در حال ویرایش جماء‌ تضارع

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تصویر = جماء تضارع.jpg
| توضیح تصویر = جماء تضارع، که طریق الامام مسلم از میان دو بخش آن گذشته و از دامنه [[جماء ام خالد]] عبور  کرده است.
| مکان = در غرب [[مدینه]]، در [[وادی عقیق]] و در چهار و نیم کیلومتری [[حرم نبوی(ص)|حرم شریف نبوی(ص)]].
| نام‌های دیگر = تُضارِع، تَضارُع
}}

'''جَمّاء تُضارُع'''، یکی از کوه‌های سه‌گانه [[کوه‌های جماوات|جماوات]] است که در غرب [[مدینه]] و در امتداد [[وادی عقیق]] قرار گرفته‌اند. جماء تضارع، در چهار و نیم کیلومتری [[حرم نبوی(ص)|حرم شریف نبوی(ص)]] بوده و شامل دو کوه بزرگ است که بین آنها دره بزرگی قرار دارد. در دوره [[بنی‌امیه|اموی]]، قصرهای بسیاری روی این کوه ساخته شده بود.

==نام==
ضبط این کوه را جَمّاء تُضارُع دانسته و به آن تُضارِع و تَضارُع بر وزن تفاعل نیز گفته‌اند. به گفته برخی، مردم [[مدینه]] آن را به کوه غرابه می‌شناخته‌اند.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۸۲.</ref>

==یکی از کوه‌های جماوات==
[[پرونده:کوه‌های جماوات.PNG|بندانگشتی|جماء تضارع و دیگر [[کوه‌های جماوات|جماوات]] در شهر [[مدینه]].]]
{{اصلی|کوه‌های جماوات}}
جَمّاء تُضارع، یکی از کوه‌های سه‌گانه [[کوه‌های جماوات|جماوات]] است.<ref name=":2" /> این کوه‌ها، شامل سه کوه کوچک و نزدیک به هم بوده که در غرب [[مدینه]] و در امتداد [[وادی عقیق]] قرار گرفته‌اند.<ref name=":02">الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، ص 65؛ الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، ج1، ص304.</ref>

==مکان==
کسی که از راه بدر،{{یادداشت|راه بدر، از باب العنبریه و سپس وادی عروه می‌گذرد.}} به سمت [[مکه]] حرکت کند، در سمت راست او جَمّاء تُضارع و در سمت چپ وی چاه عروه قرار دارد.<ref name=":2">البلدان (ابن الفقیه)، ص82، معجم البلدان، ج2، ص75؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج3، ص193.</ref> فاصله این کوه، از [[حرم نبوی(ع)|حرم شریف نبوی(ع)]] چهار و نیم کیلومتر است.<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص385.</ref> در جنوب غربی این کوه، کوه کوچکی به نام کوه «المکیمن» قرار دارد.<ref name=":0">تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۳۲۸.</ref>

==ویژگی==
جماء تضارع، به شکل دو کوه بزرگ است و بین آنها دره بزرگی قرار دارد، که به آن «شعب تضارع» می‌گویند. شکل تقریبی این کوه مانند مستطیل بوده، طول آن چهار کیلومتر و عرض آن، از یک کیلومتر تا یک کیلومتر و هفتصد متر است.<ref name=":12">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص385.</ref>

==در تاریخ==
در دوره [[بنی‌امیه|اموی]]، قصرهای بسیاری بر این کوه ساخته شد. برخی از آنها عبارتند از: قصر طاهر بن یحیی، قصر عبدالله بن ابی‌بکر بن عمرو بن عثمان بن عفان، قصر عاصم بن عمرو بن عثمان بن عفان.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۸۷.</ref>

عاصم بن عمرو بن عمر بن عثمان بن عفان، پشت قصر خود، در یکی از دره‌های این کوه، با سنگ‌های بزرگ سدّی ساخت. این سد را، برای ذخیره و تهیه آب برای قصر دانسته‌اند، زیرا از چاه‌ها و آب وادی دور بوده است.<ref name=":0" />

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = بررسی جغرافیای طبیعی مدینه
| پس از لینک = یحیی جهانگیری و علی اصغر کریم خانی، فصلنامه میقات حج، دوره ۲۶، ش۱۰۳، بهار ۱۳۹۷، ص۷۹–۱۰
| لینک = http://miqat.hajj.ir/article_70564.html
}}
*'''الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه'''، محمد بن موسی '''حازمی'''، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا. '''الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار'''، نصر بن عبدالله اسکندری، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض، ۱۴۲۵ق.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق‏.
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
*'''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
*'''وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی'''، علی سمهودی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۲۰۰۶م.
{{پایان}}

[[رده:کوه‌های مدینه]]