| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| | '''کتاب مراقد البصرة لها قصص و حکایات'''، از معدود آثار مستقلی است که تاکنون درباره مراقد و مکان‌های مقدس استان بصره نگاشته شده است. این کتاب، تالیف [[ولید المحمد]] است که به سال ٢٠١٣ میلادی در بغداد به چاب رسیده است. |
| | نویسنده = ولید المحمد
| |
| | تاریخ نگارش = سده پانزدهم قمری
| |
| | موضوع = آرامگاه‌ها [[عراق]] [[بصره]]
| |
| | زبان = عربی
| |
| | تعداد جلد = ۱
| |
| | صفحه = ۱۷۵
| |
| | قطع =
| |
| | ناشر = دار و مکتبة عدنان
| |
| | محل انتشارات = [[بغداد]]
| |
| | تاریخ نشر = ۱۳۹۲ش.
| |
| | نوع رسانه =
| |
| }}
| |
|
| |
|
| '''مراقد البصرة لها قصص و حکایات'''، کتابی است به زبان عربی، تألیف ولید المحمد، که به معرفی مرقدها و [[قدمگاه|قدمگاه‌ها]] در استان [[بصره]] پرداخته است؛ پس از معرفی مرقد و صاحب آن، حکایتی درباره او بیان شده است. این کتاب، در سال ۱۳۹۲ش. به چاپ رسیده است.
| | این کتاب با یک مقدمه و چهار فصل تنظیم شده و تلاش مؤلف بر آن است که ضمن معرفی تمام مراقد استان بصره از [[صحابه]]، [[تابعان]]، [[اهل‌بیت (علیهم‌السّلام)]]، سادات و شاعران، حتی بزرگانی را که در بصره دفن شده‌اند؛ ولی جای قبر آنها مشخص نیست، شرح حال کوتاهی از صاحبان این مراقد و حکایت‌ها یا کرامت‌هایی از آنان بیان کند. مؤلف کتاب همچنین از قدمگاه چهار امام معصوم (علیهم‌السّلام) در استان بصره نیز یاد می‌کند که اکنون زیارتگاه شیعیان این شهر است. |
| | ==توصیف کتاب== |
| | این کتاب از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده است. |
| | ===مقدمه=== |
| | مؤلف در مقدمه، شناسایی مراقد بزرگان و نیکان را امری بایسته و لازم می‌داند؛ سپس حدیثی از [[امیرمومنان علی(ع)]] در این باره آورده در وصیت خود به [[امام حسن(ع)]] می‌فرماید: |
|
| |
|
| ==مؤلف== | | «احی قلبک بالموعظه... و اعرض علیه اخبار الماضین... و سِر فی دیارهم و آثارهم، فانظر فیما فعلوا، و عما انتقلوا... ای بنی انی و ان لم اکن عمرت عمر من کان قبلی فقد نظرت فی اعمالهم و فکرت فی اخبارهم، و سرت فی آثارهم حتی عدت کاحدهم، بل کانی بما انتهی الی امورهم قد عمرت مع اولهم الی آخرهم». <ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج١6، ص6٢.</ref> |
| ولید شریدة جاسم محمد، نویسنده معاصر، دارای آثاری مانند «[[صحابه|صحابة]] و [[تابعین]] نزلو البصرة و اثرو فیها»،<ref>طیور تفضل المشی، ص۸۸.</ref> «السیبة قبل خرابها، قصة حضارة»<ref>[http://www.lib.ir/book/87382836/%D8%A7%D9%84%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D9%87-%D9%82%D8%A8%D9%84-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7-%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%A7%D8%B1%D9%87/ کتاب‌شناسی السیبه؛ قبل خرابها قصه حضاره، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> و «قصص الانبیاء و الحضارات»<ref>[http://www.lib.ir/book/79300088/قصص-الانبیاء-و-الحضارات/ کتاب‌شناسی قصص الانبیاء و الحضارات، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> است.
| | ===فصل اول=== |
| | فصل اول کتاب شامل مراقد [[صحابه]]، [[تابعین]]، [[اهل‌بیت]]، سادات و شاعران در بصره می‌باشد: |
|
| |
|
| ==ساختار==
| |
| کتاب مراقد البصرة لها قصص و حکایات، از یک مقدمه و چهار فصل تشکیل شده است. مرقدها، در فصل اول و قدمگاه‌ها، در فصل دوم جای گرفته‌اند. برای دفن‌شدگان در استان [[بصره]] که جای دفنشان معلوم نیست، فصل سوم تنظیم شده و برای مرقدهایی که بیان حکایت آن، تحقیق بیشتری نیاز دارد، فصل چهارم اختصاص یافته است.<ref>مراقد البصرة لها قصص و حکایات، تمام کتاب.</ref>
| |
|
| |
|
| ==محتوا==
| | *مرقد امام احمد بن علی (ابوشاجور) در المدینه؛ |
| این کتاب، به معرفی مرقدها و [[قدمگاه|قدمگاه‌ها]] در استان [[بصره]] پرداخته است. پس از معرفی مرقد، توضیحی کوتاه درباره صاحب قبر داده شده و کرامت یا حکایتی از او بیان شده است. معرفی مرقدها، شامل مرقدهای [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت]] است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/234 پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ص۲۳۴.]</ref> مطالب این کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از:
| | *[[مرقد عبدالله بن عقیل بن ابی‌طالب]](ع)؛ |
| | *[[مرقد سیدصالح بن علی]] بن امام علی‌هادی(ع) در مطوعه؛ |
| | *[[مرقد سیدحسن جبیلی]] (مشهور به ظاهر بن علی) در جبیله؛ |
| | *[[مرقد سیدجاسم موسوی]] در فاو؛ |
| | *[[مرقد سیدحسن بن علی هادی]](ع) در کوت الزین؛ |
| | *مرقد سلیمان در دیر؛ |
| | *[[مرقد سهل ابوعبدالله]] در ابوخصیب؛ |
| | *[[مرقد سیداحمد یاسری]] در الزبیر؛ |
| | *[[مرقد ثروان بن حسن]] در المدینه؛ |
| | *[[مرقد طلحة بن عبیدالله|مرقد صحابی طلحة بن عبیدالله]] در الزبیر؛ |
| | *[[مرقد سیدرجب رفاعی]] در ابی‌خصیب؛ |
| | *[[مرقد سید‌هاشم موسوی]] در سیبه؛ |
| | *[[مرقد سیدمحمد بن علی]] بن حمزة بن حسن بن عبیدالله بن عباس(ع) در ناحیه الثغر؛ |
| | *[[مرقد زید بن صوحان عبدی|مرقد صحابی زید بن صوحان عبدی]] در کوت الزین؛ |
| | *[[مرقد انس بن مالک|مرقد صحابی انس بن مالک]] در الزبیر؛ |
| | *[[مرقد زبیر بن عوام|مرقد صحابی زبیر بن عوام]] در الزبیر؛ |
| | *[[مرقد حسن بصری]] در الزبیر؛ |
| | *[[مرقد ابن‌سیرین]] در الزبیر؛ |
| | *[[مرقد علی بن یقطین]] در بصره؛ |
| | *مرقد ابی‌الحمد در ابی‌الخصیب؛ |
| | *[[مرقد عباس بن مرداس سلمی|مرقد صحابی عباس بن مرداس سلمی]] در روستای فیاضی در ابی‌الخصیب؛ |
| | *مرقد شیخ محمدامین کواز در محله مشراق؛ |
| | *مرقد ابی‌الجوزی در منطقه عبدالیان علی طریق ابی‌الخضیب؛ |
| | *مرقد شاعر بدر شاکر سیاب در الزبیر. |
|
| |
|
| *'''مقدمه:''' در مقدمه، به لازم بودن شناسایی مرقدهای بزرگان و نیکان پرداخته شده است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/234 پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ص۲۳۴.]</ref>
| | ===فصل دوم=== |
| | فصل دوم کتاب درباره قدمگاه‌های مبارک اهل‌بیت در سرزمین بصره است: |
|
| |
|
| *'''فصل اول''': مرقدهای [[صحابه]]، [[تابعین]]، امامزادگان، سادات و شاعران.
| |
| {{ستون-شروع|۲}}
| |
| # مرقد امام احمد بن علی (ابوشاجور) در المدینه؛
| |
| # [[مرقد عبدالله بن عقیل بن ابی‌طالب(ع)]]؛
| |
| # [[مرقد سید صالح بن علی]] بن [[امام هادی(ع)]]، در مطوعه؛
| |
| # مرقد سید حسن جبیلی، مشهور به ظاهر بن علی، در جبیله؛
| |
| # مرقد سید جاسم موسوی، در فاو؛
| |
| # [[مرقد سید حسن بن علی هادی(ع)]] در کوت الزین؛
| |
| # مرقد سلیمان، در دیر؛
| |
| # [[مرقد سهل ابوعبدالله]]، در ابوخصیب؛
| |
| # [[مرقد سید احمد یاسری]]، در الزبیر؛
| |
| # [[مرقد ثروان بن حسن]]، در المدینه؛
| |
| # [[مرقد طلحة بن عبیدالله|مرقد صحابی، طلحة بن عبیدالله]]، در الزبیر؛
| |
| # [[مرقد سید رجب رفاعی]]، در ابی‌خصیب؛
| |
| # [[مرقد سید هاشم موسوی]]، در سیبه؛
| |
| # [[مرقد سید محمد بن علی بن حمزة]] بن حسن بن عبیدالله بن عباس(ع)، در ناحیه الثغر؛
| |
| # [[مرقد زید بن صوحان عبدی|مرقد صحابی، زید بن صوحان عبدی]]، در کوت الزین؛
| |
| # [[مرقد انس بن مالک|مرقد صحابی، انس بن مالک]]، در الزبیر؛
| |
| # [[مرقد زبیر بن عوام|مرقد صحابی، زبیر بن عوام]]، در الزبیر؛
| |
| # [[مرقد حسن بصری]]، در الزبیر؛
| |
| # [[مرقد ابن سیرین]]، در الزبیر؛
| |
| # [[مرقد علی بن یقطین]]، در بصره؛
| |
| # مرقد ابی الحمد، در ابی‌الخصیب؛
| |
| # [[مرقد عباس بن مرداس سلمی|مرقد صحابی عباس بن مرداس سلمی]]، در روستای فیاضی، در ابی‌الخصیب؛
| |
| # مرقد شیخ محمدامین کواز، در محله مشراق؛
| |
| # مرقد ابی‌الجوزی، در منطقه عبدالیان، در راه ابی‌الخضیب؛
| |
| # مرقد شاعر بدر شاکر سیاب، در الزبیر.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| *'''فصل دوم''': قدمگاه‌های برخی از [[امامان(ع)]] | | *[[قدمگاه امام علی (بصره)|قدمگاه امام علی]](ع) در الزبیر؛ |
| {{ستون-شروع|۲}}
| | *[[قدمگاه امام موسی کاظم (بصره)|قدمگاه امام موسی کاظم]](ع) در ناحیه الدیر؛ |
| # [[قدمگاه امام علی (بصره)|قدمگاه امام علی(ع)]]، در الزبیر؛
| | *[[قدمگاه امام رضا (بصره)|قدمگاه امام رضا]](ع) در شط العرب؛ |
| # [[قدمگاه امام موسی کاظم (بصره)|قدمگاه امام موسی کاظم(ع)]]، در ناحیه الدیر؛
| | *[[قدمگاه امام مهدی (بصره)|قدمگاه امام مهدی(عج)]] در ناحیه الدیر. |
| # [[قدمگاه امام رضا (بصره)|قدمگاه امام رضا(ع)]]، در شط العرب؛
| |
| # [[قدمگاه امام مهدی (بصره)|قدمگاه امام مهدی(ع)]]، در ناحیه الدیر.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| *'''فصل سوم''': صحابه، تابعین، سادات و شاعرانی که در استان بصره دفن شده‌اند، اما جای قبر آنها معلوم نیست.
| | ===فصل سوم=== |
| {{ستون-شروع|۲}}
| | فصل سوم کتاب، در مورد صحابه، تابعین، سادات و شاعرانی می‌باشد که در بصره دفن شده‌اند، اما جای قبورشان نامعلوم است: |
| # [[حکیم بن جبله عبدی]]؛
| |
| # [[جعفر بن اسحاق بن موسی کاظم(ع)]]؛
| |
| # [[ابوداود سجستانی]]؛
| |
| # صحابی [[نفیع بن حارث]] (ابوبکره)؛
| |
| # [[سفیان ثوری]]؛
| |
| # صحابی [[عبدالرحمن بن سمره قرشی]]؛
| |
| # صحابی [[عائذ بن عمرو مزنی]] (ابوهبیره)؛
| |
| # [[هند بن ابی‌هاله]]؛
| |
| # [[حارث بن نوفل]] بن حارث بن عبدالمطلب؛
| |
| # [[خلیل بن احمد فراهیدی]]؛
| |
| # جعبری؛
| |
| # شاعر سریجی اوالی؛
| |
| # [[مالک بن دینار]]؛
| |
| # اسماعیل بن محمود آل بالیل موسوی؛
| |
| # مفجع بصری؛
| |
| # حریری؛
| |
| # [[ابوالقاسم تنوخی]]؛
| |
| # شیخ محسن بن شیخ محمد؛
| |
| # محمد بن ابراهیم شیرازی؛
| |
| # مسلم بن عبدالله.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| *'''فصل چهارم''': مرقدهایی که بیان حکایت آنها، نیاز به تحقیق بیشتر دارد.
| |
| {{ستون-شروع|۲}}
| |
| # [[مرقد صالح بن علی هادی]]، در قرنه (شافی)؛
| |
| # [[مرقد عون بن علی]]، در قرنه؛
| |
| # مرقد شخصی که صاحب آن ناشناخته است، در جنوب ابی‌الخصیب (فاو)؛
| |
| # [[مرقد عاصف بن علی]]، در معقل؛
| |
| # [[مرقد خلیفة بن علی]]، در محله مناوی لجم، در عشار؛
| |
| # [[مرقد عبدالله بن علی]]، در عشار.<ref>پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ۲۳۲.</ref>
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| ==ویژگی‌ها==
| | *[[حکیم بن جبله عبدی]]؛ |
| | *[[جعفر بن اسحاق بن موسی کاظم]](ع)؛ |
| | *[[ابوداود سجستانی]]؛ |
| | *صحابی [[نفیع بن حارث]] (ابوبکره)؛ |
| | *[[سفیان ثوری]]؛ |
| | *صحابی [[عبدالرحمن بن سمره قرشی]]؛ |
| | *صحابی [[عائذ بن عمرو مزنی]] (ابوهبیره)؛ |
| | *[[هند بن ابی‌هاله]]؛ |
| | *[[حارث بن نوفل|حارث]] بن [[نوفل بن حارث|نوفل]] بن [[حارث بن عبدالمطلب]]؛ |
| | *[[خلیل بن احمد فراهیدی]]؛ |
| | *جعبری؛ |
| | *شاعر سریجی اوالی؛ |
| | *[[مالک بن دینار]]؛ |
| | *اسماعیل بن محمود آل بالیل موسوی؛ |
| | *مفجع بصری؛ |
| | *حریری؛ |
| | *[[تنوخی]]؛ |
| | *شیخ محسن بن شیخ محمد؛ |
| | *محمد بن ابراهیم شیرازی؛ |
| | *مسلم بن عبدالله. |
|
| |
|
| *معرفی همه مرقدهای استان [[بصره]]، که شامل شهرهای المدینه، القرنه، شط العرب، البصره، ابوالخصیب، الفاو و الزبیر است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/233 پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ص۲۳۳ و ۲۳۴.]</ref>
| | ===فصل چهارم=== |
| *نو بودن موضوع.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/232 پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ۲۳۲.]</ref>
| | فصل چهارم کتاب، با این عنوان شروع می‌شود: «مراقد فی البصره قید التحقق لمعرفه حکایاتها» و دربردارنده مرقدهای ذیل است: |
|
| |
|
| ==منابع کتاب==
| |
| نویسنده کتاب، کم به منابع مراجعه کرده و در صورت مراجعه، منبع را بیان نکرده است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/234 پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ص۲۳۴.]</ref>
| |
|
| |
|
| ==چاپ==
| | *[[مرقد صالح بن علی هادی]] در قرنه (شافی)؛ |
| این کتاب، در ۱۷۵ صفحه، توسط دار و مکتبة عدنان، در [[بغداد]]، در سال ۱۳۹۲ش. (۲۰۱۳م) چاپ شده است.<ref>[http://www.lib.ir/book/76830076/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B5%D8%B1%D8%A9-%D9%84%D9%87%D8%A7-%D9%82%D8%B5%D8%B5-%D9%88-%D8%AD%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA/ کتاب‌شناسی مراقد البصرة لها قصص و حکایات، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران؛] [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/232 پژوهشی نو درباره مراقد بصره، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش 21، ص۲۳۲.] [http://www.worldcat.org/oclc/914181524 Marāqid al-Baṣrah la-hā qiṣaṣ wa-ḥikāyāt, worldcat]</ref>
| | *[[مرقد عون بن علی]] در قرنه؛ |
| | *مرقد شخصی که صاحب آن شناخته شده نیست در جنوب ابی‌الخصیب (فاو)؛ |
| | *[[مرقد عاصف بن علی]] در معقل؛ |
| | *[[مرقد خلیفة بن علی]] در محله مناوی لجم فی عشار؛ |
| | *[[مرقد عبدالله بن علی]] در عشار. |
|
| |
|
| | ==روش مؤلف در نگارش== |
| | مؤلف کوشیده است تا تمام مراقد استان بصره را معرفی و شرح کوتاهی از شخصیت مدفون در آن و حکایات مربوط به آن را بیان کند. استان بصره شامل شهرهای المدینه، القرنه، شط العرب، البصره، ابوالخصیب، الفاو و الزبیر می‌باشد و مؤلف تمام مراقد این شهرها را معرفی کرده است. وی همه این مراقد را با صرف‌نظر از مذهب شخصیت مدفون در آن معرفی کرده است و پس از توضیحی کوتاه درباره هر شخصیت، کرامت یا حکایتی از صاحب قبر بیان می‌کند. یکی از ضعف‌های کتاب این است که بسیار کم به منابع مراجعه کرده و اگر هم مراجعه کرده، مصدر را بیان نکرده است. کتاب «مراقد البصرة لها قصص و حکایات»، در 175 صفحه از سوی "مکتبه عدنان" در سال ١٣٩٢ش منتشر شده است. |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}}{{برگرفتگی |
| {{برگرفتگی | |
| |پیش از لینک =مقاله | | |پیش از لینک =مقاله |
| |منبع = پژوهشی نو درباره مراقد بصره، | | |منبع = پژوهشى نو درباره «مراقد بصره»، |
| |پس از لینک = علی احمدی، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش ۲۱، ص۲۳۱-۲۳۴ | | |پس از لینک = علی احمدی، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش 21، ص231-234 |
| | لینک =http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/231 | | | لینک =http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/231 |
| }} | | }} |
| *[http://www.lib.ir/ '''پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.''']
| | * '''شرح نهج البلاغه'''، ابن ابی‌الحدید، به کوشش اعلمی، بیروت، ١4١5ق. |
| *'''شرح نهج البلاغه'''، ابن ابی‌الحدید، به کوشش اعلمی، بیروت، ۱۴۱۵ق. | |
| *'''[https://books.google.com/books?id=lPDHBAAAQBAJ&num=100 طیور تفضل المشی]'''، اکرم الامیر، دار و مکتبة عدنان، بغداد، ۲۰۱۳م.
| |
| *[https://www.uoanbar.edu.iq/HumanitarianEducationCollege//index.php '''کلیة التربیة للعلوم الإنسانیة جامعة الأنبار'''].
| |
| * '''مراقد البصرة لها قصص و حکایات'''، ولید المحمد، دار و مکتبة عدنان، بغداد، ۱۳۹۲ش. (۲۰۱۳م).
| |
| *'''[https://www.worldcat.org www.worldcat.org]'''
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
| {{کتاب‌شناسی زیارت}} | | {{کتاب‌شناسی زیارت}} |
|
| |
|
| | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] |
| [[رده:کتاب‌های راهنمای اماکن زیارتی]] | | [[رده:کتاب‌های راهنمای اماکن زیارتی]] |
| [[رده:کتاب‌های معاصر]]
| |
| [[رده:کتاب‌های قرن پانزدهم قمری]]
| |
| [[رده:کتاب‌های ولید المحمد]]
| |
| [[رده:کتاب‌های مزارشناسی]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
