در حال ویرایش غربت بقیع (کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           =غربت بقیع
| عنوان اصلی      =
| تصویر           =جلد غربت بقیع.jpg
| اندازه تصویر    =150
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =سید علی قاضی عسکر
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| تحقیق           =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           =تخریب و بازسازی بقیع
 به روایت اسناد
| سبک             =
| زبان            =فارسی
| تعداد جلد       =
| صفحه            =544
| قطع             =وزیری
| ناشر            =مشعر
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =تهران
| تاریخ نشر       =1399
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =9789645409249
|رده‌بندی کنگره    =BP262/7
|رده‌بندی دیویی    =297/7635
|سایر مشخصات      =
}}
'''غربت بقیع''' از آثار پژوهشی [[پژوهشکده حج و زیارت]] نوشته سید علی قاضی عسکر است.  [[آل سعود]] در سال ۱۳۰۴ بر [[مدینه]] غلبه یافت و در سال ۱۳۰۵ بنا‌های ساخته شده بر قبرهای [[بقیع|قبرستان بقیع]] را تخریب کرد. این وقایع واکنش‌های گسترده‌ای در بین مسلمانان و شیعیان در کشورهای مختلف داشت. این کتاب مجموعه‌ای از اسناد حاکی از این واکنش‌ها را در خود گرد آورده است و در ادامه به تلاش‌های کشورهای مسلمان بخصوص ایرانیان برای بازسازی قبرستان بقیع پرداخته است. وقایع تاریخی بر اساس اسناد روایت شده است و در پایان کتاب تصویر اصل سندها به چاپ رسیده است. این کتاب در سال ۱۳۹۹ در ۵۴۴ صفحه توسط نشر مشعر منتشر شد. 
==پیشینه بقیع و آل سعود==
در فصل اول کتاب نویسنده  به تاریخ [[بقیع]] و معرفی مدفونان مشهور در این قبرستان پرداخته است.<ref>غربت بقیع، ص23-71</ref> فصل دوم کتاب نیز اختصاص به تاریخ مختصری از وهابیت و دولت‌ آل سعود یافته است.<ref>غربت بقیع، ص 77-116

</ref>
==واکنش‌ها به حمله وهابیان به مدینه و تخریب بقیع ==
فصل سوم با گزارش واکنش ورود [[وهابیان]] به مدینه در میان ایرانیان آغاز شده است. در شهریور ماه سال ۱۳۰۴ که مدینه به دست آل سعود تصرف شد، اخباری حاکی از تخریب گنبد [[مسجد النبی|مسجد پیامبر اکرم]](ص) به دست وهابیان در ایران منتشر شد که واکنش شخصیت‌های مذهبی و سیاسی و نیز تجمع مردم [[ایران]] را در پی داشت. 

در روز ۱۴ شهریور سال ۱۳۰۴ بازار [[تهران]] و ادارات به اعتراض به این اقدام تعطیل شدند.<ref>غربت بقیع، ص 129</ref>  و تعطیلی در روزهای  بعدی به سراسر کشور رسید.<ref>غربت بقیع، ص 131</ref> نویسنده در این بخش از کتاب خود نمونه‌ای از واکنش مسلمانان دیگر کشورهای اسلامی را نیز بر پایه اسناد به جا مانده گزارش کرده است.<ref>غربت بقیع، ص 132، 135،‌138</ref> 

===حبیب الله هویدا و گزارش او از تصرف مدینه===
دولت ایران در پی اخبار واصله از مدینه، حبیب الله هویدا را که از کارگزاران وزارت خارجه در شام بود، برای تهیه گزارشی از ما وقع به [[حجاز]] رفت. او در ۲۴ مهر ۱۳۰۴ به [[جده]] رسید و با [[آل سعود|عبدالعزیز سعودی]] دیدار کرد و به [[مدینه]] سفر کرد و گزارش کرد که هیچ آسیبی به قبر رسول الله وارد نشده و تنها چند گلوله به گنبد اصابت کرده است. در تاریخ بازدید هویدا از مدینه، هنوز قبرهای قبرستان بقیع تخریب نشده بود.

نویسنده کتاب، حبیب الله هویدا را که بعدا کاردار و وزیر مختار ایران در جده شد، متهم به اهمال‌ کاری درباره اقدامات آل سعود کرده است. به نظر نویسنده، او با انگیزه‌های شخصی، سعی داشته وضعیت مدینه را عادی جلوه دهد در حالی که با توجه به سابقه وهابیان می‌توانسته تخریب زود هنگام قبور مدینه را پیش‌بینی کند.<ref>غربت بقیع، ص 180-204</ref>
===تخریب بقیع===
وهابی‌ها در روز ۸ شوال سال ۱۳۴۴ برابر با ۳۱ فروزدین سال ۱۳۰۵ بنای قبور قبرستان بقیع را تخریب کردند. انتشار اخبار تخریب کامل قبور بقیع اعتراضات متعددی را در [[ایران]] و [[عراق]]  و دیگر کشورهای اسلامی در پی داشت. گزارشی از این اعتراضات در این بخش از کتاب آمده است. <ref>غربت بقیع، ص ۱۴۹-۱۸۰</ref>

==تلاش‌ها برای بازسازی بقیع==
فصل چهارم کتاب تاریخچه‌ای از تلاش‌های صورت گرفته برای بازسازی بقیع از همان سال‌های نخست تخریب بقیع تا دهه چهل شمسی را روایت می‌کند. این فصل شامل نامه‌ها، بیانیه‌ها، مذاکراتی و تلاش‌های دیپلماتیک ایرانیان و برخی از مسلمانان دیگر کشورهای اسلامی برای بهبود وضعیت زیارت در بقیع و یا بازسازی قبور امامان(ع)است.

از جمله این کوشش‌ها، اقدامات [[آیت الله عبدالرحیم حائری]] برای مرزبندی و سنگچین کردن محدوده بقیع و قبور امامان(ع) <ref>غربت بقیع، ص 289-292
</ref>و تلاش‌های [[مظفر اعلم]] نماینده دولت ایران در جده در دهه ۳۰ شمسی برای برای ساخت بنایی در بقیع بوده<ref>غربت بقیع، ص 306-335</ref> به تفصیل مورد بحث قرار گرفته و  اسناد آن در متن کتاب آمده است.

==بقیع در سفرنامه‌های قاجار==
در فصل پنجم کتاب متن قسمت‌هایی از برخی سفرنامه‌های قاجاری که توصیفی از بقیع ارائه کرده اند، آورده شده است.<ref>غربت بقیع، ص353-380</ref> همچنین در گفتار کوتاهی به موانع بازسازی بقیع در دوره [[حکومت عثمانی|عثمانی]] اشاره شده است.<ref>غربت بقیع، ص 382</ref> 
==اسناد و تصاویر==
در پایان کتاب تصویر ۶۰ سند که محتوای آن‌ها در متن کتاب منعکس شده است به چاپ رسیده است. همچنین تصاویر قدیمی بقیع قبل از تخریب بناها و گنبدها و تصاویری از  قبرستان بعد از تخریب منتشر شده است.

== اطلاعات نشر ==
کتاب غربت بقیع در سال ۱۳۹۹ در ۵۴۴ صفحه توسط نشر مشعر منتشر شده است.
==پانویس==
{{پانویس}}

[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]]
[[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال 1399 شمسی]]