در حال ویرایش خطبه غدیر خم

'''خطبه غدیر خم'''، سخنرانی [[پیامبر اکرم|پیامبر اکرم(ص)]] در بازگشت از [[حجة الوداع]] در سال دهم هجری به همراه بسیاری از مسلمانان، در محل معروفی به نام [[غدیر خم]] است.<ref>صحيح البخاري، ج5، ص126؛ تاريخ الطبري، ج3، ص152؛ السيره الحلبيه، ج3، ص384.</ref> در خطبه به [[امامت امام علی|ولایت]]، و [[امامت امام علی|امامت امام علی(ع)]]، پس از خودشان تصریح شده است. محتوای اصلی و جمله کلیدی این خطبه یعنی: «من کنت مولاه فعلی مولاه» هر کس که من مولای او هستم، علی مولای اوست»<ref>سنن ابن ماجه، ج1، ص45؛ سنن الترمذي، ج5، ص297.</ref>، در منابع [[شیعه|شیعی]] <ref>الخصال، ص66؛ الاحتجاج، ج1، ص59-60.</ref> و [[اهل‌سنت]] <ref>اسد الغابه، ج1، ص439؛ تاريخ اليعقوبي، ج2، ص112؛ البداية و النهايه، ج7، ص348-349.</ref> به شکل متواتر روایت شده است. این فراز از خطبه با عنوان [[حدیث غدیر]] شناخته می‌شود و از دلایل اصلی بر تعیین جانشینی امام علی(ع) از سوی پیامبر(ص) به شمار می‌رود.  

غیر از جمله اصلی خطبه، درباره دیگر سخنان پیامبر(ص) در سخنرانی غدیر خم اختلافاتی در منابع وجود دارد. برخی منابع شیعی، خطبه‌ای طولانی از پیامبر(ص) را در این روز نقل کرده‌اند. در منابع تاریخی و روایی اهل سنت نیز پاره‌های مختلفی از گفتار پیامبر و حاضران در ماجرای غدیر خم نقل شده است.

هنگام بازگشت از [[حجة الوداع]]، آیه 67 [[سوره مائده]] بر پیامبر نازل شد.<ref>تفسير القرآن المجيد، ج1، ص184؛ تفسير العياشي، ج1، ص332.</ref> در این آیه ضمن فرمان اکید بر اعلام ولایت علی بن ابی طالب(ع)، پیامبر(ص) از تاخیر در این زمینه برحذر داشته شده است، در این آیه ایمنی آن حضرت از خطرهای احتمالی و نگرانی‌های ایشان نسبت به واکنش مردم در مقابل اعلام ولایت امام علی (ع)، تضمین شده است. <ref>الارشاد، ج1،ص176؛ اعلام الورى،ج‏1، ص262.</ref>

با رسیدن این فرمان پیامبر توقف کرد و فرمان داد همه جمعیت را به سوی او فرا‌ بخوانند، سپس زیر درختانی که در آنجا بود [[نماز ظهر]] را خواند و در خطبه‌ای جانشینی رسمی امام علی بن ابی طالب(ع) را اعلام کرد.

بخشی از سخنان پیامبر(ص) که در آن فرمود «من کنت مولاه فعلی مولاه»، به عنوان حدیث غدیر شناخته می‌شود که از مستندات اصلی امامت و جانشینی امام علی(ع) به شمار می‌رود.

غیر از عبارت «من کنت مولاه فعلی مولاه» که مشترک بین روایات است، دیگر بخش‌های دیگری از سخنان پیامبر(ص) در غدیر خم و پاسخ حاضران، به شکل‌های مختلف در منابع اهل سنت منعکس شده است:

====تردیدها درباره این روایت از خطبه====

====پاسخ به تردیدها====

در جواب می‌توان گفت که در خطبه شواهدی برای بسیاری از فراز‌های این خطبه در روایات اهل سنت یافت می‌شود که هرکدام بیان کننده قسمتی از واقعه غدیر است، مانند نقل‌های حذیفه بن یمان<ref>المعجم الكبير، ج3، ص180.</ref> و ابی الطفیل <ref>ترتيب الأمالي الخميسية للشجري، ج1، ص190.</ref> از این خطبه و حدیث پیشوایان دوازده گانه اهل سنت که به روایت جابر بن سمره در حجه الوداع در منابع معتبر نزد اهل سنت وجود دارد و جانشینان پیامبر را که شکست ناپذیری و عزت [[اسلام]] در سایه آنان است دوازده نفر از [[قریش]] معرفی می‌کند.<ref>المعجم الكبير، ج2، ص196؛ صحيح البخاري ،ج8،ص127.</ref>از سوی دیگر در روايات اهل تسنن خطبه غدير از چند سطر تا چند صفحه نقل شده است، كه عبارات آنها به برخی فصول خطبه مفصل مندرج در [[منابع شیعی]] نزدیک است و این احتمال که خطبه در اصل بلند بوده و در منابع اهل سنت تنها بخش‌هایی از آن منعکس شده وجود دارد.  

* [[امام علی|امام علی(ع)]]

  | منبع = دانشنامه حج و حرمین شریفین

  | لینک =