س�لاح شدند. آنان پس از بازجویی آزاد شدند. یکی از انقالبیون می‌گوید: با گروهی وارد اداره اطالعات کربال شدیم؛ صدای ناله به گوشم می‌خورد، ولی منبع صدا را پیدا نمی‌کردم. با کمی دقت متوجه شدم صدا از طبقه زیرزمین می‌آید. باالخره به هر شکلی بود، با کمک چند نفر راه را پیدا کردیم. زندانی مخوف و تاریک و البته بسیار بزرگ که تا آن وقت، انقالبیون از وجود آن بیخبر بودند. 187 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 نزدیک یک بیمارستان بود رفته و پس از درگیری از ساعت 3 تا 6 بعدازظهر، توانستند بر ستاد مسلط شوند. ساختمان ستاد به آتش کشیده شد و گروهی از نظامیان تسلیم شده و گروهی سالحها را به نشانه عدم مقاومت بر زمین انداخته و فرار کردند. هنگام عصر جوانی انقالبی در پی عملیاتی استشهادی به زیر یکی از تانکهای بعثی که به طرف حرمها می‌آمد رفت و آن را منفجر کرد و خود نیز شهید شد. چند موشک به خیابانهای اطراف حرم امام حسین و اباالفضل العباس8 پرتاب شد، ولی عمل نکرد. بالگردها به باالی شهر می‌آمدند، ولی به سوی نقاط کور شلیک می‌کردند؛ گویا خلبانهای آنها از کسانی بودند که نمی‌خواستند به سوی مردم یا به سمت حرمها شلیک کنند. یک واحد از گارد ریاست جمهوری سعی داشت تا از سمت جاده نجف ـ کربال به این شهر حمله کند که با مقاومت جوانان دالور و انقالبی در محله عباسیه مواجه شدند و پانزده نفر تلفات دادند. نیروهای امنیتی از موشکهای 60 میلیمتری استفاده می‌کردند، ولی راه به جایی نبردند. آنان حتی از پرتاب بمبهای خوشهای نیز دریغ نداشتند. یکشنبه 23 شعبان 1411 ق / 19 اسفند 1369 ش / 10 مارس 1991 م از انقالبیون خواسته شد تا برای رویارویی با واحدهای گارد ریاست جمهوری در باب بغداد ّ تجمع کنند. این درخواست، با خواندن اعالمیهای از بلندگوهای حرم مطهر به اطالع ایشان و حر رسید. تعدادی بعثی در ساختمان نیمسوخته استانداری تحصن کرده و با دست یافتن به انبار آذوقه و اسلحه همچنان مقاومت می‌کردند، اما آذوقه و مهماتشان به پایان رسید و پس از سه روز کشمکش تسلیم انقالبیون شدند. اجساد کشتگان طرفین در مدت این سه روز، روی زمین رها شده بود و هیچ یک فرصت رسیدگی به آنها را پیدا نکرده بودند. بوی مشمئز کنندهای فضای اطراف را فرا گرفته بود. تعدادی بعثی که تسلیم انقالبیون شده بودند، اعدام انقالبی شدند. ّی امروز برای چندمین بار کربال بمباران شد. یک واحد گارد ملی، به مرقد ابنفهد حل رسیده و بر خیابان قبله مسلط شده است. دوشنبه 24 شعبان 1411 ق / 20 اسفند 1369 ش / 11 مارس 1991 م صدام، »علی حسن المجید« که در ماجرای استفاده از سالحهای شیمیایی در جنگ با ایران، به »علی شیمیایی« معروف شد را به وزارت کشور منصوب کرد. او پسرعموی صدام و عامل اصلی جنایت حلبچه بود. 188 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 انقالبیون به ادارات و مدارس بعثی و بانکها و کارخانه‌ها حمله کرده و کارمندانشان را به اسارت گرفتند و اثاثیه و اسباب این اماکن را به نقاط دیگر انتقال دادند. مردم به کارخانه بستهبندی خرما رفته، بسته‌های بزرگ خرما را با هر وسیلهای بود، به انقالبیون رساندند. حتی برخی بسته‌های بزرگ خرما را بر روی سرشان حمل می‌کردند. آنان همچنین سایر مواد غذایی مانند برنج و روغن و آرد را از انبارها برای انقالبیون می‌فرستادند. امروز تعداد زیادی از مجاورین و زائرین در حرم امام حسین7 تحصن کردهاند. سهشنبه 25 شعبان 1411 ق / 21 اسفند 1369 ش / 12 مارس 1991 م انقالبیون به طرف بغداد به حرکت درآمدند، ولی برخی از عشایر طرفدار صدام مانع ادامه حرکت ایشان شدند تا اینکه گارد ریاست جمهوری رسید و انقالبیون را به عقب راند. »عنیفص« رئیس طایفه »آل بوعلوان« در قتل عام خانواده‌هایی که مردانشان از کربال بیرون آمدهاند، مشارکت جدی داشت و زنان و کودکان را زنده به گور می‌کرد و افسران گارد ریاست جمهوری را در شناسایی هویت انقالبیون یاری می‌رساند. شماری از عشایری که صدام پول زیادی به آنان داده بود، مسیر امدادرسانی در یازده کیلومتری بزرگراه بغداد ـ کربال را سد کردند و در این فاصله، گارد ریاست جمهوری همه انقالبیون را قتل عام کرد. در چنین روزی انقالبیون چند فروند بالگرد نظامی را ساقط کردندکه یکی از آنها نزدیک 189 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 مقام مهدی سقوط کرد و دیگری در روستای جمالیه در شمال غربی کربال سرنگون شد. خلبان یکی از آنها به اسارت درآمد و برای مداوا به صحن حسینی انتقال یافت، ولی روز بعد درگذشت. نیروهای امنیتی با پخش اعالمیه‌هایی از مردم غیرمسلح خواستهاند که از شهر بیرون بروند؛ زیرا تا ساعاتی دیگر شهر بمباران خواهد شد. امروز نیروهای نظامی از محورهای جنوب غربی، شمال شرقی و شرق به کربال یورش ّ بن یزید ریاحی در آن قرار ّ در جنوب غربی کربال )جایی است که قبر حر آوردند. منطقه حر دارد( که تا کربال شش کیلومتر فاصله دارد و در ادامه مسیر، به دریاچه رزازه می‌رسد. رژیم بعث پیکر تعدادی از شهدای انتفاضه را در این دریاچه انداخت. نیروهای مهاجم با انهدام خانه‌ها و تخریب کشتزارهای سر راه، خود را به کربال رساندند. تعدادی تانک از طرف محله علقمی به سوی کربال هجوم آورده و هر چه بر سر راهشان بود را با خاک یکسان کردند. ساعت هفت عصر حمالت متوقف شد. انقالبیون در ساعات پایانی امروز توانستند از حرکت یک ستون متشکل از بیست تانک و تعدادی زرهپوش که از سمت شمال کربال به مرکز شهر و حرم حضرت اباالفضل7 نزدیک می‌شدند، جلوگیری کنند. انقالبیون با سادهترین تجهیزات، تانکها را در باب بغداد محاصره کرده و تعدادی را منهدم کردند. چهارشنبه 26 شعبان 1411 ق / 22 اسفند 1369 ش / 13 مارس 1991 م امروز در اعالمیه‌هایی که توسط بالگردها در سطح شهر پخش می‌شد، مردم تهدید به استفاده از بمبهای شیمیایی شدند. بعثیها از مردم خواستهاند که شهر را ترک کنند و به باغهای اطراف بروند. به مردم قول داده شد که مسیر هندیه امن است. صدها نفر از زائران و مجاوران که در شهر گرفتار آمده بودند، در ستونهای طوالنی به سوی هندیه حرکت کردند؛ اما بالگردها با تیربار و موشک همه را کشتند. اطراف کربال و اماکن مهم نزدیک به بافت قدیمی شهر، امروز آماج حمله توپخانه قرار گرفت و محله‌های مسکونی و غیرنظامی عباسیه، عسکری، نصر و چند محله دیگر ویران شد. شماری از مردم به حرمهای مطهر پناه بردند و برخی به مکانهای دیگری فرار کردند. مردم از جهت غذا و آب و دارو به شدت در سختیاند. نیروهای امنیتی از چند محور به سوی ّب، رزازه، و ... توپخانه و بالگردها هم از آنها پشتیبانی می‌کنند. کربال در حرکتند: از مسی 190 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 ً به انقالبیون روحیه بلندگوهای حرم امام حسین7 دائما می‌دهند و ایشان را به دفاع هرچه بهتر تشویق می‌کند. شام چهارشنبه فرا رسیده است. ساعت هشت شب حمالت توپخانه دشمن دوباره آغاز می‌شود. واحدهای گارد ریاست جمهوری بسیار به حرمهای مطهر نزدیک شدهاند و با بلندگو از مردم می‌خواهند اسلحه‌ها را بر زمین گذاشته و تسلیم شوند. بعثیها به مردم می‌گویند به حرمها پناه نبرید؛ بلکه به کارخانهای در ده کیلومتری شهر به نام »سرمستون« بروند تا در امان بمانند و هر کس از این دستورات سرپیچی کند، باید خود را برای مرگ آماده کند. مردم در دوره انتفاضه از شهرهای اطراف نیز به کربال آمده بودند؛ با این خیال که صدام حرمت شهرهای مقدس و حرمهای مطهر را نگه می‌دارد، اما نمی‌دانستند سرنوشتی بدتر از شهرهای دیگر در انتظارشان است. مأموران در ماشینهای جنگی خود و تعدادی در کارخانه بستهبندی خرما سنگر گرفتهاند. امروز سه روز مقاومت مردم و انقالبیون در حرم مطهر درهم شکست. استاندار موقت کربال در ایام انتفاضه »عبدالخالق عبدالعزیز« بعثیها را جمع کرده و از آنان خواست تا مردم و انقالبیون را با وعده پول، خلع سالح کنند. نیروهای امنیتی وارد حرم مطهر امام حسین7 می‌شوند. »حسین کامل« شخصی را به عنوان مؤذن حرم انتخاب می‌کند، ولی اذانی به شیوه متداول اهل سنت در پنج وعده و با حذف شهادت به والیت امیرمؤمنان7 و تغییرات دیگر گفته می‌شود. حسین کامل، داماد صدام و از اندک افرادی بود که اجازه داشت مسلح به مالقات صدام برود. او با اختیارات کامل و شماری از عشایری که صدام پول زیادی به آنان داده بود، مسیر امدادرسانی در یازده کیلومتری بزرگراه بغداد ـ کربال را سد کردند و در این فاصله، گارد ریاست جمهوری همه انقالبیون را قتل عام کرد. در اعالمیه‌هایی که توسط بالگردها در سطح شهر پخش می‌شد، مردم تهدید به استفاده از بمبهای شیمیایی شدند. بعثیهای از مردم خواستهاند که شهر را ترک کنند و به باغهای اطراف بروند. به مردم قول داده شد که مسیر هندیه امن است. صدها نفر از زائران و مجاوران که در شهر گرفتار آمده بودند، در ستونهای طوالنی به سوی هندیه حرکت کردند؛ اما بالگردها با تیربار و موشک همه را کشتند. 191 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 4 همراه با نیروهای گارد و با توپ و تانک و موشک به کربال آمده بود. امروز اعالمیهای با امضای علی حسن المجید به دست مردم می‌رسد که در آن نوشته شده: ارتش عراق که در جنگ با نیروهای ائتالف، در مقابل نیروی نظامی سی دولت ایستاد، به راحتی می‌تواند هر شورش داخلی را سرکوب کند. پنجشنبه 27 شعبان 1411 ق / 23 اسفند 1369 ش / 14 مارس 1991 م امروز انقالبیون به علت اتمام مهمات و مواد غذایی مجبور به عقبنشینی شدند. حرمهای مطهر امام حسین و اباالفضل العباس8 مملو از سالخوردگان و کودکانی است که نتوانسته بودند از شهر خارج شوند. توپخانه‌ها حرمهای شریف را هم هدف قرار می‌دهند. گنبدهای حرم مطهر امام حسین و اباالفضل العباس8 آسیب دید و بر دربهای صحن و دیوار اطراف خسارتهای جدی وارد شده است. بر اثر شلیک هر خمپاره که به سوی حرمها شلیک می‌شد، مردم روی زمین می‌افتادند و ً حرم امام حسین7 بار دیگر به خون مظلومان و حیاط و صحن حرمهای مطهر مخصوصا شهدا رنگین شد. بعثیها مردم را در کنار ضریح امام حسین7 به رگبار بستند. زنان و مردان کهنسال و کودکانی بودند که نقش زمین می‌شدند. فضای حزن و ماتم بر حرم امام حسین7 حکمفرماست؛ گویی عاشورایی دیگر برپا شده است. نیروهای به شدت وفادار به صدام، با گذر از منطقه سعدیه و عبور از میدان الزهرا با تانکهای خود رو به روی درب حرم امام حسین7 در سمت قبله موضع گرفتند. جمعه 28 شعبان 1411 ق / 24 اسفند 1369 ش / 15 مارس 1991 م امروز آب به روی مردم کربال بسته شد. این قطعی آب سیزده روز ادامه داشت. صبح امروز حمالت همهجانبه نیروهای نظامی و امنیتی آغاز شد. سردر باب قبله حرم امام حسین7 تخریب شد. کتابخانه حرم ویران و کتب نفیس و خطی آن به غارت رفت. بیمارستان حرم نیز منهدم گردید. ّی محاصره شدند و چهار سرباز بعثی در خیابان امام حسین7 نزدیک مرقد ابنفهد حل سالحها را انداخته و تسلیم انقالبیون شدند و بیدرنگ ندای یا حسین یا حسین سر می‌دادند. انقالبیون فریاد می‌کشند: چه شد؟! همین حاال حسین7 را شناختید؟! 192 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 شهرکهای حومه کرب�لا از جمله شهرک بلدیه، نقیب، معلمین و شهدا خالی از سکنه شده است. امروز یک بالگرد در مقابل حسینیه اصفهانیها در خیابان امام حسین7 به دست انقالبیون ساقط شد. برخی از ترس، به قبرستان پناه بردهاند. در شهرک عباسیه درگیری تنبهتن گزارش می‌شود. ساعت نه صبح امروز، حمله جدیدی از چهار سو به کربال آغاز شد؛ از محله عسکری، حر، سیف سعد و باب بغداد. راه کربال به نجف بسته شده است. تعدادی از طالب حوزه علمیه کربال با انجام عملیات استشهادی توانستند ساعتها ستون زرهی صدامیان را از ورود به مرکز شهر بازدارند. ساعت هشت شب بمباران شهر و حومه کربال برای ساعاتی پایان می‌یابد. البته گاهی صدای شلیک توپخانه به گوش می‌رسد. واحد سیاسی گارد ریاست جمهوری شایعه کرده است که شهر توسط نیروهای ایرانی و آمریکایی و اسرائیلی اشغال شده و آنها به کشتار مردم و تجاوز به نوامیس مشغولند و عملیات گارد ریاست جمهوری برای نجات مردم است و مردم بیصبرانه منتظر ورود ارتش برای نجات خویشند! برخی از انقالبیون، تعدادی از اموال عمومی را تخریب می‌کنند تا بعثیها نتوانند از آنها علیه مردم یا حرمهای مطهر سوء استفاده کنند. تعدادی از نیروهای امنیتی وارد حرم امام حسین و اباالفضل العباس8 شدند و با بلندگو اع�لام کردند که اهالی کرب�لا به خانه‌هایشان بروند. حکومت نظامی و مقررات منع رفتوآمد بعد از مغرب ّو از سرباز و در شهر به اجرا گذاشته شد و خیابانها ممل ماشینهای جنگی شده است. خیابانها بدون هر گونه روشناییاند و برق منطقه قطع شده است. بر اثر شلیک هر خمپاره که به سوی حرمها شلیک می‌شد، مردم روی زمین می‌افتادند و حیاط و صحن حرمهای مطهر مخصوصاً حرم امام حسین7 بار دیگر به خون مظلومان و شهدا رنگین شد. بعثیها مردم را در کنار ضریح امام حسین7 به رگبار بستند. زنان و مردان کهنسال و کودکانی بودند که نقش زمین می‌شدند. فضای حزن و ماتم بر حرم امام حسین7 حکمفرماست. آب به روی مردم کرب�لا بسته شد. این قطعی آب سیزده روز ادامه داشت. صبح امروز حمالت همهجانبه نیروهای نظامی و امنیتی آغاز شد. سردر باب قبله حرم امام حسین7 تخریب شد. کتابخانه حرم ویران و کتب نفیس و خطی آن به غارت رفت. بیمارستان حرم نیز منهدم گردید. 193 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 امروز در برنامهای که از رادیو پخش شد، گفته شد که ارتش توانسته است بر استانهای شمال و جنوب مسلط شود و در همین سخنرانی حسین کامل را به عنوان حاکم نظامی کربال منصوب کرد. شنبه 29 شعبان 1411 ق / 25 اسفند 1369 ش / 16 مارس 1991 م امروز نیروهای تازه نفس بعثی وارد کربال می‌شوند و هر که را می‌بینند، بیدرنگ به رگبار می‌بندند. آنان به سرعت خود را به حرمهای مطهر امام حسین و اباالفضل العباس8 رساندند. درب اصلی بارگاه منور امام حسین7 در سمت قبله از جا کنده شده است. تعداد زیادی از زنان و کودکان که به حرم پناه بردهاند، به شهادت رسیدهاند. تکه‌های طال و نقره درب و دیوار حرم که بر اثر اصابت گلوله خمپاره و مسلسل از جا کنده شده و پراکنده روی زمین ریخته، نصیب فرماندهان جنایتکار بعثی می‌شود. تمام این فجایع درباره حضرت عباس7 تکرار شد و حتی شبکه ضریح شریف آن حضرت نیز مورد هتک و اهانت قرار گرفت. نیروهای بعثی و گارد ریاست جمهوری از روی حقد و کینه، به اسامی مبارک معصومین: که در جای جای حرم نقش بسته، شلیک می‌کردند. کربال اکنون به شهری می‌ماند که زمینلرزهای مهیب در آن رخ داده است. حسین کامل وارد حرم مطهر امام حسین7 می‌شود و بیشرمانه در برابر بارگاه حضرت می‌ایستد و فریاد می‌کشد: من حسینم و تو نیز حسینی! به زودی مشخص خواهد شد چه کسی غالب و چه کسی مغلوب است! سپس به یکی از افسرانش که از اهالی موصل است، دستور می‌دهد تا گلوله توپی به سمت ضریح امام حسین7 شلیک کند؛ اما آن افسر سرپیچی کرده و می‌گوید: من اهل موصلم و به باورها و سنتهای شناخته شدهای ملتزمم که یکی از آنها احترام به مسجد است. این مکان صرف نظر از اینکه چه کسی در آن آرمیده، مسجدی از مساجد خداست. اخالق و عرف به من اجازه چنین توهینی را نمی‌دهد. معاونش نیز از دستور حسین کامل سرپیچی می‌کند. حسین کامل سالح کمری خود را کشیده و هر دو افسر را به قتل می‌رساند و خود سوار بر تانکی شده و به سوی حرم امام حسین7 حرکت می‌کند و به افسر درجهدار دیگری دستور می‌دهد تا به سوی حرم حضرت اباالفضل7 شلیک کند. بر روی تانکهای بعثی نوشته شده: »الشیعة بعد الیوم«؛ یعنی بعد از امروز، دیگر هیچ شیعهای وجود نخواهد داشت. به دستور حسین کامل دربهای حرم به روی مردمی که در آن پناه گرفتهاند، بسته می‌شود. به گفته شاهدان، حسین کامل در وسط صحن می‌ایستد و فریاد می‌کشد: هرکس می‌خواهد زنده بماند، در کنار من بایستد و هر کس می‌خواهد بمیرد، در کنار ضریح حسین بایستد تا او نجاتش 194 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 دهد! پیرمردی از بین جمعیت بیرون می‌آید و با شجاعت در کنار ضریح می‌ایستد. به دنبالش زنی به همراه کودکی آمده و در کنار پیرمرد قرار می‌گیرند. حسین کامل دستور می‌دهد تا دربهای حرم را باز کنند. جمعیت حاضر بیرون می‌روند و آن سه تن در کنار ضریح به شهادت می‌رسند. حسین کامل سه روز در حرم امام حسین7 ماند و در این مدت با کفش به روضه منوره حسینی آمد و شد داشت. او چند نوجوان را که شاید به سن بلوغ هم نرسیده بودند، اعدام یا زنده به گور کرد. ساعت دوازده ظهر، بالگردها در ارتفاع پایین شروع به تیراندازی می‌کنند. حسین کامل دستور داده است تا هر کس در کوچه و پسکوچه‌های کربال دیده می‌شود، بازداشت شده و به بینالحرمین آورده شود. تعداد اسرا تا دوهزار نفر برآورد شده است که همهشان ظرف فقط چند دقیقه قتل عام می‌شوند. خود حسین کامل و چند فرمانده دیگر در این جنایت، مشارکت مستقیم دارند. ً سه ساعت توپخانه دشمن آرام عصر امروز تقریبا می‌گیرد. نیروهای امنیتی هشدار چندباره می‌دهند که مردم، شهر را ترک کنند و بعد از دو ساعت، نزدیک غروب بمباران را از سر می‌گیرند. زنی در حالی که بچه شیرخوارش را در بغل گرفته بود و از مقابل حرم امام حسین7 عبور می‌کرد، هدف تکتیراندازان گارد رئیس جمهور قرار گرفت و در کنار باب قبله به شهادت رسید؛ در حالی که طفلش همچنان در بغلش گریه می‌کرد و فریادرسی نداشت. امروز بعثیها به چند اتومبیل امداد نیز حمله کرده و آنها را با سرنشینانش به آتش کشیدند. تعداد زیادی از زنان و کودکان که به حرم پناه بردهاند، به شهادت رسیدهاند. تکه‌های طال و نقره درب و دیوار حرم که بر اثر اصابت گلوله خمپاره و مسلسل از جا کنده شده و پراکنده روی زمین ریخته، نصیب فرماندهان جنایتکار بعثی می‌شود. تمام این فجایع درباره حضرت عباس7 تکرار شد و حتی شبکه ضریح شریف آن حضرت نیز مورد هتک و اهانت قرار گرفت. نیروهای بعثی و گارد ریاست جمهوری از روی حقد و کینه، به اسامی مبارک معصومین: که در جای جای حرم نقش بسته، شلیک می‌کردند. 195 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 یکشنبه اول رمضان 1411 ق / 26 اسفند 1369 ش / 17 مارس 1991 م صحن حرم مطهر امام حسین7 محل انباشت مهمات سنگین و نیمهسنگین شده است. تعدادی از سربازان گارد ریاست جمهوری که از صحنه نبرد گریخته و حاضر نشده بودند در حمله به کربال شرکت کنند، با قول بخشش، بازگشتند، اما به دستور حسین کامل همگی اعدام شدند. گارد جمهوری جستوجوی خانه به خانه را برای پیدا کردن اسلحه و سربازان فراری آغاز کرده است. ً کربالییها صدام در سخنرانی امروز، انقالبیون را خائن به کشور و آشوبگر و مخصوصا را عامل دشمن و ابزار دست اجانب معرفی می‌کند. حتی دختربچه‌ها از تجاوز سربازان گارد در امان نماندند. روزنامه‌های وابسته به رژیم صدام از این حوادث به عنوان فتنه یاد می‌کنند و می‌گویند آتش این فتنه به زودی خاموش خواهد شد. امروز تعدادی از زنان شجاع کربالیی در خیابان شهدا و مقابل درب حرم امام حسین7 درگیری شدیدی با گارد جمهوری داشته و چند دستگاه زرهی را به آتش کشیدند. دوشنبه 2 رمضان 1411 ق 27 اسفند 1369 ش / 18 مارس 1991 م امروز صدام در یک سخنرانی گفت: با اینکه کویت اسلحه‌های پیشرفته داشت، اما فقط در طی هشت ساعت اشغال شد؛ ولی سرکوب مردم کربال چهارده روز طول کشید. به گفته یکی از شاهدان که توسط نیروهای امنیتی در چنین روزی دستگیر شده بود، وقتی او را نزد فرمانده نظامی حاضر در محل برده بودند، آن فرمانده به او گفته بود: اگر امر به دست من بود، همه شما حتی کودکان شیرخوارتان را سر می‌بریدم! یکشنبه 29 رمضان 1411 ق / 25 فروردین 1370 ش / 14 آوریل 1991 م ّ در حومه کربال جستوجوی گارد ریاست جمهوری در شهرک معلمین و شهرک حر خانه به خانهبهخانه را برای جمعآوری کردن اسلحه و دستگیری انقالبیون آغاز کرده که از ساعت هشت صبح تا دوازده ظهر به طول انجامید. یکشنبه 6 شوال 1411 ق / اول اردیبهشت 1370 ش / 21 آوریل 1991 م امروز گارد ریاست جمهوری از کربال بیرون رفت و همزمان، خبرنگاران اجازه ورود به کربال را به طور رسمی پیدا کردند. البته خبرنگاران ایرانی چند روز قبل، به طور غیررسمی و مخفیانه وارد کربال شده بودند. 196 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 سهش نبه 22 شوال 1411 ق / 17 اردیبهشت 1370 ش / 7 می 1991 م 5 که در این زمان وزیر کشور به دستور علی حسن المجید شده بود، تخریب خانه‌ها و ساختمانها در بینالحرمین متوقف شد. او این دستور را پس از دیدار با شیخ عبدالطیف دارمی و شیخ عبدالحسین خطیب صادر کرد. پنجش نبه 9 ذیالقع ده 1411 ق / 2 خ رداد 1370 ش / 23 می 1991 م سید محمد حسینی، کلیددار حرم حضرت اباالفضل7 به اتهام همکاری با انقالبیون دستگیر و به بغداد فرستاده شد. جمعه 10 ذی‌القعده 1411 ق / 3 خرداد 1370 ش / 24 می 1991 م پرچم حرمهای مطهر امام حسین و اباالفضل العباس8 که سوخته و پاره شده بود، تعویض شد و اذان در حرم امام حسین7 به همان شکل سابق شیعی درآمد. ش نبه 11 ذی‌القعده 1411 ق / 4 خرداد 1370 ش / 25 می 1991 م تعمیر گنبدهای آسیبدیده حرمهای مطهر آغاز شد و برق حرمها به جریان افتاد. پنجش نبه 23 ذیالقعده 1411 ق / 16 خرداد 1370 ش / 6 ژوئن 1991 م مدرسه بروجردی و حسینیه خراسانیها و مدرسه سلیمیه به بهانه نوسازی تخریب گردید و کتب خطی و نفیس آن زیر خروارها خاک دفن شد. یکش نبه اول جمادیالثانی 1411 ق / 17 آذر 1370 ش / 8 دسامبر 1991 م صدام در یک سخنرانی گفت: با اینکه کویت اسلحه‌های پیشرفته داشت، اما فقط در طی هشت ساعت اشغال شد؛ ولی سرکوب مردم کربال چهارده روز طول کشید. 197 فرهنگ زیارت، شماره 10و11 ،بهاروتابستان 1391 محاکمه ظاهری برخی از انقالبیون کربال در یکی از محکمه‌های بعثی شهر کربال آغاز شد. تعداد این گروه بیست نفر بود که همگی به اعدام محکوم شدند. در گزارش سازمان ملل متحد، درصد تعداد کشته‌های عراق در باالترین رتبه جهانی قرار دارد و در این میان کربال بیشترین تعداد کشته، اسیر و مفقود االثر را در میان شهرهای عراق داشته است

 

*'''سال‌های رنج'''، محمدرضا نعمانی، ترجمه مهرداد آزاد، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ١٣٨٢ش.