| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| | '''حج آنطور که من رفتم''' گزارش سفرنامه حج علی اصغر فقهی در سال۱۳۸۶ قمری/ ۱۳۴۵شمسی است. نویسنده که از تاریخ‌نگاران و پژوهشگران معاصر اهل قم بود، در این سفرنامه دیده‌هایش از مراحل سفر را شرح کرده و از امکانات حج‌گزاری در آن روزگار گزارش داده است. او همچنین برخی از اماکن مذهبی را در کتابش توصیف کرده است. |
| | تصویر = تصویر جلد حج آنطور که من رفتم.png
| |
| | عرض تصویر = 400
| |
| | توضیح تصویر =
| |
| | نویسنده = علی اصغر فقیهی
| |
| | برگرداننده =
| |
| | به کوشش =
| |
| | به تصحیح =
| |
| | تاریخ نگارش =
| |
| | ویراستار =
| |
| | موضوع = سفرنامه حج
| |
| | سبک =
| |
| | زبان = فارسی
| |
| | تعداد جلد = 1
| |
| | صفحه = 136
| |
| | قطع =
| |
| | ناشر = حکمت قم
| |
| | وبسایت ناشر =
| |
| | محل انتشارات =
| |
| | تاریخ_نشر = 1346 شمسی
| |
| | ترجمه به =
| |
| | شمارگان =
| |
| | شابک =
| |
| | مجموعه =
| |
| | نوع رسانه =
| |
| | تصویرگر =
| |
| | نسخه الکترونیکی =
| |
| | رده‌بندی کنگره =
| |
| | رده‌بندی دیویی =
| |
| | سایر مشخصات =
| |
| }}'''حج آنطور که من رفتم''' گزارش سفرنامه حج علی اصغر فقیهی در سال۱۳۸۶ قمری/ ۱۳۴۵شمسی است. نویسنده که از تاریخ‌نگاران و پژوهشگران معاصر اهل قم بود، در این سفرنامه دیده‌هایش از مراحل سفر را شرح کرده و از امکانات حج‌گزاری در آن روزگار گزارش داده است. او همچنین برخی از اماکن مذهبی را در کتابش توصیف کرده است.
| |
| | |
| ==معرفی نویسنده== | | ==معرفی نویسنده== |
| علی اصغر فقیهی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ، در ۱۳۳۶ق./۱۲۹۶ش.، در قم متولد شد. پدر او ابوالحسن فقیهی (م,۱۳۵۹ق.) در سلک روحانیت بود. فقیهی، دروس دینی را در قم پی گرفت و نزد پدرش و عالمان بزرگ حوزه علمیه قم، از جمله [[آیت‌الله مرعشی نجفی]]، [[آیت‌الله گلپایگانی]] و [[امام خمینی]] (ره) به تحصیل پرداخت.
| | علي اصغر فقيهي، نويسنده و پژوهشگر تاريخ، در ۱۳۳۶ق. /۱۲۹۶ش.، در قم متولد شد. پدر او ابوالحسن فقيهي (م,۱۳۵۹ق.) در سلک روحانيت بود. فقيهي، دروس ديني را در قم پي گرفت و نزد پدرش و عالمان بزرگ حوزه علميه قم، از جمله آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي، آيت‌الله العظمي گلپايگاني و امام خميني<ref>رحمه الله</ref> به تحصيل پرداخت. |
| | |
| در سال ۱۳۱۵ شمسی در دانشکده معقول و منقول تهران، به تحصیل در رشته ادبیات عرب پرداخت. در ۱۳۱۹ش. فارغ التحصیل شد و به قم بازگشت. او در شهر قم، به تدریس و پرورش طلاب و دانش‌آموزان دبیرستان‌های آموزش و پرورش پرداخت و آموزگار دبیرستان حکیم‌نظامی، و مدتی مدیر آن بود و در برخی مدارس مذهبی قم، مانند مدرسه دین و دانش تدریس می‌کرد. در ۱۳۵۰ شمسی پس از بازنشستگی، به تهران رفت و در دبیرستان‌های مذهبی این شهر مشغول به تدریس شد. درسال ۱۳۵۸ش. به قم بازگشت و در ۱۳۸۲شمسی در همین شهر درگذشت.<ref>دیروز و امروز قم، ص۲۱-۲۶، ۴۲</ref>
| |
|
| |
|
| | در سال ۱۳۱۵ شمسی در دانشکده معقول و منقول تهران، به تحصيل در رشته ادبيات عرب پرداخت. در ۱۳۱۹ش. فارغ التحصيل شد و به قم بازگشت. او در شهر قم، به تدريس و پرورش طلاب و دانش‌آموزان دبيرستان‌هاي آموزش و پرورش پرداخت و آموزگار دبيرستان حکيم‌نظامي، و مدتي مدير آن بود و در برخي مدارس مذهبي قم، مانند مدرسه دين و دانش تدريس مي‌کرد. در ۱۳۵۰ شمسی پس از بازنشستگي، به تهران رفت و در دبيرستان‌هاي مذهبي اين شهر مشغول به تدريس شد. درسال ۱۳۵۸ش. به قم بازگشت و در ۱۳۸۲شمسی در همين شهر درگذشت.<ref> ديروز و امروز قم، ص۲۱-۲۶، ۴۲</ref> |
| ==== آثار فقیهی ==== | | ==== آثار فقیهی ==== |
| از علی اصغر فقیهی آثاری در ادبیات و تاریخ بر جای مانده است؛ برای او ۱۲ کتاب و ۶۶ مقاله برشمرده‌اند.<ref>نگاهی به آثار و مقاله‌شناسی استاد علی اصغر فقیهی ، ۹۸-۱۰۰</ref> برخی آثارش به تاریخ و مسائل عربستان مرتبط است از جمله کتاب ''تاریخ و عقاید وهابیان'' که با مقدمه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی به چاپ رسیده است.<ref>قم، انتشارات کتابچی، ۱۳۲۳ش.</ref> به گفته او انگیزه‌اش از تألیف این کتاب، حادثه اعدام ابوطالب یزدی به سال ۱۳۶۳ق./ ۱۳۲۲ش. در مکه بود که به اتهام اثبات نشده آلوده کردن کعبه رخ داد. از دیگر آثار مشهور او ''تاریخ آل بویه''، است که از منابع مهم پژوهشی خاندان بویه به شمار می‌رود.<ref>از جمله: تهران، سمت، ۱۳۷۸ش.</ref> | | از علی اصغر فقیهی آثاري در ادبيات و تاريخ بر جاي مانده است؛ از جمله کتاب ''تاريخ و عقايد وهابيان'' که با مقدمه آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي به چاپ رسيده است. <ref>قم، انتشارات کتابچي، ۱۳۲۳ش.</ref> به گفته او انگيزه‌اش از تأليف اين کتاب، حادثه اعدام ابوطالب يزدي به سال ۱۳۶۳ق./ ۱۳۲۲ش. در مکه بود که به اتهام اثبات نشده آلوده کردن کعبه رخ داد. کتاب دیگر او، ''تاريخ آل بويه''، از منابع مهم پژوهشي خاندان بويه است و چند بار چاپ شده است. <ref>از جمله: تهران، سمت، ۱۳۷۸ش.</ref>[۲] |
| | |
| == محتوای سفرنامه == | | == محتوای سفرنامه == |
| گزارش سفرنامه، از ۲۱ ذی‌قعده ۱۳۸۶ق/ ۱۲ اسفند ۱۳۴۵ش. آغاز شده است.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۴</ref> در این سفر، کسانی مانند آیت‌الله شریعتمداری و آیت‌الله احمد زنجانی نیز حضور داشته‌اند.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۶</ref> | | گزارش سفرنامه، از ۲۱ ذي‌قعده ۱۳۸۶ق/ ۱۲ اسفند ۱۳۴۵ش. آغاز شده است. <ref>ص۴</ref> در اين سفر، کساني مانند آيت‌الله شريعتمداري و آيت‌الله احمد زنجاني نيز حضور داشته‌اند. <ref>ص۶</ref> او به شرح دیده‌هایش در سفر که شامل شرایط و مراحل سفر است.<ref>ص۱۰-۱۱</ref> |
| | | == گزارش بقیع == |
| === گزارش بقیع ===
| | بخشي از سفرنامه، به انتقادهاي فقيهي از تخريب‌هاي وهابيان در اماکن مذهبي و تاريخي حرمين اختصاص يافته است. <ref>ص۵۱-۵۳</ref> او از وضعيت بقيع گلايه کرده و گفته است که از نظر وهابيان، حضور زنان نيز در قبرستان حرام است. <ref>ص۵۴</ref> او همچنين از مساجد معروف صدر اسلام، مانند مسجد قبا در جنوب غربي مدينه، مسجد قبلتين در شمال غربي مدينه و مسجد فتح که يادگار جنگ خندق و در مرتفعات کوه سلع است، ديدن کرده است و اطلاعات دقيقي از وضع معماري در آن زمان ارائه مي‌دهد. <ref>ص۵۴-۵۵</ref> به گفته فقيهي، چون کتب شيعه در عربستان يافت نمي‌شود، مردم اين کشور از شيعيان اطلاعات بسيار کمي دارند و آنان را فاقد فقه و حديث مي‌دانند. <ref>ص۴۹</ref> |
| بخشی از سفرنامه، به انتقادهای فقیهی از تخریب‌های وهابیان در اماکن مذهبی و تاریخی حرمین اختصاص یافته است.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۵۱-۵۳</ref> او از وضعیت [[بقیع]] گلایه کرده و گفته است که از نظر [[وهابیان]]، حضور زنان نیز در قبرستان حرام است. به گفته فقیهی، چون کتب [[شیعه]] در عربستان یافت نمی‌شود، مردم این کشور از شیعیان اطلاعات بسیار کمی دارند و آنان را فاقد فقه و حدیث می‌دانند.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۴۹</ref><ref>حج آنطور که من رفتم، ص۵۴</ref>
| | ==توصیف منا== |
| | | صفحات بسياري از سفرنامه درباره مناسک حج در مکه است. <ref>ص۶۵-۶۹</ref> به گفته فقيهي، در برخي اماکن مکه، تابلوهايي به زبان فارسي براي راهنمايي حج‌گزاران فارسي‌زبان نصب شده است. <ref>ص۸۵</ref> در منا، براي چادرها، برق‌کشي شده است و فقيهي، فراواني آب را يکي از امتيازات منا، نسبت به عرفات، دانسته است. <ref>ص۹۳</ref> او از پيشاهنگاني در منا خبر داده که به مأموران دولتي در امور مختلف، همچون راهنمايي مسافران، امور گمشدگان، و رسيدگي به احوال بيماران کمک مي‌کرده‌اند. <ref>ص۱۰۵</ref> |
| === توصیف مساجد ===
| | == اطلاعاتی از حج سال 1345شمسی == |
| او همچنین از مساجد معروف صدر اسلام، مانند [[مسجد قبا]] در جنوب غربی مدینه، [[مسجد قبلتین]] در شمال غربی مدینه و [[مسجد فتح (مدینه)|مسجد فتح]] که یادگار [[غزوه احزاب|جنگ خندق]] و در مرتفعات [[کوه سلع]] است، دیدن کرده است و اطلاعات دقیقی از وضع معماری در آن زمان ارائه می‌دهد. <ref>حج آنطور که من رفتم، ص۵۴-۵۵</ref> | | فقیهی گزارشی از آمار مرتبط به حج را از یکی از شماره های روزنامه البلاد نقل کرده است.<ref>ص۱۱۵</ref> بنا بر آمار روزنامه عکاظ، تعداد افراد شرکت‌کننده در حج آن سال،۲۲۶/۳۱۶ نفر بوده که به گفته فقيهي، اين رقم به اضافه شمار حج‌گزاران بومي عربستان، به بيش از ۲۰۰/۰۰۰/۱ نفر مي‌رسيده است. <ref>ص۱۱۵-۱۱۸</ref> حج‌گزاران ايراني آن سال، ۳۳۴/۳۵ نفر بوده‌اند<ref>ص۱۱۶</ref> |
| | |
| ===توصیف منا===
| |
| صفحات بسیاری از سفرنامه درباره [[مناسک حج]] در [[مکه]] است.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۶۵-۶۹</ref> به گفته فقیهی، در برخی [[فهرست مکان‌های مکه|اماکن مکه]]، تابلوهایی به زبان فارسی برای راهنمایی حج‌گزاران فارسی‌زبان نصب شده است. <ref>حج آنطور که من رفتم، ص۸۵</ref> در [[منا]]، برای چادرها، برق‌کشی شده است و فقیهی، فراوانی آب را یکی از امتیازات منا، نسبت به عرفات، دانسته است. <ref>حج آنطور که من رفتم، ص۹۳</ref> او از پیش‌آهنگانی در منا خبر داده که به مأموران دولتی در امور مختلف، همچون راهنمایی مسافران، امور گمشدگان، و رسیدگی به احوال بیماران کمک می‌کرده‌اند. <ref>حج آنطور که من رفتم، ص۱۰۵</ref> | |
| | |
| === اطلاعاتی از حج سال ۱۳۴۵شمسی ===
| |
| فقیهی گزارشی از آمار مرتبط به حج را از یکی از شماره‌های روزنامه البلاد نقل کرده است.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۱۱۵</ref> بنا بر آمار روزنامه عکاظ، تعداد افراد شرکت‌کننده در حج آن سال از خارج از عربستان 316.226 نفر بود و تعداد کل حاجیان به احتساب حاجیان عربستانی به بیش از یک و نیم میلیون نفر می‌رسید.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۱۱۵-۱۱۸</ref> حج‌گزاران ایرانی آن سال، 35334 نفر بوده‌اند.<ref>حج آنطور که من رفتم، ص۱۱۶</ref> | |
| | |
| == اطلاعات نشر == | | == اطلاعات نشر == |
| این سفرنامه، در انتشارات مطبوعاتی حکمت قم، به سال ۱۳۴۶ش.، در ۱۳۶ صفحه چاپ شده است. ۴۴ تصویر از قبور متبرکه و اماکن مذهبی و تاریخی کشور [[عربستان]] و [[حرمین شریفین]] ضمیمه این سفرنامه است.
| | اين سفرنامه، در انتشارات مطبوعاتي حکمت قم، به سال ۱۳۴۶ش.، در ۱۳۶ صفحه چاپ شده است. ۴۴ تصوير از قبور متبرکه و اماکن مذهبي و تاريخي کشور عربستان و حرمين شريفين ضميمه اين سفرنامه است. |
| | |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
| == منابع== | | == منابع== |
| {{برگرفتگی
| | ديروز و امروز قم: علي اصغر فقيهي معلّم، مورخ و قم پژوه، به کوشش مهدي سليماني آشتياني، قم، انتشارات نور مطاف، |
| | پیش از لینک =
| |
| | منبع = مقاله حج آن طور که من رفتم در دانشنامه حج و حرمین شریفین
| |
| | لینک = https://hzrc.ac.ir/post/22174/حج-آن-طورکه-من-رفتم
| |
| | توضیحات منبع =
| |
| }}
| |
| | |
| * حج آنطور که من رفتم، علی اصغر فقیهی، قم، حکمت قم، 1346ش
| |
| * دیروز و امروز قم: علی اصغر فقیهی معلّم، مورخ و قم پژوه، به کوشش مهدی سلیمانی آشتیانی، قم، انتشارات نور مطاف،
| |
| * [https://jap.isca.ac.ir/article_437.html نگاهی به آثار و مقاله‌شناسی استاد علی اصغر فقیهی، محمدرضا رهبریان، مجله آینه پژوهش، شماره ۱۳۷]
| |
| | |
| [[رده:سفرنامه‌های حج قرن 14 (قمری)]]
| |
| [[رده:سفرنامه‌های فارسی حج]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
