در حال ویرایش در کعبه

'''باب الکعبه''': در و درگاه [[کعبه]] در سمت شرقی کعبه میان [[رکن عراقی]] و [[رکن حجر]] و در فاصله حدود یک متری [[حجرالاسود]] قرار دارد. از زمان نخستین در برای کعبه اطلاع دقیقی در دست نیست ولی برخی ساخت نخستین در را به زمان بازسازی کعبه به دست [[جرهم]] نسبت داده‌اند، عده‌ای هم قائلند، [[اسعد بن ملکی کرب حمیری]]، سازنده نخستین در و قفل و [[کلید کعبه]] بوده است. تاریخ‌نویسان گزارش‌های مفصلی از این باب در گزارشات خود آورده‌اند، از جمله اندازه در، جنس در، نقوش در، طلاکاری‌های باب، مقدار طلاهایی که در باب به کار رفته، افراد و حاکمانی که این باب را طلاکاری کرده‌اند و همچنین موقعیت‌هایی که طلاهای باب به دلایلی کنده شده است، و همچنین افرادی که در جدید برای کعبه ساخته‌اند را در گزارش‌ها آورده‌اند. در سال ۱۳۹۷ق. [[ملک خالد بن عبدالعزیز]]، به علت فرسودگی باب الکعبه، دستور داد دری جدید از طلا با عیار بسیار بالا بسازند که مشخصات کامل آن در گزارش‌ها آمده است. فضیلت‌هایی برای این باب در روایات آمده است که تفصیل آن خواهد آمد.

 

==موقعیت باب==

 

باب الکعبه نام دری است که در دیوار شرقی [[کعبه]] میان [[رکن عراقی]] و [[رکن حجر]] و در فاصله حدود یک متری [[حجرالاسود]] قرار دارد. از هنگام ساخت نخستین در برای کعبه، آگاهی دقیقی در دست نیست. برخی از رویدادها مانند نماز خواندن [[حضرت آدم(ع)]] برابر باب الکعبه و نیز نماز خواندن بر جنازه او در برابر این در، <ref>شفاء الغرام، ج1، ص186-187.</ref> از وجود درگاهی در ساختمان کعبه از همان آغاز ساخت آن حکایت دارد.

 

 

به گزارشی، نخستین در را [[انوش بن شیث بن آدم]] از سنگ برای کعبه ساخت.<ref>الروض الانف، ج1، ص81.</ref>برخی ساخت نخستین در را به زمان بازسازی کعبه به دست [[جرهم]]، از قبایل یمنی مهاجر و حاکم بر [[مکه]]، نسبت داده‌اند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص225.</ref>گروهی دیگر [[اسعد بن ملکی کرب حمیری]] از پادشاهان یمن (حک: 385-420ق.) معروف به تبع سوم را سازنده نخستین در و قفل و [[کلید کعبه]]<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص41، 101؛ تاریخ طبری، ج1، ص532؛ تاریخ دمشق، ج11، ص16.</ref>شمرده و شعری نیز به او نسبت داده‌اند:

 

 

ده روز در آن‌جا ماندیم و برای در کعبه کلیدی ساختیم.

 

==عبدالمطلب و ساخت باب==

 

[[عبدالمطلب]] هنگام بازسازی [[چاه زمزم]]، به دفینه‌ای از طلا دست یافت و با فروش هفت شمشیر طلایی از آن‌ها دری برای [[خانه خدا]] ساخت و آن را با صفحه‌های زرین پوشاند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج1، ص247.</ref>وی همچنین یکی از دو غزال طلایی موجود میان اموال را بر در کعبه نصب کرد.<ref>مروج الذهب، ج2، ص103؛ اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص43.</ref>

 

==بالا بردن در از سطح زمین==

 

آورده‌اند که درِ کعبه تا هنگام بازسازی [[قریش]] هم‌سطح زمین بود. قریشیان به پیشنهاد [[ابوحذیفة بن مغیره مخزومی]]، برای پیش‌گیری از ورود افرادی که رخصت نداشتند، در را بالاتر بردند؛ به گونه‌ای که ورود به آن بدون نردبان ممکن نبود.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص135.</ref>

 

==ابن‌زبیر و بازسازی کعبه==

 

[[عبدالله بن زبیر]] (حک: 65-73ق.) در پی سوختن ساختمان کعبه به سال 64ق. که ضمن در‌گیری او با سپاه شام روی داد، هنگام بازسازی کعبه، دو در شرقی و غربی برای کعبه فراهم کرد. اولی با دو لنگه و پنج متر ارتفاع برای ورود به درون کعبه بود و از در دوم برای بیرون آمدن استفاده می‌شد. این هر دو در، هم‌سطح زمین بودند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص166؛ تاریخ مکة المشرفه، ص109.</ref>برخی روایت‌ها پیشینه وجود دو در برای کعبه را به زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] رسانده‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص202-203؛ علل الشرایع، ج2، ص587.</ref>[[حجاج بن یوسف]]، حاکم [[حجاز]] (حک: 73-95ق.) در پی تصرف مکه به سال 74ق. با کسب تکلیف از [[عبدالملک بن مروان]] (حک: 65-86ق.) درباره افزوده‌های ابن‌زبیر، در دوم را برداشت. به دستور عبدالملک، در دوم را برداشتند و درِ اصلی را حدود دو متر از سطح زمین بالاتر بردند و ارتفاع آن را به حدود سه متر کاهش دادند.<ref>تاریخ مکة المشرفه، ص110.</ref>

 

==طلاپوشی باب==

 

به سال 93ق. [[ولید بن عبدالملک]] (حک: 86-96ق.) 36000 دینار برای [[خالد بن عبدالله قسری]]، حکمران خود در مکه (حک: 91-96ق.)  فرستاد که در کعبه با آن طلاپوش شد.<ref>اتحاف الوری، ج2، ص119؛ تاریخ مکة المشرفه، ص111-112.</ref>با از میان رفتن آثار ولید بن عبدالملک<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص168.</ref>به سال 194ق. [[امین عباسی]] (حک: 193-198ق.)  18000 دینار برای کارگزار خود، [[سالم بن جراح]]، در مکه فرستاد تا با آن، در کعبه را طلاپوش کند. وی پوشش پیشین را که حدود 28000 مثقال بود، کند و سکه‌های ارسالی را به آن افزود و در کعبه را با صفحه طلا پوشاند. همچنین دو حلقه طلایی برای در ساخت و میخ‌هایی با روکش زرین بر آستانه و گوشه‌های در کوبید.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص169.</ref>در دوران [[متوکل عباسی]] (حک: 232-247ق.) تیر ساجی سر در کعبه به علت پوسیدگی تعویض شد.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص158.</ref>

 

 

به سال 251ق. طلاهای به کار رفته در باب الکعبه به دست [[جعفر بن فضل]]، حکمران مکه، کنده شد و برای نبرد با [[اسماعیل بن یوسف اخیضری]]، معروف به علوی خارجی و جبران خسارت‌های برآمده از آن هزینه گشت و آن در با ابریشم پوشانده شد. به سال 268ق. نیز کار‌گزاران مکه یک چهارم طلای پایین و دماغه در را صرف فرونشاندن ستیز میان قصابان و گندم‌فروشان کردند و به جای طلا در را نقره‌پوش نمودند و بر روی نقره‌ها آب طلا به کار بردند. با دست کشیدن حاجیان به درها برای تبرک، نقره‌ها آشکار می‌شد.

 

این رویدادها به سال281ق. در نامه‌ای به [[معتضد عباسی]] (حک: 279-289ق.) گزارش شد و وی دستور داد درِ کعبه را با طلا زینت دهند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص103-104؛ اتحاف الوری، ج2، ص349-350؛ تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص21-22.</ref>

 

 

[[ازرقی]] (م. حدود250ق.)  وصفی بسیار دقیق از در کعبه در زمان خود ارائه داده و در این ‌گزارش مفصل، همه جزئیات در همچون طول و عرض آن، قسمت‌های طلاپوش، شمار میخ‌های به کار رفته بر روی در و اجزای مرتبط و وصف دقیق آن‌ها، شمار حلقه‌های موجود بر در، شمار لنگه‌های در و ‌اندازه و جنس هر یک، قفل در و ساختار آن و... را یاد کرده است. در این ‌گزارش آمده که عبارت: {{قلم رنگ|سبز|بسم الله الرحمن الرحیم}} {{قلم رنگ|سبز|وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ...}} ([[سوره بقره]]:149) و «محمد رسول الله» بر روی زِوار پیشین در نقش بسته بوده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص243-244.</ref>

 

 

به سال 317ق. [[ابوطاهر قرمطی]] (حک: 311-332ق.)  به مکه حمله برد. درِ کعبه را از جا کند و پرده آن را میان سپاهیانش تقسیم کرد.<ref>البدایة و النهایه، ج11، ص160.</ref>وی همچنین با دست خود به کندن زینت‌های در کعبه پرداخت.<ref>شفاء الغرام، ج2، ص261.</ref>

 

 

باب الکعبه در ‌گزارشی به سال 441ق. این‌گونه وصف شده است: این در دو لنگه‌ای، از چوب ساج ساخته شده است. ارتفاع آن 5/6 ارش (کمی بیش از سه متر) است. هر لنگه یک و سه چهارم ذرع (حدود70 سانتی متر) پهنا دارد. بر روی در نوشته‌هایی وجود دارد. نقش و‌نگارهای طلایی و نقره‌ای منبت بر آن به چشم می‌خورد. آیه: {{قلم رنگ|سبز|اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ...}} ([[سوره آل عمران]]، 90) روی در نوشته شده است. دو حلقه نقره‌ای بزرگ که از غزنین فرستاده شده، در جایی دور از دسترس بر دو لنگه در آویزانند و دو حلقه نقره‌ای کوچک‌تر، پایین حلقه‌های پیشین بر لنگه‌های در نصب شده‌اند؛ به گونه‌ای که قفل بزرگ نقره‌ای در از این دو حلقه رد می‌شود تا در بسته شود.<ref>سفرنامه ناصر خسرو، ص130-131.</ref>

 

در ادامه ‌گزارش، شیوه باز شدن در کعبه، زمان این کار، و کیفیت ورود مردم به درون کعبه و نماز ‌گزاردن ایشان در آن‌جا تبیین شده است.<ref>سفرنامه ناصر خسرو، ص136-137.</ref>

 

 

در قحطی سخت سال 462ق. طلاهای باب الکعبه به دست امیر مکه، کنده و هزینه شد.<ref>البدایة و النهایه، ج12، ص99.</ref>به سال 479ق. [[نجم‌الدوله خمارتکین حسنانی]]، امیرالحاج [[عراق]]، ورق‌های باب الکعبه را که نام خلیفه فاطمی مستنصر (حک: 427-487ق.) بر آن ثبت بود، کند و ورق‌های طلایی را که حاوی نام خلیفه مقتدی عباسی (حک: 467-487ق.)  بود، جایگزین آن‌ها کرد و پس از حدود یک سده، به نام خلیفه عباسی خطبه خواند.<ref>البدایة و النهایه، ج12، ص131.</ref>

==ساخت در کعبه توسط تاجر ایرانی==

به سال 537ق. [[ابوالقاسم ابراهیم رامشت فارسی]]، تاجر ایرانی، دری برای کعبه ساخت و آن را به مکه فرستاد. به سال 541ق. یا سال بعد، این در بر کعبه نصب شد.<ref>الارج المسکی، ص151.</ref>

==ساخت در کعبه توسط جواد اصفهانی==

محمد بن علی بن ابی‌منصور، مشهور به [[جواد اصفهانی]] (م. 559ق.) به دستور خلیفه مقتفی عباسی (حک: 530-550ق.) به سال550ق. دری برای کعبه ساخت که با صفحه‌های طلایی پوشیده شده و بر آن، نام خلیفه مقتفی نقش بسته بود. این در به سال 551ق. کار گذاشته شد و از در پیشین تابوتی برای خلیفه تدارک دیدند.<ref>الکامل، ج9، ص245؛ مرآة الحرمین، ج1، ص276.</ref>

==ساخت در کعبه توسط ملک مظفر==

به سال 659ق. [[ملک مظفر یوسف بن منصور]]، از حاکمان آل رسول یمن، دری را برای کعبه ساخت که بر آن صفحه‌های نقره‌ای کوبیده شده بود. این در 60 رطل (حدود30 کیلوگرم) وزن داشت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص142؛ مرآة الحرمین، ج1، ص276-277.</ref>وی به سال663ق. ابن‌بعری را به مکه فرستاد تا در کعبه را با طلا و نقره زینت دهد. میزان نقره به کار رفته برای این کار حدود 30 کیلوگرم بود.<ref>العقود اللؤلؤیه، ج1، ص152.</ref>دری که در دوران ملک مظفر ساخته شد، همچنان بر کعبه استوار بود تا به سال 733ق. کنده شد و به جای آن، دری به دستور [[سلطان محمد قلاوون]] (حک: 693-741ق.) ساختند که در آن 35300 درهم نقره به کار رفته بود. این باب در 12 [[ذی‌حجه]] همان سال جایگزین در پیشین که به بنی‌شیبه وا‌گذار شده بود، <ref>شفاء الغرام، ج1، ص142.</ref> گشت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص142؛ اتحاف الوری، ج3، ص203.</ref>

==ساخت در کعبه توسط ملک ناصرالدین==

به سال 761ق. [[ملک ناصرالدین حسن مملوکی]] (حک: 748-762ق.)  دری از جنس ساج برای کعبه ساخت که تا پایان دوران حکومت وی، بر کعبه نصب بود. به سال 776ق. این در برای تزیین موقت با در ساخته شده در دوران محمد بن قلاوون تعویض گشت. پس از این تزیین که سی و سه هزار درهم هزینه برداشت، آن در دیگر بار بر کعبه نصب شد. [[فاسی]] از نگهداری این باب در صندوق زیت الحرم گزارش داده است.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص142.</ref>نام ملک محمد قلاوون و نوه او [[الملک الاشرف شعبان بن حسین]] (حک: 764-778ق.) بر پایین و گوشه‌های در نقش بسته بود.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص142.</ref>

==تزیین در کعبه توسط سودون پاشا==

به سال 781ق. [[زین‌الدین برکه عثمانی]]، #تغییرمسیر [[سودون پاشا]] را به مکه فرستاد و او در کعبه را تزیین کرد.<ref>اتحاف الوری، ج3، ص334.</ref>به سال 816ق. نزدیکان سلطان مؤید ابونصر شیخ محمودی، حاکم [[مصر]] (حک: 815-827ق.)  گزارش دادند که گوشه‌ای از در به تزیین و پوشش نیاز دارد. [[ملک مؤید]] دستور داد تا آن قسمت را با نقره بپوشانند و آب طلا زنند. این کار با صد و‌‌اندی درهم صورت پذیرفت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص143.</ref>

==تزیین در کعبه توسط بیرم==

به سال 851ق. [[بیرم خجا تاتاری]]، ناظر حرم، در کعبه را با نقره پوشاند و روی آن را با آب طلا تزیین کرد.<ref>اتحاف الوری، ج4، ص707.</ref>

گاهی نقره‌ای که پایین در به کار رفته بود، به دست سارقان کنده می‌شد و چوب آن آشکار می‌گشت. این رخداد را نزد سلطان سلیمان قانونی (حک: 926-974ق.)  به سال 961ق. ‌گزارش کردند. سلطان دستور داد که در را با صفحه‌های نقره‌ای بپوشانند. [[احمد چلبی]]، ناظر حرم، معمار شهاب احمد مقاطعه‌چی را مامور این کار نمود و او همه نقره‌های در را بیرون آورد و مقداری نقره به آن افزود و با صفحه‌های نقره‌ای، در را پوشاند و صفحه‌ها را با میخ‌های نقره‌ای بر در کوبید و روی آن‌ها را با صفحه‌های نقره‌ای دیگر که روکش طلا داشت، پوشاند.<ref>الارج المسکی، ص152؛ منائح الکرم، ج3، ص343.</ref>

==ساخت در به دستور سلیمان قانونی==

در سال 964ق. به دستور سلطان سلیمان قانونی، دری برای کعبه ساخته شد و با زیورهای فراوان تزیین گشت.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص173.</ref>در این کار1280 اشرفی طلای رایج و چهار قنطره نقره و1430 اشرفی ترکی هزینه شد.<ref>منائح الکرم، ج3، ص343.</ref>بر این در، پس از [[بسمله]]، آیه: {{قلم رنگ|سبز|رَبِّ اَدْخِلْنی‏ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ اَخْرِجْنی‏ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی‏ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً}} و تاریخ بازسازی این در نقش بسته بود.<ref>منائح الکرم، ج3، ص344.</ref>

==تعویض در به دستور سلطان مراد==

[[سلطان مراد چهارم]] (حک: 1032-1049ق.) به سال 1044ق. دستور تعویض باب الکعبه را صادر کرد. تزیینات در قدیم کنده شد و برای تزیین در جدید به کار رفت و نام سلطان مراد بر آن نقش بست. این باب در تاریخ 20 [[رمضان]] سال 1045ق. با حضور افراد بانفوذ مکه نصب شد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص173-174.</ref>در قدیم را برای سلطان مراد خان فرستادند.<ref>الارج المسکی، ص154.</ref>

==اصلاح در توسط ایواز بک==

در آخر [[ذی‌قعده]] سال 1119ق. با حضور ا[[میر ایواز بک]]، شیخ حرم، و [[شریف یحیی بن برکات]] و حاکم شرع مکه، برخی ورق‌های چوبی در کعبه و نیز زوار آن کنده شد. پس از اصلاح، ورق‌های چوبی را طلاپوش کردند و بر حاشیه آن، تاریخ تعمیر و نام سلطان احمد خان سوم را نوشتند.<ref>منائح الکرم، ج5، ص445-446.</ref>

==لوح طلا بر بالای طاق در کعبه==

بر بالای طاق در کعبه، شش لوح نازک از طلای مرغوب، هر یک به طول 90 و به عرض 49 سانتی‌متر وجود داشت. آیات 96-97 سوره آل عمران: {{قلم رنگ|سبز|اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمِینَ* فِیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ اِبْراهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبِیلًا}} در یک سطر بر سه لوح با خط ثلث زیبا و به رنگ مشکی و با طلای ناب بر آن‌ها نوشته شده بود. بر سه لوح دیگر با همان کیفیت ابیاتی در مدح خداوند و تعمیر باب به فرمان سلطان و تاریخ تعمیر با حروف ابجد نقش بسته بود.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص181-183.</ref>این در تا هنگام [[آل سعود]] همچنان بر درگاه کعبه نصب بود. در 23 ذی‌قعده سال 1370ق. دری که به دستور [[ملک عبدالعزیز سعودی]] (1351-1373ق.) از آلومینیوم ساخته و با طلا و نقره پوشانده بودند، در مراسمی شکوهمند بر کعبه نصب شد.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص174.</ref>ارتفاع این در، سه متر و ده سانتی متر و عرض آن دو و نیم متر بود. در با نام‌های مبارک [[خداوند]] زینت داده شده بود.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص144.</ref>بر پایین لنگه‌های این در، عبارتی شامل تاریخ ساخت در و نام ملک عبدالعزیز نقش بسته بود.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص174.</ref>

==وضعیت کنونی باب الکعبه==

به سال 1397ق. [[ملک خالد بن عبدالعزیز]] (حک: 1395-1402ق.) با دیدن فرسودگی باب الکعبه، دستور داد دری جدید از طلا با عیار بسیار بالا بسازند. ساخت این در با وزنی حدود 280 کیلوگرم، اول ذی‌حجه 1398ق. آغاز گشت و پس از 12 ماه به پایان رسید. ملک خالد آن را در 23 ذی‌قعده 1399ق. افتتاح کرد. ساخت این در همراه باب توبه، بدون محاسبه هزینه طلاهای آن 13/420/000 ریال سعودی هزینه برداشت.

ارتفاع این در کمی بیش از سه متر و عرض آن حدود دو متر است و از دو لنگه تشکیل شده است. پایه آن با ضخامت 10 سانتی‌متر از چوبی با نام «ماکامونگ» ساخته شده است. پایین در، تیری چوبی افزوده شده تا از ورود آب به درون کعبه پیش‌گیری کند و میله‌ای دارد که هنگام بسته شدن، در را با آستانه جفت می‌کند.

وسط در، دایره‌هایی برای کتابت آیه‌های [[قرآن]] تدارک شده است. به گوشه‌های بالایی در، تزییناتی افزوده‌اند تا نمای عمومی در، قوس‌دار و دایره‌گون به نظر رسد. به علت اهمیت قفل برای ساختار در و نیز دقت در حفظ معماری اسلامی، تزیینات به کار رفته در حاشیه قفل باب با نهایت ظرافت و دقت انجام شده است. در دو گوشه بالایی در، دو لچکی جداگانه برای بهتر نمود یافتن شکل دایره‌وار آن تدارک شده که بر آن‌ها عبارات «الله جل جلاله» و «محمد صلی الله علیه و سلم» درون دو دایره برجسته نوشته شده است. پایین این دایره‌ها، آیات: {{قلم رنگ|سبز|ادْخُلُوهَا بِسَلامٍ آمِنِینَ}} [[سوره حجر]]، 46؛ {{قلم رنگ|سبز|جَعَلَ اللهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ قِیَامًا لِلنَّاسِ و الشَّهْرَ الْحَرَامَ}} [[سوره مائده]]، 97؛ {{قلم رنگ|سبز|رَبِّ اَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَاَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا}} [[سوره اسراء]]، 80؛ {{قلم رنگ|سبز|کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَی نَفْسِهِ الرَّحْمَة}} [[سوره انعام]]، 54؛ {{قلم رنگ|سبز|وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی اَسْتَجِبْ لَکُم}} [[سوره غافر]]، 60 نقش بسته است. در پی آن‌ها، دو دایره به شکل دو خورشید نورانی که در وسط آن‌ها جمله «لا اله الا الله محمد رسول الله» نقش بسته، دیده می‌شود. زیر این حاشیه‌های دایره‌شکل، آیه: {{قلم رنگ|سبز|قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ اَسْرَفُوا عَلَی اَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ اِنَّ اللهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا اِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ}} ([[سوره زمر]]، 53) نقش بسته است.

در کعبه حدود نیم متر به طرف درون خانه پیش رفته است. کناره‌های دیوار که از سه سمت، در را احاطه کرده‌اند، با لوح‌های دایره‌‌شکل زرین، پوشانده شده است. با در نظر گرفتن تناسب نام‌های 15‌گانه خداوند که بر روی این لوح‌ها به صورت دایره نوشته شده، در قسمت‌های گوناگون آن نیز کلماتی به این شرح به چشم می‌خورد: بر بالای در عبارت «یا واسع یا مانع یا نافع»؛ در سمت راست، عبارت «یا عالم یا علیم یا حلیم یا عظیم یا حکیم یا رحیم»؛ و در سمت چپ، عبارت «یا غنی یا مغنی یا حمید یا مجید یا سبحان یا مستعان» نقش بسته است. پایین در که از جنس چوب است، صفحه‌های طلایی دارای نقش‌هایی به چشم می‌خورند.

 

کناره‌های در از جنسی ویژه ساخته شده و لولاهایی بر آن تدارک دیده‌اند تا وزن بیش از 500 کیلوگرم بر هر لنگه را تحمل کند. برای چسباندن صفحه‌های طلایی بر پایه چوبی در، چسبی ویژه تهیه شده که دوام فراوان دارد. قفل در همانند قفل قدیم ساخته شده؛ با این تفاوت که به علت داشتن کیفیت بالا، به مراقبت نیاز ندارد.<ref>قصة التوسعه، ص88-91؛ مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص95-99.</ref>

 

 

 

 

بر پایه برخی روایات، [[حضرت آدم]] در پی نزول بر زمین، در برابر باب الکعبه به نماز ایستاد و با خدای خود به راز و نیاز پرداخت.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص186.</ref>برخی مکان قبول توبه آدم را برابر دری که ابن‌زبیر پشت کعبه در سمت [[رکن یمانی]] گشوده بود، می‌دانند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص187.</ref>بر پایه ‌گزارشی، نماز بر جنازه آدم(ع) در برابر باب الکعبه اقامه شده است.<ref>تاریخ مکه، ص191.</ref>گفتاری از [[پیامبر]] در منابع آمده که نشان می‌دهد ایشان به امامت [[جبرئیل]] کنار در کعبه نماز خوانده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص268؛ تحفة الاحوذی، ج1، ص394؛ عون المعبود، ج2، ص40-41.</ref>شاید به همین سبب، برخی نماز خواندن در باب الکعبه را مستحب دانسته‌اند.<ref>صحیح ابن خزیمه، ج4، ص333.</ref>در سده سوم ق. بر جنازه افراد نامدار مانند اشراف، قریشیان و اعیان دیگر برابر باب الکعبه نماز خوانده می‌شد.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص317.</ref>در فتح مکه، پیامبر(ص) در میان چارچوب باب الکعبه ایستاد و همه مناصب و رسوم جاهلی جز آبرسانی به حاجیان و پرده‌داری کعبه را برانداخت.<ref>شفاء الغرام، ج2، ص108.</ref>ایشان همچنین فرمان عفو عمومی را در همین مکان صادر کرد.<ref>الکافی، ج4، ص225-226.</ref>

در [[طواف عمره]] مستحب است که در برابر باب الکعبه این دعا خوانده شود: «سائِلُکَ فَقِیرُکَ مِسْکِینُکَ بِبابِکَ، فَتَصَدَّقْ علیه بِالْجَنَّةِ، اللهم الْبَیْتُ بَیْتُکَ، و الحَرَمُ حَرَمُکَ، و العَبْدُ عَبْدُکَ، وَهذا مَقَامُ الْعائِذِ الْمُسْتَجِیْرِ بِکَ مِنَ النارِ، فَاَعْتِقْنِی وَوالِدَیَّ وَاَهْلِی وَوُلْدِی وَاخْوانِیَ الْمُؤْمِنِینَ مِنَ النارِ، یا جَوادُ یا کَرِیمُ». <ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص531-532؛ جامع الخلاف، ص202.</ref>دعایی دیگر نیز هنگام روبه‌رو شدن با باب الکعبه ‌گزارش شده است.<ref>المقنعه، ص401.</ref>نیز صلوات بر پیامبر و خاندان پاکش در این مکان بسیار سفارش شده است.<ref>الکافی، ج4، ص406.</ref>

گزارش‌های بسیار درباره گرفتن حلقه باب الکعبه و دعاهای افراد گوناگون در این مکان، در منابع آمده که از آن‌ها می‌توان به دعاهای مستجاب [[عبدالمطلب]]، جد پیامبر، هنگام حفر[[چاه زمزم]]<ref>الکافی، ج4، ص219.</ref>و نیز در زمان حمله [[ابرهه]] به مکه<ref>البدایة و النهایه، ج2، ص173.</ref>و همچنین هنگام تاخیر پیامبر در بازگشت از چراندن شتران<ref>الکافی، ج1، ص447.</ref>اشاره کرد.

از پیامبر(ص) نقل شده که هرکس [[حجرالاسود]] را لمس کند و دو رکعت نماز در [[رکن ابراهیم]] بگزارد و سپس دست بر در کعبه گذارد و دعا کند، دعای او مستجاب خواهد شد.<ref>المقنعه، ص389؛ مستدرک الوسائل، ج9، ص383.</ref>در روایتی آمده که هنگام باز شدن در کعبه، یکی از مواقع هفت‌گانه‌ای است که درهای رحمت الهی به روی مردم گشاده می‌شود.<ref>مستدرک الوسائل، ج14، ص152.</ref>

==پانویس==

==منابع ==

  | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7968

 

* '''اتحاف الوری''': عمر بن محمد بن فهد (م. 885ق.)، مکه، جامعة‌ام القری، 1403ق؛

 

* '''اخبار مکه''': الازرقی (م. 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق؛

 

* '''اخبار مکه''': الفاکهی (م. 279ق.)، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1414ق؛

 

* '''الارج المسکی فی تاریخ المکی''': علی عبدالقادر الطبری (م. 1070ق.)، به کوشش الجمال، مکه، المکتبة التجاریه، 1416ق؛

 

* '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م. 774ق.)، بیروت، مکتبة المعارف؛

 

 

* '''التاریخ القویم''': محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق؛

 

 

* '''تاریخ عمارة المسجدالحرام''': فوزیه حسین مطر، مکه، جامعة‌ام القری، 1406ق؛

 

* '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (م. 571ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، 1415ق؛

 

* '''تاریخ مکة المشرفه''': محمد ابن الضیاء (م. 854ق.)، به کوشش علاء و ایمن، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1424ق؛

 

* '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (م. 292ق.)، بیروت، دار صادر، 1415ق؛

 

* '''تحفة الاحوذی''': المبارک فوری (م. 1353ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1410ق؛

 

* '''جامع الخلاف و الوفاق''': علی بن محمد القمی السبزواری (م. قرن7ق.)، به کوشش حسنی، قم، زمینه‏سازان ظهور امام عصر، 1379ش؛

 

 

 

* '''شفاء الغرام''': محمد الفاسی (م. 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق؛

 

* '''صحیح ابن خزیمه''': ابن خزیمه (م. 311ق.)، به کوشش محمد مصطفی، المکتب الاسلامی، 1412ق؛

 

* '''العقود اللؤلؤیه''': علی بن الحسن الزبیدی (م. 812ق.)، به کوشش محمد الاکوع، بیروت، دار الآداب، 1403ق؛

 

 

* '''عون المعبود''': العظیم‌آبادی (م. 1329ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415ق؛

 

* '''قصة التوسعة الکبری''': حامد عباس، جده، دار البلاد، 1416ق؛

 

* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر (م. 630ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1417ق؛

 

* '''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش؛

 

* '''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا (م. 1353ق.)، تهران، مشعر، 1377ش؛

 

 

* '''مستدرک الوسائل''': النوری (م. 1320ق.)، بیروت، آل البیت:، 1408ق؛

 

* '''المقنعه''': المفید (م. 413ق.)، قم، نشر اسلامی، 1410ق؛

 

* '''مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی''': عبیدالله‏ محمد امین کردی، ترجمه: صابری، مشهد، 1382ش؛

 

* '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (م. 381ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق؛

 

* '''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (م. 1125ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعة ام‏ القری، 1419ق.

 

 

 

[[رده:بناهای تاریخی مکه]]

[[رده:بناهای کعبه]]

[[رده:کعبه]]