در حال ویرایش قبر نافع

{{جعبه اطلاعات بنای تاریخی
| عنوان            =قبر نافع
| تصویر            =قبر مالک بن انس.jpg
| اندازه تصویر     =
| توضیح تصویر      =نزدیک قبر مالک دور قبر نافع
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =قرن نهم هجری
| کاربری           =
| مکان             =[[قبرستان بقیع]]
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =تخریب توسط [[وهابیت]]
| مساحت بارگاه     =
| امکانات          =
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =

}}

'''قبر نافع''' منسوب به نافع مولا [[ابن عمر]] یا [[نافع بن عبدالرحمن]] که یکی از قاریان معروف هفتگانه می‌باشد در [[قبرستان بقیع]] در کنار [[قبر مالک بن انس]] قرار دارد. ساختمان قبر در حدود قرن نهم هجری بنا شده است.

در معرفى نافع و قبرش، كه در [[بقيع]] است تعبيرهاى مختلفى به‌كار رفته است. برخی او را نافع مولا ابن عمر و برخی دیگر نافع بن عبدالرحمن از قاریان معروف هفتگانه می‌دانند، به همین‌سبب نمى‌توان درباره نافعى‌ كه قبرش در بقيع معروف و داراى بقعه بوده، اظهارنظر قطعى نمود.
==معرفی نافع==
در معرفى نافع و قبرش، كه در [[بقيع]] است و اين كه پيشتر داراى بقعه بوده، تعبيرهاى مختلفى به‌كار رفته است؛ زيرا گاهى مى‌گويند: «نافع مولا ابن عمر» و گاهى مى‌گويند: «نافع شيخ القراء» و گاهى نيز با تعبير «نافع مولا عبدالله بن عمر شيخ القراء» نام مى‌برند. و در كتاب‌هاى ديگر نيز همين وضع مشاهده مى‌شود، به خصوص كتاب‌هاى جديد التأليف.

تعبيرهاى گوناگون، ناشى از عدم تشخيص درست و عدم شناخت صحيح از شخصيت نافع مى‌باشد؛ زيرا نافع مولا ابن عمر و نافع شيخ القراء دو شخصيت جداگانه و مستقل هستند و تاريخ مرگشان به فاصله پنجاه سال واقع شده است. نافع اوّل، محدث و [[فقيه]]، و نافع دوّم اشتهار در قرائت داشته است.

مى‌توان چنين نتيجه گرفت كه: هر دو نافع، نافع و مفيد بودند؛ يكى در حديث و ديگرى در علم قرائت. و از نظر زمان نيز تقريباً معاصر بودند و هر دو در [[مدينه]] از دنيا رفته و در بقيع دفن شده‌اند. ليكن پس از گذشت سيزده قرن نمى‌توان درباره نافعى‌كه قبرش در بقيع معروف و داراى بقعه بوده، اظهار نظر قطعى نمود كه نافع مولا ابن عمر است يا نافع شيخ القراء، و موضوع براى نويسندگان هم آنچنان مشتبه گرديده كه گاهى چنين تعبير نموده‌اند: «نافع مولا ابن عمر شيخ القراء!».
==بنای بقعه==
در آگاهی تاریخ و کیفیت ساختان بقعه و گنبد متعلق به مالک بن انس و نیز گنبد منتسب به نافع مولا [[ابن عمر]] یا نافع که یکی از قاریان معروف هفتگانه می‌باشد به منابع مدینه‌شناسی و سفرنامه‌ها مراجعه می‌کنیم و می‌بینیم آنچه از مجموع گفتار این نویسندگان برمی‌آید این است که: ساختمان قبر منتسب به نافع در حدود قرن نهم هجری بنا شده است و قبل از این تاریخ از بقعه‌ای بنام وی سخن به میان نیامده است.
===سمهودی===
[[سمهودی]] (متوفای ٩١١ه. ق) هر دو بقعه را با این بیان معرفی نموده است: «و منها مشهد الامام ابی عبدالله مالک بن انس الاصبحی علیه قبة صغیرة و الی جانبه فی المشرق و الشام قبة لطیفه ایضاً لم یتعرض لذکرها المطری و من بعده، فیحتمل ان تکون حادثة و یقال ان بها نافعاً مولا ابن عمر».<ref>وفاء الوفا، ج٣، ص٩٢٠.</ref> 

===عباسی و ابراهیم پاشا===
صاحب [[عمدة الاخبار]] نیز یک قرن پس از سمهودی هر دو بقعه را مانند وی معرفی می‌کند.<ref>عمدة الاخبار، ص١56.</ref> 

در [[مرآة الحرمین]] می‌گوید: «و قبة الامام ابی عبدالله مالک بن انس الاصبحی امام دارالهجرة و قبة نافع شیخ القراء».<ref>مرآت الحرمین، ج١، ص4٢6.</ref> 

===نایب الصدر شیرازی===
[[نایب الصدر شیرازی]] می‌گوید: دو قبه وصل یکدیگر؛ یکی از [[مالک بن انس]] که [[مذهب مالکی]] به او منسوب است و دیگری از نافع که از قراء معروف است».<ref>سفرنامه نایب الصدر شیرازی، ص٢٣٠.</ref> 

==وضعیت فعلی قبور==
در نقشه‌های موجود، از وضع فعلی بقیع که دیگر چندان اثری از قبور باقی نمانده است، هر دو قبر در کنار هم قرار دارد و در کنار هم معرفی می‌شود؛ مثلاً [[سیداحمد آل یاسین]] نقشه فعلی بقیع را در کتاب خود آورده و چنین توضیح می‌دهد: «قبر الامام مالک ابن انس... وقبر نافع مولا عبدالله بن عمر شیخ القراء».<ref>تاریخ المعالم المدینة المنورة، ص٢45.</ref> 

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==

{{منابع}}

{{برگرفتگی

|پیش از لینک = کتاب

|منبع = بقیع در آینه تاریخ، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. پژوهشکده حج و زیارت.

|پس از لینک = بخش «قبر نافع»، ص268-269،

| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1431
}}
*'''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا (م. 1353ق.)، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق
*'''تاریخ معالم المدینة'''، سیداحمد یاسین خیاری (1321-1380ق)، جده، دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه، 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق.
*'''عمدة الاخبار''': احمد بن عبدالحمید عباسی (قرن۱۰ق.)، مدینه، المکتبة العلمیه.

*'''وفاء الوفاء''': السمهودی (درگذشت 911ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006م.

*'''سفرنامه نایب‌الصدر'''، نایب الصدر شیرازی (1304ش).
{{پایان}}
{{بقیع}}

[[رده:مدفونان در بقیع]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:تخریب قبور بقیع]]
[[رده:مزار تابعین]]
[[رده:قراء هفت‌گانه]]