در حال ویرایش بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب).jpg
|نویسنده=سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، محمدعلی القصیر|تاریخ نگارش=سده پانزدهم قمری|موضوع=سرگذشتنامه، نسبنامه، قبایل، [[کربلا]]|زبان=عربی|تعداد جلد=۱|صفحه=۶۱۳|قطع=وزیری|ناشر=مؤسسة البلاغ|محل انتشارات=[[بیروت]]|تاریخ نشر=۱۴۳۲‌ق.}}
'''بیوتات کربلاء القدیمة'''، با نام کامل بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة، کتابی است، به زبان عربی، نوشته  سید عبدالصاحب نصرالله، که به گردآوری و پژوهش در خاندان‌ها، قبیله‌ها و عشیره‌های [[کربلا|کربلای]] قدیم پرداخته است.  

این کتاب، دربرگیرنده نسخه خطی «لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة»، نوشته محمدعلی القیصر، شرح آن و افزودنی‌هایی بر آن است. این کتاب، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است. 

==پدیدآورندگان==

*'''سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله الکلیدار:'''<ref>التضحیة و الرمز، المقدمة، ص۱۳.</ref>

:وی نویسنده معاصر، از خاندان آل نصرالله [[عراق]]<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/167 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص167.]</ref> و دارای آثاری مانند تاریخ کربلاء،<ref>[http://www.worldcat.org/oclc/1081411129 Tārīkh Karbalāʼ, worldcat]</ref> [[کربلاء فی ادب الرحلات (کتاب)|کربلاء فی ادب الرحلات]]، الحوادث و الوقائع فی تاریخ کربلاء<ref>[http://www.lib.ir/book/86897514/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1/ الحوادث‌ و الوقا‌ئع‌ فی‌ تا‌ریخ‌ کربلاء‌، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> و التضحیة و الرمز<ref>[http://www.lib.ir/book/38523738/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B6%D8%AD%D9%8A%D8%A9-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%85%D8%B2/ التضحیة و الرمز، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> است.

*'''محمد علی القصیر''':

:وی ملقب به قصیر الأدبا،<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، ص۳۱؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> فرزند حسین،<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref> از خاندان آل قاضی در [[کربلا]] است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء القدیمة، ص31 – 32.</ref> نسب او به محمد بغدادی، تولیت [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)|حضرت عباس(ع)]] که در سده دهم قمری از [[بغداد]] به کربلا هجرت کرد، برمی‌گردد.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref>

==ساختار==
کتاب بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل «بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة»، از نظر ساختار، به سه بخش کلی زیر تقسیم شده است:

#رساله‌ لمعة تاریخیة، نوشته محمدعلی القیصر، که در فصل اول درج شده است.
#شرح و تحقیق آن، توسط عبدالصاحب ناصر، در فصل دوم که نیمی از کتاب را به خود اختصاص داده است.
#مطالبی که عبدالصاحب ناصر به کتاب افزوده و در فصل سوم و چهارم قرار داده است.

اصل رساله لمعة تاریخیة، در ۱۹ صفحه، با قلمِ درشت، تنظیم شده و برخی از مفهوم‌ها و أعلام آن، شماره‌گذاری شده و در فصل پَسین، شرح شده است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، تمام کتاب.</ref>

==محتوا==
این کتاب، که دربرگیرنده رساله لمعة تاریخیة{{یادداشت|این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به خاندان‌ها، شخصیتها، حوادث و برخی مکان‌های جغرافیایی و شخصیت‌های تاریخی [[کربلا]] دارد.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> در این رساله، ۱۰۳ خاندان، از خاندان‌های کربلا معرفی شده‌اند. این رساله، به همراه شرح و تحقیق، در کتاب حاضر، درج شده است.این رساله خطی، پیش از این، در سال ۱۴۱۸ق. با تصحیح و تحقیق احمد بن محمدرضا الحائری، در قم، به چاپ رسیده است.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref>}} است، به نقد، تصحیح، شرح و تحقیق این رساله پرداخته، خاندان‌ها، قبیله‌ها، مکان‌های جغرافیایی، شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی موجود در آن را توضیح داده است. نویسنده، جای برخی قبیله‌ها و عشیره‌های مؤثر در شکل‌گیری اجتماعات کربلا را، در این رساله خالی دیده و در دو فصل جداگانه به معرفی آن‌ها پرداخته است.

:مطالب کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از:

*'''فصل اول''': مقدمه، تاریخ شکل‌گیری کربلا، معرفی نویسنده رساله لمعة تاریخیة و درج اصل رساله.<ref>بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۷ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷ و ۱۸۳.</ref>

*'''فصل دوم''': نقد رساله لمعة تاریخیة<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> و شرح أعلام مندرج در رساله.

:در این فصل، خاندان‌ها، قبیله‌ها، مکان‌ها، عنوان‌های جغرافیایی، شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی مندرج در رساله، شرح و تحقیق شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۵۳-۳۶۱.</ref> نویسنده در توضیح این موارد، دیدگاه مورخان یا جغرافی‌دانان را آورده، به ارزیابی آن پرداخته است.{{یادداشت|برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارش‌هایی از [[یاقوت حموی]] و ابی سعید و گفتاری از [[هبة‌الدین شهرستانی]] پرداخته است و سروده‌هایی از ابو دعبل الجمحی و الافیشر الاسدی که طف در آن‌ها به کار رفته آورده است. ارزیابی نویسنده این است که طف، وسیع‌تر از کربلا و کربلا جزئی از طف محسوب می‌شود و به تدریج در گفتار شاعران و دیگران به جای سرزمین کربلا به کار رفته است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، ص۵۷ و ۵۸؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۵.</ref>}} در این فصل، به مکان‌هایی مانند [[طف]] و المدرسة العظیمة و رویدادهایی مانند [[حمله وهابیان]] به کربلا پرداخته شده است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، ص۵۷ و ۱۴۸ و ۳۰۷.</ref>
:برخی از خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده‌اند، عبارتند از:
{{ستون-شروع|۴}}
#آل ابی الفائز
#بیت زحیک
#آل عیسی
#سادات طباطبایی
#بیت ابوالحب
#بیت آل الهر
#بیت ابوالحب
#بیت کمونه
#آل فتونی
#آل قندیل
#آل مستوفی
#آل سلالمه
#بیت آل عواد
#آل ماجد (آل سید طالب)
#بیت آل مخبوص
#آل کفن نویس
#آل مایشه
#بیت آل ابوشویلیه
#بنی سعد
#آل غریب
#آل بهبهانی
#آل استرآبادی
#آل عصفور
#آل زینی
#بیت آل عمران
#آل سید خلیل الحکیم
#آل فخرالدین
#آل الرضوی
#آل الحمیری
#آل صافی
#بیت آل سیبویه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۸-۱۹۶؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۵۳-۳۶۱.</ref>
{{پایان}}

*'''فصل سوم''': معرفی خاندان‌های کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند. برخی از این خاندان‌ها عبارتند از:
{{ستون-شروع|۴}}
#بیت الاطرش
#آل اعرجی
#بیت الانباری
#بیت البارودی
#بیت البازی
#بیت بحر
#بیت بحرانی
#بیت برسیم
#بیت بغدادی
#آل البیاتی
#بیت الحفّار
#آل حکیم
#بیت الحلّی
#بیت الحیدری
#آل خزرجی
#آل خطیب
#بیت دبّاغ
#بیت دردوش
#بیت ابورکه
#بیت الرماحی
#بیت السباح
#بیت السّراج
#بیت السعدی
#بیت سلطان (کلابی)
#بیت حاج سهیل النجم
#آل شالجی
#آل شریفی
#بیت شعیب
#آل صافی
#آل صفار
#آل صیقل
#آل طیار
#آل غریفی
#آل القرعاوی
#آل قفطون
#بیت الکرباسی
#آل مطیری
#آل المعمار
#آل موسوی
#آل شنّو
#آل نجار
#آل هدّو
#آل وکیل
#سادات آل یاسر<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۹۶-۱۹۹؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۳۶۱-۴۹۷.</ref>
{{پایان}}

*'''فصل چهارم''': علل کوچ عشایر عرب به کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۲۰۰.</ref> و معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶.</ref> برخی از آن‌ها عبارتند از:
{{ستون-شروع|۴}}
#[[قبیله بنی اسد]]
#قبیله خفاجه
#طهامزه
#قبیله شمّر
#قبیله حمیر
#قبیله بنی سعد
#عشیره سلالمه
#قبیله ربیعه
#قبیله مسعود
#قبیله بنی تمیم
#قبیله سیار
#قبیله جیور
#قبیله عنزه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۲۰۱-۲۰۵؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۴۹۷-۵۸۶.</ref>
{{پایان}}

==چاپ==
این کتاب، توسط مؤسسه‌ البلاغ، در بیروت، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶؛ [http://www.worldcat.org/oclc/762984674 Buyūtāt Karbalā' al-qadīmah, worldcat]</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = جوامع انسانی کربلا در گذر تاریخ و بستر جغرافیایی-گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»،
| پس از لینک = غلامرضا گلی زواره، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و دوم، بهار ۱۳۹۴، ص۱۷۶
| لینک = 
}}

*'''[https://books.google.com/books?id=NC1ACgAAQBAJ&lpg=PA1&pg=PA1#v=onepage&q&f=true أضواء على مدينة الحسين(ع) دائرة المعارف الحسینیة]'''، محمدصادق محمد الکرباسی، مرکز تحقیقات حسینیه(ع) (Hussaini Centre for Research)، لندن، ۲۰۱۱م.
*[http://www.lib.ir/ '''پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.''']
*'''التضحیة و الرمز'''، السید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، بیروت، مؤسسة البلاغ، ۱۴۳۰ق، ۲۰۰۹م.
*'''کتاب بیوتات کربلاء القدیمة'''، سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، مؤسسه‌ البلاغ (دارسلونی‌)، بیروت، ۱۴۳۲‌ق.
*'''https://www.worldcat.org'''

{{پایان}}

[[رده:کتاب‌های تاریخ کربلا]]
[[رده:کتاب‌های معاصر]]
[[رده:کتاب‌های قرن پانزدهم قمری]]
[[رده:کتاب‌های عبدالصاحب ناصر آل نصرالله]]