در حال ویرایش مرقد محمد بن سلیمان فضولی

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تأسیس = سده دهم قمری.
| مکان = بخش بیرونی جنوب صحن [[حرم امام حسین(ع)]]، سمت راست باب القبله.
|تصویر=مرقد فضولی بغدادی.PNG}}
'''مرقد محمد بن سلیمان فضولی'''، در بخش بیرونیِ جنوب صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، سمت راست باب القبله قرار گرفته است. این مرقد، متعلق به محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، یکی از برجسته‌ترین شاعران ترک و از [[تصوف|صوفیان]] [[شیعه]] سده دهم قمری بوده است. امروزه سنگ قبر محمد فضولی در بیرون صحن، پس از خروج از باب قبله، در سمت راست، در ابتدای خیابان قرار دارد. 

==مدفون==
{{اصلی|محمد بن سلیمان فضولی}}
محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، از مشهورترین شاعران ترک‌،<ref name=":1">تراث کربلاء، ص۲۳۱.</ref> از اندیشمندان شیعه<ref name=":0">حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴،  ص 241.</ref> و یکی از ادیبان صوفی در سده دهم قمری بود. در سرایش شعر ترکی، فارسی و عربی ماهر بوده و به زهد و تصوف مایل بود.<ref name=":1" /> او را بزرگ‌ترين شاعر تركى آذرى در سده دهم دانسته‌اند.<ref name=":0" /> برخی تولد او را در [[کربلا]] و در سال ۱۴۹۸م. (۸۷۶-۸۷۷ق) دانسته‌اند.  [[محمد حرزالدین]]،  تولد او را حدود ۸۹۸ق. معرفی کرده و معتقد است وی مدتی در [[بغداد]] سکونت داشته و پس از آن تا زمان مرگ، در کربلا اقامت داشته است. مرگ او، بر اثر طاعون گزارش شده و در تاریخ درگذشت او بین سال‌های ۹۶۳ تا ۹۷۰ق. اختلاف است؛ سلمان هادی طعمه، سال ۹۶۳ق. (۱۵۵۵م) را درست دانسته، زیرا در این سال بوده که طاعون در کربلا همه‌گیر شده است.<ref name=":1" />

امروزه ۲۰ جلد كتاب در شعر و ادب از وى به يادگار مانده است.<ref name=":2">تاريخ مرقد الحسين و العباس، ص221.<br /></ref> مطلع الأعتقاد،<ref>مشاهیر المدفونین فی کربلاء، ص۱۷۱.</ref> ديوان شعر و حديقة السُعَدا که كتابى مستقل در مقتل [[امام حسين(ع)]] است برخی از آثار اوست.

==مکان==
فضولی، بنا بر وصیت خود، در جوار حرم امام حسین(ع) دفن شد.<ref name=":02">چشمه خورشید، ص۲۱</ref> به گفته برخی، قبر فضولی، در [[مقبره عبدالمؤمن دده]]، شیخ طریقه بکتاشیه، در مجاورت تکیه بکتاشیه در باب القبله [[آستان امام حسین(ع)]]، قرار داشته است.<ref name=":1" /><ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۲۰۹.</ref>

این مقبره، به همراه تکیه بکتاشیه، در جریان احداث خیابان گرداگرد آستانه حسینی در سال 1366ق. خراب گردید.<ref name=":12">مراقد المعارف، ج2، ص178.</ref>

به دنبال آن، دولت ترکیه براساس یک توافق‌نامه فرهنگی میان عراق و ترکیه، در ماه فوریه 1967م. (۱۳۸۶ق)، برای عبدالمؤمن دده و فضولی، مقبره‌ای نمادین بنا کرد که شامل اتاق کوچکی در نبش بازار سوق‌القبله و خیابان ابن‌فهد بود.<ref name=":12" />

در سال ۱۹۷۵م. (۱۳۹۵ق)، برای توسعه خیابان‌های اطراف حرم، قبر وی تخریب شد.<ref name=":02" /> به نظر می‌رسد گزارش جعفر الخلیلی (م.۱۹۸۵م)، در موسوعة العتبات المقدسه، درباره تخریب قبر فضولی به همین تاریخ اشاره کرده باشد.<ref name=":3">الموسوعة العتبات المقدسه، قسم كربلا، ج8،  ص115.</ref> پس از تخریب، در محوطه کتابخانه آستان حسینی، سنگ قبری بزرگ نهادند و به زبان عربی نام و مشخصات و تاریخ فضولی را روی آن حک کردند.<ref name=":02" /> گزارشی در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)، وجود این سنگ قبر را تأیید کرده است. به باور برخی، این سنگ قبر، با حقایق تاریخی ناسازگار است.<ref name=":0" />

بر پایه گزارشی در سال ۱۳۷۴ش. (۱۴۱۵-۱۴۱۶ق)،<ref name=":02" /> و در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)،<ref name=":0" /> سنگ قبر محمد فضولی در بیرون و جنوب صحن،<ref name=":2" /> پس از خروج از باب قبله، در سمت راست، در ابتدای خیابان قرار دارد. 
==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = حاشیه و متن حائر حسینی،
| پس از لینک = ناصر غروی، ترجمه محسن سلامی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹، ص۲۴۱
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/931/1/109
}}
* '''تاريخ مرقد الحسين و العباس'''، سلمان هادى آل طعمه، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، 1416ق. 
* '''تراث کربلاء'''، سلمان هادی طعمه، مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
* '''مراقد المعارف: محمد حرزالدين'''، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م.
* '''مشاهير المدفونين في كربلاء'''، سلمان هادى‏ طعمه، مشعر، تهران، ۱۴۳۰ق‌.
* '''موسوعة العتبات المقدسه'''، قسم النجف، السامراء، الكوفه، الكربلا، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، جعفر خليلى، بيروت، 1407ق.
{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}

[[رده:مزارهای کربلا]]
[[رده:مزار علمای شیعه در کربلا]]