در حال ویرایش تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           = تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه
| عنوان اصلی      = تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره
| تصویر           =تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره.png
| اندازه تصویر    = 200px
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =اصغر قائدان
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| تحقیق           =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           = تاریخ [[مکه]] و [[مدینه]]،{{سخ}} اماکن مکه و مدینه
| سبک             =
| زبان            =فارسی
| تعداد جلد       = ۱
| صفحه            =
| قطع             =
| ناشر            =نشر مشعر
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =تهران
| تاریخ نشر       =سال 1372ش.
| ترجمه به        =عربی
| مجموعه          =
| شابک            =
| نسخه الکترونیکی= [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1340 تاریخ و آثار اسلامی{{سخ}} مکه و مدینه]
}}
'''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره''' کتابی درباره رخدادها و اماکن مذهبی و تاریخی [[مکه]] و [[مدینه]]، به قلم [[اصغر قائدان]] نویسنده معاصر است.

هدف از تالیف این کتاب شناساندن پیشینه مکان‌های مقدس مکه و مدینه و چگونگی تخریب آن‌ها در دهه‌های اخیر و نیز آشنایی حج‌گزاران و زائران [[حرمین شریفین]] با این مکان‌های مقدس می‌باشد.

کتاب دارای دو مقدمه یک زمینه و دو بخش بنیادین است که از همه امور [[عربستان]] سخن به میان آورده و در دو بخش‌اش به همه اطلاعاتی که حج‌گزاران و زائران و دیگران نسبت به حرمین لازم دارند را بیان کرده است.

این کتاب در سال 1372 شمسی و با تصحیح در سال 1386 شمسی به چاپ رسیده است.

==شرح اجمالی==

نگارنده تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره از پژوهشگران حوزه تاریخ اسلام است و آثاری در قالب کتاب و مقاله در این حوزه پدید آورده است. از آثار دیگر او است: تاریخ و اماکن زیارتی و سیاحتی سوریه (قم، نشر مشعر، 1383ش.) و تاریخ عتبات عالیات.(قم، نشر مشعر، 1383ش.)

کتاب با هدف شناساندن پیشینه مکان‌های مقدس [[مکه]] و [[مدینه]] و چگونگی تخریب آن‌ها در دهه‌های اخیر <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص18.</ref> و نیز آشنایی حج‌گزاران و زائران [[حرمین شریفین]] با این مکان‌های مقدس <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص16.</ref> نگاشته شده است.

نویسنده از منابع کهن <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص323-334.</ref> چون [[اخبار مکه]] [[ازرقی]]، اخبار مکه [[فاکهی]]، [[شفاء الغرام]] [[فاسی]]، و آثار معاصر سود برده است و در موارد‌ اندک به منابع غیر مرتبط با موضوع نیز استناد کرده است. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص29.</ref>

کتاب، آگاهی‌های مربوط به تغییرات و تحولات طبیعی و غیر طبیعی دهه‌های اخیر مکه و مدینه را در بر دارد و با ارقام تازه همراه است. اشتمال بر مسائل و موضوعات پرشمار تاریخی و جغرافیایی و فقهی <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص73-79.</ref> و کلامی <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص58-59.</ref> و اجتماعی <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص36-37.</ref> و داشتن نقشه‌ها <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص38، 100، 144.</ref> و تصاویر <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص358-359.</ref> و شرح و مقایسه وضع کنونی مکان‌ها و آثار با گذشته آن‌ها <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص193-195.</ref> از ویژگی‌های این کتاب است.

کتاب دو مقدمه، یک زمینه و دو بخش بنیادین دارد. نویسنده پس از مقدمه، ذیل عنوان «زمینه» از حدود و موقعیّت طبیعی و جغرافیایی، آب و هوا، تولیدات کشاورزی و صنعتی، فرودگاه‌ها، و بنادر مهم [[عربستان]] سخن گفته است. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص21-38.</ref>

==موضوعات بخش اول کتاب==

بخش اول در نُه فصل بدین شرح به مکه مکرمه اختصاص یافته است:

1. موضوعاتی مانند موقعیّت جغرافیایی، نام‌های مشهور و تاریخی و فضیلت‌های مکه و [[مسجدالحرام]]. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص39-49.</ref>

2. پیشینه، بازسازی‌ها و گسترش‌های مسجدالحرام. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص51-90.</ref>

3. جغرافیای تاریخی سرزمین مکه. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص91-100.</ref>

4. مساجد تاریخی مکه. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص101-110.</ref>

5. گورستان تاریخی و کهن ابوطالب و فضیلت‌هایش و چند تن از مشاهیر مدفون در آن و مزار [[شهدای فخ|شهدای فَخ]]. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص111-120.</ref>

6. وصف خانه‌ها و مساجد تاریخی مکه، تخریب شده در دوران سعودی. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص121-129.</ref>

7. میقات‌های حج، حرم و مساجد آغازین منطقه حرم. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص131-144.</ref>

8. موضوعاتی مانند مشعر الحرام، مُزْدَلَفَه، وادی مُحَسّر، سرزمین مِنا و جَمَرات. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص161-167.</ref>

9. مکان‌های تاریخی میان مکه و مدینه، مانند مزار شهدای بدر، غدیر خم، مسجد غدیر خم و زیارتگاه اَبواء (مرقد حضرت آمنه بنت وهب). <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص161-167.</ref>

==موضوعات بخش دوم کتاب==

بخش دوم با عنوان «تاریخ و آثار اسلامی مدینه منوّره» در هفت فصل بدین شرح سامان یافته است:

1. موقعیّت جغرافیایی و پیشینه مدینه، ورود یهودیان از شامات و مهاجرت اوس و خزرج از یمن به مدینه، نام‌ها و فضیلت‌های مدینه و هجرت پیامبر9. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص168-184.</ref>

2. مطالبی در باره مسجدالنبی و آثار تاریخی مربوط به آن، از جمله ستون‌ها، ایوان صُفّه، محراب‌ها، خانه و مرقد مُطهّر پیامبر9، خانه امیر مؤمنان7 و حضرت فاطمه3 همراه با مباحث تاریخی آن‌ها و گسترش‌های گوناگون در گذر زمان. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص185-230.</ref>

3. خانه‌ها و مسجدهای ویران شده در دوران سعودی، مکان سقیفه و مسجد بنی‌ساعده. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص231-245.</ref>

4. شرح دیگر مساجد تاریخی مدینه، منطقه نبرد اُحُد و احزاب، غزوه بنی‌قُرَیْظَه و بنی‌نضیر و مساجد آن. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص247-276.</ref>

5. شرح زیارتگاه‌های مدینه، قبرستان بقیع، بارگاه امامان و زیارتگاه شهدای اُحُد و آرامگاه‌ها و مقابر ویران شده در دوران سعودی. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص277-303.</ref>

6. معرفی کوه‌ها، وادی‌ها، حصار و دروازه‌های مدینه. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص305-314.</ref>

7. مساجد و مناطق تاریخی پیرامون مدینه و منطقه فدک و خیبر و زیارتگاه ینبوع. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص315-322.</ref>

نویسنده در پایان، نقشه استان‌های عربستان را همراه 97 عکس رنگی از مکان‌هایی مهم چون اُحُد، مسجد شجره، قلعه خیبر، فدک و بیابان رَبذه آورده است. این تصاویر به لحاظ چگونگی و کمیت بر تصاویر کتاب‌های معاصر برتری چشمگیر دارد.

==چاپ‌ها==

کتاب به سال 1372ش. در نشر مشعر منتشر شده و به سال 1386ش. ویراستی دیگر از آن با تجدید نظر و افزایش چاپ گشته است. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره، ص19-20.</ref> شیخ ابراهیم خزرجی در سال 1999م. ترجمه عربی کتاب را با عنوان «تاریخ و آثار مکة و المدینه» در انتشارات دارالنبلاء بیروت به چاپ سپرده است.

این کتاب در سال ۱۴۰۰ شمسی توسط نشر مشعر دوباره چاپ شده است.

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7544
 | عنوان = تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره
 | نویسنده = منصور رمضانخانی
}}

* '''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره''': اصغر قائدان.

{{پایان}}
{{کتابهای مشهور مرتبط با حج}}
{{کتاب‌های مرتبط با مدینه}}

[[رده:کتاب‌های معاصر]]
[[رده:کتاب‌های اصغر قائدان]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ مکه]]