نسخهٔ فعلی |
متن شما |
خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:سرداب حرم حضرت عباس(ع).jpg|بندانگشتی|سرداب [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت عباس(ع)]].]]
| | {{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۴]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} |
| '''سَرداب''' در برخی زیارتگاهها، به مکانی در زیرزمین گفته شده، که قبر اصلی در آنجا قرار دارد. گاهی به مکانهایی در زیرزمین که کسی در آنجا دفن نشده نیز سرداب گفته شده است؛ مانند [[سرداب غیبت]] در [[سامراء|سامرا]].
| |
|
| |
|
| سرداب در معماری [[ايران|ایرانی]]، به خانهای در زیرزمین گفته شده که برای پناه بردن از گرما و خنک شدن، ساخته میشود.
| | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] |
|
| |
|
| ==واژهشناسی== | | == واژهشناسی == |
| سَرداب، واژهای فارسی بوده و از دو بخش سرد و آب تشکیل شده<ref name=":0">لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سرداب، به نقل از اقرب الموارد.</ref> و به معنای خانهای است که در زیرزمین میسازند تا در گرما به آن پناه برده و آب در آنجا نگه میدارند تا سرد بماند.<ref>لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سرداب، به نقل از غیاث.</ref> برخی، این ترکیب را نپذیرفته، بخش دوم آن را «آبه» به معنای محل ساختمان دانستهاند.<ref>آشــنايى با معمارى اســلامى، ص 197، برداشــت مضمون؛ معرفى سردابهاى يزد و فضاهاى مرتبط با آن، مجله صفه، شماره ۵۶، ص۴۴.</ref> دهخدا، زیر واژه «سردابه» به نقل از انجمن آرای ناصری، سردابه را خانهای دانسته که در زیرزمین ساخته شده و دارای حوض آب سرد بوده و در گرمای تابستان برای خواب و استراحت استفاده میشده است.<ref>لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سردابه.</ref> عمید، یکی از معانی سرداب را جایی که در زیرزمین برای دفن مردگان یا گذاشتن تابوت مرده درست میکنند، دانسته است.<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه سرداب.</ref>
| | سرداب، واژهای فارسی بوده و از دو بخش سرد و آب تشکیل شده<ref name=":0">لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سرداب، به نقل از اقرب الموارد.</ref> و به معنای خانهای است که در زیرزمین میسازند تا در گرما به آن پناه برده و آب در آنجا نگه میدارند تا سرد بماند.<ref>لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سرداب، به نقل از غیاث.</ref> این واژه وارد زبان عربی شده و به سرادیب جمع بسته شده است.<ref name=":0" /> دهخدا، زیر واژه «سردابه» به نقل از انجمن آرای ناصری، سردابه را خانهای دانسته که در زیرزمین ساخته شده و دارای حوض آب سرد بوده و در گرمای تابستان برای خواب و استراحت استفاده میشده است.<ref>لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سردابه.</ref> عمید، یکی از معانی سرداب را جایی که در زیرزمین برای دفن مردگان یا گذاشتن تابوت مرده درست میکنند، دانسته است.<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه سرداب.</ref> |
|
| |
|
| واژه سرداب، وارد زبان عربی شده و به سرادیب جمع بسته شده است.<ref name=":0" /> در واژهنامههای عربی نیز، سرداب را ساختمانی که برای تابستان زیر زمین ساخته میشود معنی کردهاند. این واژه در زبان عربی، سِرداب تلفظ شده است.<ref>القاموس المحيط، ج1، ص10؛ مجمع البحرين، ج2، ص82.</ref>
| | در لغتنامه آكسفورد واژههاى Crypt و Cellar معانى نزديك به سرداب دارد. Cellar به اتاقى كه براى نگهدارى اشــياء در زير زمين ساخته میشود و Crypt به اتاقى در ســطح زيرين كليسا كه براى دفن مردگان استفاده میشده است، گفته شده است.<ref>معرفى سردابهاى يزد و فضاهاى مرتبط با آن، </ref> |
|
| |
|
| در لغتنامه آكسفورد واژههاى Crypt{{یادداشت|An underground room often used for storing things}} و Cellar{{یادداشت|A room under the floor of a church used especially in the past as a place for burying people}} معانى نزديك به سرداب دارد. Cellar به اتاقى كه براى نگهدارى اشــياء در زير زمين ساخته میشود و Crypt به اتاقى در ســطح زيرين [[كليسا]] كه براى دفن مردگان استفاده میشده است، گفته شده است.<ref>معرفى سردابهاى يزد و فضاهاى مرتبط با آن، مجله صفه، شماره ۵۶، ص۴۲. </ref> | | == در مکانهای مقدس == |
| | سرداب، اتاقی زیرزمینی با چندین پله است و از دیرباز کاربردهای متفاوتی داشته است. از سرداب، برای براى استفاده از فضاى خنك آن در تابستان و حفظ غذاها و نوشيدنىها، و نیز به عنوان آرامگاه و محل دفن مردگان استفاده میشده است. در قبرستان وادىالسلام نجف نيز مقبره برخى از اشخاص به صورت سردابهايى پايينتر از سطح زمين قرار دارد. در حرم امام رضا (ع) سرداب مقدس، مدفن اصلى آن حضرت است كه اكنون در طبقه زيرين و به فاصله تقريبى سه متر از كف روضه منوره قرار دارد. |
|
| |
|
| ==در مکانهای مقدس==
| | <ref>حرم در واژهها، ص۲۸.</ref> |
| یکی از معانی سرداب، آرامگاه و محل دفن مردگان است. در [[قبرستان وادی السلام|قبرستان وادىالسلام]]، در [[نجف]]، مقبره برخى از اشخاص به صورت سردابهايى پايينتر از سطح زمين قرار دارد. در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]] سرداب مقدس، مدفن اصلى آن امام(ع) است كه اكنون در طبقه زيرين و به فاصله تقريبى سه متر از كف [[روضه]] قرار دارد.<ref>حرم در واژهها، ص۲۸.</ref> گاهی به مکانهایی در زیر زمین که کسی در آنجا دفن نشده نیز سرداب گفته شده است؛ مانند [[سرداب غیبت]] در [[سامراء|سامرا]].<ref>معجم البلدان، ج3، ص173.</ref>
| |
|
| |
|
| ==پانوشت== | | ==پانوشت== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| | ==منابع== |
|
| |
|
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| {{برگرفتگی | | {{برگرفتگی |
| | پیش از لینک = مقاله | | | پیش از لینک = مقاله |
خط ۲۵: |
خط ۲۳: |
| | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1268/1/32 | | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1268/1/32 |
| }} | | }} |
| | '''حرم در واژهها'''، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسویپناه، آستان قدس رضوى، ۱۳۹۱ش. |
|
| |
|
| * '''آشــنايى با معمارى اســلامى ايران،''' محمدكريم پيرنيا، تدوين غلامحسين معماريان، سروش دانش، تهران، 1371ش.
| |
| * '''حرم در واژهها'''، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسویپناه، آستان قدس رضوى، ۱۳۹۱ش.
| |
| * '''القاموس المحيط'''، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق.
| |
| * '''مجمع البحرين'''، فخر الدين بن محمد طريحى، مرتضوي، تهران، 1375ش.
| |
| * '''معجم البلدان'''، ياقوت بن عبدالله الحموي، بيروت، دار صادر، ١٣٩٧ه. ق - ١٩٧٧م.
| |
| * '''معرفى سردابهاى يزدوفضاهاى مرتبط با آن همراه تحليلى ازنگاه مفاهيم پايدارى'''، مجله صفه، پیاپی ۵۶، بهار ۱۳۹۱ش، ص۴۱.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |