در حال ویرایش تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا (کتاب)
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=M-mohammad }} | |||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان =تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا | | عنوان =تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا | ||
| عنوان اصلی =تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا | | عنوان اصلی =تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح_تصویر = | | توضیح_تصویر = | ||
| نویسنده =[[سیداحمد یاسین خیاری]] | | نویسنده =[[سیداحمد یاسین خیاری]] | ||
| برگرداننده = | | برگرداننده = | ||
| ویراستار = | | ویراستار = | ||
| به تصحیح = | | به تصحیح = | ||
| تحقیق =عبیدالله امین کردی | | تحقیق =عبیدالله امین کردی | ||
| به کوشش = | | به کوشش = | ||
| تاریخ نگارش =سال 1380ق. | | تاریخ نگارش =سال 1380ق. | ||
| تصویرگر = | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد = | | طراح جلد = | ||
| موضوع =معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]] | | موضوع =معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]] | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| صفحه =340 صفحه در چاپ اول و 478 صفحه در چاپ بعدی | | صفحه =340 صفحه در چاپ اول و 478 صفحه در چاپ بعدی | ||
| قطع =وزیری | | قطع =وزیری | ||
| ناشر =دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه | | ناشر =دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه | ||
| وبسایت ناشر = | | وبسایت ناشر = | ||
| محل انتشارات =[[جده]] | | محل انتشارات =[[جده]] | ||
| تاریخ نشر =سال‌های 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق. | | تاریخ نشر =سال‌های 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق. | ||
| ترجمه به = | | ترجمه به = | ||
| مجموعه = | | مجموعه = | ||
| شابک = | | شابک = | ||
}} | }} | ||
'''تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا''' کتابی در معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]، نوشته [[سیداحمد | '''تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا''' کتابی در معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]، نوشته [[سیداحمد یاسین خیاری]] (1321-1380ق.) می‌باشد. | ||
کتاب تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی مدینه را معرفی کرده و از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و عمرانی این شهر از دوره پیش از [[اسلام]] تا 1380ق. سخن گفته است. نویسنده در این اثر، وضعیت گذشته و حال مکان‌ها و آثار را توضیح داده و در ارائه اطلاعات، افزون بر منابع مکتوب، از دیده‌های خویش نیز یاری گرفته است. او در مقدمه، انگیزه خود را از انتخاب این موضوع، فضیلت و اهمیت شهر مدینه دانسته است. این کتاب به کار راهنمایی زائران و علاقه‌مندان شهر مدینه نیز می‌آید. | |||
==معرفی اجمالی نویسنده== | ==معرفی اجمالی نویسنده== | ||
[[سیداحمد یاسین خیاری]] مدنی ازهری | [[سیداحمد یاسین خیاری]] مدنی ازهری حسینی، تاریخ‌نگار [[مدینه]]، از دانشمندان [[حرم نبوی]] به سال 1321ق. در مدینه زاده شد و تحصیلات خود را در همین شهر آغاز و در دانشگاه الازهر [[قاهره]] کامل کرد. خیاری سال‌ها در مدینه به تدریس فن قرائت [[قرآن]] و مدیریت مدارس و دیگر فعالیت‌های فرهنگی مانند تاسیس، تجهیز و مدیریت کتابخانه حرم نبوی <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص73.</ref> اشتغال داشت. | ||
از او آثاری در علوم قرآنی و تاریخ بر جای مانده است. از آثار تاریخی او است: الاوائل فی تاریخ المدینة المنوره،<ref>معجم ما کتب فی الحج، عبدالجبار الرفاعی، ص42.</ref> الخیر العرمرم فی اصل و تاریخ بئر زمزم، امراء المدینة المنورة و حکامها من عهد النبوة حتی الیوم، التحفة الشماء فی تاریخ العین الزرقاء. کتاب حاضر واپسین اثر او است و گویا خیاری می‌خواسته مباحثی را بر آن بیفزاید.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص255.</ref> اما | از او آثاری در علوم قرآنی و تاریخ بر جای مانده است. از آثار تاریخی او است: الاوائل فی تاریخ المدینة المنوره،<ref>معجم ما کتب فی الحج، عبدالجبار الرفاعی، ص42.</ref> الخیر العرمرم فی اصل و تاریخ بئر زمزم، امراء المدینة المنورة و حکامها من عهد النبوة حتی الیوم، التحفة الشماء فی تاریخ العین الزرقاء. کتاب حاضر واپسین اثر او است و گویا خیاری می‌خواسته مباحثی را بر آن بیفزاید. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص255.</ref> اما پیشتر به سال 1380ق. درگذشته است.<ref>نشر الریاحین، عاتق بن غیث البلادی، ج1، ص200؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص256.</ref> | ||
== | ==محتوا== | ||
کتاب به‌گونه مختصر، بیشتر مکان‌ها و آثار اسلامی و تاریخی مدینه را معرفی کرده است. | کتاب به‌گونه مختصر، بیشتر مکان‌ها و آثار اسلامی و تاریخی مدینه را معرفی کرده است. خیاری از منابع پیشین تاریخ محلی مدینه مانند [[اخبار مدینه ابن‌زباله]]، [[اخبار مدینه ابن‌شبه]]، [[وفاء الوفاء]] [[سمهودی]] و [[التعریف بما آنست الهجره]] نوشته مطری، بهره برده است. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص152؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص153.</ref> | ||
== | بخشی از آگاهی‌های کتاب حاصل دیده‌ها و شنیده‌های خود او از وضعیت مدینه در روزگار معاصر است. واپسین گزارش‌های کتاب به سال 1380ق. یعنی سال وفات نویسنده بازمی‌گردد. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.</ref> کتاب دارای نقشه‌ها و تصاویری پرشمار از مکان‌ها و آثار است. به ظاهر، این کتاب از نخستین آثار مصور درباره مدینه است. برای برخی بناها و مکان‌ها، دو تصویر از وضعیت پیشین و تازه درج شده است که امکان مقایسه دو وضعیت را برای خواننده فراهم می‌کند. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص161؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص162؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص164؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص165.</ref> | ||
تاریخ سیاسی و مذهبی مدینه پیش و پس از هجرت<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص15؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص53.</ref> مساجد شهر مدینه شامل تاریخ و وصف [[مسجد نبوی]] و دیگر مساجد مدینه از جمله مساجد کهن که امروزه شناخته نیستند و نیز مساجد بنا شده پس از [[پیامبر(ص)]]، قصرهای کهن و مشهور مدینه، چاه‌ها، وادی‌ها، چشمه‌ها، تنگه‌های ورودی شهر، کوه‌ها، زمین‌های پوشیده از سنگ‌های آتشفشانی، مکان‌های تاریخی و کهن متفرقه، دیوارهای شهر، و امیران مدینه.<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص167؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.</ref> خیاری در معرفی برخی مکان‌ها و آثار مدینه دست به گزینش زده و تنها آن دسته را که مشهورند، یاد کرده است. | |||
==موضوعات== | |||
دقت در موضوع‌بندی و پرهیز از حاشیه پردازی، عنوان‌بندی کتاب را آسان کرده است. مطالب کتاب را می‌توان به آگاهی‌های عمرانی، مذهبی، سیاسی، اجتماعی و نظامی تقسیم کرد. | |||
کتاب 15 بخش (باب) دارد که موضوعات آنها عبارتند از: تاریخ سیاسی و مذهبی مدینه پیش و پس از هجرت <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص15؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص53.</ref> مساجد شهر مدینه شامل تاریخ و وصف [[مسجد نبوی]] و دیگر مساجد مدینه از جمله مساجد کهن که امروزه شناخته نیستند و نیز مساجد بنا شده پس از [[پیامبر(ص)]]، قصرهای کهن و مشهور مدینه، چاه‌ها، وادی‌ها، چشمه‌ها، تنگه‌های ورودی شهر، کوه‌ها، زمین‌های پوشیده از سنگ‌های آتشفشانی، مکان‌های تاریخی و کهن متفرقه، دیوارهای شهر، و امیران مدینه. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص167؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.</ref> چنان‌که از عناوین بخش‌ها و کلمه «مشهور» در برخی از آنها بر می‌آید، خیاری در معرفی برخی مکان‌ها و آثار مدینه دست به گزینش زده و تنها آن دسته را که مشهورند، یاد کرده است. | |||
خیاری در معرفی مساجد، تعمیرها و بازسازی‌های آنها را برشمرده و وضعیت کنونی آنها را نیز توضیح داده است. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص119؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص121.</ref> نیز گاه آگاهی‌هایی از وضع فعالیت‌های مذهبی در آن مسجد را به دست داده و مثلا گفته است که امروزه این مسجد همچنان برپا است و امام راتب دارد. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص159.</ref> گاه نیز نام امام راتب مسجد هنگام تالیف کتاب را نگاشته است. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص161.</ref> محقق کتاب نیز آگاهی‌های پس از نویسنده را تا سال 1410ق. در پانوشت‌ها افزوده است. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص21؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص22؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص24؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص31؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.</ref> | |||
خیاری گاه نظر خود را درباره موضوعی زیر عنوان «ملاحظاتی فی...» آورده است. برای نمونه، زیر عنوان «ملاحظاتی فی سور المدینه» قدمت حصار مدینه را 1105 سال تخمین زده است. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص254.</ref> | |||
==اضافات کتاب== | ==اضافات کتاب== | ||
محقق کتاب، عبیدالله امین کردی، بخشی را با عنوان «ملحق توسعة المساجد فی عهد خادم الحرمین الشریفین» در 23 صفحه<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص272-295.</ref> به انتهای کتاب افزوده که به تغییرات و گسترش‌های مسجدالنبی و مکان‌های پیرامونی آن و برخی مساجد مدینه در دوره ملک فهد می‌پردازد. این بخش شامل آماری دقیق از گسترش‌های مسجدالنبی، [[مسجد قبا]]<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص281؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص284.</ref> [[مسجد قبلتین]]<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص285؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص289.</ref> و [[مسجد میقات]]<ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص290؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص291.</ref> است و مساحت قسمت‌های مختلف این مساجد را به تفکیک و دقت بیان کرده است. | |||
محقق کتاب، عبیدالله امین کردی، بخشی را با عنوان «ملحق توسعة المساجد فی عهد خادم الحرمین الشریفین» در 23 صفحه <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص272-295.</ref> به انتهای کتاب افزوده که به تغییرات و گسترش‌های مسجدالنبی و مکان‌های پیرامونی آن و برخی مساجد مدینه در دوره ملک فهد می‌پردازد. این بخش شامل آماری دقیق از گسترش‌های مسجدالنبی، [[مسجد قبا]] <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص281؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص284.</ref> [[مسجد قبلتین]] <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص285؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص289.</ref> و [[مسجد میقات]] <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص290؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص291.</ref> است و مساحت قسمت‌های مختلف این مساجد را به تفکیک و دقت بیان کرده است. | |||
==چاپ‌ها== | ==چاپ‌ها== | ||
کتاب تاریخ معالم المدینه نخست به سال 1380ق. تالیف شد و در سال 1410ق. با یادداشت‌ها و افزوده‌های عبیدالله محمدامین کردی در انتشارات دارالعلم للطباعة و النشر [[جده]] در قطع وزیری با 340 صفحه به چاپ رسید. همین چاپ به سال‌های 1411ق. و 1412ق. دو بار دیگر تجدید گشت. به سال 1419ق. گروهی از فضلای عرب تحقیق و مأخذ یابی روایات دینی و تاریخی کتاب را بر عهده گرفتند و یادداشت‌هایی بر آن افزودند که در نشر عامه، در 478 صفحه وزیری به چاپ رسید. <ref>تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص10.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۷: | خط ۸۰: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{ | {{کتاب‌های مرتبط با مدینه}} | ||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]] | [[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]] | ||
[[رده:کتاب‌های مرتبط با مدینه]] | |||
[[رده:کتاب‌های سیداحمد یاسین خیاری]] | [[رده:کتاب‌های سیداحمد یاسین خیاری]] | ||
[[رده:کتاب‌های معاصر]] | [[رده:کتاب‌های معاصر]] | ||